راضیه تجار: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش |
طراوت بارانی (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۶۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده | ||
|نام = | |نام = راضیه تُجّار | ||
|تصویر = راضیه تجار.jpg | |تصویر = راضیه تجار.jpg | ||
|توضیح تصویر = | |توضیح تصویر = | ||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
|زمینه فعالیت = داستان‌نویسی و رمان‌نویسی | |زمینه فعالیت = داستان‌نویسی و رمان‌نویسی | ||
|ملیت = | |ملیت = | ||
|تاریخ تولد = | |تاریخ تولد = ۵آذر۱۳۲۶ | ||
|محل تولد = تهران | |محل تولد = تهران | ||
|والدین = | |والدین = | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
|محل زندگی = | |محل زندگی = | ||
|مختصات محل زندگی = | |مختصات محل زندگی = | ||
| | |مدفن = | ||
|تقارن زندگی با نظام‌های سیاسی = | |تقارن زندگی با نظام‌های سیاسی = | ||
|اتفاقات مهم = | |اتفاقات مهم = | ||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
|سال‌های نویسندگی = | |سال‌های نویسندگی = | ||
|سبک نوشتاری = | |سبک نوشتاری = | ||
|کتاب‌ها = [[نرگس‌ها]] | |کتاب‌ها = [[نرگس‌ها]] و [[سنگ صبور]] | ||
|مقاله‌ها = | |مقاله‌ها = | ||
|نمایشنامه‌ها = | |نمایشنامه‌ها = | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
|دیوان اشعار = | |دیوان اشعار = | ||
|تخلص = | |تخلص = | ||
|فیلم | |فیلم ساخته براساس اثر = | ||
|همسر = | |همسر = منوچهر حقانی‌پرست (کارگردان سینما)<ref name=''همسر''>{{یادکرد وب|نشانی= http://www.ibna.ir/fa/doc/naghli/83515/%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B6%D9%8A%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D8%B3%D9%84%D9%8A%D8%AA-%DA%AF%D9%81%D8%AA|عنوان= مؤسسهٔ خانه کتاب درگذشت همسر راضیه تجار را تسلیت گفت}}</ref> | ||
|شریک زندگی = | |شریک زندگی = | ||
|فرزندان = | |فرزندان = | ||
|تحصیلات = کارشناسی | |تحصیلات = کارشناسی روانشناسی{{سخ}}مدرک درجه‌یک هنری معادل دکترا در ادبیات داستانی<ref name=''انجمن قلم''/> | ||
|دانشگاه = | |دانشگاه = | ||
|حوزه = | |حوزه = | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
|امضا = | |امضا = | ||
}} | }} | ||
[[پرونده:راضیه تجار۲.jpg| | [[پرونده:راضیه تجار۲.jpg|220px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>تقدیر از راضیه تجار</center>]] | ||
'''راضیه تُجار''' رمان‌نویس و داستان‌نویسی است که مسئولت‌های ادبی‌هنری نیز برعهده دارد. | |||
<center>* * * * *</center> | |||
راضیه تجار علاقه زیاد به نوشتن داشت و منشأ این علاقه، به نوجوانی، بازمی‌گردد. بیشتر با داستان‌های کوتاهش نزد منتقدان و اهل قلم شناخته شده است؛ اما همواره در دو بخش [[رمان]] و [[داستان کوتاه]] قلم می‌زند و بیش از ۲۲ اثر را در کارنامهٔ ادبی خود ثبت کرده است.<ref name=''پیام زن''>{{یادکرد ژورنال|عنوان= گفت‌وگو با راضیه تجّار|ژورنال= پیام زن}}</ref>{{سخ}} | |||
تجار که آثاری فرمال و ماندگار دارد از زنان داستاننویسان ادبیات دفاع مقدس است و در داستان‌هایش با نثری شاعرانه و احساسی به نقش زنان در مسائل مربوط به جبهه و جنگ می‌پردازد.<ref name=''تجار۱''>{{یادکرد وب|نشانی= https://bookroom.ir/people/1712/%D8%B1%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1|عنوان= راضیه تجار}}</ref> | |||
در آن زمان بزرگترین لذتش او خواندن بود و نوشتن. | |||
==از میان یادها== | |||
===آموختن با خواندن=== | |||
راضیه تجار در گفت‌وگو با «پیام زن» کودکی‌اش را این گونه توصیف کرد: | |||
:''دخترکی حساس را تصور کنید که دائم توی لاک خودش است و احساس می‌کند تیله‌ای است روی سطح صیقلی آینه. نه دلش می‌خواهد از لاکش بیرون بیاید و نه جرئت می‌کند به دیدار کسانی برود که تشنگی روحش را سیراب می‌کنند. ادیبانی چون [[جلال آل‌احمد]]، [[فروغ فرخزاد]]، [[احمد شاملو]]، [[ مهدی اخوان ثالث]]، [[هوشنگ ابتهاج]] و بسیاری دیگر که با آن‌ها از طریق مجلات و کتاب‌هایشان ارتباط روحی برقرار می‌کرد. می‌خواندشان و در خود غرق می‌شد. از این دریای مواج تنها دو چیز نجاتش می‌داد؛ اول، عشقی بود که به خدا داشت و دوم، عشق به کلمه. کلماتی که در کنار هم می‌نشست و داستان می‌شد یا شعر. چه آن‌ها که از دیگران می‌خواند، چه آن‌ها که خودش خلق می‌کرد.''<ref name=''پیام زن''/> | |||
[[پرونده: | [[پرونده:Raziehtojjarb.jpg|260px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>درحال مطالعه</center>]] | ||
'' | ===آتشی که از قصه‌های مادربزرگ شعله گرفت=== | ||
قصه‌گویی مادربزرگ‌هایش را دوست داشت، مخصوصاَ مادربزرگ مادری که برایش قصه می‌گفت، او را تا دوردستِ سرزمین رؤیا می‌برد. همین قصهها دریچه‌ای شد تا با کاغذ و قلم آمیخته شود و داستان‌هایی را در ذهنش بسازد و روی کاغذ بریزد. بعد هم آن‌ها را برای دوستانش بخواند. همان سال‌ها و همان قصهها، شعلهٔ نوشتن را در جانش انداخت و روزبه‌روز مسیر رفتنش را روشن‌تر کرد تا اینکه سال۱۳۶۴ این شعله به گرمایی مطبوع و دلپذیر تبدیل شد و او را در مسیر داستان‌نویسی انداخت.<ref name=''تجار۱''/> | |||
==زندگی و یادگار== | |||
===کودکی و نوجوانی، جوانی، پیری=== | |||
راضیه تجار متولد ۵آذر۱۳۲۶ است که خانواده‌ای سنتی و مذهبی داشته و در یکی از محلات قدیمی تهران، کودکی را گذرانده است. پدرش رستوران‌دار بود. هم پدر و هم مادرش ذوق شعر و شاعری داشتند که راضیه تجار نیز از آن بهره‌ها برده است. به‌طوری‌که در مدرسه همیشه از معلم‌های انشا بیشترین نمره را می‌گرفت. | |||
سال۱۳۶۴ به حوزهٔ هنری رفت و کارش را شروع کرد. اولین جرقه‌های حضور در عرصهٔ داستان‌نویسی را با چاپ چند اثر در مطبوعات زد.{{سخ}} | |||
۲۸ سال در آموزش‌وپرورش خدمت کرد و هم‌اکنون نیز بخشی از وقتش صرف خواندن کارهای نوقلم‌ها می‌شود و در دفتر کار خود و همسرش، هر سه‌شنبه کلاس داستان‌نویسی برگزار می‌کند.<ref name=''رسالت''>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی= بی‌نیاز|نام= امید|عنوان= دست‌هایی برای نوشتن بالا می‌روند|ژورنال= روزنامهٔ رسالت|مکان= تهران}}</ref> | |||
منوچهر حقانی‌پرست، از نخستین کارگردانان سینمای ایران پس از انقلاب و همسر راضیه تجار در سن ۵۹سالگی به‌دلیل عارضه قلبی درگذشت. او سنگ‌بنای فیلم دینی در ایران را با ساخت فیلم '''توجیه''' گذاشت و شاگردانی را نیز در این عرصه تربیت کرده است.<ref name=''همسر''/> | |||
<center> | [[پرونده:RAZITOJ.png|220px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>گفت‌وگو با روزنامهٔ رسالت، {{سخ}}اردیبهشت ۱۳۸۸</center>]] | ||
===شخصیت و اندیشه=== | |||
راضیه تجار به‌گفتهٔ خودش آدمی صادق، جسور، متنفر از دروغ، متعهد و لجباز است.<ref name=''رسالت''/> | |||
توانمندی و سخت‌کوشی از دیگر شاخصه‌های شخصیت تجار است که منجر می‌شد در جشنواره‌های مختلف تهران و شهرستان‌ها حضور یابد و مسئولیت‌های اجرایی برعهده گیرد. روحیهٔ شاگردپروری وی معرف توجه و احترامش به استعدادهای نوپاست.<ref name=''دفاع''>{{یادکرد وب|نشانی= http://defapress.ir/298431|عنوان= جبههٔ فرهنگی انقلاب اسلامی قدردان راضیه تجار خواهد بود}}</ref> | |||
<ref name='' | |||
== | ===امضای بیانیه=== | ||
تجار به‌همراه جمعی از اعضای مؤسسهٔ هنرمندان پیشکسوت، طی امضای بیانیه‌ای '''سیدرضا صالحی امیری''' را شخصیتی تحلیلگر، اهل دانش و آشنا به حوزهٔ فرهنگ و هنر معرفی کرد و از او برای انتخاب وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی حمایت کرد.<ref name= ''بیانیه''>{{یادکرد وب|نشانی= https://aftabnews.ir/fa/news/405487/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-140-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D9%88%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DB%8C|عنوان= بیانیه‌ای از هنرمند پیشکسوت در حمایتِ صالحی امیری}}</ref> | |||
=== | [[پرونده:DIDARRAZI.jpg|220px|thumb|چپ|بندانگشتی|<center>دیدار هیئت مدیرهٔ انجمن قلم با استاد سبزواری</center>]] | ||
=== | [[پرونده:TOJJAR4.jpg|220px|thumb|چپ|بندانگشتی|<center>آیین تجلیل از همسران جانبازان با حضور راضیه تجار</center>]] | ||
=== | [[پرونده:RAZIYETOJJAR3.jpg|220px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center></center>]] | ||
===زمینهٔ فعالیت<ref name=''انجمن قلم''>{{یادکرد وب|نشانی= https://anjomanghalam.ir/%D8%B1%D8%A7%D8%B6%D9%8A%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1/|عنوان= صفحهٔ راضیه تجار}}</ref>=== | |||
====سمت‌ها و مسئولیت‌ها==== | |||
* کارمند بازنشستهٔ آموزش‌وپرورش در سمت‌های معلم، دبیر، معاون و مدیر | |||
* از مؤسسان انجمن قلم و دبیر انجمن | |||
* عضو شورای هنر | |||
* عضو شورای کارگاه قصه و رمان و مسئول جلسات نقد و بررسی داستان در حوزهٔ هنری | |||
* عضو هیئت علمی بنیاد و [[جشنواره پروین اعتصامی]] و [[جایزه ادبی جلال آل‌احمد|جایزهٔ جلال]] | |||
* عضو شورای داستان‌نویسی بنیاد شهید، بنیاد حفظ آثار و نشر دفاع مقدس و بنیاد جانبازان انقلاب اسلامی | |||
* دبیر جشنوارهٔ قلم زرین دو دوره | |||
* کارشناس داستان در وزارت ارشاد اسلامی و جشنواره‌های آموزش‌وپرورش | |||
* عضو شورای فیلم‌نامه‌نویسی و ادبیات در بنیاد فارابی | |||
== | ====فعالیت در عرصه مطبوعات==== | ||
* سردبیر فصلنامه‌های «ادبیات داستانی» و «اصحاب قلم» و نیز دبیر تحریریه فصلنامه «قصه» | |||
* مسئول صفحهٔ ادب و هنر روزنامه جام‌جم و همکار مجله‌های جام‌جم، کیهان فرهنگی و سروش | |||
* داستان‌نویس داستان‌های [[واقع‌گرایی|واقع‌گرایانه]] برای مجله زن روز به‌مدت نه سال؛ | |||
* داستان‌نویس روزنامه حوادث با نام مریم مهاجر<ref name=''تجار۱''/> | |||
* همکاری با پیک «قصه‌نویسی» حوزهٔ هنری | |||
====داوری در جشنواره‌های ادبی:==== | |||
کتاب سال، کتاب فصل، گام اول، قلم زرین، پروین اعتصامی، نقد سال، جشنواره ادبی یوسف، کتاب سال شهیدغنی‌پور، ادبیات داستانی، بنیاد شهید، بسیج و قصه‌های قرآنی | |||
====تدریس==== | |||
* مدرس داستان‌نویسی از سال۱۳۶۷ تا به امروز | |||
* مدرس داستان در فرهنگ‌سراهای انقلاب، بهمن و آیه در تهران | |||
=== | * تدریس اصول و عناصر داستان‌نویسی در دانشکدهٔ صداوسیما | ||
* مدرس و داور جشنواره‌های داستان آموزش‌وپرورش | |||
*از | |||
* | |||
* | |||
* | |||
===یادمان و بزرگداشت‌ها=== | ===یادمان و بزرگداشت‌ها=== | ||
* نکوداشت '''راضیه تجار''' در شانزدهمین جایزهٔ قلم زرین و هم‌زمان با [[روز قلم]] به‌تاریخ چهاردهم تیر۱۳۹۷ در محل [[انجمن قلم]]<ref name=''ایسنا''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.isna.ir/news/97041408197/|عنوان= نکوداشت راضیه تجار در جایزه قلم زرین}}</ref> | |||
==== | ===در قاب نگاه‌ها=== | ||
====[[عبدالعلی دستغیب]]==== | |||
داستان کوتاه «گلریزان» بهترین داستان راضیه تجار و یکی از داستان‌های قوی در بین آثار اخیر ایران است که مقام تجار را در هنر داستان کوتاه تثبیت می‌کند.<ref name=''تجار۱''/> | |||
== | ====[[غلامعلی حداد عادل]]==== | ||
=== | راضیه تجار هم داستان‌ساز بعد از انقلاب است هم داستان‌نویس و هم داستان‌نویس آفرین. یعنی تلاش می‌کرد داستاننویسان عرصهٔ انقلاب را در حوزه زنان پرورش دهد.<ref name=''افکارنیوز''>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.afkarnews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-6/759430-%D8%B5%D8%AD%D8%A8%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B1%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1|عنوان= صحبت‌های حداد عادل دربارهٔ راضیه تجار}}</ref> | ||
==آثار و | ====[[محمد میرکیانی]]==== | ||
راضیه تجار یکی از نویسندگان فعال و پرتلاش است. در دوره‌ای که نویسندگان به‌شدت دلبستهٔ نثر بودند و موجی از آثار داستان منتشر می‌شد، داستان کوتاه ''هفت‌بند'' از تجار سرآغاز موج جدیدی از داستان‌نویسی بود. این اثر، نه‌تنها بازی با کلمات نبود؛ بلکه فضاسازی و شخصیت‌پردازی به‌وضوح در آن دیده می‌شد.{{سخ}} | |||
تجار شاگردپرور است. او به کسانی که می‌خواهند وارد عرصه ادبیات شوند، تعهد دارد. معمولاً در هر عرصه‌ای، کسانی که به‌تازگی وارد می‌شوند، هراس دارند. راضیه تجار معمولاً به این افراد توجه می‌کند و به آن‌ها آرامش می‌دهد که این از ویژگی‌های شاخص اوست. دیگر ویژگی‌ِ تجار سخت‌کوشی اوست. تجار زن نویسنده‌ای است که از سفر، تفریح و باخانواده‌بودن گذشت تا به ادبیات و فرهنگ کشور خدمت کند.<ref name=''ایسنا''/> | |||
===تفسیر '''راضیه تجار''' از آثارش=== | |||
حتی اگر شخصیت داستان‌هایم مذکر باشند، باز به موضوع‌هایی می‌پردازم که در بین زن و مرد به‌طور یکسان اتفاق می‌افتد؛ همچون عشق یا رنج‌های بشری. درهرحال، به آنچه حس و دریافت کرده‌ام، عمل می‌کنم و بین دیدگاه و برخوردهای عقلانی یا احساسی زن و مرد تفاوت قائلم. زن آماجگاه رنج و احساس است و من هم از این جنسم. به‌همین‌دلیل آبشخور فکرم جایی است که تجلیگاه زن است و معتقدم با وجودی که این‌همه گفته‌ام، باز ناگفته‌ها بیشتر است.<ref name=''پیام زن''/> | |||
من نخست برای خودم می‌نویسم. یعنی همهٔ کتاب‌های «دلی» مثل «نرگس‌ها»، «زن شیشه‌ای»، «شعله و شب»، «آرام، شب به خیر»، «کوچه اقاقیا» و... کار «دلی» است؛ اما برخی کارها را هم با جنبهٔ ژورنالیستی نوشته‌ام. مثل «فانوسی بیفروز» که برای مخاطبان خانم نوشته‌ام. برای تیپی که ساده‌تر و عام‌ترند. سعی کردم در این کار درد این تیپ اجتماعی را منعکس کنم؛ اما وقتی که می‌خواهم یک کار خلاقانه انجام دهم، به این فکر نمی‌کنم که مخاطب از چه متنی خوشش می‌آید.<ref name=''امید''>{{یادکرد ژورنال|عنوان= دست‌هایی برای نوشتن بالا می‌روند|ژورنال= روزنامهٔ ایران}}</ref> | |||
==آثار و کتابشناسی== | |||
===فهرست آثار<ref name=''تجار۱''/>=== | |||
# سنگ صبور: رمان (۱۳۹۵) | |||
# از خاک تا افلاک: زندگینامه داستانی محمدفریدالدین عطار (۱۳۹۵) | |||
# سه‌شنبه‌های عزیز۳ (۱۳۹۵) | |||
# سهیلیان به‌روایت همسر شهید (۱۳۹۵) | |||
# محبوبه صبح: زندگینامه داستانی محبوبه دانش (۱۳۹۳) | |||
# این چراغ نباید خاموش شود (۱۳۹۳) | |||
# نرگس‌ها (۱۳۹۳) | |||
# زن شیشه‌ای (۱۳۹۳) | |||
# سفر به ریشه‌ها (۱۳۹۳) | |||
# زندگینامه داستانی شیرودی (۱۳۹۳) | |||
# شعله و شب (۱۳۹۱) | |||
# بندهای روشنایی (۱۳۹۱) | |||
# آرام شب‌به‌خیر؛ مجموعه داستان (۱۳۸۹) | |||
# زندگینامه داستانی شهیدبابایی | |||
# جای خالی آفتابگردان‌ها (۱۳۸۸) | |||
# هم سیب، هم ستاره: مجموعه داستان (۱۳۸۸) | |||
# کوچهٔ اقاقیا (۱۳۸۸) | |||
# پاورچین تا عشق (و چند داستان دیگر) (۱۳۸۸) | |||
# ستاره من: خاطرات سردار شهیدحمید عرب‌نژاد (۱۳۸۸) | |||
# سه‌شنبه‌های عزیز۲ (۱۳۸۸) | |||
# بانوی رنگین‌کمان: زندگینامه داستانی اشرف قندهاری (۱۳۸۷) | |||
# فانوسی بیفروز (۱۳۸۷) | |||
# بانوی آبی‌ها: زندگینامه داستانی خلبان شهلا ده بزرگی اولین زن خلبان ایران (۱۳۸۷) | |||
# خورشید باران (۱۳۸۷) | |||
# آواز پرواز (۱۳۸۷) | |||
# جایی که آسمانش آینه‌کاری است گمان مبر که شعله بمیرد، براساس زندگینامه محمد سلیمانی(۱۳۸۱) | |||
# سه‌شنبه‌های عزیز: داستان‌های کوتاه‌کوتاه (۱۳۸۱) | |||
# بندهای روشنایی (۱۳۷۵) | |||
# هفت بند (۱۳۶۴) | |||
===سبک و لحن و ویژگی آثار=== | ===سبک و لحن و ویژگی آثار=== | ||
بیشتر شخصیت‌های اصلی داستان‌های | ====زن در آثار راضیه تجار==== | ||
بیشتر شخصیت‌های اصلی داستان‌های راضیه تجار، زنان‌اند. نویسنده از دردهای زنان آگاه است. زنانی که گرفتار مشکلات خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی شدند. فشارهایی که جامعه بر آن‌ها تحمیل می‌کند. زنان داستان‌های او برای بیرون‌آمدن از وضعیت خود تلاش خاصی نمی‌کنند. زنانی که نه راه بیرون‌آمدن را می‌دانند و نه توان قدم‌گذاشتن به این راه را دارند. گرفتارهایی هستند پیچیده در بحران خویش و آنچه تقدیر و زمانه و دیگران برایشان رقم‌زده و می‌زنند. تجار، زندگیِ خاکستری و پر از مشکلی را که می‌بیند، به‌تصویر می‌کشد و داستان را در همان فضا تمام می‌کند.<ref name=''تجار۱''/><ref name=''مرادی''>{{یادکرد ژورنال|عنوان= راضیه تجار و نگاهی به کوچه اقاقیای او|ژورنال= مجلهٔ ادبیات داستانی}}</ref> | |||
زنان در آثار تجار جایگاه سنتی دارند. در رنج و ناراحتی، روزگار می‌گذرانند و در نارضایتی همیشگی، در سکون و وابستگی به‌سر می‌برند. در مقابلِ مردان و سرنوشت، تسلیم محض‌اند و از خود قدرت، اراده و اختیاری ندارند و تنها واکنش آن‌ها به حوادث یا نفرین و آه و ناله است.<ref name=''سنندج''>{{یادکرد ژورنال|عنوان= بررسی جایگاه زن در آثار سیمین دانشور، فرشته مولوی و راضیه تجار}}</ref> | |||
====برشی از داستان زن شیشه‌ای==== | |||
:آن‌ها حرکتی کردند. اول عزیزخانم و بعد مرجان، میان اثاث‌ها خود را جابه‌جا کردند. کامیون که به‌راه افتاد، یکی دو پنجره بسته نیمه‌باز شد و آن‌ها روی خود را محکم‌تر گرفتند. از خم کوچه که گذشتند، آقامصطفی از اتاق جلوی کامیون به شیشه مربعی‌شکلی که صورت آن‌ها را در خود قاب کرده بود کوبید و از آن‌ها پرسید راحتید؟! هیچ‌کدام جوابی ندادند.<ref name=''شیشه''>{{پک| تجار|۱۳۹۳|ک= زن شیشه‌ای}}</ref> | |||
====نمایش ناتمام‌بودن زن==== | |||
زن بدون مرد تنها و ناتمام است و تمام هستی زن در داستان با مرد واقعیت پیدا می‌کند و فقدان مرد، بیم و ناامیدی، رنج و شکست را به‌همراه دارد. حیات و سلامتی زن، وابسته به مرد و توجه '''زن شیشه‌ای''' در داستان او است. زن با فکر اینکه شوهرش او را با وجود بیماری رها کرده است، حالش وخیم‌تر شده و درنهایت می‌میرد.<ref name=''سنندج''/> | |||
====بخشی دیگر از زن شیشه‌ای==== | |||
::حتی دکتر باور کرده بود که رویش مرگ در او متوقف شده است و این وقتی بود که مرد کلامش گرم بود و نفسش هم؛ اما بعد پنجره باز شد و سوز سردی آمد.<ref name=''شیشه''/> | |||
::نگاهش را به سقف دوخت. یک لبخند گیج، مثل پروانه‌ای، بال زد و از گوشه لبش و یک شاخه با لبه‌ای تیز، پوستش را شکافت و بیرون «ترق» گریخت. صدایی گفت: «زد.» دقایقی بعد، سر زن به یک‌‌سو افتاد و نگاهش خیره به شاخ‌های که مدام می‌بالید و همهٔ سالن را پر می‌کرد و بر آن فراز، قلبش آرام‌آرام، یاد مرد را گریه می‌کرد.<ref name=''شیشه''/> | |||
====خانه، حصار ابدیِ زنان تجار==== | |||
زنان آثار تجار محصور در خانه‌اند و اکثر داستان‌ها در فضای درونی و در منزل اتفاق می‌افتد. کار خانگی مشخصهٔ اصلی آن‌هاست. تنها در دو داستان زن در بیرون از خانه کار می‌کند آن‌هم کار زنان. یکی '''ریزش زردها رویش سبزها''' و دیگری '''بیست‌وچهار ساعت'''. و در همین دو داستان نیز مسئلهٔ اصلی مردها و تنهایی و ناخشنودی است. آن‌ها برای فرار از اوضاع موجود به رؤیابافی و خیال‌پردازی پناه می‌برند و از این لحاظ، داستان بیشتر به توصیفاتی رؤیاگونه پرداخته است.<ref name=''سنندج''/> | |||
====نخستین داستان==== | ====نخستین داستان==== | ||
او در نخستین داستانش با نام | او در نخستین داستانش با نام «هفت بند» که در سال۱۳۶۴ نوشته شد، به مسائل جنگ و تبعات آن پرداخته است. مردی به‌علت اینکه شغلش مرتب در سفر و همیشه از همسرش دور است. هر دو زمانی را انتظار می‌کشند که با خیالی آسوده بهار را در کنار هم بگذرانند؛ اما هنوز این فرصت دست نداده است. مرد برای هر سفری که می‌رود روی چوب‌دستی‌اش خطی می‌کشد. این بارِ هفتم است که او به سفر می‌رود و خط هفتم را می‌کشد؛ ولی آن را با خود نمی‌برد. زن در هفت فصل از داستان، اوضاع روحی و احساسی و درونیِ خود را خبر می‌دهد در آخرین فصلِ داستان خبر شهادت همسرش را می‌آورند. در بخشی از داستان آمده است: | ||
: | :وقتی که خانه را ترک می‌کردی، چکمه‌هایت را جفت کرد. چفیه را به گردنت انداخت، قرآن و آب و آینه را طاق نصرت راهت ساخت. چون نگاهش کردی، اشک‌هایش را با پس‌دست پاک کرد؛ اما نگفت نرو. و تو ماندی، ماندی تا آخرین گلوله‌ات را به‌سوی دشمن انداخته باشی. ماندی با سرفه‌های پی‌درپی و پایی که دیگر نبود. چشمی که برق نمی‌زد یا آستینی خالی در باد. اما نشکستی. محکم و استوار ماندی.<ref name=''تجار۱''/> | ||
===جوایز و افتخارات=== | |||
* «جای خالی آفتابگردان‌ها» مجموعه داستان‌های کوتاه جنگ، سال۱۳۸۴ کتاب برگزیده بنیاد حفظ آثار و ارزش‌ها دفاع مقدس | |||
* «آرام، شب به خیر»، جایزه اول از سوی دفتر زنان وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی<ref name=''روزنامهٔ ایران''>{{یادکرد ژورنال|عنوان= نگذاریم سوژه‌های جنگ فراموش شوند|ژورنال= روزنامهٔ ایران}}</ref> | |||
* نویسندهٔ زن برگزیده ادبیات هشت سال دفاع مقدس | |||
* کوچه اقاقیا رمان برگزیده یک دهه از سوی آموزش‌وپرورش | |||
* هفت بند برندهٔ جایزهٔ سطرهای سرخ از بنیاد شهید | |||
* تقدیرشده به‌عنوان سی سال فعالیت ادبی جشنوارهٔ پروین اعتصامی | |||
===بررسی چند اثر از تجار=== | |||
====رمان «پرنده پریدنی است»==== | |||
راضیه تجار در زمینهٔ زندگینامه داستانی تبحر خاصی دارد و با قلمی شاعرانه رمان ''پرنده پریدنی است'' را برای نوجوانان براساس زندگی شیرودی و «آواز پرواز» را براساس زندگی بابایی نوشته است.<ref name= ''روزنامهٔ ایران''/> | |||
====مجموعه داستان [[هفت بند]]==== | |||
''هفت بند'' مجموعه‌ای از داستان‌های راضیه تجار است که براساس زندگی زنان و خانواده‌های رزمندگانی نوشته شده که در انتظار بازگشت عزیزان خود نشسته‌اند.<ref name=''روزنامهٔ ایران''/>{{سخ}} | |||
تجار، در دو دههٔ اخیر، از نویسندگان برجسته ادبیات داستانی دفاع مقدس است. در میان داستان‌های کوتاه وی، داستان ''هفت بند'' از مجموعه داستانی با همبن نام، در زمرهٔ بهترین آثار اوست. تحلیل این اثر نشان می‌دهد که ''تجار''، با مبانی و اصول فنی داستان‌نویسی کوتاه به‌خوبی آشنا بوده و توانسته است با آغاز و پایان‌بندی مناسب، طرح و پیرنگ منسجم و استوار، شخصیت‌پردازی مناسب، فضاسازی و صحنه‌پردازی‌های تاثیرگذار و به‌کارگیریِ سبک بیانیِ خاص و نثری ویژه، اثر داستانی برجسته‌ای را به عرصهٔ ادبیات داستانی دفاع مقدس عرضه کند.<ref name=''بجنورد''>{{یادکرد ژورنال|عنوان= بررسی شکل و ساختار داستان کوتاه هفت بند (از مجموعه آثار داستانی ادبیات مقاومت)|ژورنال= نخستین همایش ادبیات مقاومت با محوریت شهدای دانشجو استان خراسان شمالی|سال= ۱۳۹۶}} </ref> | |||
====رمان [[کوچهٔ اقاقیا]]==== | |||
رمان ''کوچه اقاقیا'' از زبان راوی سوم شخص روایت می‌شود. نویسنده به نابسامانی‌ِ خانوادگی و اجتماعی زندگی زنان ایرانی در دههٔ ۲۰و۳۰ پرداخته است. اقشار مختلفی از زنان جامعه که به مظلومیت خو گرفته‌اند و در ناکامی‌ها و ناملایمات زندگی تسلیم می‌مانند. تجار همچنین فیلم‌نامه‌ای را براساس این رمان برای مرکز سیما فیلم نوشت.<ref name=''تجار۱''/>{{سخ}} | |||
مؤلّفه‌های مؤثر در نگارش این رمان: | |||
* زبان زنانه | |||
* عواطف زنانه | |||
* مسائل فرهنگی مربوط به زنان در این رمان.{{سخ}} | |||
زبان زنان در این رمان دارای تکرار کلمات یا اجزای جمله برای تشدید و تأکید بر حس عاطفی مدنظر است. بیشتر زنان این رمان از گفتارهای قطعی می‌پرهیزند و در گفتار اغلب آن‌ها نوعی تعریض به‌چشم می‌خورد. حضور دویست‌ونودوهشت واژهٔ رنگی و تعدّد به‌کارگیری رنگ‌های مختلف با جزئیّات آن در زبان اشخاص این رمان، بدان رنگ زنانه بخشیده است. علاوه‌بر این، عاطفهٔ مادری یکی از قوی‌ترین انواع و اشکال عواطف زنانه در این رمان است. کاربرد کمتر دشواژه‌ها نیز بر سبک زنانهٔ آن تأکید دارد. همچنین به‌دلیل فقر علمی و فرهنگی اغلب زنان در موقعیت‌های مبهم، به خرافات و باورهای عامیانه‌ای روی آورده‌اند. در این رمان مصادیق متعددی از مسائل فرهنگی و اجتماعی آورده شده است که نگاه ابزاری به زنان را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد که حقوق اجتماعی زنان آن دوران همسطح مردان نیست.<ref name="زن و فرهنگ">{{یادکرد ژورنال|عنوان= بررسی سبک زنانه در رمان کوچهٔ اقاقیا|ژورنال= زن و فرهنگ}}</ref> | |||
=== | ====داستان [[گلریزان]]==== | ||
داستان گلریزان، قصه درد، رنج، ناکامی و نادیده‌انگاشتن زنان است. زنانی از سه نسل متفاوت و با سرنوشتی مشابه. بی‌بی از غصه دق می‌کند، مرجان و مادرش همانند کالای جنسی تن به ازدواجی ناخواسته و دردناک می‌دهند که درواقع طی معامله‌ٔ آقامصطفی با اوس‌رجب، مصادره می‌شوند. زنان این داستان در مقابل سرنوشت، سنت‌ها و مردان کاملاً تسلیم و وابسته‌اند و هیچ اختیار و اراده‌ای از خود ندارند. تنها واکنش آن‌ها به حوادث یا نفرین و آه و ناله است، یا گریه. طی داستان، زنان در فضای خانه محصور بوده، وابسته مردان، سنت و سرنوشت‌اند. از لحاظ زمانی هم تفاوتی بین این سه نسل نیست. هم بی‌بی و عزیزخانم و هم مرجان محکوم به یک سرنوشت تلخ و مشابه‌اند و شیوهٔ زندگی آن‌ها کاملاً شبیه هم است.<ref name=''سنندج''/> | |||
===ناشرانی که با او کار کرده‌اند=== | ===ناشرانی که با او کار کرده‌اند=== | ||
بیشتر آثار تجار در انتشارات حوزهٔ هنری (سوره مهر) به‌چاپ رسیده است. همچنین با ناشرانی چون نشر شاهد نیز کار کرده است.<ref name=''انجمن قلم''/> | |||
===تعداد چاپ‌ها و تجدیدچاپ‌های کتاب‌ها=== | ===تعداد چاپ‌ها و تجدیدچاپ‌های کتاب‌ها=== | ||
راضیه تجار طی ۳۰ سال فعالیت ادبی، بیش از ۴۰ عنوان کتاب به‌چاپ رسانده است که بسیاری از آن‌ها بارها و بارها تجدید چاپ شده‌اند.<ref name=''انجمن قلم''/> | |||
== | ==منبع‌شناسی== | ||
=== | * تحلیل عناصر داستانی داستان‌های کوتاه راضیه تجار: پایان‌نامه، دولتی، دانشگاه پیام نور استان گیلان، مرکز پیام نور رشت . ۱۳۹۵، مقطع کارشناسی ارشد<ref name=''پایان‌نامه۲''>{{یادکرد وب|نشانی= https://ganj-old.irandoc.ac.ir/articles/929362|عنوان= تحلیل عناصر داستانی داستان‌های کوتاه راضیه تجار}}</ref> | ||
* بررسی جلوه‌های پایداری در آثار داستانی راضیه تجار: پایان‌نامه دولتی، دانشگاه پیام نور استان گیلان، ۱۳۹۵، کارشناسی ارشد<ref name=''پایان‌نامه۳''>{{یادکرد وب|نشانی= https://ganj-old.irandoc.ac.ir/articles/955745|عنوان= بررسی جلوه های پایداری در آثار داستانی راضیه تجار}}</ref> | |||
* مقایسه تحلیلی شخصیت زن در آثار راضیه تجار و زویا پیرزاد: پایان‌نامه، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۹، (کارشناسی‌ارشد)<ref name=''پایان‌نامه۱''>{{یادکرد وب|نشانی= https://elmnet.ir/article/10524867-72178/%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%B2%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%AF|عنوان= مقایسه تحلیلی شخصیت زن در آثار راضیه تجار و زویا پیرزاد}}</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۱۹۳: | خط ۲۲۶: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
# {{یادکرد ژورنال|عنوان= گفت‌وگو با راضیه تجار|ژورنال= پیام زن|شماره= ۱۲۱|سال= ۱۳۸۱|تاریخ بازبینی= ۲۴خرداد۱۳۹۸}} | |||
# {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی= محمدی|نام= سایر|عنوان= نگذاریم سوژه‌های جنگ فراموش شوند|ژورنال= روزنامهٔ ایران|مکان= تهران|شماره= ۳۶۷۱|سال= ۱۳۸۶| تاریخ بازبینی= ۲۶خرداد۱۳۹۸}} | |||
# {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی= گل‌پرور|نام= یوسف|عنوان= بررسی شکل و ساختار داستان کوتاه هفت بند (از مجموعه آثار داستانی ادبیات مقاومت)|ژورنال= نخستین همایش ادبیات مقاومت با محوریت شهدای دانشجو استان خراسان شمالی|مکان= بجنورد|سال= ۱۳۹۶|تاریخ بازبینی= ۲۶خرداد۱۳۹۸}} | |||
# {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی۱= عرب یوسف‌آبادی|نام۱= فائزه|نام خانوادگی۲= کلبعلی|نام۲= شهلا|عنوان= بررسی سبک زنانه در رمان کوچهٔ اقاقیا|ژورنال= زن و فرهنگ|مکان= تهران|دوره= ۱۰|شماره= ۳۵|سال= بهار ۱۳۹۷|تاریخ بازبینی= ۲۶خرداد۱۳۹۸}} | |||
# {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی۱= جمالی|نام۱= شهروز|نام خانوادگی۲= سجادی|نام۲= سیده رؤیا|عنوان= بررسی جایگاه زن در آثار سیمین دانشور، فرشته مولوی و راضیه تجار|ژورنال= فصلنامهٔ تخصصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد سنندج|مکان= سنندج|سال= هفتم|شماره= ۲۴|سال= پاییز۱۳۹۴|تاریخ بازبینی= ۲۶خرداد۱۳۹۸}} | |||
# {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی= ولی‌مرادی|نام= فرشته|عنوان= راضیه تجار و نگاهی به کوچه اقاقیای او | ژورنال= مجلهٔ ادبیات داستانی|مکان= تهران|شماره= ۸۸|سال= اسفند۱۳۸۳وفروردین۱۳۸۴|تاریخ بازبینی= ۲۶خرداد۱۳۹۸}} | |||
# {{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی= بی‌نیاز|نام= امید|عنوان= دست‌هایی برای نوشتن بالا می‌روند|ژورنال= روزنامهٔ ایران|مکان= تهران|شماره= ۳۶۳۰|سال= ۱۳۸۶|تاریخ بازبینی= ۲۷خرداد۱۳۹۸}} | |||
# {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی= تجار|نام= راضیه|عنوان= زن شیشه‌ای|سال= ۱۳۹۳|ناشر= سورهٔ مهر|مکان= تهران}} | |||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* {{یادکرد وب|نشانی= https://bookroom.ir/people/1712/%D8%B1%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1|عنوان= راضیه تجار|ناشر= سایت پاتوق کتاب فردا|تاریخ بازدید= ۲۵خرداد ۱۳۹۸|تاریخ= ۲۳آذر۱۳۹۳}} | |||
* {{یادکرد وب|نشانی= https://www.afkarnews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-6/759430-%D8%B5%D8%AD%D8%A8%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%B1%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1|عنوان= صحبت‌های حداد عادل دربارهٔ راضیه تجار|ناشر= سایت افکار نیوز|تاریخ انتشار= ۱۴تیر۱۳۹۷|تاریخ بازدید= ۲۶خرداد۱۳۹۸}} | |||
* {{یادکرد وب |نشانی= https://www.isna.ir/news/97041408197/|عنوان= نکوداشت راضیه تجار در جایزه قلم زرین|ناشر= سایت خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)|تاریخ انتشار= ۱۴تیر۱۳۹۷|تاریخ بازدید= ۲۶خرداد۱۳۹۸}} | |||
* {{یادکرد وب|نشانی= https://anjomanghalam.ir/%D8%B1%D8%A7%D8%B6%D9%8A%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1/ |عنوان= صفحهٔ راضیه تجار|ناشر= انجمن قلم ایران|تاریخ انتشار= ۲۴اسفند۱۳۹۵|تاریخ بازدید= ۲۶خرداد۱۳۹۸}} | |||
* {{یادکرد وب |نشانی= https://www.farsnews.com/news/13950428001065/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3-%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D9%86%D8%AF|عنوان= خانم‌های نویسنده با من در تماس باشند|ناشر= سایت خبرگزاری دفاع مقدس|تاریخ انتشار= ۲۹تیر۱۳۹۵|تاریخ بازدید= ۲۷خرداد۱۳۹۸}} | |||
* {{یادکرد وب |نشانی= http://defapress.ir/298431|عنوان= جبههٔ فرهنگی انقلاب اسلامی قدردان راضیه تجار خواهد بود|ناشر= سایت خبرگزاری دفاع مقدس|تاریخ انتشار= ۱۴تیر۱۳۹۷|تاریخ بازدید= ۲۷خرداد۱۳۹۸}} | |||
* {{یادکرد وب |نشانی= https://ganj-old.irandoc.ac.ir/articles/929362|عنوان= تحلیل عناصر داستانی داستان‌های کوتاه راضیه تجار|ناشر= سایت گنج|تاریخ بازدید= ۲۷خرداد۱۳۹۸}} | |||
* {{یادکرد وب |نشانی= https://ganj-old.irandoc.ac.ir/articles/955745|عنوان= بررسی جلوه‌های پایداری در آثار داستانی راضیه تجار|ناشر= سایت گنج|تاریخ بازدید= ۲۷خرداد۱۳۹۸}} | |||
* {{یادکرد وب |نشانی= https://elmnet.ir/article/10524867-72178/%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%B2%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B6%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%B2%D9%88%DB%8C%D8%A7-%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%AF|عنوان= مقایسه تحلیلی شخصیت زن در آثار راضیه تجار و زویا پیرزاد|ناشر= سایت علم‌نت|تاریخ انتشار= ۱۴تیر۱۳۹۷|تاریخ بازدید= ۲۷خرداد۱۳۹۸}} | |||
* {{یادکرد وب|نشانی= http://www.ibna.ir/fa/doc/naghli/83515/%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B6%D9%8A%D9%87-%D8%AA%D8%AC%D8%A7%D8%B1-%D8%AA%D8%B3%D9%84%D9%8A%D8%AA-%DA%AF%D9%81%D8%AA|عنوان= مؤسسه خانه کتاب درگذشت همسر راضیه تجار را تسلیت گفت|ناشر= خبرگزاری کتاب ایران|تاریخ= ۱۴مهر۱۳۸۹|تاریخ بازدید= ۲۷خرداد۱۳۹۸}} | |||
* {{یادکرد وب|نشانی= https://aftabnews.ir/fa/news/405487/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-140-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D9%88%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DB%8C|عنوان= بیانیه بیش از ۱۴۰ هنرمند پیشکسوت در حمایت از صالحی‌امیری|ناشر= پایگاه خبری آفتاب|تاریخ انتشار= ۱۰آبان۱۳۹۵|تاریخ بازدید= ۲۷خرداد۱۳۹۸}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۵ آذر ۱۳۹۸، ساعت ۲۳:۳۹
| راضیه تُجّار | |
|---|---|
 | |
| زمینهٔ کاری | داستان‌نویسی و رمان‌نویسی |
| زادروز | ۵آذر۱۳۲۶ تهران |
| کتاب‌ها | نرگس‌ها و سنگ صبور |
| همسر(ها) | منوچهر حقانی‌پرست (کارگردان سینما)[۱] |
| مدرک تحصیلی | کارشناسی روانشناسی مدرک درجه‌یک هنری معادل دکترا در ادبیات داستانیخطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
|
| دلیل سرشناسی | نویسندهٔ رمان و داستان کوتاه |
راضیه تُجار رمان‌نویس و داستان‌نویسی است که مسئولت‌های ادبی‌هنری نیز برعهده دارد.
راضیه تجار علاقه زیاد به نوشتن داشت و منشأ این علاقه، به نوجوانی، بازمی‌گردد. بیشتر با داستان‌های کوتاهش نزد منتقدان و اهل قلم شناخته شده است؛ اما همواره در دو بخش رمان و داستان کوتاه قلم می‌زند و بیش از ۲۲ اثر را در کارنامهٔ ادبی خود ثبت کرده است.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
تجار که آثاری فرمال و ماندگار دارد از زنان داستاننویسان ادبیات دفاع مقدس است و در داستان‌هایش با نثری شاعرانه و احساسی به نقش زنان در مسائل مربوط به جبهه و جنگ می‌پردازد.[۲]
در آن زمان بزرگترین لذتش او خواندن بود و نوشتن.
از میان یادها
آموختن با خواندن
راضیه تجار در گفت‌وگو با «پیام زن» کودکی‌اش را این گونه توصیف کرد:
- دخترکی حساس را تصور کنید که دائم توی لاک خودش است و احساس می‌کند تیله‌ای است روی سطح صیقلی آینه. نه دلش می‌خواهد از لاکش بیرون بیاید و نه جرئت می‌کند به دیدار کسانی برود که تشنگی روحش را سیراب می‌کنند. ادیبانی چون جلال آل‌احمد، فروغ فرخزاد، احمد شاملو، مهدی اخوان ثالث، هوشنگ ابتهاج و بسیاری دیگر که با آن‌ها از طریق مجلات و کتاب‌هایشان ارتباط روحی برقرار می‌کرد. می‌خواندشان و در خود غرق می‌شد. از این دریای مواج تنها دو چیز نجاتش می‌داد؛ اول، عشقی بود که به خدا داشت و دوم، عشق به کلمه. کلماتی که در کنار هم می‌نشست و داستان می‌شد یا شعر. چه آن‌ها که از دیگران می‌خواند، چه آن‌ها که خودش خلق می‌کرد.خطای یادکرد: برچسب
<ref>نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
آتشی که از قصه‌های مادربزرگ شعله گرفت
قصه‌گویی مادربزرگ‌هایش را دوست داشت، مخصوصاَ مادربزرگ مادری که برایش قصه می‌گفت، او را تا دوردستِ سرزمین رؤیا می‌برد. همین قصهها دریچه‌ای شد تا با کاغذ و قلم آمیخته شود و داستان‌هایی را در ذهنش بسازد و روی کاغذ بریزد. بعد هم آن‌ها را برای دوستانش بخواند. همان سال‌ها و همان قصهها، شعلهٔ نوشتن را در جانش انداخت و روزبه‌روز مسیر رفتنش را روشن‌تر کرد تا اینکه سال۱۳۶۴ این شعله به گرمایی مطبوع و دلپذیر تبدیل شد و او را در مسیر داستان‌نویسی انداخت.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
زندگی و یادگار
کودکی و نوجوانی، جوانی، پیری
راضیه تجار متولد ۵آذر۱۳۲۶ است که خانواده‌ای سنتی و مذهبی داشته و در یکی از محلات قدیمی تهران، کودکی را گذرانده است. پدرش رستوران‌دار بود. هم پدر و هم مادرش ذوق شعر و شاعری داشتند که راضیه تجار نیز از آن بهره‌ها برده است. به‌طوری‌که در مدرسه همیشه از معلم‌های انشا بیشترین نمره را می‌گرفت.
سال۱۳۶۴ به حوزهٔ هنری رفت و کارش را شروع کرد. اولین جرقه‌های حضور در عرصهٔ داستان‌نویسی را با چاپ چند اثر در مطبوعات زد.
۲۸ سال در آموزش‌وپرورش خدمت کرد و هم‌اکنون نیز بخشی از وقتش صرف خواندن کارهای نوقلم‌ها می‌شود و در دفتر کار خود و همسرش، هر سه‌شنبه کلاس داستان‌نویسی برگزار می‌کند.[۳]
منوچهر حقانی‌پرست، از نخستین کارگردانان سینمای ایران پس از انقلاب و همسر راضیه تجار در سن ۵۹سالگی به‌دلیل عارضه قلبی درگذشت. او سنگ‌بنای فیلم دینی در ایران را با ساخت فیلم توجیه گذاشت و شاگردانی را نیز در این عرصه تربیت کرده است.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
اردیبهشت ۱۳۸۸
شخصیت و اندیشه
راضیه تجار به‌گفتهٔ خودش آدمی صادق، جسور، متنفر از دروغ، متعهد و لجباز است.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
توانمندی و سخت‌کوشی از دیگر شاخصه‌های شخصیت تجار است که منجر می‌شد در جشنواره‌های مختلف تهران و شهرستان‌ها حضور یابد و مسئولیت‌های اجرایی برعهده گیرد. روحیهٔ شاگردپروری وی معرف توجه و احترامش به استعدادهای نوپاست.[۴]
امضای بیانیه
تجار به‌همراه جمعی از اعضای مؤسسهٔ هنرمندان پیشکسوت، طی امضای بیانیه‌ای سیدرضا صالحی امیری را شخصیتی تحلیلگر، اهل دانش و آشنا به حوزهٔ فرهنگ و هنر معرفی کرد و از او برای انتخاب وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی حمایت کرد.[۵]
زمینهٔ فعالیتخطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
سمت‌ها و مسئولیت‌ها
- کارمند بازنشستهٔ آموزش‌وپرورش در سمت‌های معلم، دبیر، معاون و مدیر
- از مؤسسان انجمن قلم و دبیر انجمن
- عضو شورای هنر
- عضو شورای کارگاه قصه و رمان و مسئول جلسات نقد و بررسی داستان در حوزهٔ هنری
- عضو هیئت علمی بنیاد و جشنواره پروین اعتصامی و جایزهٔ جلال
- عضو شورای داستان‌نویسی بنیاد شهید، بنیاد حفظ آثار و نشر دفاع مقدس و بنیاد جانبازان انقلاب اسلامی
- دبیر جشنوارهٔ قلم زرین دو دوره
- کارشناس داستان در وزارت ارشاد اسلامی و جشنواره‌های آموزش‌وپرورش
- عضو شورای فیلم‌نامه‌نویسی و ادبیات در بنیاد فارابی
فعالیت در عرصه مطبوعات
- سردبیر فصلنامه‌های «ادبیات داستانی» و «اصحاب قلم» و نیز دبیر تحریریه فصلنامه «قصه»
- مسئول صفحهٔ ادب و هنر روزنامه جام‌جم و همکار مجله‌های جام‌جم، کیهان فرهنگی و سروش
- داستان‌نویس داستان‌های واقع‌گرایانه برای مجله زن روز به‌مدت نه سال؛
- داستان‌نویس روزنامه حوادث با نام مریم مهاجرخطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ
<ref>بدشکل است یا نام بدی دارد - همکاری با پیک «قصه‌نویسی» حوزهٔ هنری
داوری در جشنواره‌های ادبی:
کتاب سال، کتاب فصل، گام اول، قلم زرین، پروین اعتصامی، نقد سال، جشنواره ادبی یوسف، کتاب سال شهیدغنی‌پور، ادبیات داستانی، بنیاد شهید، بسیج و قصه‌های قرآنی
تدریس
- مدرس داستان‌نویسی از سال۱۳۶۷ تا به امروز
- مدرس داستان در فرهنگ‌سراهای انقلاب، بهمن و آیه در تهران
- تدریس اصول و عناصر داستان‌نویسی در دانشکدهٔ صداوسیما
- مدرس و داور جشنواره‌های داستان آموزش‌وپرورش
یادمان و بزرگداشت‌ها
- نکوداشت راضیه تجار در شانزدهمین جایزهٔ قلم زرین و هم‌زمان با روز قلم به‌تاریخ چهاردهم تیر۱۳۹۷ در محل انجمن قلم[۶]
در قاب نگاه‌ها
عبدالعلی دستغیب
داستان کوتاه «گلریزان» بهترین داستان راضیه تجار و یکی از داستان‌های قوی در بین آثار اخیر ایران است که مقام تجار را در هنر داستان کوتاه تثبیت می‌کند.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
غلامعلی حداد عادل
راضیه تجار هم داستان‌ساز بعد از انقلاب است هم داستان‌نویس و هم داستان‌نویس آفرین. یعنی تلاش می‌کرد داستاننویسان عرصهٔ انقلاب را در حوزه زنان پرورش دهد.[۷]
محمد میرکیانی
راضیه تجار یکی از نویسندگان فعال و پرتلاش است. در دوره‌ای که نویسندگان به‌شدت دلبستهٔ نثر بودند و موجی از آثار داستان منتشر می‌شد، داستان کوتاه هفت‌بند از تجار سرآغاز موج جدیدی از داستان‌نویسی بود. این اثر، نه‌تنها بازی با کلمات نبود؛ بلکه فضاسازی و شخصیت‌پردازی به‌وضوح در آن دیده می‌شد.
تجار شاگردپرور است. او به کسانی که می‌خواهند وارد عرصه ادبیات شوند، تعهد دارد. معمولاً در هر عرصه‌ای، کسانی که به‌تازگی وارد می‌شوند، هراس دارند. راضیه تجار معمولاً به این افراد توجه می‌کند و به آن‌ها آرامش می‌دهد که این از ویژگی‌های شاخص اوست. دیگر ویژگی‌ِ تجار سخت‌کوشی اوست. تجار زن نویسنده‌ای است که از سفر، تفریح و باخانواده‌بودن گذشت تا به ادبیات و فرهنگ کشور خدمت کند.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
تفسیر راضیه تجار از آثارش
حتی اگر شخصیت داستان‌هایم مذکر باشند، باز به موضوع‌هایی می‌پردازم که در بین زن و مرد به‌طور یکسان اتفاق می‌افتد؛ همچون عشق یا رنج‌های بشری. درهرحال، به آنچه حس و دریافت کرده‌ام، عمل می‌کنم و بین دیدگاه و برخوردهای عقلانی یا احساسی زن و مرد تفاوت قائلم. زن آماجگاه رنج و احساس است و من هم از این جنسم. به‌همین‌دلیل آبشخور فکرم جایی است که تجلیگاه زن است و معتقدم با وجودی که این‌همه گفته‌ام، باز ناگفته‌ها بیشتر است.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
من نخست برای خودم می‌نویسم. یعنی همهٔ کتاب‌های «دلی» مثل «نرگس‌ها»، «زن شیشه‌ای»، «شعله و شب»، «آرام، شب به خیر»، «کوچه اقاقیا» و... کار «دلی» است؛ اما برخی کارها را هم با جنبهٔ ژورنالیستی نوشته‌ام. مثل «فانوسی بیفروز» که برای مخاطبان خانم نوشته‌ام. برای تیپی که ساده‌تر و عام‌ترند. سعی کردم در این کار درد این تیپ اجتماعی را منعکس کنم؛ اما وقتی که می‌خواهم یک کار خلاقانه انجام دهم، به این فکر نمی‌کنم که مخاطب از چه متنی خوشش می‌آید.[۸]
آثار و کتابشناسی
فهرست آثارخطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
- سنگ صبور: رمان (۱۳۹۵)
- از خاک تا افلاک: زندگینامه داستانی محمدفریدالدین عطار (۱۳۹۵)
- سه‌شنبه‌های عزیز۳ (۱۳۹۵)
- سهیلیان به‌روایت همسر شهید (۱۳۹۵)
- محبوبه صبح: زندگینامه داستانی محبوبه دانش (۱۳۹۳)
- این چراغ نباید خاموش شود (۱۳۹۳)
- نرگس‌ها (۱۳۹۳)
- زن شیشه‌ای (۱۳۹۳)
- سفر به ریشه‌ها (۱۳۹۳)
- زندگینامه داستانی شیرودی (۱۳۹۳)
- شعله و شب (۱۳۹۱)
- بندهای روشنایی (۱۳۹۱)
- آرام شب‌به‌خیر؛ مجموعه داستان (۱۳۸۹)
- زندگینامه داستانی شهیدبابایی
- جای خالی آفتابگردان‌ها (۱۳۸۸)
- هم سیب، هم ستاره: مجموعه داستان (۱۳۸۸)
- کوچهٔ اقاقیا (۱۳۸۸)
- پاورچین تا عشق (و چند داستان دیگر) (۱۳۸۸)
- ستاره من: خاطرات سردار شهیدحمید عرب‌نژاد (۱۳۸۸)
- سه‌شنبه‌های عزیز۲ (۱۳۸۸)
- بانوی رنگین‌کمان: زندگینامه داستانی اشرف قندهاری (۱۳۸۷)
- فانوسی بیفروز (۱۳۸۷)
- بانوی آبی‌ها: زندگینامه داستانی خلبان شهلا ده بزرگی اولین زن خلبان ایران (۱۳۸۷)
- خورشید باران (۱۳۸۷)
- آواز پرواز (۱۳۸۷)
- جایی که آسمانش آینه‌کاری است گمان مبر که شعله بمیرد، براساس زندگینامه محمد سلیمانی(۱۳۸۱)
- سه‌شنبه‌های عزیز: داستان‌های کوتاه‌کوتاه (۱۳۸۱)
- بندهای روشنایی (۱۳۷۵)
- هفت بند (۱۳۶۴)
سبک و لحن و ویژگی آثار
زن در آثار راضیه تجار
بیشتر شخصیت‌های اصلی داستان‌های راضیه تجار، زنان‌اند. نویسنده از دردهای زنان آگاه است. زنانی که گرفتار مشکلات خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی شدند. فشارهایی که جامعه بر آن‌ها تحمیل می‌کند. زنان داستان‌های او برای بیرون‌آمدن از وضعیت خود تلاش خاصی نمی‌کنند. زنانی که نه راه بیرون‌آمدن را می‌دانند و نه توان قدم‌گذاشتن به این راه را دارند. گرفتارهایی هستند پیچیده در بحران خویش و آنچه تقدیر و زمانه و دیگران برایشان رقم‌زده و می‌زنند. تجار، زندگیِ خاکستری و پر از مشکلی را که می‌بیند، به‌تصویر می‌کشد و داستان را در همان فضا تمام می‌کند.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد[۹]
زنان در آثار تجار جایگاه سنتی دارند. در رنج و ناراحتی، روزگار می‌گذرانند و در نارضایتی همیشگی، در سکون و وابستگی به‌سر می‌برند. در مقابلِ مردان و سرنوشت، تسلیم محض‌اند و از خود قدرت، اراده و اختیاری ندارند و تنها واکنش آن‌ها به حوادث یا نفرین و آه و ناله است.[۱۰]
برشی از داستان زن شیشه‌ای
- آن‌ها حرکتی کردند. اول عزیزخانم و بعد مرجان، میان اثاث‌ها خود را جابه‌جا کردند. کامیون که به‌راه افتاد، یکی دو پنجره بسته نیمه‌باز شد و آن‌ها روی خود را محکم‌تر گرفتند. از خم کوچه که گذشتند، آقامصطفی از اتاق جلوی کامیون به شیشه مربعی‌شکلی که صورت آن‌ها را در خود قاب کرده بود کوبید و از آن‌ها پرسید راحتید؟! هیچ‌کدام جوابی ندادند.[۱۱]
نمایش ناتمام‌بودن زن
زن بدون مرد تنها و ناتمام است و تمام هستی زن در داستان با مرد واقعیت پیدا می‌کند و فقدان مرد، بیم و ناامیدی، رنج و شکست را به‌همراه دارد. حیات و سلامتی زن، وابسته به مرد و توجه زن شیشه‌ای در داستان او است. زن با فکر اینکه شوهرش او را با وجود بیماری رها کرده است، حالش وخیم‌تر شده و درنهایت می‌میرد.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
بخشی دیگر از زن شیشه‌ای
- حتی دکتر باور کرده بود که رویش مرگ در او متوقف شده است و این وقتی بود که مرد کلامش گرم بود و نفسش هم؛ اما بعد پنجره باز شد و سوز سردی آمد.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ
<ref>بدشکل است یا نام بدی دارد - نگاهش را به سقف دوخت. یک لبخند گیج، مثل پروانه‌ای، بال زد و از گوشه لبش و یک شاخه با لبه‌ای تیز، پوستش را شکافت و بیرون «ترق» گریخت. صدایی گفت: «زد.» دقایقی بعد، سر زن به یک‌‌سو افتاد و نگاهش خیره به شاخ‌های که مدام می‌بالید و همهٔ سالن را پر می‌کرد و بر آن فراز، قلبش آرام‌آرام، یاد مرد را گریه می‌کرد.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ
<ref>بدشکل است یا نام بدی دارد
- حتی دکتر باور کرده بود که رویش مرگ در او متوقف شده است و این وقتی بود که مرد کلامش گرم بود و نفسش هم؛ اما بعد پنجره باز شد و سوز سردی آمد.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ
خانه، حصار ابدیِ زنان تجار
زنان آثار تجار محصور در خانه‌اند و اکثر داستان‌ها در فضای درونی و در منزل اتفاق می‌افتد. کار خانگی مشخصهٔ اصلی آن‌هاست. تنها در دو داستان زن در بیرون از خانه کار می‌کند آن‌هم کار زنان. یکی ریزش زردها رویش سبزها و دیگری بیست‌وچهار ساعت. و در همین دو داستان نیز مسئلهٔ اصلی مردها و تنهایی و ناخشنودی است. آن‌ها برای فرار از اوضاع موجود به رؤیابافی و خیال‌پردازی پناه می‌برند و از این لحاظ، داستان بیشتر به توصیفاتی رؤیاگونه پرداخته است.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
نخستین داستان
او در نخستین داستانش با نام «هفت بند» که در سال۱۳۶۴ نوشته شد، به مسائل جنگ و تبعات آن پرداخته است. مردی به‌علت اینکه شغلش مرتب در سفر و همیشه از همسرش دور است. هر دو زمانی را انتظار می‌کشند که با خیالی آسوده بهار را در کنار هم بگذرانند؛ اما هنوز این فرصت دست نداده است. مرد برای هر سفری که می‌رود روی چوب‌دستی‌اش خطی می‌کشد. این بارِ هفتم است که او به سفر می‌رود و خط هفتم را می‌کشد؛ ولی آن را با خود نمی‌برد. زن در هفت فصل از داستان، اوضاع روحی و احساسی و درونیِ خود را خبر می‌دهد در آخرین فصلِ داستان خبر شهادت همسرش را می‌آورند. در بخشی از داستان آمده است:
- وقتی که خانه را ترک می‌کردی، چکمه‌هایت را جفت کرد. چفیه را به گردنت انداخت، قرآن و آب و آینه را طاق نصرت راهت ساخت. چون نگاهش کردی، اشک‌هایش را با پس‌دست پاک کرد؛ اما نگفت نرو. و تو ماندی، ماندی تا آخرین گلوله‌ات را به‌سوی دشمن انداخته باشی. ماندی با سرفه‌های پی‌درپی و پایی که دیگر نبود. چشمی که برق نمی‌زد یا آستینی خالی در باد. اما نشکستی. محکم و استوار ماندی.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ
<ref>بدشکل است یا نام بدی دارد
جوایز و افتخارات
- «جای خالی آفتابگردان‌ها» مجموعه داستان‌های کوتاه جنگ، سال۱۳۸۴ کتاب برگزیده بنیاد حفظ آثار و ارزش‌ها دفاع مقدس
- «آرام، شب به خیر»، جایزه اول از سوی دفتر زنان وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی[۱۲]
- نویسندهٔ زن برگزیده ادبیات هشت سال دفاع مقدس
- کوچه اقاقیا رمان برگزیده یک دهه از سوی آموزش‌وپرورش
- هفت بند برندهٔ جایزهٔ سطرهای سرخ از بنیاد شهید
- تقدیرشده به‌عنوان سی سال فعالیت ادبی جشنوارهٔ پروین اعتصامی
بررسی چند اثر از تجار
رمان «پرنده پریدنی است»
راضیه تجار در زمینهٔ زندگینامه داستانی تبحر خاصی دارد و با قلمی شاعرانه رمان پرنده پریدنی است را برای نوجوانان براساس زندگی شیرودی و «آواز پرواز» را براساس زندگی بابایی نوشته است.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
مجموعه داستان هفت بند
هفت بند مجموعه‌ای از داستان‌های راضیه تجار است که براساس زندگی زنان و خانواده‌های رزمندگانی نوشته شده که در انتظار بازگشت عزیزان خود نشسته‌اند.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
تجار، در دو دههٔ اخیر، از نویسندگان برجسته ادبیات داستانی دفاع مقدس است. در میان داستان‌های کوتاه وی، داستان هفت بند از مجموعه داستانی با همبن نام، در زمرهٔ بهترین آثار اوست. تحلیل این اثر نشان می‌دهد که تجار، با مبانی و اصول فنی داستان‌نویسی کوتاه به‌خوبی آشنا بوده و توانسته است با آغاز و پایان‌بندی مناسب، طرح و پیرنگ منسجم و استوار، شخصیت‌پردازی مناسب، فضاسازی و صحنه‌پردازی‌های تاثیرگذار و به‌کارگیریِ سبک بیانیِ خاص و نثری ویژه، اثر داستانی برجسته‌ای را به عرصهٔ ادبیات داستانی دفاع مقدس عرضه کند.[۱۳]
رمان کوچهٔ اقاقیا
رمان کوچه اقاقیا از زبان راوی سوم شخص روایت می‌شود. نویسنده به نابسامانی‌ِ خانوادگی و اجتماعی زندگی زنان ایرانی در دههٔ ۲۰و۳۰ پرداخته است. اقشار مختلفی از زنان جامعه که به مظلومیت خو گرفته‌اند و در ناکامی‌ها و ناملایمات زندگی تسلیم می‌مانند. تجار همچنین فیلم‌نامه‌ای را براساس این رمان برای مرکز سیما فیلم نوشت.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
مؤلّفه‌های مؤثر در نگارش این رمان:
- زبان زنانه
- عواطف زنانه
- مسائل فرهنگی مربوط به زنان در این رمان.
زبان زنان در این رمان دارای تکرار کلمات یا اجزای جمله برای تشدید و تأکید بر حس عاطفی مدنظر است. بیشتر زنان این رمان از گفتارهای قطعی می‌پرهیزند و در گفتار اغلب آن‌ها نوعی تعریض به‌چشم می‌خورد. حضور دویست‌ونودوهشت واژهٔ رنگی و تعدّد به‌کارگیری رنگ‌های مختلف با جزئیّات آن در زبان اشخاص این رمان، بدان رنگ زنانه بخشیده است. علاوه‌بر این، عاطفهٔ مادری یکی از قوی‌ترین انواع و اشکال عواطف زنانه در این رمان است. کاربرد کمتر دشواژه‌ها نیز بر سبک زنانهٔ آن تأکید دارد. همچنین به‌دلیل فقر علمی و فرهنگی اغلب زنان در موقعیت‌های مبهم، به خرافات و باورهای عامیانه‌ای روی آورده‌اند. در این رمان مصادیق متعددی از مسائل فرهنگی و اجتماعی آورده شده است که نگاه ابزاری به زنان را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد که حقوق اجتماعی زنان آن دوران همسطح مردان نیست.[۱۴]
داستان گلریزان
داستان گلریزان، قصه درد، رنج، ناکامی و نادیده‌انگاشتن زنان است. زنانی از سه نسل متفاوت و با سرنوشتی مشابه. بی‌بی از غصه دق می‌کند، مرجان و مادرش همانند کالای جنسی تن به ازدواجی ناخواسته و دردناک می‌دهند که درواقع طی معامله‌ٔ آقامصطفی با اوس‌رجب، مصادره می‌شوند. زنان این داستان در مقابل سرنوشت، سنت‌ها و مردان کاملاً تسلیم و وابسته‌اند و هیچ اختیار و اراده‌ای از خود ندارند. تنها واکنش آن‌ها به حوادث یا نفرین و آه و ناله است، یا گریه. طی داستان، زنان در فضای خانه محصور بوده، وابسته مردان، سنت و سرنوشت‌اند. از لحاظ زمانی هم تفاوتی بین این سه نسل نیست. هم بی‌بی و عزیزخانم و هم مرجان محکوم به یک سرنوشت تلخ و مشابه‌اند و شیوهٔ زندگی آن‌ها کاملاً شبیه هم است.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
ناشرانی که با او کار کرده‌اند
بیشتر آثار تجار در انتشارات حوزهٔ هنری (سوره مهر) به‌چاپ رسیده است. همچنین با ناشرانی چون نشر شاهد نیز کار کرده است.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
تعداد چاپ‌ها و تجدیدچاپ‌های کتاب‌ها
راضیه تجار طی ۳۰ سال فعالیت ادبی، بیش از ۴۰ عنوان کتاب به‌چاپ رسانده است که بسیاری از آن‌ها بارها و بارها تجدید چاپ شده‌اند.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
منبع‌شناسی
- تحلیل عناصر داستانی داستان‌های کوتاه راضیه تجار: پایان‌نامه، دولتی، دانشگاه پیام نور استان گیلان، مرکز پیام نور رشت . ۱۳۹۵، مقطع کارشناسی ارشد[۱۵]
- بررسی جلوه‌های پایداری در آثار داستانی راضیه تجار: پایان‌نامه دولتی، دانشگاه پیام نور استان گیلان، ۱۳۹۵، کارشناسی ارشد[۱۶]
- مقایسه تحلیلی شخصیت زن در آثار راضیه تجار و زویا پیرزاد: پایان‌نامه، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه اصفهان، ۱۳۸۹، (کارشناسی‌ارشد)[۱۷]
پانویس
- ↑ «مؤسسهٔ خانه کتاب درگذشت همسر راضیه تجار را تسلیت گفت».
- ↑ «راضیه تجار».
- ↑ بی‌نیاز، امید. «دست‌هایی برای نوشتن بالا می‌روند». روزنامهٔ رسالت (تهران).
- ↑ «جبههٔ فرهنگی انقلاب اسلامی قدردان راضیه تجار خواهد بود».
- ↑ «بیانیه‌ای از هنرمند پیشکسوت در حمایتِ صالحی امیری».
- ↑ «نکوداشت راضیه تجار در جایزه قلم زرین».
- ↑ «صحبت‌های حداد عادل دربارهٔ راضیه تجار».
- ↑ «دست‌هایی برای نوشتن بالا می‌روند». روزنامهٔ ایران.
- ↑ «راضیه تجار و نگاهی به کوچه اقاقیای او». مجلهٔ ادبیات داستانی.
- ↑ بررسی جایگاه زن در آثار سیمین دانشور، فرشته مولوی و راضیه تجار.
- ↑ تجار، زن شیشه‌ای.
- ↑ «نگذاریم سوژه‌های جنگ فراموش شوند». روزنامهٔ ایران.
- ↑ «بررسی شکل و ساختار داستان کوتاه هفت بند (از مجموعه آثار داستانی ادبیات مقاومت)». نخستین همایش ادبیات مقاومت با محوریت شهدای دانشجو استان خراسان شمالی، ۱۳۹۶.
- ↑ «بررسی سبک زنانه در رمان کوچهٔ اقاقیا». زن و فرهنگ.
- ↑ «تحلیل عناصر داستانی داستان‌های کوتاه راضیه تجار».
- ↑ «بررسی جلوه های پایداری در آثار داستانی راضیه تجار».
- ↑ «مقایسه تحلیلی شخصیت زن در آثار راضیه تجار و زویا پیرزاد».
منابع
- «گفت‌وگو با راضیه تجار». پیام زن، ش. ۱۲۱ (۱۳۸۱).
- محمدی، سایر. «نگذاریم سوژه‌های جنگ فراموش شوند». روزنامهٔ ایران (تهران)، ش. ۳۶۷۱ (۱۳۸۶).
- گل‌پرور، یوسف. «بررسی شکل و ساختار داستان کوتاه هفت بند (از مجموعه آثار داستانی ادبیات مقاومت)». نخستین همایش ادبیات مقاومت با محوریت شهدای دانشجو استان خراسان شمالی (بجنورد)، ۱۳۹۶.
- عرب یوسف‌آبادی، فائزه و شهلا کلبعلی. «بررسی سبک زنانه در رمان کوچهٔ اقاقیا». زن و فرهنگ (تهران) ۱۰، ش. ۳۵ (بهار ۱۳۹۷).
- جمالی، شهروز و سیده رؤیا سجادی. «بررسی جایگاه زن در آثار سیمین دانشور، فرشته مولوی و راضیه تجار». فصلنامهٔ تخصصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد سنندج (سنندج)، ش. ۲۴ (پاییز۱۳۹۴).
- ولی‌مرادی، فرشته. «راضیه تجار و نگاهی به کوچه اقاقیای او». مجلهٔ ادبیات داستانی (تهران)، ش. ۸۸ (اسفند۱۳۸۳وفروردین۱۳۸۴).
- بی‌نیاز، امید. «دست‌هایی برای نوشتن بالا می‌روند». روزنامهٔ ایران (تهران)، ش. ۳۶۳۰ (۱۳۸۶).
- تجار، راضیه (۱۳۹۳). زن شیشه‌ای. تهران: سورهٔ مهر.
پیوند به بیرون
- «راضیه تجار». سایت پاتوق کتاب فردا، ۲۳آذر۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۲۵خرداد ۱۳۹۸.
- «صحبت‌های حداد عادل دربارهٔ راضیه تجار». سایت افکار نیوز، ۱۴تیر۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۲۶خرداد۱۳۹۸.
- «نکوداشت راضیه تجار در جایزه قلم زرین». سایت خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، ۱۴تیر۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۲۶خرداد۱۳۹۸.
- «صفحهٔ راضیه تجار». انجمن قلم ایران، ۲۴اسفند۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۲۶خرداد۱۳۹۸.
- «خانم‌های نویسنده با من در تماس باشند». سایت خبرگزاری دفاع مقدس، ۲۹تیر۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۲۷خرداد۱۳۹۸.
- «جبههٔ فرهنگی انقلاب اسلامی قدردان راضیه تجار خواهد بود». سایت خبرگزاری دفاع مقدس، ۱۴تیر۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۲۷خرداد۱۳۹۸.
- «تحلیل عناصر داستانی داستان‌های کوتاه راضیه تجار». سایت گنج. بازبینی‌شده در ۲۷خرداد۱۳۹۸.
- «بررسی جلوه‌های پایداری در آثار داستانی راضیه تجار». سایت گنج. بازبینی‌شده در ۲۷خرداد۱۳۹۸.
- «مقایسه تحلیلی شخصیت زن در آثار راضیه تجار و زویا پیرزاد». سایت علم‌نت، ۱۴تیر۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۲۷خرداد۱۳۹۸.
- «مؤسسه خانه کتاب درگذشت همسر راضیه تجار را تسلیت گفت». خبرگزاری کتاب ایران، ۱۴مهر۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۲۷خرداد۱۳۹۸.
- «بیانیه بیش از ۱۴۰ هنرمند پیشکسوت در حمایت از صالحی‌امیری». پایگاه خبری آفتاب، ۱۰آبان۱۳۹۵. بازبینی‌شده در ۲۷خرداد۱۳۹۸.