جهانگیر خسروشاهی

جهانگیر خسروشاهی
زادروز	۱ آذر ۱۳۴۰ دهق (اصفهان)
مرگ	تهران
محل زندگی	شهرری
سرشناس در زمینهٔ نوشتاری	رمان‌نویسی و داستان‌نویسی
کتاب‌ها	زخمدار، رؤیای داغ، نفر پانزدهم، صخره‌ها و پروانه‌ها
همسر(ها)	عفت فدوی اردکانی
فرزندان	پنج فرزند؛ زینب، خدیجه، زهرا، معصومه، محمدجواد

جهانگیر خسروشاهی (زاده ۱ آذر ۱۳۴۰) رمان‌نویس و داستان­‌نویس ایرانی بود که در سیزدهم بهمن ١۴٠٠ و در سن ۶٠ سالگی براثر سکته قلبی درگذشت.

*****

جهانگیر خسروشاهی در روستای دهق واقع در ۸۴ کیلومتری شمال غرب اصفهان در خانواده‌ای مذهبی و روحانی متولّد شد. وی خواندن و نوشتن را در مکتب­‌خانه آموخت و پس از دوره‌ای تحصیل در مدرسه، وارد حوزه شد و به تحصیلات حوزوی پرداخت. فعالیت‌های فرهنگی خود را از ابتدای انقلاب اسلامی شروع کرد و از سال ۱۳۶۸ همکاری با حوزه هنری انقلاب اسلامی را آغاز نمود.

حضور در مجله سوره، دو دوره عضویت در شورای بررسی کارگاه قصه و رمان حوزه هنری، عضویت در پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، همکاری با گروه تلویزیونی جهاد سازندگی و گروه تلویزیونی روایت فتح از فعالیت‌های فرهنگی خسرو شاهی است. در سال ۱۳۷۷ به عنوان داور جشنواره فیلم دفاع مقدس و در سال‌های ۱۳۷۷، ۱۳۷۹، ۱۳۸۳ به عنوان داور جشنواره انتخاب کتاب دفاع مقدس حضور داشته‌است و در سال ۱۳۸۳ نیز داوری انتخاب کتاب دفاع مقدس دفتر ادبیات داستانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را عهده‌دار بوده‌است.

خسروشاهی آثار زیادی از جمله داستان کوتاه، رمان و زندگینامه داستانی و مقاله به چاپ رسانده است. او در سیزدهم بهمن ١۴٠٠ و در سن ۶٠ سالگی براثر سکته قلبی درگذشت.

فعالیت‌های فرهنگی

• همکاری با حوزه هنری از سال ۱۳۶۸؛
• حضور در مجله سوره؛
• دو دوره عضویت در شورای بررسی کارگاه قصه و رمان حوزه هنری؛
• عضویت در پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی؛
• همکاری با گروه تلویزیونی جهادسازندگی و گروه تلویزیونی روایت فتح؛
• داور جشنواره فیلم دفاع مقدس در سال ۱۳۷۷؛
• داور جشنواره انتخاب کتاب دفاع مقدس از سال ۱۳۷۷ تا کنون؛
• داوری انتخاب کتاب دفاع مقدس دفتر ادبیات داستانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال ۱۳۸۳؛
• داوری جشنواره فیلم عمار ۱۳۹۷.

مزار جهانگیر خسروشاهی در شبستان امام خمینی در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی (شهرری)

آثار

مجموعه داستان کوتاه

• خلفه‌های وحشی (۱۳۷۰)؛
• باغ باور (۱۳۷۳)؛
• بیرون قلعه امن نیست  (۱۳۷۶)؛
• خیابان رؤیت (۱۳۷۹)؛
• به کلی سری  (۱۳۸۱).

جز این‌ موارد، مرگ سالی یک بار، تک­داستان به صورت یک جلد تاکنون دوبار به چاپ رسیده است و داستان‌های کوتاه: ریحانه، وداع، ادامه یک مرد، نویسنده و مخاطب در مطبوعات منتشر شده‌است.

رمان

• زخمدار  (۱۳۷۴)؛
• رؤیای داغ  (۱۳۸۳).

داستان بلند

• نفر پانزدهم(۱۳۶۱)؛
• صخره‌ها و پروانه‌ها  (۱۳۶۹).

زندگی نامه داستانی

• همیشه با هم (بی‌­تا)؛
• دوشنبه‌ای که می‌آید  (۱۳۶۷)؛
• غروب آبی رود  (۱۳۷۹).

داستان نوجوانان

• پدربزرگ برکه و درخت گردو  (۱۳۷۹).

نثر ادبی

• از کوچه‌های بی­‌خبری (۱۳۸۱).

یادداشت درباره فیلم‌های مستند جنگ

• بر ستیغ جبال فتح (۱۳۸۴) یادداشت درباره مستندهای شهید آوینی.

خاطره

• نفوذ از کوهستان  (۱۳۶۸).

مقاله‌ها

• حدود ۲۵ مقاله در هفته نامه مهر؛
• حدود ۲۷ مقاله در هفته نامه دیدگاه.

متن فیلم مستند

• حدود پنجاه برنامه/متن فیلم مستند پخش شده از تلویزیون، از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۵.

مصاحبه

• رمان، غرب باوری یا… /کیهان/۱۳۷۰؛
• قصه فرعی بر حقیقت وجود بشری است ایران/۱۳۷۵؛
• وصایای شهدا نمونه‌هایی از ادبیات موفق ما هستند/ سالت/۱۳۷۵؛
• ادبیات جنگ/ ویژه روزنامه قدس/۱۳۷۵؛
• وضعیت ادبیات‌های خبرگزاری مهر/۱۳۸۳؛
• در عالم اسراری است/ ادبیات داستانی/ ۱۳۸۴؛
• آوینی، قاصد انقلاب اسلامی بود/ خبرگزاری فارس/ ۱۳۹۶.

خسروشاهی و شهید آوینی

شهید آوینی به آقای خسروشاهی اعتقاد داشت. زمانی که داستان کوتاه «صخره‌ها و پروانه‌ها» منتشر شد، این اعتقاد را نمایان شد. این اعتقاد درست هم بود چرا که او دقیقاً همان کاری را می‌کرد که شهید آوینی در روایت فتح انجام می‌داد و داستان‌های او دقیقاً همان فضای روایت فتح را با خود به همراه داشت. آقای خسروشاهی متون دینی را خیلی خوب می‌شناخت اما فکر می‌کنم فروتنی او باعث شد که از کارهایش خیلی قدردانی نشود. قطعاً فوت او غم و ضربه‌ای بزرگ برای ادبیات ماست.

خسروشاهی و میرشکاک

در داستان کوتوله در مجموعه داستان به‌کلی سری که قبلا در هفته‌نامه مهر به چاپ رسیده است، ابتدای این داستان آمده تقدیم به یوسفعلی میرشکاک. این داستان درباره کوتوله‌ای که تلاش می‌کند چراغ امام‌زاده آقانورمحمد را خاموش کند و در نهایت موفق به این کار نمی‌شود.

اظهارنظرها

محمدی تمنایی؛ نویسنده حوزه دفاع مقدس

متواضع، خوش‌رفتار و صبور بود

« جهانگیر خسروشاهی را از اوایل دهه ۷۰ به‌عنوان یک دوست و یک همکار می‌شناختم. اولین ویژگی ایشان که مرا جذب کرد و همه کسانی که او را می‌شناختند نیز بر آن اذعان داشتند، رفتار لطیف و شوخ‌طبعی‌اش بود. اگر با دیگر دوستان نیز صحبت کنید، اولین ویژگی‌هایی که ذکر می‌کنند، همین تواضع بسیار، خوش‌رفتاری و صبوری ایشان بود. اخلاق خوش این نویسنده و هنرمند متعهد، همیشه در ذهنم به یادگار می‌ماند. »

اندک نوشت ولی درست نوشت

« هیچ‌وقت زبر و کنایه‌آمیز نمی‌نوشت. علاوه بر خلق اثر در قالب‌هایی همچون داستان کوتاه و بلند، رمان، زندگی‌نامه داستانی و نثر ادبی، از همکاران شهید سید مرتضی آوینی در مجموعه روایت فتح و داور بسیاری از جشنواره‌های فیلم و کتاب در حوزه‌های انقلاب و دفاع مقدس بود. در تمام سال‌های زندگی و چهار دهه فعالیت خود در عرصه هنر و ادبیات، هیچ‌گاه خط خود را گم نکرد. اندک نوشت، ولی درست نوشت. اهل غلو در نوشتن نبود، رئال می‌نوشت، چون خودش اهل جبهه و جنگ بود. »

راضیه تجار؛ نویسنده و استاد دانشگاه

بسیار متواضع و خالص بود

« من، آقای خسرو شاهی را بیشتر برای داوری در جشنوارها یا در هیئت کارشناسی در یک نهاد دولتی دیده‌ام. اما در همین دیدارهای کم و اندک هم احساس کرده‌ام که چه بی‌شمار ایشان را دیده‌ام. چه بی‌شمار ایشان را می‌شناسم و چه بی‌شمار احساس آرامش و قرار از این حضور دارم. چرا که هرگز ندیدم خنجری در مشت پنهان کرده باشد، یا زبانش تیغی بران باشد و یا در ظاهر دوست و در باطن دشمن! که اگر سلام میکند سلامش سلام خیانت نیست. ایشان تاجایی که می‌شناسم یکی از با اخلاق‌ترین، خالص‌ترین، متواضع‌ترین، خاشع‌ترین نویسندگانی است که تا به حال دیده‌ام. »

گلعلی بابایی؛ نویسنده

در سفرهای تفحص خسروشاهی حضور داشت

« به‌خاطر دارم در برخی سفرهای تفحص شاهد حضور مرحوم خسروشاهی در مناطق جنگی بودم؛ او به‌خاطر روح لطیفش طاقت دیدن برخی صحنه‌ها را نداشت چراکه دارای روح لطیف و ظریفی بود. خسروشاهی ارادت خاصی به شهید باکری داشت و بخاطر همین ارادت کتابی را نیز درخصوص ایشان نوشتند؛ ایشان دوستان شهید بسیاری داشت و شهید آوینی نیز از جمله این دوستان بود. »

مرتضی سرهنگی؛ نویسنده و منتقد ادبی

قلمش را سلاح می‌دانست

« آقای خسروشاهی بی‌هیاهو کار کرد. سرش را پایین انداخت و قلم خودش را ادامه سلاحی دانست که در ایام جنگ در دست داشت. تأثیرگذاری او به دلیل روحیه توحیدی و انسان بودنش بود. او از یاران اصلی شهید اوینی در روایت فتح بود و از ایشان بسیار تأثیر گرفته بود. »

وحید جلیلی؛ روزنامه‌نگار و منتقد فرهنگی و هنری

معرفت خسروشاهی به کارش

« در دوست‌داشتنی بودن مرحوم خسروشاهی همه هم‌نظراند و این صفت را به عنوان بارزترین ویژگی برای او نام می‌برند. آقای خسروشاهی فضائل زیادی داشت؛ پژوهشگر، آدم فاضل و دقیقی بود. با این حال در این جلسه می‌خواهم به نکته جدیدی اشاره کنم و آنهم رابطه معرفت و هنر در ابعاد فکری اوست.

یک نکته بسیار مهم درباره آقای خسروشاهی این است که معرفت او بر تکنیکش غلبه داشت. البته این موضوع به معنای این نیست که ابعاد فنی برایش موضوعیت نداشت بلکه اصل را بر معرفت و موضوعات معرفتی گذاشته بود. تدین در وجود او رسوب کرده و به معنای واقعی آدم متدینی بود. این نکته مهم را نباید از یاد ببریم که یکی از اصول انقلاب اسلامی تدین است. او هیچ فخری را بالاتر از تدین برای خودش نمی‌دانست. جالب است که خیلی از ویژگی‌هایی که امام علی علیه السلام در خطبه متقین برای متقیان برمی‌شمرند در ایشان متجلی است.

»

عفت فدوی اردکانی؛ همسر مرحوم خسروشاهی

نکته منفی نداشت

« چهل سال زندگی مشترک داشتیم اما یک نقطه منفی در زندگی نداشت. دخترم در آخرین لحظه کنار او بود که گفته بود «رفقای شهید به استقبال من آمده‌اند». چند هفته پیش هم خواب شهید سلیمانی را دیده بود که گفته بود کارهایت را ساعت هفت صبح انجام بده. آخرین کتابی که خسروشاهی در حال نگارش آن بود، کتابی درخصوص حضرت ابوالفضل (ع) بود. »

زینب و معصومه خسروشاهی؛ دختران مرحوم خسروشاهی

دست نوشته‌ شهید آوینی به خسروشاهی

« در میان کتاب‌های پدر دست نوشته‌‌ای از شهید آوینی وجود داشت که برای پدرمان نوشته بودند «برادر خسروشاهی! ببخشید نتوانستم بیایم جلسه؛ باید مادرم را می‌رساندم بیمارستان. مرتضی»؛ پدرم پشت برگه نوشته بود «این نوشته از نعمت‌های خداوند به من در طول زندگی است». »

خیابان زنده‌یاد جهانگیر خسروشاهی

نامگذاری یک خیابان در تهران

با تصویب اعضای شورای اسلامی شهر تهران، خیابان مینا در منطقه ۱۱ به نام جهانگیر خسروشاهی، نویسنده فقید انقلابی و متعهد کشورمان مزین شد.

مراسم رونمایی از کتاب «جهانگیر: یادنامه استاد خسروشاهی». تهران. ۱۴۰۳

نشست‌های مرتبط با نویسنده

• رونمایی از کتاب «جهانگیر: یادنامه جهانگیر خسروشاهی» در کتابخانه مرکزی پارک شهر تهران در ۱۴۰۳. در این مراسم راضیه تجار، محمدرضا سرشار، جواد محقق، مصطفی محدثی خراسانی، احمد شاکری، اصغر بختیاری، نصرت‌الله محمودزاده، رضا اسماعیلی، فریبا یوسفی، جواد کاموربخشایش؛ به همراه مهدی رمضانی، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، محمدرضا هراتی، معاون توسعه کتابخانه‌ها و تروج کتابخوانی و نغمه مستشارنظامی، مشاور دبیرکل در امور شعر، ادبیات و محافل ادبی حضور داشتند.
• دیدار جمعی از نویسندگان با خانواده مرحوم جهانگیر خسروشاهی در منزل ایشان در ۱۴۰۰. در این دیدار صمیمی که گلعلی بابایی، نصرت‌الله محمودزاده از نویسندگان دفاع مقدس، اصغر بختیاری دوست و همرزم شهید آوینی، محمدقاسم فروغی‌جهرمی دبیر علمی انتخاب کتاب دفاع مقدس و محمدحسین کریمی‌پور دبیر اجرایی این رویداد و فرزانه قلعه‌قوند مدیر پژوهش و نشر مؤسسه پیام آزادگان حضور داشتند، خاطرات نویسندگان با مرحوم خسروشاهی مرور شد.
• گرامی‌داشت هفتمین روز درگذشت جهانگیر خسروشاهی در حوزه هنری در ۱۴۰۰. در این مراسم، علاوه بر خانواده مرحوم خسروشاهی، چهره‌هایی نظیر حجت الاسلام قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، محمدمهدی دادمان رئیس حوزه هنری، وحید جلیلی قائم مقام امور فرهنگی سازمان صدا و سیما، مرتضی سرهنگی مدیر ادبیات پایداری، مشاور رئیس و عضو شورای سیاستگذاری حوزه هنری، محسن مؤمنی شریف مشاور ریاست و عضو شورای سیاستگذاری حوزه هنری، مجتبی رحماندوست، مهدی همایون‌فر رئیس سابق بنیاد روایت فتح، اصغر بختیاری از همراهان شهید آوینی و مرحوم جهانگیر خسروشاهی، حبیب احمدزاده، حسین سلامت منش مدیر داخلی سابق مجله سوره، مجدالدین معلمی معاون هنری حوزه هنری، محمدرضا سنگری نویسنده، حمید حسام نویسنده حضور داشتند.

جلد کتاب جهانگیر

جریان‌سازی

کتاب «جهانگیر: یادنامه استاد جهانگیر خسروشاهی» نوشته مهدی کاموس توسط انتشارات موسسه انجمن قلم ایرانیان امروز منتشر شد.

نماوا

• گزارش تصویری مراسم رونمایی کتاب «جهانگیر: یادنامه جهانگیر خسروشاهی». برنا. ۱۴۰۳
• فیروزه - جهانگیر خسروشاهی. شبکه افق. ۱۴۰۰
• عصر تجربه - تجربه های نویسندگی جهانگیر خسروشاهی. بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان. ۱۴۰۰
• نقاشی با شن استاد جهانگیر خسروشاهی. حوزه هنری. ۱۴۰۰