ویکی‌ادبیات:شیوه‌نامه/فهرست‌ها
Page الگو:Ombox/styles.css must have content model "شیوه‌نامه آبشاری تمیز" for TemplateStyles (current model is "ویکی‌متن").
 | این صفحه جزئی از رهنمودهای ویکی‌پدیا است. استانداردهای رفتاری مطرح‌شده در این صفحه تایید بسیاری از ویرایشگران ویکی‌پدیا را همراه خود دارد. با وجود اینکه پیروی از مفاد این صفحه توصیه می‌شود ولی این مفاد جزو سیاست‌ها نیست. در ویرایش و به‌روزرسانی این صفحه جسور باشید، ولی لطفاً پیش از انجام تغییرات عمده از صفحهٔ بحث برای مطرح کردن تغییرات و نظرخواهی استفاده کنید. |
از فهرست‌ها در ویکی‌ادبیات برای مرتب‌کردن اطلاعات استفاده می‌شود. فهرست‌ها ممکن است بخشی از هر مقاله باشند یا خودشان یک مقالهٔ جدا باشند. این رهنمود توضیح می‌دهد که چه زمان و به چه شکل باید از فهرست‌های استفاده کرد.
انواع فهرست‌ها
فهرست‌ها ممکن است بخشی از هر مقاله باشند یا خودشان یک مقالهٔ جدا باشند.
مقاله‌های فهرست
الگو:همچنین مقاله‌های فهرست صفحه‌هایی در دانشنامه است که شامل یک بخش آغازین و پس از آن فهرست است (این فهرست ممکن است شامل بخش‌هایی باشد). مطالبی که در این فهرست درج است شامل پیوندهایی به مقاله‌های مرتبط با آن موضوع خاص است و امکان دارد که اطلاعات بیشتری درخصوص آن موضوع را نیز شامل شود. عنوان مقاله‌های فهرست معمولاً با عباراتی نظیر «فهرست ...» شروع می‌شود و پس از آن موضوع مقاله در عنوان می‌آید، نظیر: فهرست آثار احمد شاملو. موارد فهرست ممکن است الفبایی، براساس طبقه‌بندی موضوعی و به‌صورت عرضی یا به‌شکل سلسله مراتبی مرتب شوند.
استفاده از بخش‌های حاوی فهرست‌های گلوله‌ای روشی رایج برای ایجاد مقاله‌های فهرست است. این مقاله‌های از ویکی‌ادبیات:شیوه‌نامه (مقاله فهرست) پیروی می‌کنند. ویکی‌ادبیات همچنین از ضمیمه‌ها و پانویس‌ها به‌صورت فهرست‌هایی در بخش‌های «جستارهای وابسته»، «منابع» و «پیوند به بیرون» استفاده می‌کند و از الگوهای ناوبری نیز بهره می‌برد.
فهرست‌های توکار
فهرست توکار فهرستی است که به‌عنوان بخشی از هر مقاله آورده می‌شود و اطلاعاتی را نمایش می‌دهد که مکمل محتوای مقاله است.
هدف از ایجاد فهرست‌ها
فهرست‌ها در ویکی‌ادبیات با سه هدف ساخته می‌شوند:
اطلاع‌رسانی
فهرست‌ها ممکن است منبع خوبی برای اطلاعات باشند. مثلاً صفحهٔ فهرست شاعران یک سبک، ممکن است اطلاعات کلی مانند وجه اشتراک نگرش شاعران سبک خاصی را ارائه کند. یا فهرست رخدادهای ادبی انقلابی، می‌تواند با مرتب‌شدن به‌ترتیب زمانی، برای درک توالی رخدادها در ذهن خواننده کمک شایانی بکند.
ناوبری
فهرست‌ها کمک می‌کنند تا کاربران ویکی‌ادبیات بتوانند به‌راحتی بین مقالات مرتبط به‌هم جابه‌جا شوند. به‌خصوص نقش آن‌ها زمانی پررنگ‌تر می‌شود که کاربری به‌دنبال موضوعی خاص می‌گردد؛ اما نمی‌داند چه کلیدواژه‌ای را برای جست‌وجو در ویکی‌ادبیات استفاده کند. با کمک ساختار درختی منطقی فهرست‌ها، چنین کاربری، به‌راحتی موضوع مدنظر خود و مقالات مرتبط با آن را پیدا خواهد کرد.
توسعه
وقتی فهرستی از موضوعات مرتبط باهم، شامل چند پیوند قرمز (پیوند به مقاله‌ها که هنوز ساخته نشده‌اند) باشد، می‌تواند زمینه‌ای باشد تا کاربران علاقه‌مند، با الگو گرفتن از مقاله‌هایی از این فهرست که ایجاد شده‌اند، مقاله‌های ساخته‌نشده را ایجاد کنند. به این ترتیب، ساخت مقاله‌ها ساده‌تر و نظام‌مندتر می‌شود.
تفاوت مهمی که فهرست‌ها با رده‌ها دارند آن است که هر بار که مقاله‌ای به فهرستی اضافه یا از آن حذف می‌شود، تمام کسانی که آن فهرست را تعقیب می‌کنند، متوجه این تغییر خواهند شد. به‌همین‌دلیل، امکان اینکه مقاله، اشتباهی به یک فهرست اضافه یا از آن حذف شود و کسی متوجه این اشتباه نشود، کمتر خواهد بود.
نام‌گذاری و محتوای فهرست‌ها
اگر نام یک فهرست کاملاً نوع محتوایی را که در آن باید قرار بگیرد مشخص نمی‌کند، در ابتدای فهرست، بخش آغازین اضافه کنید و توضیح لازم را بنویسید. توقع نداشته باشید که سایر ویرایشگران ویکی‌ادبیات خودشان کاربرد فهرست را حدس بزنند.
عنوان فهرست
عنوان فهرست باید تاحدامکان جامع و مانع باشد. از نام‌های کلی مانند «فهرست غزل‌سرایان نو» بهتر است استفاده نکنید. بهتر آن است که «فهرست غزل‌سرایان نو» فقط به‌عنوان یک مرحله در ساختار درختی مطرح باشد؛ مثلاً این فهرست، خود پیوندی به «فهرست شاعران معاصر»، «فهرست ادبیان صدسال اخیر » و نظایر آن داشته باشد و هرکدام از آن فهرست‌ها شامل پیوندی به مقاله‌های همان غزل‌سرا در صفحهٔ شاعران معاصر باشد. به این ترتیب، هم ساختار منطقی‌تری ایجاد شده و هم از ایجاد یک فهرست کلی و طولانی اجتناب شده است.
بخش آغازین
در ابتدای فهرست‌ها می‌توانید یک بند (پاراگراف) متن اضافه کنید که توضیح دهد چه مقالاتی باید در آن فهرست گنجانده شوند. این حتی شامل فهرست‌هایی که عنوانشان کاملاً مشخص می‌کند که شامل چه مقالاتی هستند، نیز می‌شود. بهتر است در همان بند ابتدایی، ویژگی‌هایی را که هر مقاله باید داشته باشد تا به آن فهرست اضافه شود، توضیح دهید یا پیوندی به صفحه‌ای که این ویژگی‌ها را توضیح می‌دهد ایجاد کنید.
ذکر منبع
در تمام مطالب، به‌خصوص در وضعیتی که معیارهای ورود مقاله‌ها به هر فهرست از تعریفی که دیگران انجام داده‌اند اقتباس شده است، باید برای معیارهای ورود مقالات منابع موثقی ارائه شود. مثال سادهٔ این مطلب آن می‌شود که در ابتدای فهرست ادیبان صد سال اخیر ایران بگوییم «فقط شاعرانی در این صفحه فهرست می‌شوند که طبق نظرات سبک‌سناسان شعر، در شمار غزل‌سرایان نو تلقی شوند» و پیوندی هم به صفحه‌ای از منبعی موثق در این باره ارائه کنیم.
فهرست‌ها نباید سلیقه‌ای ایجاد شوند. عناوینی که در هر فهرست قرار می‌گیرند، خود باید از سرشناسی کافی برخوردار باشند و تعلق‌پذیری آن‌ها به آن فهرست نیز باید با کمک منابع معتبر اثبات‌پذیر باشد. می‌توانید برای فهرست‌ها نیز درست مثل مقالات، {{درخواست یادکرد منبع}} کنید.
همین‌طور، دربارهٔ فهرست‌های افراد، باید دقیقاً این سیاست ویکی‌ادبیات مدنظر باشد و فقط مقاله‌هایی به فهرست‌های مربوط به افراد اضافه شود که تعلق آنان به این فهرست‌ها با منابع موثق و درخور استناد توجیه شده باشد.
محتوای فهرست‌ها
سیاست بیان حداکثریِ دیدگاه‌ها در ویکی‌ادبیات، دربارهٔ فهرست‌ها نیز کاملاً مصداق دارد. نام هیچ شخصی نباید به فهرست ادبیان غیرتأثیرگذار اضافه شود؛ مگرآنکه منابع مستقل و متعددی با دیدگاه خنثی، وی را جزو ادبیان غیرتأثیرگذار معاصر تلقی کرده و این دیدگاه عمومیت داشته باشد. پرواضح است که سیاست ممنوعیت تحقیق دست اول در ویکی‌ادبیات، دربارهٔ فهرست‌ها هم مصداق دارد.
فهرست افراد
رده‌بندی
می‌توانید هر فهرستی را که ایجاد می‌کنید با نوشتن [[رده:چگونه‌های ویکی‌ادبیات]] [[رده:فهرست‌ها]] در انتهای فهرست به ردهٔ فهرست‌ها اضافه کنید. بااین‌حال، اگر این فهرست در یکی از زیر‌رده‌های ردهٔ یادشده می‌گنجد، بهتر است آن را به آن زیررده اضافه کنید، نه به ردهٔ مادر.
نمایش فهرست‌ها
متداول‌ترین نحوهٔ نمایش فهرست‌ها در ویکی‌ادبیات، نمایش آن‌ها به‌صورت فهرست گلوله‌ای است. مثلاً در فهرستی که برای نام رمان‌نویسان معاصر ایجاد می‌کنید، استفاده از چنین دستوری:
* [[جمالزاده]] * [[صادق هدایت]] * [[صادق چوبک]]
چنین نتیجه می‌دهد:
همان‌طورکه بالاتر ذکر شد، در بند توضیحات اول هر فهرست، می‌توانید موضوع آن فهرست را توضیح دهید که این کار با اضافه‌کردن پیوندی به مقالات مرتبط، یادکرد از منابع و اضافه‌کردن تصاویر در صورت لزوم، می‌تواند بسیار کامل‌تر و پربارتر باشد.
مطالعه بیشتر
برای مطالعه بیشتر و آشنایی با فهرست‌ها به صفحهٔ فهرست‌ها در شیوه‌نامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی مراجعه کنید.
| محتوایی |
| ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| رفتاری |
| ||||||||
| حذف |
| ||||||||
| اجرایی |
| ||||||||
| ویرایشی |
| ||||||||
| |||||||||
