ویکیادبیات:قواعد نامگذاری
Page الگو:Ombox/styles.css must have content model "شیوهنامه آبشاری تمیز" for TemplateStyles (current model is "ویکیمتن").
این صفحه در یک نگاه:
|
عنوان هر نوشتار سرصفحهای درشت است که بالای متن نوشتار نمایش داده میشود و مبنای نام صفحهٔ نوشتار و نشانی وب آن است. عنوان نوشتار به ما میگوید که نوشتار دربارهٔ چه موضوعی است و آن را از نوشتارهای دیگر متمایز میسازد.
عنوان نوشتار ممکن است نام موضوع نوشتار باشد (مانند زمستان)، یا اینکه توضیحی دربارهٔ موضوع باشد (مانند فهرست ترانهسرایان زن معاصر). چون هیچ دو نوشتاری نمیتوانند عنوان یکسان داشته باشند، گاه لازم است اطلاعات متمایزکنندهای را به عنوان بیفزاییم که اغلب بهصورت توضیحی داخل پرانتز و پس از عنوان میآید. معمولاً عنوان نوشتار برمبنای آنچه موضوع مربوط در منابع معتبر خوانده میشود انتخاب میشود. درصورتیکه بیش از یک امکان درمیان باشد، ویرایشگران یکی از آن عناوین را باتوجهبه این اصول انتخاب میکنند: عنوان ایدئال با عنوان نوشتارهای مشابه مشابهت دارد، موضوع را بهوضوح میشناساند و کوتاه، معمولی، درخور تمایز و شناختن است.
در این صفحه قواعد نامگذاری مقالهها توضیح داده میشود (فقط مقالهها، نه فضاهای نام دیگر مانند ردهها). قواعد تکمیلی و تفضیلی در رهنمودهای تخصصی (که در جدول مقابل فهرست شدهاند) آمده است که باید بههمراه سیاستهای دیگر درنظر گرفت، خصوصاً سه سیاست اصلی ویکیادبیات:بیان حداکثری دیدگاهها، اثباتپذیری و تحقیق دستاول ممنوع.
تصمیمگیری دربارهٔ نام نوشتار
عنوان نوشتارها برپایهٔ آنچه در منابع معتبر فارسی برای اشاره به موضوع مقاله استفاده شده است گزیده میشوند. اغلب دو یا چند عنوان مدنظر است که میتوان برای نوشتار برگزید؛ گزینش یکی از این عنوانها برپایهٔ اجماع خواهد بود. یک عنوان خوب در ویکیادبیات پنج مشخصهٔ زیر را دارد:
- شناختپذیر: نام یا توضیحی که احتمال بیشتری میرود توسط خوانندگان آشنا با موضوع (باوجوداین، نه لزوماً متخصصان) بازشناسی شود.
- طبیعی: نامی که احتمال بیشتری میرود که خوانندگان بهدنبال آن بگردند یا کاربران بهصورت عادی برای پیوند دادن به مقاله بهکار گیرند. این نام معمولاً همان نامی است که در زبان فارسی برای اشاره به موضوع بهکار میرود.
- دقیق: نامی که موضوع نوشتار را بدون ابهام مشخص میکند و آن را از موضوعات دیگر متمایز میکند (بخش دقت و ابهامزدایی را در پایین ببینید.).
- موجز: نامی که طولانیتر از آنچه برای مشخص کردن موضوع و تمایز آن از موضوعات دیگر لازم است، نباشد.
- هماهنگ: نامی که هماهنگ با نوشتارهای مشابه باشد و شیوهای مشابه را دنبال نماید. بسیاری از این الگوهای نامگذاری در جدول بالا آمدهاند.
این معیارها را باید بهعنوان هدف دید و نه قانون. برای بیشتر نوشتارها میتوان در نگاه اول نامی ساده و مشخص یافت که تمام مشخههای بالا را دارد. در این صورت آن را مستقیماً بهعنوان نام برگزینید. بااینحال، گاه ممکن است این انتخاب روشن و آسان نباشد. ممکن است نیاز باشد به یک یا بیش از یکی از اهداف بالا وزن بیشتری داد. در این مواقع باید به اجماع رجوع کرد. مثلاً عنوان شناختپذیر، طبیعی و موجز شهریار بر عنوان دقیقتر سیدمحمدحسین بهجت تبریزی فرزند حاج میرزا خشکنابی برتری دارد (بخش از اسمی که از همه راحتتر تشخیص داده میشود استفاده کنید را در پایین ببینید).
هنگام نامگذاری نوشتاری در زمینهای خاص یا در مواجهه با مشکلی مشخص غالباً اجماعهای پیشینی موجود است که میتواند بهعنوان سابقه استفاده شود. اگر اجماع قبلی موجود نبود، تبادل نظر کاربران ضروری است و کاربران باید معیارهای بالا را هنگام بحث درنظر بگیرند. هنگام انتخاب نام باید بیشتر علایق خوانندگان را درنظر داشت تا ویرایشگران و همچنین مخاطبان عام تا متخصصین. هنگامی که مقاله نامی توصیفی دارد، عنوان اتخاذشده باید بیطرفانه بیان شود.
برای نوشتارهایی که با احتمال معقولی تحت عنوانی دیگر جستوجو میشوند یا ممکن است به دو یا بیشتر از دو نام شناخته شوند (از قبیل نگارشهای متفاوت یک نام یا عنوانهای قدیمی) باید از تغییر مسیر استفاده کرد. مانند تغییر مسیر داود به داوود یا بردلی منینگ به چلسی منینگ. از سوی دیگر اگر یک نام میتواند به چند نوشتار اطلاق شود باید ابهامزدایی شود.
از اسمی که راحتتر تشخیص داده میشود استفاده کنید
در ویکیادبیات عنوان یک نوشتار کلمهای از زبان طبیعی یا اصطلاحی است که به موضوع نوشتار اشاره میکند. ازاینرو عنوان نوشتار معمولاً نام شخص یا مکان یا هر مطلبی است که موضوع نوشتار است، هرچند برخی موضوعات چند نام دارند و این ممکن است منشاء سردرگمی در این شود که کدامیک باید برای عنوان نوشتار استفاده شود. در ویکیادبیات غالباً ترجیح بر نامهایی است که بیشتر استفاده میشود، آنهم از رهگذر رواج در اغلب منابع مستقل و معتبر فارسی. در این صورت است که معمولاً نام نوشتار بیشترین تطابق را با معیارهای پیشگفته پیدا میکند. وقتی نامی منفرد و روشن دراختیار نیست که آشکارا پربسامدترین نام استفادهشده از سوی منابع باشد، ویرایشگران باید دربارهٔ اینکه کدام نام با معیارها همخوانی بیشتری دارد بهاجماع برسند.
ویکیادبیات لزوماً از نام "رسمی" موضوع برای نوشتار استفاده نمیکند. معمولاً ترجیح بر این است که از نامی استفاده شود که غالباً از سوی منابع معتبر فارسیزبان (همچنین منابع استفادهشده در خود نوشتار) بهکار میرود. نباید از نامهای مبهم یا غیردقیق استفاده کرد، حتی اگر در منابع معتبر بهکار رفته باشند. بیطرفی را نیز باید درنظر گرفت. عنوان مقالات نباید زننده (مگر ناگزیر) یا از طرف دیگر فاخر (قلمبهسلمبه) باشد. وقتی نامهای متعددی برای یک موضوع دراختیار است که همگی نیز نسبتاً رایجاند و رایجترینشان مشکلاتی دارد، منطقی است که یکی از نامهای دیگر را انتخاب کنیم.
باوجوداینکه نامهای رسمی، علمی، اصلی یا علایم تجاری معمولاً برای نوشتارها استفاده میشوند، عنوانی که غالباً از سوی منابع معتبر استفاده میشوند ترجیح دارد. دانشنامههای دیگر جزو منابعی محسوب میشوند که میتوانند در تصمیمگیری اینکه کدام نامها دانشنامهای است یا رواج بیشتری دارند کمک باشند.
تغییر نام
گاهی سوژهٔ مقاله دچار تغییر نام میشود. در این صورت ویکیادبیات:رواج همچنان معتبر است؛ ولی به منابعی که پس از اعلام تغییر نام نوشته شده باشند وزن اضافه اختصاص میدهیم. اگر منابع نوشتهشده پس از تغییر بهطور معمول از نام جدید استفاده کنند، ویکیادبیات باید از آن رویه پیروی کرده و عناوین مرتبط را تغییر دهد تا با نام جدید جور باشند. از طرف دیگر، اگر منابع نوشته شده پس از تغییر نام همچنان از نام قبلی استفاده کنند، ویکیادبیات نیز طبق ویکیادبیات:رواج باید همچنان چنان کند.
ویکیادبیات گوی بلورین نیست. ما نمیدانیم در آینده چه الفاظ یا کلماتی استفاده خواهند شد و فقط از چیزی مطلعیم که استفاده شده و میشود و بدینترتیب برای خوانندگانمان آشناست. بههرروی، میتوان از عقل سلیم استفاده کرد- اگر سوژهٔ مقالهای نامش را عوض میکند، منطقی است از زمان عوض شدن استفاده از نام جدید را براساس منابع معتبر درنظر گرفت. این مسئله برای نامهایی که بهعنوان بخشی از عناوین توصیفی استفاده میشود نیز صدق میکند.
فارسیسازی اسامی خارجی یا وامواژهها
برای اطلاع از قواعد نامگذاری مقالهها زمانی که یک از گزینهها نامی خارجی یا وامواژه است، ویکیادبیات:قواعد نامگذاری (فارسیسازی اسامی خارجی) را ببینید.
بیان حداکثری دیدگاهها در نامگذاری
گاه بر سر تطابق عنوان یک نوشتار با سیاست بیان حداکثری دیدگاهها در ویکیادبیات اختلاف نظر پیش میآید. بهنتیجه رسیدن این موضوع بستگی به این پیدا میکند که عنوان نوشتار نامی برآمده از منابع معتبر باشد یا عنوانی تشریحی که توسط کاربران ویکیادبیات ساخته شده است.
نام غیرخنثی، اما رایج
وقتی موضوع یک نوشتار در منابع معتبر فارسی غالباً با یک عنوان رایج منفرد اشاره شود، ویکیادبیات معمولاً براساس منابع عمل میکند و این نام را برای عنوان نوشتار برمیگزیند (و البته با رعایت دیگر معیارهای نامگذاری). گاه این نام رایج شامل کلمات غیرخنثی میشود که بهطور معمول در ویکیادبیات از آن اجتناب میشود. الگو:نیازمند نمونه در این نمونهها رواج آن نام یا اینکه یک توضیح بهشکل مؤثری تبدیل به نامی مناسب شده است (و آن نام مناسب تبدیل به عبارتی معمول برای آن موضوع شده است)، عموماً بر این نگرانی که ویکیادبیات جانب یک طرف را گرفته است غلبه میکند.
دلایل مهمی که ویکیادبیات تحت آن غالباً از انتخاب یک نام رایج بهسبب خنثینبودن خودداری میکند:
- تکیهکلامهای روز نامهای خودمانی که بعید بهنظر میرسد که سالها بعد همچنان به موضوع مربوط باشند یا بدینصورت بهیاد آورده شود.
- اصطلاحهایی که جایگزینهای دانشنامهایشان بسیار به ذهن نزدیکتر است.
عنوان نوشتارها و تغییر مسیرها باید همانی باشد که خوانندگان بهعنوان اولین انتخاب تایپ میکنند، البته در توازن با آنچه خوانندگان انتظار دارند به آن برسند. الگو:نیازمند نمونه
عنوانهای توضیحی بیقضاوت
در برخی مواقع یک عنوان تشریحی (مانند زنان داستاننویس در ادبیات انقلابی) بهترین گزینه برای عنوان نوشتار است. این عناوین مشخصاً برای نوشتارها ساخته میشود و باید نمایانگر سیاست بیان حداکثری دیدگاهها باشد، نه دیدگاه ویرایشگران. از انتخاب عنوانهای قضاوتآمیز و غیرخنثی اجتناب کنید. مثلاً اتهام بار منفی دارد و نباید در یک عنوان تشریحی استفاده شود (استثناء: نوشتارهایی که موضوعش یک اتهام واقعی برمبنای قانون است که در منابع به همین شکل تحت بحث قرار گرفته، حتی اگر هنوز در دادگاه بهاثبات نرسیده است. چنین مطالبی را میشود اتهام نامید).
باوجوداین، عنوانهای غیرخنثی اما رایج میتوانند در یک عنوان تشریحی استفاده شوند. حتی عنوانهای تشریحی باید برمبنای منابع باشند و درنتیجه کلمات یا عباراتی را بهکار میگیرند که معمولاً در منابع استفاده میشوند. الگو:نیازمند نمونه
قواعد اختصاصی نامگذاری
ویکیادبیات قواعد نامگذاری بسیاری برای زمینههای خاص دارد که در جدول بالای این صفحه آمدهاند. در نمونههایی نادری این رهنمودها عنوانی پیشنهاد میدهند که دقیقاً با نام رایج مطابقت ندارد (مانند مقالههای انتقادی). استفاده از نامهای تخصصی غالباً بحثبرانگیز است و باید تعدیل شود؛ مگراینکه نام تخصصی مزایای روشنی نسبت به نام رایج داشته باشد. در این صورت، نام رایج باید در زمینهٔ موضوع نوشتار طبیعی و رایج قلمداد شود. در غیر این صورت، باید به اصول نامگذاری نوشتارها در ویکیادبیات وفادار ماند.
دقت و ابهامزدایی
دقت
معمولاً عنوان نوشتار باید بهاندازهٔ کافی دقیق باشد تا بتواند موضوع نوشتار را بدون هیچ ابهامی مشخص کند؛ اما نه بیش از حد لزوم دقیق. مثلاً «نیما یوشیج سالار شعر نو ایران» بیش از حد لزوم دقیق است، چراکه نیما یوشیج به اندازهای که بههمان موضوع اشاره کند دقیق است. از سوی دیگر فرخزاد برای اشاره به فریدون فرخزاد دقت کافی ندارد.
ابهامزدایی
- به این بخش باید در کنار ویکیادبیات:ابهامزدایی توجه شود.
همیشه این امکان نیست که دقیقاً از عنوانی که میخواهیم، برای یک نوشتار استفاده کنیم؛ چراکه آن عنوان ممکن است معانی دیگری بدهد و درنتیجه پیشتر برای نوشتار دیگری استفاده شده باشد. براساس معیار دقت که در بالا به آن اشاره شد، وقتی عنوان جزئیتری برای تمایز یک نوشتار از دیگر نوشتارها لازم است، فقط در حد نیاز از جزئیات اضافه استفاده کنید. مثلاً افشین (خواننده) دارای دقت کافی برای تمایز این عنوان از افشین یداللهی (ترانهسرا) و افشین اعلایی (شاعر کودک و نوجوان) است و نیازی به عنوانی مثل «افشین (خواننده زمستون)» نیست. این قضیه گاه به درجهای قابل قبول از ناهماهنگی منجر میشود، مانند بچههای بهشت (مجموعهٔ تلویزیونی ۱۳۷۷ حسین قاسمی جامی) و بچههای بهشت (مجموعهٔ تلویزیونی ۱۳۸۹ خسرو معصومی) که بهدلیل همسان بودن عنوان، سال تولید و نام کارگردان را با خود دارند درصورتیکه عنوانهای مهمان مامان (داستان) یا مهمان مامان (فیلم) نه.
بهعنوان یک قاعدهٔ کلی وقتی عنوان مطلوب یک نوشتار بتواند به موضوعات دارای نوشتار دیگری در ویکیادبیات نیز اشاره کند:
- اگر موضوعِ نوشتار کاربردِ اصلیِ عنوانِ دارایِ ابهام است، آنگاه این عنوان میتواند بیهیچ تغییری به این موضوع تعلق گیرد.
- اگر موضوعِ نوشتار کاربردِ اصلیِ عنوانِ دارایِ ابهام نیست، آنگاه این عنوان نمیتواند به این موضوع تعلق گیرد و باید ابهامزدایی شود.
هنگام تصمیمگیری برای اینکه از کدام روش (های) ابهامزدایی استفاده میکنیم، معیارهای نامگذاری بدینترتیب اهمیت پیدا میکنند:
- ابهامزدایی طبیعی: استفاده از نام جایگزینی که بهطور رایج در فارسی منابع معتبر استفاده میشود، گرچه نه به اندازهٔ عنوانِ رایجِ دارایِ ابهام. با این نامهای عجیبوغریب یا اختراعی استفاده نکنید.
- مثال: واژهٔ «انگلیسی» معمولاً هم به افراد انگلیسی هم به زبان انگلیسی و هم به هر چیز مربوط به انگلستان (مانند یک شرکت) اطلاق میشود. بهدلیل این ابهام، از عنوانهایِ جایگزین اما همچنان رایجِ زبان انگلیسی و مردم انگلستان استفاده میکنیم که بهطور طبیعی ابهامزدایی شدهاند. گاه این کار مستلزم استفاده از واژههای مترادفِ همچنان رایج است. مثلاً چون «دام» علاوهبر وسیلهٔ شکار میتواند به دستهای از حیوانات اهلی اشاره کند، برای وسیلهٔ شکار از عنوان تله استفاده شده است.
- ابهامزدایی با پرانتز یا به عبارت دیگر افزودن عبارت ابهامزدا داخل پرانتز به انتهای عنوان دارای ابهام: روش استاندارد ابهامزدایی وقتی ابهامزدایی طبیعی میسر نباشد.
- مثال: برای اشاره به دستهای از حیوانات اهلی از «دام (حیوان)» استفاده شده است.
- عنوانهای تشریحی: وقتی عنوان مشخص مقبولی برای موضوعی نباشد و مجبور باشیم خود نامی انتخاب کنیم، استفاده از عنوانهای طولانیتر برای ساخت عنوانی تشریحی و منحصربهفرد مجاز است.
پرانتز فقط نویسهای است که میشود از آن برای جداسازی عبارت ابهامزدا استفاده کرد.[۱]
ایجاز
منظور از ایجاز ایجاد توازن بین کوتاهی عنوان و کافی بودن اطلاعات برای تشخیص موضوع نوشتار برای شخصی آشنا به موضوع است. مثلاً فروغالزمان فرخزاد نام رسمی فروغ است. هر دو عنوان دقیق و بدون ابهام است، باوجوداین فروغ عنوان موجز برای موضوع نوشتار است.
نوشتارهای زندگینامهای از این قاعده مستثنی است: معمولاً نه نام و نه نامخانوادگی بهمنظور ایجاز از عنوان نوشتار حذف نمیشود. الگو:نیازمند نمونه
نامهای جایگزین
در ویکیادبیات هر نوشتار فقط میتواند یک عنوان داشته باشد. درصورتیکه عنوان نوشتار یک نام باشد، نامهای جایگزین عنوان معمولاً باید در سطر یا پاراگراف اول نوشتار بیایند. درصورتیکه حداقل سه نامِ جایگزین داشت یا نکتهای درخور توجه دربارهٔ خود نامها بود، ساخت بخشی جداگانه برای پرداختن به این نامها توصیه میشود که میتواند شامل املاهای مختلف، صورتهای کوتاهتر یا بلندتر عنوان، نامهای تاریخی و از این دست باشد. همچنین دلیلی ندارد که نامهای جایگزین درجاییکه با زمینهٔ متن مطابقت بیشتری دارند در متن نوشتار استفاده نشوند. الگو:نیازمند نمونه
همهٔ عنوانهای جایگزین، نامها یا شکلهایی از نگارش عنوان که برای یک عنوان بهکار میرود قاعدتاً باید به نوشتار مرتبط تغییر مسیر داده شوند. درصورتیکه نامی ابهام دارد، باید مطمئن شد که میشود از طریق یک صفحهٔ ابهامزداییِ حاویِ عنوانِ جایگزین به نوشتار رسید.
ساختار واژهها
نکات زیر برای مطالبی استفاده میشوند که توسط پنج معیار اصلی پوشش داده نمیشوند. رعایت این راهنماها مانع ساخت نوشتارهای تکراری میشود.
ارجحیت واژههای مفرد
قرارداد: بهطورکلی نام مقالههای خود را بهشکل مفرد انتخاب کرده و از شکل جمع آن بپرهیزید؛ مگراینکه آن نام همیشه در زبان فارسی بهشکل جمع استفاده شود یا به خانوادهای از موضوعات اشاره کند.
- مثال برای اسم جمع: مردم، رمه، لشکر، طایفه
- مثال برای خانوادهای از موضوعات: اعداد رومی، زبانهای هندواروپایی
استفاده از نام بهجای صفت
قرارداد: تمام صفتها باید به نام مربوطشان تغییر مسیر داده شوند. برای مثال دموکراتیک باید به دموکراسی تغییر مسیر داده شود.
استفاده از نام کامل بهجای نام اختصاری
قرارداد: از نامیدن مقالهها به نام اختصاری بپرهیزید؛ مگراینکه نام اختصاری بهطور تقریباً انحصاری فقط و فقط بهشکل اختصاریاش شناخته شده باشد و در آن فرم همه جا به این نام خوانده شود. الگو:نیازمند نمونه
استفادهنکردن از حرف تعریف نامعین (یک، ی)
قرارداد: هرگز از حرف تعریف نامعین در نام مقالههای خود استفاده نکنید؛ مگراینکه نام مقاله بر اسم خاص دلالت کند؛ مثلاً معرف نام یک اثر هنری (فیلم، کتاب) باشد و حرف تعریف در خود نام موجود باشد؛ مانند دختری با کفشهای کتانی.
نساختن یک مقاله در زیرصفحهای از مقالهٔ دیگر
یک نوشتار را بهصورت زیرصفحهای از نوشتار دیگر نسازید. حتی اگر هم موضوع نوشتار درواقع شاخهای از یک نوشتار محسوب میشود، نامگذاری آن باید مستقل باشد. مثلاً بهدلیل آنکه مقالهٔ مظاهر معروف طبیعت در شعر نو مرتبط با مقالهٔ شعر نو بهنظر میرسد آن را در عنوانی چون شعر نو/مظاهر طبیعت نسازید.
نویسههای ویژه
استفاده از برخی نویسهها در عنوان نوشتارها محدودیت فنی دارد. استفاده از نویسههای # < > [ ] | { } _
غیرممکن است.
عنوانهای دارای دونقطه، نقطه و برخی دیگر نویسهها نیز محدودیتهایی دارد که در نوشتارهای مربوطه توسط الگوی {{عنوان صحیح}}
مشخص میشوند. از نظر فنی تمام نویسههای یونیکد دیگر میتوانند در عنوان صفحه استفاده شوند، گرچه استفاده از برخی ممکن است نیازمند توجه ویژه یا نامناسب باشد.
از استفاده از نمادها برای عنوان خودداری کنید. نمادهایی مانند «♥» که گاه در تبلیغات یا لوگوها دیده میشوند هرگز نباید در عنوان نوشتار استفاده شوند.
استفادهنکردن از علامت نقلقول
برای نوشتارهایی که عنوانشان گفتاورد است از علامت گفتاورد یا نقلقول در عنوان استفاده نکنید، مانند بودن، یا نبودن که عنوان نوشتار است و "بودن، یا نبودن" به آن تغییر مسیر دارد. استثناء این قاعده وقتی است که علامت نقلقول بخشی از یک نام خاص باشد، مانند "قهرمانان" (آلبوم دیوید بویی)
نویسههای مجاز
اعداد، تنوین (ـًــٍــٌ) (درصورتیکه تلفّظ شود)[۲][۳]
نویسههای غیرمجاز
فتحه، کسره، ضمه، همزهٔ روی ه، همزهٔ روی خط زمینه
موربنویسی و صورتبندیهای دیگر
در صورتی از عنوان مورب استفاده کنید که در متن هم آن عنوان بهصورت مورب بیاید. مثلاً عنوان کشتیها، فیلمها، کتابها و دیگر آثار خلاقانه و عبارات خارجی هم در متن و هم در عنوان باید بهصورت مورب بیایند.
صورتبندی مورب نمیتواند بخشی از عنوان ذخیرهشدهٔ صفحه باشد. برای مورب کردن یک عبارت در متن از علامت گفتاورد ''متن مورب''
استفاده میکنیم؛ اما افزودن علامت گفتاورد بهعنوان صفحه باعث میشود علامت گفتاورد به نشانی URL افزوده شود، نهاینکه عنوان صفحه را مورب کند. برای مورب کردن عنوان یا بخشی از عنوان از الگوی {{عنوان مورب}}
استفاده میکنیم. علاوهبر آن، برخی الگوها مانند {{Infobox book}}
و {{جعبه اطلاعات فیلم}}
عنوان صفحهای که در آن قرار گرفتهاند را بهطور پیشفرض مورب میکنند.
عنوانهای دارای حرف ربط «و»
گاه دو یا چند مفهوم نزدیک یا مکمل بهتر است در یک نوشتار آورده شوند. در صورت امکان از عنوانی استفاده کنید که همه را دربربگیرد: الگو:نیازمند نمونه درصورتیکه نشود واژهای دربرگیرندهٔ مناسبی یافت، میشود عنوانی را با استفاده از «و» ساخت، مانند «اتحاد و تجزیه» یا «پایونیر ۶، ۷، ۸ و ۹» (و آنگاه عبارتهای منفرد «پایونیر ۶» یا «پایونیر ۸» به نوشتار مربوط تغییر مسیر مییابند یا در صفحههای ابهامزدایی «اتحاد» و «تجزیه» توسط «اتحاد (جبر)» و «تجزیه (جبر)» به «اتحاد و تجزیه» پیوند داده میشود).
معمولاً بهتر است موضوعها بهترتیب الفبایی مرتب شوند، خصوصاً آنها که کشورها یا فرهنگهای مختلف را در خود دارند؛ مانند مرز ایالات متحده آمریکا-مکزیک. باوجوداین، درصورتیکه بهوضوح ترتیب مشخصی نبود الگو:نیازمند نمونه، باید از این ترتیب تبعیت کرد. اگر یک مفهوم بیشتر از آن دیگری استفاده شود، میتواند در ابتدا بیاید. عنوانهای دارای ترتیب معکوس باید به عنوان دارای نوشتار تغییر مسیر یابند (مانند مرز مکزیک-ایالات متحده آمریکا).
عنوانهای دارای «و» معمولاً نشان این است که نوشتار مشکل بیان حداکثری دیدگاهها یا تحقیق دستاول دارد. از حرف ربط «و» برای جانبداری، تعصب و تبعیض استفاده نکنید. برای مثال بهجای مقالهٔ «صهیونیسم و تروریسم» از «تروریستهای تندروی صهیونیست» استفاده کنید. از «و» برای یکجا آوردن مفاهیمی که معمولاً در کنار هم نمیآیند خودداری کنید.
قواعد ویژه
ترکیبهای زمانی و مکانی
آنجاکه "زمان" جزئی از اسم رویداد است (مثل «جشنوارهٔ فیلم فجر ۱۳۹۷») این اسم را پیوسته بیاورید و مکان را جدا («فجر ۱۳۹۷ تهران» بهتر است از «فجر تهران ۱۳۹۷»). آنجاکه "زمان" جزئی از اسم رویداد نیست و مکان سهم بیشتری در شناخت رویداد دارد (مثل «جشنوارهٔ فیلم کوتاه تهران») زمان را بعد از ترکیب مکانی بیاورید («جشنوارهٔ فیلم کوتاه تهران ۲۳آبان۱۳۹۷»، و نه «جشنوارهٔ فیلم کوتاه ۲۳آبان۱۳۹۷ تهران»). دربارهٔ موضوعاتی که نه تاریخ و نه مکان برتری خاصی نسبت به هم ندارند، اجماعی نیست که کدام روش بهتر است و تصمیم باید بهصورت خاص با اجماع کاربران گرفته شود. [۴]
تغییر عنوان نوشتار
تغییر یک عنوان مناقشهخیز به عنوانی دیگر، بدون بحث و اجماع بهشدت نهی میشود. اگر نوشتاری برای مدتی طولانی در یک عنوان باشد و دلیل خوبی برای تغییر آن نباشد، نباید به عنوان دیگری تغییر کند. اجماع بین ویرایشگران تعیین میکند که آیا دلیلی برای تغییر عنوان هست یا نه. اگر نوشتار هرگز یا بهمدت طولانی بهطور پایدار در یک عنوان نبوده است و اجماعی بر عنوانی که باید در آن قرار گیرد نیست، عنوان نوشتار باید آنی باشد که توسط اولین مشارکتکنندهٔ اصلی پس از خرد درآمدن نوشتار انتخاب شده است.
هر پیشنهاد تغییر عنوانی که ممکن است مناقشهبرانگیز باشد باید در ویکیادبیات:درخواست انتقال مطرح شود و پیش از هر تغییری بر آن اجماع شود. بحث بر سر عنوانهای محل مناقشه غالباً غیرسازندهاند و راههای بسیار دیگری برای بهبود ویکیادبیات در اختیار است.
در بحث برای عنوان مناسب یک نوشتار، توجه کنید که انتخاب عنوان بستگی به این ندارد که عنوان مدنظر از نظر اخلاقی یا سیاسی "صحیح" باشد. نیز استفاده از یک نام در عنوان یک نوشتار معنیاش این نیست که تمام نوشتارهای مرتبط از همان نام در عنوانشان استفاده کنند. معمولاً دلایلی برای رعایتنکردن یکدستی میتوان سراغ گرفت. مثلاً نوشتارهایی با عنوان پرواز همای و سعید جعفرزاده احمد سرگورابی داریم که دومی نام قدیمی این ترانهسراست.
گرچه عنوان نوشتارها باید بهاجماع برسد، از ساخت نامهای جدید یا استفاده از نامهای بسیار غیررایج برای رسیدن به توافق میان دیدگاههای مخالف و استحصال موقعیت «نه سیخ بسوزد، نه کباب» اجتناب کنید. ویکیادبیات کاربرد واقعی عنوانها را تبعیت میکند و نمیتواند عنوان خاصی را تجویز یا عنوان جدیدی را اختراع کند.
پیشنهاد قواعد نامگذاری جدید
پیشنهاد قواعد نامگذاری جدید باید در صفحهٔ بحث این نوشتار یا قهوهخانهٔ اجرایی مطرح شوند. درصورتیکه اجماعی قوی شکل بگیرد، پیشنهاد جدید در قالب رهنمودی جدید به رده:قواعد نامگذاری ویکیادبیات افزوده میشود.
پانویس
- ↑ «نظرخواهی برای استفاده از پرانتز بهجای ویرگول در ابهامزدایی از اسامی مکانهای جغرافیایی خارجی».
- ↑ «واژهها و ترکیبات و عبارات مأخوذ از عربی». فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۰/۸/۳. بازبینیشده در ۰۹ بهمن ۱۳۹۵.
- ↑ اجماع برای استفاده از تنوین در عنوان مقاله
- ↑ «نظرخواهی جایگاه زمان و مکان در گروه اسمی».