مگر لب زیپ دارد

مگر لب زیپ دارد
نویسنده	غلامرضا بکتاش
ویراستار	علی عابدی
ناشر	امیرکبیر
نخستین چاپ	۱۳۹۷
شابک	۹۷۸۹۶۴۳۰۰۹۹۹۱
تعداد صفحات	۱۶
موضوع	شعر
زبان	فارسی
قطع	خشتی
نوع جلد	شومیز
تصویرگر	منصوره محمدحسینی، سعید سلیمی

کتاب «مگر لب زیپ دارد» سروده غلامرضا بکتاش و به تصویرگری منصوره محمدحسینی، در سال ۱۳۹۷ توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسید. این اثر شایسته تقدیر سی‌و‌هفتمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی و جشنواره بین‌المللی شعر فجر گردیده است.

* * * * *

کتاب«مگر لب زیپ دارد» مجموعه اشعار غلامرضا بکتاش است که برای کودکان سروده است و در آن‌ها از مفاهیم مختلف زندگی به زیبایی سخن گفته است. این اثر نگاه اعتراض‌آلود کودکان و نوجوانان را در دنیای ماشینی ترسیم می‌کند؛ عصری که در آن کودکان محکومند در تنهایی خود سیر کنند. هیچ‌کس نیست که به چراها و چگونگی این موضوع پاسخ مناسب دهد چرا که والدین امروزی حوصله و وقت این کارها را ندارند.

بکتاش سال‌ها غزل، مثنوی و رباعی سرود تا این­که در دهه ۱۳۷۰ پایش را در کفش بچه‌ها کرد و برای آن‌ها قصه نوشت و شعر سرود. او که شعر را از چهارده سالگی آغاز کرده، درست مثل بچه‌ها فکر می‌کند.

بعد از اخذ دیپلم فرهنگ و ادب، عازم خدمت سربازی شد. دو سال در ارتش خدمت کرد و همزمان با قبولی در دانشگاه در رشته ادبیات، مطالعات خود را درباره کودکان و نوجوان جدی‌تر گرفت و در ۱۳۷۷ به استخدام آفرینش‌های ادبی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درآمد. این اثر وی از جمله تلاش‌های او در عرصه شعر کودکانه است.

خلاصه اثر

کتاب «مگر لب زیپ دارد» مجموعه‌ای از اشعار کودکانه سروده غلامرضا بکتاش است. این اشعار وزنی ساده و روان دارند و کودک از خواندن و تکرار آن‌ها لذت خواهد برد. شعرهای اثر درباره امام هشتم، «امام رضا»(ع)، مسجد، درخت، کتاب، باران و... است.کتاب شامل دَه شعر کوتاه است.

نام بعضی از این اشعار به شرح زیر است:

• «موفقیت رود»؛
• «کوه تو عاشق است»؛
• «صدای باران»؛
• «با خوردن درخت» و ...

در شعر «به گل‌ها وحشی نگویید»، شاعر از آدم‌ها می‌خواهد که به گل‌ها نگویند وحشی، چون آن‌ها زودرنج هستند. گل‌ها دوست خاک و مانند گنج پرارزشند!

شعر «مگر لب زیپ دارد» درباره کودکی پرحرف است که سوال‌های زیادی دارد.

این اثر، اشعار زیبایی دارد که به سادگی می‌تواند تمام نیازهای والدین را به شعر، برآورده کند. تمام کودکان از خواندن اشعار این کتاب لذت می‌برند. مربیان و والدین نیز می‌توانند از شعرهای این کتاب برای کلاس‌ها و ارتباط با کودکانشان استفاده کنند.

عنوان اثر

اسم کتاب از یکی از شعرها گرفته شده‌ است که اتفاقاً هدف اصلی نویسنده برای این‌که بچه‌ها سوال کنند، نترسند و ما به آن‌ها نگوییم که «دهن‌تان را ببندید» بوده است. از نگاه او هستی، طبیعت و کلاس درس، بیمارستان نیست که به بچه‌ها «هیس» بگوییم. آن‌ها باید سوال کنند و هر چیزی را که در ذهن‌شان است بپرسند اما اگر جوابی نشنیدند خودشان به دنبال جواب بروند. در کل نویسنده تلاش کرده، چیزهایی را بنویسد که بچه‌ها در پایان هر شعر احساس کنند چیزی به آن‌ها اضافه شده است.

درباره نویسنده

غلامرضا بکتاش؛ نویسنده کتاب «مگر لب زیپ دارد»

غلامرضا بکتاش دهم اردیبهشت ۱۳۵۱ در ملایر به دنیا آمد. وی از شاگردان قیصر امین‌پور و نادر ابراهیمی است. وی دارای مدرک کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی است و به‌صورت تخصصی در حوزه شعر کودک و نوجوان فعالیت می‌کند.

او در چهارده سالگی نخستین زمزمه­‌های شعری خود را آغاز کرد و اکنون بیش از چهل عنوان کتاب در این حوزه منتشر کرده که برخی از آن‌ها در کنگره‌های بین‌المللی و ملی برگزیده شده‌اند.

او دوران کودکی و ۲۴ سال از عمرش را در صحرا، بیابان، باغ و دشت گذراند و روی زمین به کار گندم چیدن و کاشتن انواع گل و گیاه و درخت پرداخت. پدرش باغدار بود. می‌گوید:

در خانه‌ای با حیاطی بزرگ پر از مرغ و خروس زندگی می‌کردم که فقط سگ نداشتیم.

در حال حاضر، او در کانون پرورش فکری ملایر مربی و کارشناس شعر مجله کیهان ‌بچه‌هاست.

بکتاش جوایزی همچون:

• کتاب سال سلام بچه‌ها؛
• کتاب فصل؛
• جشنواره مطبوعات کودک و نوجوان را در کارنامه کاری خود دارد .

او داور چندین جشنواره از جمله جشنواره بین‌المللی شعر فجر بوده است.

از این شاعر کودک و نوجوان تا کنون کتاب‌های:

• «کلاغ میله میله»؛
• «حال غنچه خوب است»؛
• «با دو چشمم می‌­چشم»؛
• «درخت مثل دختر» ؛
• و «مورچه زحمت‌کش است» منتشر شده است.

درباره تصویرگر

تصویرگری کتاب «لب مگر زیب دارد» توسط «منصوره محمدحسینی» انجام گرفته است. وی در سال ۱۳۶۴ دیده به جهان گشود. در  عرصه آموزش هنری، موفق به دریافت کارشناسی ارشد تصویرگری شد. او در آلبوم افتخارات خود رتبه اول تصویرگری در جشنواره بین المللی فیلم «سبز» را دارد.

بخشی از فعالیت‌های او: شروع همکاری با گالری UFOFABRIK در ایتالیا(۲۰۱۲)، شروع همکاری با گالری ARTLAB در لبنان، شرکت در چندین نمایشگاه گروهی در ایتالیا ، لبنان، اسپانیا(۲۰۱۲)، برگزیده جشنواره پرسبوک در ایران در بخش تصویرگری(۲۰۱۲)، شروع همکاری با گالری Gour-Beneforti در باستیا فرانسه(۲۰۱۳)، همکاری با انتشارات Editorial Junco در مکزیک(۲۰۱۳)، شرکت در نمایشگاه گروهی تصویرگری ـ لبنان(۲۰۱۳)، شرکت در نمایشگاه گروهی نقاشی ـ بوسنی(۲۰۱۴)، شرکت در نمایشگاه گروهی تصویرگری ـ استرالیا(۲۰۱۶)، شروع همکاری با کمپانی  Art در چین(۲۰۱۷).

او در مورد کار تصویرگری می­گوید:

دوست دارم اتفاقات خوشایند زندگی را به تصویر بکشم اما گاهی زندگی آنقدر کسالت بار و تلخ می­‌شود که به صورت ناخودآگاه در کارهایم نیز تاثیرگذارند. کار با جوهر را چون بافت خوبی دارد و در حین انجامش اتفاقاتی رخ می­‌دهد که غیرقابل پیش‌بینی است دوست دارم، به این فی البداهه بودن بسیار علاقه مندم.

زمانی که برای یک سفارش دهنده خاص کار می­‌کنم رضایت او اهمیت بسیاری دارد و سعی بر این دارم که مخاطب با کار ارتباط برقرار کند. تقریبا همه افراد با هر جنسیت و هر سنی با کارم ارتباط برقرار می­‌کنند. این را از بازخورد دوستانی که آن­ها را دنبال می­‌کنند متوجه می­‌شوم و این­که دوست ندارم مخاطب کارهایم تنها کودکان باشند.

البته اگر سفارش‌دهنده سن خاصی را در نظر داشته باشد باید آن را مورد توجه قرار داد. مثلاً کتاب داستان­‌هایی را که مخاطب آن کودکان هستند اما تصاویر بیشتر برای بزرگ‌سالان کار شده را اصلاً دوست ندارم و به آن­ها انتقاد شدید دارم.

اگرچه سبک­‌های کوبیسم و سورئال، سبک­‌های مورد علاقه­‌ام هستند اما این­که چقدر فضای کارهایم به آنه­ا نزدیک است ناآگاهم. در دورانی زندگی می­‌کنیم که منابع تصویری زیادی به راحتی در دسترس ما هستند و دیدن این حجم بالا از تصاویر حتماً به صورت ناخودآگاه بر ما تاثیرگذار است و این موضوعی غیرقابل انکار است. سفارش دهنده کارهایم خودم هستم اما به تازگی با چند انتشارات و مجله همكاری می­‌کنم.

نظر نویسنده درباره اثر

حرف تازه برای بچه‌ها

این کتاب برای گروه سنی «ج» است، البته ممکن است گروه «ب» هم بتواند آن را بخواند. «مگر لب زیپ دارد» ده شعر دارد؛ یکی، دو تا از آن‌ها مذهبی و توحیدی و بقیه دارای مضامین طبیعی و برگرفته از طبیعت هستند. در این مجموعه سعی کردم حرف تازه‌ای برای بچه‌ها داشته باشم، اگرچه سه سال پیش سروده و در سال ۱۳۹۷ چاپ شده‌ است ولی سعی کردم در آن از کلی‌گویی‌ها و چیزهای تکراری پرهیز کنم و برای کودکان چیزی بنویسم که ایجاد سوال کند.

جوایز و افتخارات

اختتامیه چهاردهمین جشنواره شعر فجر؛ تهران. ۱۳۹۸

• اثر شایسته تقدیر در سی‌و‌هفتمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۸
• اثر شایسته تقدیر در جشنواره بین‌المللی شعر فجر در سال ۱۳۹۸

اختتامیه جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران؛ تهران. ۱۳۹۸

برشی از کتاب

سر پر حرفی من

همه در اضطرابند

برای هر سوالم

نگاهی بی‌جوابند

مگر لب زیپ دارد

که من آنرا ببندم

چرا باید نپرسم ؟

چرا باید نخندم؟

همه در اضطرابند

سر زیپ دهانم

سوالم گیر کرده

نمی­چرخد زبانم

سر پر حرفی من

همه در اضطرابند

برای هر سوالم

نگاهی بی‌جوابند

مگر لب زیپ دارد

که من آنرا ببندم

چرا باید نپرسم ؟

چرا باید نخندم؟

همه در اضطرابند

سر زیپ دهانم

سوالم گیر کرده

نمی­‌چرخد زبانم

□□□

به گل، وحشی نگویید

که گلها زود رنجند

همیشه یار خاکند

همیشه مثل گنجند

چگونه می‌توانی

تو یک گل را ببویی

ولی پشت سر او

به او وحشی بگویی

نگو گل نیش دارد

نگو گل خار دارد

ببین زیباییش را

که با ما کار دار

مشخصات کتاب‌شناختی

آثار شایسته تقدیر بخش کودک چهاردهمین جشنواره شعر فجر

کتاب «مگر لب زیپ دارد» سروده غلامرضا بکتاش برای کودکان و نوجوانان است. این اثر با تصویرگری منصوره محمدحسینی در سال ۱۳۹۷ به تعداد صفحات شانزده در قطع خشتی و با جلد شومیز توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسید.

نسخه الکترونیکی این اثر در سایت بوکروم و کتاب هدهد موجود است.