دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی

دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی
دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی
ساختمان کنونی دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی
بنانهاده	وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (معاونت فرهنگی)
وضعیت	یازدهمین سال تأسیس
وظایف حاکمیتی	برگزاری جشنواره‌های بزرگ ادبی
وظایف خودتعریف	برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌هایی با محورهای پژوهشی، آموزشی، تولید و ترویج، بین‌الملل و جشنواره‌ها
وضعیت حقوقی	زیر نظر خانه کتاب و ادبیات ایران
هدف	گسترش و ترویج ادبیات
تمرکز	بر ادبیات داستانی و شعر
رویدادهای تحت پوشش	جایزهٔ ادبی جلال آل‌احمد، جایزهٔ ادبی پروین اعتصامی، جایزهٔ ادبی ملک‌الشعرای بهار و جشنوارهٔ شعر فجر
محصولات	دبیرخانهٔ جوایز ادبی جلال آل‌احمد، پروین اعتصامی و ملک‌الشعرای بهار، جشنوارهٔ شعر فجر و مجمع انجمن‌های ادبی
گستره فعالیت	حوزهٔ ادبیات داستانی و حوزهٔ شعر
ریاست	مصطفی جلالی راضی
افراد کلیدی	جواد محقق (معاونت شعر)، ابراهیم زاهدی‌مطلق (معاونت داستان)
مقر	وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
مکان	تهران، بلوار کریم‌خان، خیابان سنایی، کوچهٔ پنجم (اعرابی)، پلاک ۶
نقشه
تصویر نقشه
مراجعه‌کنندگان	پدیدآورندگان آثار ادبی همچون نویسندگان، شاعران، مترجمان، پژوهشگران، ویراستاران و...
خدمت‌گیرندگان	مصرف‌کنندگان آثار ادبی، منتقدان، ناشران و توزیع‌کنندگان
وبگاه	http://adabiatirani.com/

دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی مؤسسه‌ای فرهنگی است که در حوزهٔ ادبیات فعالیت می‌کند.

* * * * *

معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیِ احساس نیاز به یک مجموعهٔ محکم و باپشتوانه برای ادبیات داستانی و با هدف گسترش و ترویج این حوزهٔ ادبیات، در سال۱۳۸۷ «بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان» را بنیان نهاد. فعالیت مستمر و جدی این بنیاد در سال۱۳۹۰ آغاز شد. در سال۱۳۹۳ با اضافه‌شدن حوزۀ شعر نام «بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان» به «بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان» تغییر یافت.
برگزاری جایزه‌های بزرگ ادبی همچون جایزهٔ ادبی جلال آل‌احمد، جایزهٔ ادبی پروین اعتصامی و جشنوارهٔ شعر فجر به این بنیاد فرهنگی واگذار شده است.
در سال۱۳۹۳ بنیاد ادبیات به‌منظور گسترش فعالیت‌های ادبی استانی و بهره‌گیری از قابلیت‌ها و توانایی‌های متمرکز در بنیاد، تفاهم‌نامه‌ای را با ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها برقرار کرد. تجهیز محتوایی کتاب‌خانه‌های تخصصی ادبیات در استان‌ها، برگزاری دوره‌های آموزشی ادبی و فرستادن اساتید به سایر شهرها، معرفی داور و دبیر برای مسابقات و جشنواره‌های استانی، سفرهای دسته‌جمعی نویسندگان و شعرا، برگزاری شب شعرهای استانی، تهیهٔ بانک اطلاعاتی از شاعران و داستان‌نویسان نخبه با کمک ادارات کل استان‌ها و یاری‌کردن ادارات کل استان‌ها برای برگزاری بهتر جایزه‌ها و جشنواره‌های مهم ادبی از مُفاد این تفاهم‌نامه هستند.
بنیاد به‌عنوان بازویِ فرهنگی معاونت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌کوشد حامی تشکل‌های ادبی باشد و برای نزدیکی بین آن‌ها برنامه‌هایی را طرح‌ریزی می‌کند، از حقوق مادی و معنوی پدیدآورندگان و مصرف‌کنندگان آثار ادبی حمایت می‌کند و در ترویج فرهنگ اسلامی‌ایرانی براساسِ اهداف فرهنگی مندرج در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران گام برمی‌دارد.

هویت حقوقی و ساختاری

ساختمانِ پیشینِ بنیاد ادبیات

قوانین، آیین‌نامه یا دستورالعمل منجر به تشکیل نهاد

برطبقِ اساس‌نامهٔ بنیاد ادبیات، این نهاد تشکیلاتی غیردولتی و غیرانتفاعی است که با اهداف فرهنگی و مقاصد غیرتجاری و غیرسیاسی بنا شده است و درعین‌حال برای جلوگیری از این‌که بنیاد به‌مصادرهٔ فرد یا جریان خاصی درآید، معاون فرهنگیِ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ریاست هیئت امنای بنیاد را به‌عهده دارد. اعضای هیئت امنا متشکل از نه نفر با پیشنهاد معاونت فرهنگی و تصویب وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌مدت سه سال از میان داستان‌نویسانی که در شورای ارزشیابی وزارت‌خانه مدرک الف دریافت کرده باشند انتخاب می‌شوند. هیئت امنا اعضای سه نفرهٔ هیئت مدیره را برای مدت دو سال انتخاب می‌کنند که یک نفر رئیس هیئت مدیره و دو نفر دیگر اعضای اصلی هیئت مدیره محسوب می‌شوند، دو نفر دیگر نیز به‌عنوان اعضای علی‌البدل هیئت مدیره فعالیت می‌کنند.
کارگروه تخصیص بودجه
براساس کارگروه تخصیص اعتبار، نخستین اولویت‌های بنیاد ادبیات برای تخصیص بودجه، برگزاری جشنوارهٔ شعر فجر، جوایز ادبی جلال آل‌احمد و پروین اعتصامی، فعالیت در حوزهٔ استان‌ها و راه‌اندازی پاتوق‌های فرهنگی است.

ساختار و تشکیلات

نمودار سازمانی بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان

ارکان اصلی بنیاد ادبیات را هیئت مؤسس، هیئت امنا، هیئت مدیره، مدیرعامل و بازرس تشکیل می‌دهند. بنیاد با تصمیم هیئت مؤسس بنا می‌شود. هیئت مؤسس پس از گذراندن مراحل قانونی برای ثبت بنیاد منحل شده و کلیهٔ امور به هیئت امنا سپرده می‌شود. ساختار سازمانی بنیاد به چهار بخش، دو معاونت و دو مدیریت، تقسیم می‌شود. «معاونت فرهنگی و امور استان‌ها»، «معاونت اجرایی و اداری-مالی»، «مدیریت روابط عمومی» و «مدیریت دفتر ارزیابی و برنامه‌ریزی» بخش‌هایی هستند که به‌طور مستقیم زیرِنظر مدیرعامل بنیاد فعالیت می‌کنند. سایر بخش‌ها نیز براساس نوع عملکردشان در یکی از معاونت‌ها یا مدیریت‌ها فعال هستند.در پیِ افزوده‌شدن حوزهٔ شعر به داستان نیز این دو بخش که هرگز قابلِ‌ادغام در یکدیگر نیستند، در دو دفتر به‌صورت مستقل زیرِنظر معاونت فرهنگی و امور استان‌ها فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند.

ریاست از ابتدا تا کنون

در بدو تشکیلِ بنیاد تا سال۱۳۸۹، به‌مدت یک دورهٔ دو ساله مدیریت به‌عهدهٔ محمود سالاری بود. برای دورهٔ بعد، از سال۱۳۹۰ محمد حسنی جای سالاری را گرفت. پس از او مهدی قزلی از سال۱۳۹۳تا۱۳۹۹ بر صندلی مدیریت بنیاد نشست.

محمود سالاری

آغاز مدیریت: محمود سالاری نخستین مدیرعامل بنیاد ادبیات است. محسن پرویز، معاون فرهنگی وزارت ارشاد وقت، در بدو پایه‌گذاری بنیاد ادبیات، وی را به مدیریت این نهاد گُمارد.

تلاش‌ها: سالاری برنامه‌های مختلفی را در بنیاد ادبیات طراحی و حتی اجرا هم کرد. او استعدادیابی در بین نویسندگان شهرستانی، برگزاری کلاس‌های آموزشی داستان‌نویسی، چاپ‌کردن آثار نویسندگان نوقلم و حمایت از آن‌ها، ترجمهٔ آثار ادبی ایران به زبان‌های دیگر، ترجمهٔ آثار ادبی خارجی به زبان فارسی و پرداختن به ادبیات مهاجرت را در رأس فعالیت‌های خویش قرار داد؛ ولی به‌سبب صادرنشدن مجوز بنیاد این برنامه‌ها در نطفه یا نیمه‌تمام ماندند. از جملهٔ این طرح‌ها می‌توان به آماده‌سازی مجموعهٔ پنج جلدی «بهترین داستان‌های کوتاه جهان» با گردآوری احمد گلشیری و یک مجموعهٔ بیست‌وپنج جلدی از نویسندگان مختلف اشاره کرد که به‌علت نبود مجوز چاپ نشدند.
پایان مدیریت: سالاری به‌دلیل مشکلاتی از قبیل نبود مجوز و کمبود بودجه از مدیریت بنیاد ادبیات استعفا داد.

محمد حسنی

آغاز مدیریت: محمد حسنی ۲۶مرداد۱۳۹۰ با رأی هیئت امنای بنیاد و حکم بهمن دری، معاون فرهنگی وزارت ارشاد وقت، به سِمت مدیرعاملی منصوب شد. وی پیش از این سِمت‌هایی چون مدیر کل منابع کتاب‌خانه‌های عمومی، عضو شورای برنامه‌ریزی دبیرخانهٔ شورای فرهنگ عمومی و مشاورهٔ راهبردیِ معاون فرهنگی وزیر ارشادِ وقت را بر عهده داشت.

تلاش‌ها: از فعالیت‌های حسنی در بنیاد می‌توان به راه‌اندازی انتشارات «عصر داستان»، منتشرکردن مجله‌های «داستان» و «یکی بود یکی نبود»، پایه‌گذاری دفتر امور بین‌الملل و استان‌ها و تلاش برای راه‌اندازی «جشنوارهٔ بین‌المللی داستان فجر» اشاره کرد؛ البته این فعالیت‌ها به‌سبب کمبود بودجه نیمه‌تمام ماند. انتشارات «عصر داستان» تعداد زیادی قراردادهای تعیین‌تکلیف‌نشده با نویسندگان داشت و مجله‌های «داستان» و «یکی بود یکی نبود» نیز مدت‌ها منتشر نشد.
پایان مدیریت: حسنی در سال۱۳۹۲ تصمیم به کناره‌گیری از مدیریت داشت.

مهدی قزلی

آغاز مدیریت: قزلی در ۱۹خرداد۱۳۹۳ با جلسهٔ هیئت امنای بنیاد و حکم سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزارت ارشاد وقت، برای مدیریت بنیاد ادبیات انتخاب شد، در سال۱۳۹۵ نیز دورهٔ مدیریت وی تمدید شد. برای دورهٔ بعد هم در سال۱۳۹۷ در سِمت مدیریتیِ خویش ماند. در سال۱۳۹۹ از مدیریت بنیاد کنار رفت.

او نویسنده، مستندنگار و روزنامه‌نگار است و در کارنامهٔ خود، سردبیری نشریه‌های «داستان» و «آیه» از گروه مجلات «همشری» و حاشیه‌نویسی دیدارها و بازدیدهای سیدعلی خامنه‌ای را دارد.
تلاش‌ها: قزلی برگزاری جشنوارهٔ شعر فجر و جایزه‌های ادبی جلال آل‌احمد و پروین اعتصامی و ملک‌الشعرای بهار را به مجموعهٔ بنیاد وارد کرد. به‌ابتکار وی بخش «آتیهٔ داستان ایرانی»، اهدای جایزه به نویسندگان انقلاب در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، در حاشیهٔ جایزهٔ جلال آل‌احمد برگزار شد. قزلی به‌منظور پیشرفت نویسندگان و شاعران جوان به راه‌اندازی «دوره‌های متمرکز آموزش داستان‌نویسی آل‌جلال» و دوره‌های آموزشی «کلک خیال» اقدام کرد.

تاریخچه

نشانِ بنیاد ادبیات پیش از افزوده‌شدن بخش شعر

• ۱۳۸۷ تصویب موجودیت بنیاد ادبیات ایرانیان از سوی محسن پرویز، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ دریافت مجوز ثبت شرکت‌ها در دی‌ماه
• ۱۳۹۰ آغاز فعالیت مستمر و جِدّی
• ۱۳۹۳ پیوستن حوزهٔ شعر به بنیاد ادبیات ایرانیان
• ۱۳۹۶ آغاز فعالیت پایگاه‌های «نقد شعر» و «نقد داستان»
• ۱۳۹۷ برگزاری نخستین مجمع انجمن‌های ادبی کشور؛ آغاز فعالیت «ویکی‌ادبیات»، دانش‌نامهٔ مجازی شعر و ادبیات داستانی معاصر ایرانیان
• ۱۳۹۹ ادغام بنیاد ادبیات با «خانهٔ کتاب» و «نمایشگاه‌های فرهنگی ایران» در قالب «مؤسسهٔ فراگیر معاونت امور فرهنگی»

کارکردها

سیدعباس صالحی، زمانی‌که معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و هنوز وزیر نشده بود، به فعالیت‌های بنیاد ادبیات اشاره می‌کند:
نگاه مثبت این‌که در جامعهٔ اسلامی و ایرانی ما به کارکرد داستان اهمیت داده می‌شود، از یک‌سو ارزش‌های انسانی و اخلاقی و دینی را گسترش می‌دهد و در مرتبهٔ دوم آنچه انقلاب و فرهنگ انقلاب با آن مبانی شکل گرفته را گسترش می‌دهد و در ادامه پخش و پاسداری می‌کند. همهٔ این کارکردها در حیطهٔ قصه و داستان به شکل‌گیری بنیاد ادبیات داستانی انجامید. گرچه کار اساسی را در حوزهٔ ادبیات انگیزه‌های فردی و شخصی شکل می‌دهد و ادبیات هرگز سفارشی نبوده، اما صنعت سفارشی است، ادبیات حوزهٔ خلاقیت را در خود دارد؛ ولی درعین‌حال دولت‌ها این وظیفه را دارند که بستر مساعدی را برای این خلاقیت‌ها فراهم کنند و در ادامه موانع را برای خلاقیت ادبی و هنری مرتفع کرده و بسترها را افزایش دهند. با این نگاهِ پیشینی بنیاد تأسیس و حیطه‌هایی را برای فعالیت برگزید.

آرمان‌ها

بنیاد برنامه‌هایی را پیرامون محورهای پژوهشی، آموزشی، تولید و ترویج، بین‌الملل و جشنواره‌ها سامان داده است.
Yسازمان در بخش پژوهشی تصمیم دارد کتاب‌خانه‌هایی تخصصی برای دانشِ ادبیات راه‌اندازی کند، جریان‌های شعر و ادبیات داستانی را در سراسر کشور شناسایی، رصد و تحلیل کند و افق‌های روشنی را در حوزه‌های شعر و داستان براساس الگوهای بومی و دینی بنمایاند.
Yآرمانِ بخش آموزشی بنیاد ایجاد بستری مناسب برای یادگیری شاعران و داستان‌نویسان نخبه است که برای تحقق این آرمان یک محتوای آموزشی اصولی طراحی و دوره‌های آموزشی در سراسر کشور برگزار می‌شود.
Yبنیاد در بخش تولید و ترویج به گسترش کتاب‌خوانی پَروبال می‌دهد و با فراهم‌کردن یک بستر حمایتی، موانع را برطرف می‌کند. استعدادهای جوان را می‌پرورد و برای ارتقای سطح سینمای کشور از ذخایر ادبیات داستانی بهره می‌گیرد.
Yسازمان قصد دارد ادبیات فارسی را از مرزهای جغرافیا فراتر بَرد و برای ایجاد پلی ارتباطی با سایر فرهنگ‌ها، آثار ادبیات فارسی را به زبان‌های دیگر ترجمه کند، نویسندگان برتر سراسر جهان را بشناسد و با آن‌ها ارتباط بگیرد و ادبیات ایرانی اسلامی را به بازارهای نشر جهانی معرفی کند.
Yبرگزاری رویدادها و جشنواره‌های بزرگ ادبی نیز بر عهدهٔ بنیاد ادبیات است.

کوشش‌ها

شمارهٔ نخست مجلهٔ «یکی بود یکی نبود»

شمارهٔ نخست مجلهٔ «داستان»

بخش جشنواره‌ها:
بخش «آتیهٔ داستان ایرانی» در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، در حاشیهٔ جایزهٔ جلال آل‌احمد قرار گرفت و جایزهٔ آن به افرادی که پس از انقلاب زاده شده و در حوزهٔ انقلاب نوشته‌اند اختصاص یافت.
سازمان به‌منظور کنارگذاشتن مرزهای جفرافیایی-سیاسی و گسترش مرزهای زبان فارسی، بخش ویژهٔ افغانستان را در نهمین دورهٔ جایزهٔ جلال آل‌احمد جای داد و در یازدهمین دورهٔ جشنوارهٔ شعر فجر محمدکاظم کاظمی را به سِمت دبیر جشنواره منصوب کرد.
محافل جشنوارهٔ شعر فجر علاوه‌بر تهران در شهرهای دیگر نیز برگزار می‌شود.
برگزاری جشنوارهٔ انجمن‌های ادبی با هدف احصای برنامه‌های تشکل‌ها و انجمن‌های ادبی سراسر کشور، حمایت از برترین برنامه‌ها، شناسایی مشکلات انجمن‌های ادبی سراسر کشور و کمک به برطرف‌کردن این موانع، از فعالیت‌های بنیاد ادبیات است.
بنیاد برای ادای احترام به حافظان حریم و حرم اهل بیت(ع) «جشنوارهٔ شعر و داستان حافظان حرم» را در سال۱۳۹۵ برگزار کرد.
گسترهٔ آموزش:
بنیاد به‌منظور ایجاد بستری مناسب برای آموزش و ارتقای داستان‌نویسان جوان کشور، «دوره‌های متمرکز داستان‌نویسی آل‌جلال» و برای شاعران جوان «دوره‌های کلک خیال» را برگزار می‌کند و برای تدریس ادب‌جویان از داستان‌نویسان و شاعران برجسته بهره می‌بَرد. «پایگاه نقد داستان» و «پایگاه نقد شعر» نیز برای کمک به نویسندگان و شاعران جوان راه‌اندازی شده‌اند تا ادب‌جویان هر جایی که هستند و به اینترنت دسترسی دارند، آثار خود را برای نقد‌شدن به این پایگاه‌های اینترنتی بفرستند.
بنیاد از طرح «عید و داستان»، داستان‌خوانی جایگزین تکالیف نوروزی، حمایت کرده و تعداد زیادی کتاب را برای فرستادن به مناطق محروم در اختیار آموزش و پرورش قرار داده است.
گرداگرد پژوهش:
کتاب‌هایی با محوریت ادبیات به کتاب‌خانهٔ خلیل عمرانی به‌منظور تخصصی‌شدن این کتاب‌خانه اهدا شده است.
«ویکی‌ادبیات» دانش‌نامهٔ مجازی شعر و ادبیات داستانی معاصر است. بنیاد ادبیات این پایگاه اینترنتی را راه‌اندازی کرده است و از آن حمایت می‌کند.
دامنهٔ انتشارات:
از فعالیت‌های بنیاد ادبیات در این زمینه می‌توان به راه‌اندازی انتشارات «عصر داستان»، منتشرکردن مجله‌های «داستان» و «یکی بود یکی نبود»، بارگذاری مجلهٔ ادبی آنلاین «الفیا»، نشریهٔ الکترونیکی بنیاد ادبیات،
در برهه‌های زمانی محدود اشاره کرد.
انتشار کتاب‌هایی همچون با جام‌های شوکران، برج ۱۱۰، داستان طنز در ایران از مشروطه تا انقلاب اسلامی، لحظه‌های انقلاب، قرار ساعت۲۲، «دورهٔ سه جلدی زیروبم داستان»، «مجموعهٔ ده جلدی گام‌به‌گام تا داستان‌نویسی حرفه‌ای»، «کتاب شعر منتخب اعضای پایگاه نقد شعر» و «کتاب داستان‌های برگزیدهٔ پایگاه نقد داستان»از دستاوردهای بنیاد ادبیات است.
پهنهٔ تولید و ترویج:
بنیاد مسابقه‌ای با عنوان «مسابقهٔ داستان کوتاه برای اقتباس» را برای تهیه و تولید فیلم‌های اقتباسی با هدف تشویق و ترغیب جوانان به استفاده از ظرفیت‌های تصویری ادبیات خلاقه و افزایش کیفیت فیلم‌های اقتباسی ترتیب داده است.
قلمروی بین‌الملل:
در گفت‌وشنود بنیاد با انتشارات صدرا در روسیه تصمیم بر این شد که این انتشارات هر سال یکی از کتاب‌های برگزیدهٔ جایزهٔ ادبی جلال آل‌احمد را به زبان روسی ترجمه کند. بخشی از هزینه‌های این توافق‌نامه بر عهدهٔ طرح گرنت و باقی به‌عهدهٔ روسیه است.
بنیاد محافل خارجی دهمین جشنوارهٔ شعر فجر را در کشورهای لبنان، افغانستان و تاجیکستان برگزار کرد.

برگزاری رویدادهای ادبی

بنیاد ادبیات از سال۱۳۹۳ و به‌دنبالِ تصمیم کارگروه ویژهٔ جشنواره‌های معاونت امور فرهنگی و ارشاد اسلامی، مجری برگزاری رویدادهای بزرگ ادبی نظیر جایزهٔ ادبی جلال آل‌احمد، جایزهٔ ادبی پروین اعتصامی، جشنوارهٔ شعر فجر و جایزهٔ ادبی ملک‌الشعرای بهار در دوره‌های متوالی است.

افراد برجسته‌ای که عهده‌دار بخش‌های مختلف نهاد در دوره‌های مختلف بوده‌اند و ویژگی‌های هر دوره

Yدر دورهٔ مدیریت محمود سالاری، جهانگیر خسروشاهی و علی آقاغفار اعضای هیئت مدیره و محسن پرویز، رئیس هیئت امنا، محمدرضا سرشار، راضیه تجار، محمود حکیمی، امیرحسین فردی و محمد میرکیانی اعضای هیئت امنا بودند.
Yدر دورهٔ مدیریت محمد حسنی، امیرحسین فردی عضو هیئت مدیره و بهمن دری، رئیس هیئت امنا، منوچهر اکبری، نایب‌رئیس هیئت امنا، احمد شاکری، منشی هیئت امنا، احمد وزیری، بازرس قانونی هیئت امنا و محسن مؤمنی، عضو هیئت امنا بودند.
Yدر زمان مدیریت مهدی قزلی، سیدعباس صالحی، رئیس هیئت امنا، محمدعلی زم، محمدهادی ایازی، سیدمحمد حسینی، ابراهیم حسن‌بیگی، اسماعیل امینی، مصطفی رحمان‌دوست و محمد حسنی اعضای هیئت امنا بودند.
Yدر دورهٔ کنونی که مدیریت به‌عهدهٔ مهدی قزلی است، اعضای هیئت امنا محسن جوادی، مهدی قزلی، اسماعیل امینی، محمد ناصرزاده شریفی، جواد محقق، ایوب دهقان‌کار، مریم حسینی، منیژه آرمین و محمدعلی زم هستند. اعضای هیئت مدیره نیز مهدی قزلی، محمد ناصرزاده شریفی، ایوب دهقان‌کار و جواد محقق هستند. همچنین بهروز جلالی در سِمت معاونت فرهنگی و امور استان‌ها، حمید آزادگان در سِمت معاونت اجرایی و اداری-مالی و میثم امیری در سِمت مدیریت دفتر ارزیابی و برنامه‌ریزی فعالیت دارند.

از میان یادها

رویدادهای تأسیس

محسن پرویز انگیزه‌اش از بنیان‌گذاری بنیاد ادبیات داستانی را چنین بیان می‌کند:
انگیزهٔ تشکیل بنیاد این بود که ما یک مجموعهٔ محکم و باپشتوانه در وزارت ارشاد برای حوزهٔ ادبیات داستانی داشته باشیم، اگر قدری به عقب برگردیم طی سال‌های هفتاد و اوایل دههٔ۸۰ رهبری تأکید خاصی بر پرداختن به رمان و داستان داشته. وقتی‌که به سِمت معاونت فرهنگی منصوب شدم، صحبت‌هایی با آقای صفارهرندی انجام دادیم و قرار شد ما به‌شکل جدی‌تری حوزهٔ ادبیات داستانی را پیگیری کنیم. در اولین پیگیری‌هایی که انجام شد، دیدیم یکی از مشکلات اساسی این است که هم حوزهٔ شعر و هم داستان متولی خاصی در وزارت‌خانه ندارد؛ مثلاً در حوزهٔ هنرهای نمایشی ما بنیاد معظمی به نام بنیاد رودکی داریم یا در حوزهٔ فیلم‌های سینمایی، بنیادی به نام فارابی داریم. درنتیجه الگوی مناسبی برای این کار در حوزهٔ داستان به‌نظر می‌رسید که بنیادهای رودکی و فارابی بودجهٔ مناسب و تشکیلاتی داشتند. درنتیجه ما فکر کردیم با بهره‌گیری از دست‌اندرکاران و افرادی که اهلیت داشتند بنیادی برای ادبیات داستانی تأسیس کنیم.

بارقه‌های پایه‌گذاری بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان

محسن پرویز زمانی‌که معاون فرهنگی وزیر ارشاد بود، بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان را بنا نهاد و نخستین دفتر آن نیز در خیابان برادران مظفر جنوبی قرار داشت. هدف او از تشکیل بنیاد کمک به گسترش و ترویج کتاب‌خوانی در حوزهٔ ادبیات داستانی و همچنین فراهم‌کردن شرایط آشنایی مجموعه‌های دانشگاهی و آموزشگاهی با رشتهٔ ادبیات داستانی و نقد داستان، برگزاری جلسه‌های مشترک در دانشگاه‌ها، حمایت از پایان‌نامه‌ها، ایجاد رشتهٔ ادبیات داستانی در دانشگاه‌ها و مجموعه‌های آموزش عالی و نیز بهبود منزلت اجتماعی نویسندگان، مترجمان، منتقدان و پژوهشگران حوزهٔ داستان، انتشار نشریه‌ها و کتاب‌های حوزهٔ ادبیات داستانی به زبان‌های فارسی و غیرفارسی و طراحی و اجرای دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت آموزشی بود.

حواشی تأسیس

در زمان شکل‌گیری نهاد، به‌علت مشکلات حقوقی، به‌مدت دو سال اجازهٔ فعالیت برای بنیاد صادر نمی‌شد و به‌دنبال آن هیئت امنا هم امکان برگزاری جلسات را نداشتند. این مسئله با انتقادات محمود سالاری، مدیرعامل نخست، و هیئت امنا مواجه شد.

جریان‌های عزل و نصب‌ها

انتصاب محمد حسنی به سِمت مدیرعاملی

وقتی‌که محسن پرویز از معاونت فرهنگی وزارت ارشاد خارج شد و بهمن دری جای او را گرفت، موضوع بودن یا نبودن بنیاد مطرح شد و دری حکم انحلال این نهاد را صادر کرد؛ ولی وزارت ارشاد با حکم انحلال مخالفت کرد. درنهایت محمد حسنی، مشاور راهبردی بهمن دری، به سمت مدیریت بنیاد منصوب شد.

پیشامد بحران‌های مالی

ساختمان اجاره‌ای

بنیاد ادبیات از ابتدای تأسیس با مشکل بودجه مواجه بود. دفترِ این نهاد نیز در یک ساختمان اجاره‌ای قرار داشت که باید تخلیه می‌شد. حسنی در زمان مدیریت خویش این مشکل را به وزارت ارشاد اعلام کرد و در نامه‌ای از ریاست جمهوری درخواست کرد تا ساختمانی به بنیاد ادبیات تعلق گیرد و این موضوع در دست بررسی قرار گرفت.

پلمپ ساختمان بنیاد

دفتر بنیاد ادبیات در ساختمانی واقع در خیابان انقلاب، خیابان ویلا (استاد نجات‌اللهی) واقع شده بود، یکی از همسایه‌های این ساختمان از بنیاد به‌علت استفادهٔ اداری از ملک مسکونی شکایت کرد و از طرف دیگر هم شهرداری به‌دلیل مسائل مربوط به ساختمان‌های قدیمی، بنیاد را تحتِ‌فشار قرار داده بود. مأموران شهرداری روز آخر اردیبهشت۱۳۹۳ با حکم پلمپ به این ساختمان آمدند. کارکنان بنیاد بااین‌که چندین ماه پیش حسنی از مدیریت استعفا داده بود و به‌تازگی بخش شعر نیز به ادبیات داستانی افزوده شده بود، همچنان مشغول انجام کارهایشان بودند. آن‌ها در مقابل پلمپ بنیاد مقاوت کردند و شهرداری به آن‌ها مهلتی سه روزه داد تا امور خود را سامان دهند. معاون فرهنگی وزارت ارشاد توافق‌های لازم را انجام داد، پلمپ ساختمان منتفی شد و کارکنان به انجام فعالیت‌های خود ادامه دادند.

کاهش بودجه

در سال۱۳۹۸ بودجهٔ بنیاد ادبیات آن‌گونه که مطلوبش بود مصوب نشد و درحالی‌که نیمی از سال گذشته بود، بنیاد بودجه را هنوز دریافت نکرده و از دریافتی سال قبل استفاده می‌کرد. با توجه به افزایش تورم و افزایش انتظارات و کارکردهای مورد انتظار از بنیاد حدود بیست تا بیست‌وپنج‌درصد کاهش در بودجه مشاهده شد.

رخدادهای انحلال و ادغام

تغییر نام بنیاد ادبیات داستانی به بنیاد شعر و ادبیات داستانی

زمانی‌که قرار شد شعر از بخش وزارت به بخش معاونت انتقال پیدا کند، سه راه پیشِ‌رو بود، راه نخست این‌که شعر مانند داستان، بنیادی مستقل داشته باشد، دوم این‌که شعر در ستاد معاونت بماند و راه سوم هم با ادبیات داستانی همراه شود. حاصل جلسات و مشورت‌های فراوان در وزارت ارشاد، این‌گونه شد اگر راه نخست انتخاب شود که شعر بنیادی مستقل داشته باشد نیاز به تدارک زیرساخت‌هایی دارد و ارشاد آمادگی لازم را ندارد و اصرار وزیر به کاهش تعداد مؤسسات است. راه دوم هم نتیجه‌ای نداشت؛ فقط راه سوم باقی می‌ماند، بااین‌که اعضای بنیاد به استقلال شعر رضایت بیشتری داشتند. احمد شاکری، عضو هیئت امنا در روزگار مدیریت محمد حسنی، بر این باور بود که افزودن بخش شعر به بنیاد یک خطای راهبردی است، چون در حوزهٔ شعر به‌اندازهٔ‌کافی مجموعه‌هایی فعالیت می‌کنند و جشنواره‌هایی هم این بخش را پوشش می‌دهند؛ ولی دربارهٔ داستان این‌گونه نبوده است و می‌توان گفت نسبت به داستان در مقایسه با شعر بی‌توجهی و ستم شده است. سرانجام راه سوم انتخاب و در اسفند۱۳۹۲ اساس‌نامه اصلاح و بخش شعر به ادبیات داستانی افزوده شد.

امکانِ انحلال

زمانی‌که دورهٔ افرادِ هیئت امنای بنیاد ادبیات به‌پایان رسیده بود، سالاری در نامه‌ای از بهمن دری درخواستِ صدور احکام جدید را برای هیئت امنا کرد. دری در پاسخ نامه نوشته بود بنیاد ادبیات مسلوب‌الاختیار است و اگر کاری از دست این بنیاد برمی‌آمد در این سه سال انجام داده بود و ترجیح بر این است که بنیاد ادبیات در خانهٔ کتاب به فعالیت‌های خود ادامه دهد.
نامه‌نگاری‌هایی بین بهمن دری و محسن پرویز صورت گرفت و حاصلش این شد که دری خبر انحلال بنیاد ادبیات را تکذیب کرد و گفت این بنیادها باید در سایهٔ مدیرانی پویا افزایش یابند.

ادغام بنیاد ادبیات

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌فراخور ضرورت‌های اقتصادی و بازتعریف کارهای پیشین سازمان‌های تابعهٔ معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، تصمیم به ادغام خانه‌ٔ کتاب، بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و نمایشگاه‌های فرهنگی ایران گرفت. سامان‌دهی مؤسسه‌ها براساس برنامهٔ فراگیر این وزارتخانه در راستای کوچک‌سازی ساختار دولتی منطبق با برنامه ششم توسعه و سیاست‌های کلان کشور و نیز تکلیف دولت بر اساس مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی انجام می‌شود. این طرح به‌منظور کاهش هزینه‌ها، رفع مشکلات مالی و ارتقای بهره‌وری پی‌ریزی شده است. با این برنامه، در خدماتی که به فعالان حوزهٔ نشر ارائه می‌شود، تغییراتی به‌وجود نمی‌آید؛ بلکه این تغییرات تنها در ساختار سازمانی حاصل می‌شود.

دیدگاه اهالی ادبیات دربارهٔ ادغام مؤسسه‌های فرهنگی وزارت ارشاد

احمد دهقان دربارهٔ ادغام مؤسسه‌ها می‌گوید:
عنوان بنیاد شعر و ادبیات داستانی گویای همه‌چیز هست؛ به‌دلیل اینکه در کشوری هستیم که اقوام مختلفی در آن زندگی می‌کنند، اما همه زیر پرچم ایران هستیم و در شهرستان‌ها مراکز مختلف ادبی کارهایی انجام می‌دهند، اما بنیاد شعر و ادبیات داستانی نهادی بالاتر از همهٔ این‌هاست. این بنیاد از ابتدای مسیر به اینجا و امروز رسیده است و امیدوارم در روند سامان‌دهی، پرچم ادبیات ایران‌زمین همواره بالای سر آن باشد؛ زیرا این مجموعه، بنیادِ همهٔ شعرا و همه‌ٔ داستان‌نویسان ایرانی است و باید همه به آن افتخار کنند.

محمدکاظم کاظمی بر این باور است که با تجمیع مؤسسه‌های فرهنگی و تمرکز این سه نهاد در حیطهٔ ادبیات، دادوستد بهتری بین این مؤسسه‌ها صورت می‌گیرد و کتاب‌های شعر و داستان حامی نیرومندتری خواهند داشت.
محمدرضا بایرامی می‌گوید:

« ...ابتدا دلم لرزید که مبادا بنیاد این آشیانهٔ کوچک باقی‌مانده برای ادبیات و ادیبان نیز در مسیر ادغام گزند یابد!؟ اما با توضیحاتی که آقای دکتر جوادی دادند، امیدوار شدم که در طینت ادغام یا همان سامان‌دهی، درایت و دانش فرهنگی نقش‌آفرین است. »

در نظر شهریار عباسی، مدیری که بر این مجموعه گماشته می‌شود، باید به نویسندگان و شاعران این اطمینان را بدهد، به همان اندازه که در وجود بنیاد به جایگاه ادبیات اهمیت داده می‌شد، در زمان ادغام نیز از این اهمیت کم نشود. او امیدوار است ادغام این نهادها سبب نگاه تازه‌ای به کتاب، ادبیات و داستان ایرانی شود.
محمد حنیف ادغام مؤسسه‌ها را در صورتی صحیح می‌داند که مدیرانش همچون گذشته لایق باشند و به آثار نویسندگان توجه کنند؛ نه سمت‌وسوی سیاسی و عقایدشان. کتاب را وسیله‌ای برای تزئین و ویترینِ نمایشگاه‌ها تلقی نکنند؛ بلکه آن را برای مخاطب و ادبیات بخوامند.
از نگاه ابراهیم زاهدی مطلق، تا پیش از ادغام مؤسسه‌ها، مدیریت بنیاد ادبیات علاوه بر تمرکز در زمینهٔ ادبیات داستانی و شعر و امور جشنواره‌ها، باید به مسائلی مانند حقوق پرسنل و امور اداری و اجرایی نیز می‌پرداخت؛ ولی در مؤسسهٔ جدید قرار است برای ادبیات، کتاب، نمایشگاه‌ها و امور مالی و اجرایی مدیران بخش‌های مجزایی در نظر گرفته شود تا تمرکز بر وظایف بیشتر شود. او ابتدا به‌دلیل دلبستگی فرواوانش به ادبیات، نگرانی‌هایی از ادغام مؤسسه‌ها داشت و از منتقدان این طرح بود؛ ولی بعدها به‌گفتهٔ خودش به‌سبب انتخاب ایوب دهقانکار به‌عنوان شخصیتی فرهنگی و دانشگاهی در مدیریت مؤسسهٔ جدید اطمینانِ‌خاطر پیدا کرد و امیدوار شد.

مؤسسه‌های ادغام‌شده

«بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایران»، «نمایشگاه‌های فرهنگی ایران» و «خانهٔ کتاب» هر سه در قالب یک مؤسسه با نام «مؤسسهٔ فراگیر معاونت امور فرهنگی» جای گرفته‌اند. رویکردهای اصلی این نهاد جدید عبارت‌اند از: سامان‌دهی و تغییر ساختار در مؤسسات تابعه معاونت فرهنگی برای بهره‌گیری بیشتر از فضای مجازی در فعالیت‌های فرهنگی، استفاده از ظرفیت‌های مغفول قانونی برای پویایی اقتصاد فرهنگ و تلاش برای ایجاد فرصت‌های اقتصادی جدید در سطح ملی و بین‌المللی‌، ارتقای فعالیت‌های ادبی و به‌ویژه حفظ و توسعهٔ زبان فارسی و صرفه‌جویی در هزینه‌های اجرا و افزایش بهره‌وری در اداره مؤسسه.

ماجراهای ویژگی‌های مدیران هر دوره

دلیل استعفای محمود سالاری

زمانی‌که سالاری از مدیریت بنیاد ادبیات استعفا داد، دلیلش را این‌گونه بیان کرد:

« وقتی مجموعه‌ای نه مجوز دارد و نه بودجه، طبیعی است نتواند به فعالیت خود ادامه دهد و با وضعی که داشتیم نمی‌توانستیم خدمتی به ادبیات داستانی کشور داشته باشیم.

امیدوارم هرکس وارد این حوزه می‌شود راه را برای ادبیات داستانی هموار کند و در خدمت کشف استعدادهای تازه در این حوزه باشد.

»

کناره‌گیری محمد حسنی از مدیریت

مراسم تکریم محمد حسنی و معارفهٔ مهدی قزلی

حسنی در سال۱۳۹۲ تصمیم به کناره‌گیری از مدیریت داشت؛ ولی چون این تصمیم با پایان دولت مقارن شده بود، برخی از اعضای حوزهٔ ادبیات داستانی از وی خواستند برای حفظ نظم بنیاد ادبیات فعلاً در این پست بماند و او هم پذیرفت. حدود دو سال از مدیریت حسنی می‌گذشت و وقت آن رسیده بود که مدیر جدیدی انتخاب شود. قرار بر این شد اگر شخص جدیدی معرفی شد، حسنی مدیریت را به او واگذار کند، اگر هم دورهٔ حسنی تمدید شد، فعلاً قبول کند و همین‌طور هم شد، او دوباره مدیرعامل شد و چون سیدعباس صالحی به‌تازگی معاون فرهنگی وزارت ارشاد شده بود، حسنی احساس کرد جوانمردانه نیست که در روزهای ابتدایی معاونت صالحی اعلام کناره‌گیری کند. پس از یکی دو ماه حسنی نامهٔ کناره‌گیری خود را برای صالحی نوشت و او هم پذیرفت.

آغاز ورود قزلی به بنیاد

بازدید محسن جوادی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، از بنیاد ادبیات در سال۱۳۹۷

قزلی در آغاز ورودش به بنیاد انتشار مجله‌های «یکی بود یکی نبود» و «داستان» را به‌دلایل کارشناسی متوقف کرد و انتشارات «عصر داستان» را نیز از فعالیت منع کرد.

سپرده‌شدن جایزهٔ جلال به بنیاد ادبیات

برگزاری جایزهٔ جلال به‌عهدهٔ خانهٔ کتاب بود و دورهٔ هفتم حواشی زیادی را به‌دنبال داشت. ازآن‌پس تصمیم بر این شد که این مهم‌ترین و گران‌ترین جایزه به بنیاد که متولی ادبیات و شعر است سپرده شود. زمان واگذاری دورهٔ هشتم جایزه به بنیاد با اوایل مدیریت مهدی قزلی مقارن شده و زمان کمی به اجرا مانده بود. خانهٔ کتاب آثار را جمع‌آوری کرده و ریزش نخست را انجام داده بود. بنیاد می‌بایست هیئت علمی را تشکیل می‌داد و داوران را انتخاب می‌کرد و گزیدهٔ آثار را داوری می‌کرد.

نوا، نما و نگاه

دیدارها:

• 
  دیدار با ابوالحسن نجفی
• 
  دیدار با نجف دریابندری
• 
  دیدار با سیدرضا موسوی

سفرها:

• 
  جمع نویسندگان در جزیرهٔ خارگ

منابع

• «گزارشی از جشنوارهٔ شعر و داستان یک دقیقه‌ای حافظان حرم». داستان؛ جشنوارهٔ شعر و داستان حافظان حرم (تهران)، ۱۳۹۵، ۶. 
• «معرفی داستان‌نویسان خارج از کشور به ایرانی‌ها». روزنامهٔ جام‌جم (تهران) ۱۰، ش. ۲۵۷۳ (۱۳۸۸): ۱۶. 
• «گزارش محافل خارجی». ویژهٔ دهمین جشنوارهٔ شعر فجر (تهران)، ۱۳۹۴، ۳۳. 
• کاردان‌منش، عبدالله. «داستان یک دگردیسی». ماهنامهٔ ادبیات و داستان؛ ویژهٔ هشتمین دورهٔ جایزهٔ ادبی جلال آل‌احمد (تهران) دوم (۱۳۹۴): ۶. 

پیوند به بیرون

• «دربارهٔ بنیاد ادبیات». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان. بازبینی‌شده در ۲آبان۱۳۹۸ (۲۴اکتبر۲۰۱۹). 

• «تفاهم‌نامه بنیاد ادبیات با ادارات ارشاد استان‌ها». خبرگزاری مهر، ۲۰مرداد۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۹آبان۱۳۹۸ (۳۱اکتبر۲۰۱۹). 

• «تصویب بودجهٔ پیشنهادی بنیاد ادبیات». خبرگزاری مهر، ۵شهریور۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۹آبان۱۳۹۸ (۳۱اکتبر۲۰۱۹). 

• «ساختار جدید سازمانی بنیاد ادبیات». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۲مهر۱۳۹۶. بازبینی‌شده در ۱۰آبان۱۳۹۸ (۱نوامبر۲۰۱۹). 

• «دربارهٔ جایزهٔ جلال آل‌احمد». خبرگزاری مهر، ۲۰شهریور۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۵آبان۱۳۹۸ (۲۷اکتبر۲۰۱۹). 

• «قزلی همچنان مدیرعامل بنیاد ادبیات ماند». خبرگزاری مهر، ۱۴آذر۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۵آبان۱۳۹۸ (۲۷اکتبر۲۰۱۹). 

• «توصیه به مهدی قزلی». پایگاه خبری-تحلیلی مشرق‌نیوز، ۲۱خرداد۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۳آبان۱۳۹۸ (۲۵اکتبر۲۰۱۹). 

• «کسانی که در جوایز بنیاد دبیر شدند». تارنمای فرهنگ امروز، ۱۸آذر۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۲آبان۱۳۹۸ (۲۴اکتبر۲۰۱۹). 

• «برگزاری دوازدهمین دورهٔ داستان‌نویسی آل‌جلال». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۱۷آذر۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۲آبان۱۳۹۸ (۲۴اکتبر۲۰۱۹). 

• «محفل فارسی‌زبانان غیرایرانی». خبرگزاری مهر، ۲۴بهمن۱۳۹۶. بازبینی‌شده در ۲آبان۱۳۹۸ (۲۴اکتبر۲۰۱۹). 

• «نخستین گام برای همراهی طرح «عید و داستان»». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۲۲اسفند۱۳۹۶. بازبینی‌شده در ۳آبان۱۳۹۸ (۲۵اکتبر۲۰۱۹). 

• «ششمین محفل شعرخوانی جشنوارهٔ شعر فجر». خبرگزاری مهر، ۲۱بهمن۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۳آبان۱۳۹۸ (۲۵اکتبر۲۰۱۹). 

• «تجلیل از مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۱۲اسفند۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۲آبان۱۳۹۸ (۲۴اکتبر۲۰۱۹). 

• «اهدای کتاب به کتاب‌خانهٔ خلیل عمرانی». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۲۰آذر۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۳آبان۱۳۹۸ (۲۵اکتبر۲۰۱۹). 

• «برگزاری جشنوارهٔ انجمن‌های ادبی». خبرگزاری مهر، ۶آذر۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۹آبان۱۳۹۸ (۳۱اکتبر۲۰۱۹). 

• «نشریات ادبی، کانون جدی تحرک ادبیات». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۲۴آبان۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۱۰آبان۱۳۹۸ (۱نوامبر۲۰۱۹). 

• «آثار». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان. بازبینی‌شده در ۱۴آبان۱۳۹۸ (۵نوامبر۲۰۱۹). 

• «کاهش بودجهٔ بنیاد ادبیات». خبرگزاری مهر، ۱۱تیر۱۳۹۸. بازبینی‌شده در ۱۴آبان۱۳۹۸ (۵نوامبر۲۰۱۹). 

• «رونماییِ ویکی‌ادبیات». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۱۸آذر۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۱۰آبان۱۳۹۸ (۱نوامبر۲۰۱۹). 

• «مسابقهٔ داستان کوتاه برای اقتباس». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۱۲شهریور۱۳۹۸. بازبینی‌شده در ۱۳آبان۱۳۹۸ (۴نوامبر۲۰۱۹). 

• «واگذاری جایزه‌های ادبی به بنیاد ادبیات». خبرگزاری مهر، ۴مرداد۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۹آبان۱۳۹۸ (۳۱اکتبر۲۰۱۹). 

• «تعیین دبیر اجرایی جایزهٔ جلال آل‌احمد». خبرگزاری مهر، ۱مهر۱۳۹۸. بازبینی‌شده در ۲آبان۱۳۹۸ (۲۴اکتبر۲۰۱۹). 

• «زمزمهٔ تغییر مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی». خبرگزاری مهر، ۹مرداد۱۳۹۴. بازبینی‌شده در ۴آبان۱۳۹۸ (۲۶اکتبر۲۰۱۹). 

• «سوت تخلیه». خبرگزاری تسنیم، ۷مرداد۱۳۹۴. بازبینی‌شده در ۹آبان۱۳۹۸ (۳۱اکتبر۲۰۱۹). 

• «احتمال پلمپ بنیاد ادبیات». خبرگزاری مهر، ۳۱اردیبهشت۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۸آبان۱۳۹۸ (۳۰اکتبر۲۰۱۹). 

• «منتفی‌شدن پلمپ بنیاد ادبیات». خبرگزاری مهر، ۳۱اردیبهشت۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۸آبان۱۳۹۸ (۳۰اکتبر۲۰۱۹). 

• «مشکل مالی بنیاد ادبیات داستانی». خبرگزاری برنا، ۲۶آذر۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۸آبان۱۳۹۸ (۳۰اکتبر۲۰۱۹). 

• «اعضای جدید بنیاد ادبیات». خبرگزاری خبرآنلاین، ۴تیر۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ۷آبان۱۳۹۸ (۲۹اکتبر۲۰۱۹). 

• «خوش‌حالی سالاری از صدور مجوز بنیاد ادبیات». خبرگزاری مهر، ۱بهمن۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ۷آبان۱۳۹۸ (۲۹اکتبر۲۰۱۹). 

• «استعفای حسنی». خبرگزاری فارس، ۲۳آذر۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۵آبان۱۳۹۸ (۲۷اکتبر۲۰۱۹). 

• «حسنی مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی شد». خبرگزاری مهر، ۲۸مرداد۱۳۹۰. بازبینی‌شده در ۸آبان۱۳۹۸ (۳۰اکتبر۲۰۱۹). 

• «فعالیت کم بنیاد ادبیات پس از پنج سال». تارنمای مؤسسهٔ فرهنگی مطبوعاتی جام‌جم، ۷بهمن۱۳۹۱. بازبینی‌شده در ۸آبان۱۳۹۸ (۳۰اکتبر۲۰۱۹). 

• «قزلی مدیرعامل بنیاد شعر و ادبیات داستانی شد». خبرگزاری مهر، ۱۹خرداد۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۶آبان۱۳۹۸ (۲۸اکتبر۲۰۱۹). 

• «قزلی برای دو سال دیگر مدیرعامل بنیاد ادبیات ماند». خبرگزاری مهر، ۱۴آذر۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۶آبان۱۳۹۸ (۲۸اکتبر۲۰۱۹). 

• «شایعهٔ تغییر مدیریت بنیاد ادبیات». پایگاه خبری-تحلیلی قدس آنلاین، ۱مرداد۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۱۴آبان۱۳۹۸ (۵نوامبر۲۰۱۹). 

• «محفل فارسی‌زبانان غیرایرانی». خبرگزاری مهر، ۲۴بهمن۱۳۹۶. بازبینی‌شده در ۴مهر۱۳۹۸ (۲۶سپتامبر۲۰۱۹). 

• «قزلی دبیر اجرایی جایزهٔ جلال آل‌احمد شد». خبرگزاری مهر، ۱مهر۱۳۹۸. بازبینی‌شده در ۴مهر۱۳۹۸ (۲۶سپتامبر۲۰۱۹). 

• «دبیر اجرایی دهمین دورهٔ جایزهٔ ادبی جلال آل‌احمد». خبرگزاری مهر، ۲مهر۱۳۹۶. بازبینی‌شده در ۴مهر۱۳۹۸ (۲۶سپتامبر۲۰۱۹). 

• «همراهیِ انجمن‌های ادبی». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۱۹اردیبهشت۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۸مهر۱۳۹۸ (۳۰سپتامبر۲۰۱۹). 

• «اهدای جایزهٔ جهانی داستان ایرانی». خبرگزاری مهر، ۵دی۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۴مهر۱۳۹۸ (۲۶سپتامبر۲۰۱۹). 

• «برگزاری دوازدهمین دورهٔ داستان‌نویسی آل‌جلال». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۱۷آذر۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۱۳مهر۱۳۹۸ (۵اکتبر۲۰۱۹). 

• «نخستین مجمع انجمن‌های ادبی کشور برگزار شد». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۲۳اردیبهشت۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۱۳آبان۱۳۹۸ (۴نوامبر۲۰۱۹). 

• «رونماییِ سایت نقد داستان». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۲۸شهریور۱۳۹۶. بازبینی‌شده در ۱۳آبان۱۳۹۸ (۴نوامبر۲۰۱۹). 

• «توضیحاتی دربارهٔ سامان‌دهی مؤسسه‌ها». خبرگزاری مهر، ۲۶خرداد۱۳۹۹. بازبینی‌شده در ۲۱تیر۱۳۹۹ (۱۱جولای۲۰۲۰). 

• «نظر چهره‌های ادبی دربارهٔ ادغام مؤسسه‌های فرهنگی». تارنمای برخط نیوز، ۲۷خرداد۱۳۹۹. بازبینی‌شده در ۲۱تیر۱۳۹۹ (۱۱جولای۲۰۲۰). 

• «انتخاب مدیرعامل و هیئت‌مدیرهٔ مؤسسهٔ جدید». تارنمای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۷تیر۱۳۹۹. بازبینی‌شده در ۲۲تیر۱۳۹۹ (۱۲جولای۲۰۲۰). 

• «مراسم تودیع مهدی قزلی و معارفهٔ بهروز جلالی». تارنمای بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، ۱۳خرداد۱۳۹۹. بازبینی‌شده در ۲۲تیر۱۳۹۹ (۱۲جولای۲۰۲۰).