مجموعهٔ کامل اشعار نیما یوشیج

مجموعه اشعار فارسی نیما یوشیج
نویسنده	سیروس طاهباز
ناشر	نگاه
تاریخ نشر	چاپ اول ۱۳۷۰ چاپ شانزدهم ۱۳۹۷
تعداد صفحات	وزیری ۷۴۰ و رقعی ۹۶۰
موضوع	گزینهٔ زندگی‌نامه و اشعار همراه‌با اظهارنظر بزرگان
سری	اشعار گویش فارسی

مجموعه اشعار فارسی نیما یوشیج شامل تمام اشعار نیما ست که سیروس طاهباز گردآوری کرده و سال۱۳۷۰ در انتشارات نگاه با ۲۲۴۲ صفحه به‌چاپ رسیده است.

* * * * *

ابتدای «مجموعه اشعار فارسی نیما یوشیج» یادداشت‌هایی از محمد معین، جلال آل‌احمد و خود نگارنده درباب گردآوری و چاپ اشعار نیما بعد از مرگش طی سالیان مختلف آورده شده و درادامه نیز تمام اشعار نیما به‌ترتیب تاریخ آورده شده است، به‌جز رباعیات و پاره‌ای از قطعات پایان کتاب.
در انتهای کتاب نیز فرهنگ لغاتی از اشعار نیما گردآوری شده است.

برای کسانی که کتاب را نخوانده‌اند

یک بند در معرفی خلاصهٔ کتاب (بدون رجوع به اطلاعات شناسنامه‌ای)

« علی اسفندیاری ۱۳۳۸-۱۲۷۶ اولین شعرش به نام قصهٔ رنگ پریده را در سال۱۲۹۹ سرود و در سال۱۳۰۹ با هزینهٔ شخصی خودش چاپ کرد و آخرین شعر دیوانش به نام شب همه شب تاریخ ۱۳۳۷ را دارد. نیما بعد از مثنوی قصهٔ رنگ پریده که در قالب و سبک اشعار کلاسیک بود در سال۱۳۰۱ بخشی از منظومه افسانه را در روزنامهٔ قرن بیستم میرزاده عشقی که یکی از تندروترین روزنامه‌های آن دوران بود منتشر ساخت و قسمت‌های دیگر نیز در شماره‌های بعد منتشر شد. در همین سال بود که جمال‌زاده کتاب یکی بود یکی نبود خود را منتشر کرد؛ به‌همین‌دلیل این سال را باید آغازگر ادبیات معاصر فارسی دانست. نیما افسانه را به معلم خود نظام وفا تقدیم کرده است معلمی که به‌قول خود نیما: »

مرا به خط شاعری انداخت.

از این تاریخ تا سال۱۳۰۹ شعرهای دیگری مانند خانواده سرباز در سال۱۳۰۴، محبس در سال۱۳۰۳، سرباز فولادین در سال۱۳۰۶ و... می‌سراید زبان و صورت و سبک این اشعار با سنت شعر کلاسیک بیگانه نبود و از منظومه افسانه به سنت نزدیک‌تر می‌کرد این شعرها آبی بر التهاب انتشار پیش از وقت افسانه بود و تدارک زمینه‌ای مناسب برای شعرهایی که می بایست از مرز صورت و قالب سنت آشنای افسانه نیز بگذرد. در حکایت‌های طنز این دوره تأثیر مخزن‌الاسرار نظامی که از کهن سرایان طرف توجه نیماست پنهان نیست (پورنامداریان ، ۱۳۷۴: ۱۱) شعر دود را در سال۱۳۱۳ و در همین سال بلندترین مثنوی داستانی خود به نام قلعهٔ سقریم را می سراید که به‌گفتهٔ پورنامداریان این قطعه، داستان ((شاه سیاه پوش)) هفت پیکر نظامی را به‌یاد می‌آورد.
شعر ققنوس اولین شعر آزاد نیمایی است که در سال ۱۳۱۶ سروده شده است.

غلام‌حسین یوسفی می‌گوید که چرا باید خواند

تأمل در شعر نیما برای کسی مطرح است که با فکری به‌دور از تعصب، آمادهء پذیرش تحول مطلوب در شعر و ادب باشد. خاصه‌آنکه زندگانی پرتلاطم و تحول امروز، ناگزیر برخی دگرگونی‌ها را در همهٔ زمینه‌ها پدید می‌آورد...، شاعر امروز اگر بخواهد آثارش نمودار احوال انسان عصر او باشد نمی‌تواند به این عوالم بی‌اعتنا بماند.
اهمیت اشعار نیما را باید در گفته‌های خود او یافت
نیما مایهٔ اصلی اشعارش را رنج معرفی می‌کند و می‌گوید به عقیدهٔ من گوینده واقعی باید آن مایه را داشته باشد. من برای رنج خود و دیگران شعر می‌گویم و کلمات و وزن و قافیه در همه وقت برای من ابزارهایی بوده‌اند که مجبور به عوض کردن آن‌ها بوده‌ام تا با رنج من و دیگران بهتر سازگار باشد.
تنوع در آثار نیما چه از نظر شکل و چه از نظر مضمون به قدری است که در نظر اول خواننده را گمراه می‌کند؛ از شعر موزون و مقفی تا شعر سفید، از رئالیسم تا سمبولیسم، از بدبینی تا امید.به گفته خودش:

من به رودخانه‌ای شبیه هستم که از هر کجای آن لازم باشد بدون سر و صدا می‌توان آب برداشت.

شعر نیما مثل پروانه‌ای است که از همان پیله‌ها و کارگاه‌های ابریشمین، مستحکم، لطیف و سودمند قدیم برآمده است و همه چیزش خلقاً و خلقاً با گذشته متفاوت است.
به گفتهٔ سعید نفیسی جنبهٔ مهم شعر او پیوستگی و تسلسل و انسجام و صراحت بیان اوست. در توصیف محیط فکر خود بسیار تواناست. اشعار وی آهنگ موزون طبیعی دارد و از آغاز تا پایان هر منظومه‌ای آن آهنگ را با قدرت خاصی نگاه می‌دارد. موسیقی مخصوصی در شعر او هست که با مضامین وی تناسب کامل دارد.

برای کسانی که کتاب را خوانده‌اند

دیدگاه مهدی اخوان ثالث

جوایز کتاب

حذف اشعار طبری
از جلد چهارم

منابع

• یوسفی، غلام‌حسین (۱۳۹۸). چشمه روشن. تهران: علمی.