عید در تبعید

عید در تبعید
نویسنده	علیرضا رجبعلی‌زاده کاشانی
ناشر	سوره مهر
محل نشر	تهران
تاریخ نشر	۱۳۹۹
شابک	۹۷۸۶۰۰۰۳۳۳۷۸۲
تعداد صفحات	۹۲
موضوع	شعر فارسی
زبان	فارسی
قطع	رقعی
نوع جلد	شومیز

کتاب «عید در تبعید» مجموعه‌ای از اشعار کلاسیک فارسی به قلم «علیرضا رجبعلی‌زاده کاشانی» است. این اثر با زبانی تأمل‌برانگیز در سال 1399 توسط انتشارات سوره به چاپ رسیده است. این کتاب در سی‌ونهمین دوره جایزه کتاب سال و بیست‌ونهمین دوره جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در بخش «شعر کلاسیک» و همچنین، در شانزدهمین جشنواره شعر فجر به‌عنوان یکی از آثار برگزیده انتخاب شد.

* * * * *

«عید درتبعید» بیشتر در قالب غزل سروده شده و بیانگر مضامین عاشقانه، اجتماعی و انسانی است. این اشعار کلاسیک توانسته پیوندی ظریف میان عقل و احساس برقرار کند. هر کدام از شعرهای اثر، ریشه در میراث شعر این سرزمین دارد و این خود، نشان از آگاهی و اشراف شاعر بر حیطه‌ای دارد که به آن قدم گذاشته است.

این مجموعه اشعار ترکیب متناقض‌گونی از عواطف ظریف و موشکافانه، و خرد بلندپروازانه است؛ ترکیبی تخیلی و پر جنب و جوش و پشت سر هم کلمات که توانسته به یک نگاه کلی دست پیدا کند. به‌طور کلی، «عید در تبعید» اثری است که با زبان و بیانی خاص، مخاطبان خاص خود را جذب می‌کند و برای کسانی که به دنبال کشف معانی عمیق و تصاویر بدیع در شعر هستند، توصیه می‌شود.

خلاصه اثر

«عید در تبعید» پیوند جمال و جلال است و حاصل قرابت شاعر با ادبیات کهن این مرز و بوم و معیارهای دقیق و درست زیبایی‌شناسی. طبع شاعر از حس و حساسیتی برخوردار است که در توصیف مفاهیمِ به دور از عینیت، تصاویری روح‌انگیز خلق می‌‌کند (همچون تشبیه و توصیف درباره پیری، تنهایی، صبر، سرنوشت، خلقت) ‌و در عین حال پیرامون سوژه‌های ارزشمندی که برای سخن گفتن برمی‌‌گزیند (مثل بیدادگری روزگار یا تلخکامی‌‌های انسان بی‌پناه) جدای از وجهه عاطفی، تأمل‌برانگیز و فکرت‌آموز سخن می‌گوید و خواننده را غرق در اندیشیدن می‌‌کند، آن‌سان که گاه حتی برای ره‌یافتن به مقصود وی برخی از ابیات و سطور باید بارها خوانده شوند. یعنی در این کتاب و اشعارش عاطفه و خرد دوش‌به‌دوش هم سیر‌و‌سلوک می‌‌کنند و هر یک دیگری را سرشارتر می‌سازد.

نقد و بررسی اثر

پر از پیچیدگی‌های زبانی، تصویری و فکری

کاشانی به ‌راحتی سر تسلیم در برابر واژگان معمول فرو نمی‌‌آورد یا تصاویر دست‌فرسوده را برای سرودن انتخاب نمی‌‌کند، زیرا تفکرات وی در افقی دورتر از عرصه فکر عموم پرسه می‌‌زند. از کنار هیچ واژه و معنایی سرسری نمی‌‌‌گذرد، حتی تداعی‌ها و خطورات ذهنی را کاملاً زیر نظر دارد، اما زلال سخن را نه از برکه‌های پیشِ رو که از چشمه‌های بکر بالادست، جرعه برمی‌‌دارد. لذا چنین است که در میان اشعار کتاب مثلاً سروده‌هایی هست بر اساس داستان حسنک وزیر که در تاریخ بیهقی آمده. البته این اشعار هر یک از زاویه‌ای جدید و متفاوت به قصه پرداخته‌اند. در نیمه دیگر کتاب نیز تعدادی شعر، همگی تحت عنوان طوطی‌نامه، گریز‌ها و اشارات محوی به داستان طوطی و بازرگان مثنوی معنوی دارند اما راوی رنج‌ها، حسرت‌ها و دغدغه‌های خودِ شاعرند.

با توجه به آنچه گفته شد آسان می‌‌توان دریافت کتاب «عید در تبعید» مخاطبان خاص خود را از میان قشر ویژه‌ای دست‌چین خواهد کرد. یعنی کسانی که در شعر به‌دنبال احساسات و هیجان زودگذر، حرف‌های ظاهراً دلربا اما تنک‌مایه نیستند، بلکه برای جستن جهانی والاتر، زیبایی دیرآشنا و معانی گریزپا به سراغ شعر و ادبیات و هنر می‌‌روند.