فرشید مثقالی
فرشید مثقالی (متولد ۱۳تیر۱۳۲۲ در اصفهان) تصویرگر، انیماتور، مجسمه‌ساز، کارگردان، نویسنده و طراح گرافیک ایرانی است. او جایزهٔ معتبر «هانس کریستین آندرسون» در حوزه‌ٔ ادبیات کودکان و نوجوانان را در سال ۱۳۵۳ و در سن ۳۱سالگی دریافت کرد.
| فرشید مثقالی | |
|---|---|
 | |
| زمینهٔ کاری | نویسندگی، ترجمه |
| زادروز | ۱۳تیر۱۳۲۲ اصفهان |
| پیشه | نویسنده و تصویرگر کتاب کودک و کارگردان |
| کتاب‌ها | پسر، ساز و پرنده، ماهی سیاه کوچولو، آرش کمانگیر و ... |
مثقالی در دانشگاه تهران و در رشته‌ٔ نقاشی به تحصیل پرداخت و در سال ۱۹۶۴ فعالیت حرفه‌ای خود را به‌عنوان طراح گرافیک و تصویرگر آغاز کرد. پس از اتمام تحصیلات دانشگاهی، به عضویت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درآمد. طی سالهای ۱۹۷۰تا۱۹۷۸ جوایز زیادی را به‌سبب تصویرگری، انیمشن‌سازی و طرحی پوستر فیلم کودکان کسب کرد. در سال ۱۹۷۹ به پاریس نقل مکان کرد. در ۴ سال بعدی به‌عنوان نقاش و مجسمه‌ساز فعالیت خود را ادامه داد و مجموعهٔ کارهایش در گالری «سامی کینگ» پاریس به‌نمایش درآمد. در سال ۱۹۸۶ او به کالیفرنیای جنوبی در آمریکا رفت و استودیوی طراحی گرافیک شخصی خود با نام «دسکتاپ» را در لس‌آنجلس افتتاح کرد. فرشید مثقالی طی سالهای ۱۹۹۰تا۱۹۹۴ کارهای هنری دیجیتالی براساس اسنپ‌شات، توانست عکس‌های مختلف خلق کند که در برخی گالری‌ها و سپس در موزه‌ٔ هنرهای مدرن لس‌آنجلس نمایش داده شد. او درحال‌حاضر در استودیوی شخصی خود مشغول نقاشی، مجسمه‌سازی و پروژه‌های تصویرسازی گوناگون است.[۱]
داستانک‌ها
نخستین گام‌ها
احتمالاً زمانی که آتلیهٔ گرافیک «چهل‌ودو» در سال ۱۳۴۸ افتتاح شد، خیلی‌ها نمی‌دانستند که خروجی آن، چه دستاوردهای مهمی برای کانون به‌همراه دارد و سرآغاز دوران جدیدی از فعالیت‌های هنری این نهاد تاثیرگذار خواهد شد؛ اما امروز با نگاهی به اسامی رفقای پایه‌گذار آن، فهم این مهم به‌سادگی میسر است: هنرمندانی چون «فرشید مثقالی»، «مرتضی ممیز» و «علی‌اصغر معصومی».
غیرمنتظره
کمتر کسی باورش می‌شد که فرشید مثقالیِ جوان جایزهٔ مهم و ارزشمند هانس کریستین آندرسون را از آن خود کند؛ اما گویی داوران به‌خوبی معنا و مفهوم عمیق و اشراف والای مثالی را به‌درستی از پس تصویرسازی‌های ساده‌اش دریافتند و به‌شایستگی او را لایق تقدیر دانستند. مجموعه آثار هنری فرشید مثقالی برای کودکان و نوجوانان درحالی مفتخر به دریافت چنین جایزهٔ ارزشمندی شد که هنوز هیچ تصویرگر ایرانی دیگری آن را دریافت نکرده است.
رویای پاریس
روزگار فرشید مثقالی در پاریس به نقاشی و مجسمه‌سازی گذشت. نقاشی‌ها و مجسمه‌هایی به‌همان سادگی و لطافت تصویرسازی‌های کودکانهٔ او که اغلب از مواد اولیهٔ خلاقانه‌ای مانند چسب، چوب و کاغذ ساخته شده‌اند. چند سال پیش یکی از مجسمه‌های او از سقف موزه هنرهای معاصر تهران آویزان بود. همان اثری که او در نمایشگاه «باغ ایرانی» و در کنار مجسمهٔ جنبای «الکساندر کالدر» و بالای حوض روغن هنرمند ژاپنی شرکت داده بود. بعدها کتاب «مجسمه‌های کاغذی» مجموعهٔ مجسمه‌های او را در خود جای داد. کتاب کوچکی که یادآور دوران تصویرسازی او برای کودکان بود.
روزگار دیگر
مثقالی در سال ۱۳۶۵ به کالیفرنیا رفت و «دسکتاپ» را در آنجا راه انداخت: استودیوی گرافیکی کوچک شخصی خودش. اما این دوران هم بالاخره در سال ۱۳۷۳ و با نقل مکان به شهر سانفرانسیسکو پایان یافت و مثقالی مشغول فصل دیگری از فعالیت‌های هنری‌اش شد. فصلی که با تولید آثار مالتی‌مدیا و طراحی و ساخت فضاهای ویرچوال رئالیستی برای اینترنت همراه بود.
ویژگی‌های مثال‌زدنی
یکی از ویژگی‌های بنیادی و بکر در اغلب آفرینده‌های فرشید مثقالی، استفاده از توان فرهنگ غنی ایرانی است. به‌طوری‌که او بیشتر این فرهنگ و آرایه‌های آن را به‌عنوان دستمایه‌های آثار خود برگزیده و در برگردان امروزی آن نیز تا حد زیادی موفق بوده است.[۲]
زندگی و تراث
او نقاشی را در دانشکده‌‌ٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران و در حضور کسانی مانند علی‌محمد حیدریان، محمود جوادی‌پور و جواد حمیدی آغاز کرد. آغاز کار حرفه‌ای او در سالهای ۱۳۴۳ و ۱۳۴۴ و طی همکاری با مجله‌ٔ «نگین» رقم خورد که در آن تصویرگری و تنظیم صفحات را برعهده داشت. پس از آن و با فاصله‌ٔ چند سال، مثقالی همکاری خود را با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز کرد و برهمین‌اساس زندگی هنری او در سنین پایین ترسیم شد. تصویرگری چند کتاب کودک که «عمو نوروز» نخستین آن‌ها به‌شمار می‌رفت، حاصل این دوره از همکاری با کانون بود. دوره‌ای دوسه‌ساله که تصویرگری ماهی سیاه کوچولو هم در آن جای می‌گیرد و جایزهٔ اول نمایشگاه «بولونیا»ی ایتالیا را در سال ۱۳۴۸ نصیبش می‌کند. جایزه‌ای که در همان سال با افتخار نمایشگاه «براتیسلاوا» چکسلواکی و برای همان کتاب همراه می‌شود. در سال ۱۳۴۹ همراه‌با «آراپیک باغداساریان» بخش فیلم‌های کارتونی این نهاد فرهنگی را پایه‌ریزی کردند. فیلم‌های کوتاه آقای هیولا و سوءتفاهم نخستین آثاراین هنرمندان جوان به‌شمار می‌آیند که بازهم به درخشش مثقالی می‌انجامند و در جشنواره فیلم‌های کودک تهران جایزهٔ مخصوص و دیپلم افتخار را به‌دنبال می‌آورند. در سال ۱۳۴۹ مثقالی علاوه‌بر ادامهٔ فعالیت‌های قبلی به طراحی پوستر فیلم کودک نیز روی می‌آورد. «پسر و ساز و پرنده»، «شهر خاکستری»، دوباره نگاه کن، «کرم خیلی خیلی خوب»، «بهتر، بیشتر»، «یک قطره خون، یک قطره نفت» و نیز مجموعه فیلم‌های «آیا می‌دانید چطور؟» عنوان ساخته‌های سینمایی این هنرمند اواخر دههٔ پنجاه است. طی تمامی این سال‌ها او همچنان به تصویرسازی کتاب‌های کودک ادامه می‌دهد و در سال ۱۳۵۰ جایزهٔ افتخار نمایشگاه کتاب «بولونیا» (ایتالیا) را برای تصویرگری کتاب «قهرمان»، در سال ۱۳۵۱ جایزهٔ «سیب طلا» نمایشگاه «براتیسلاوا» (چکسلواکی) را برای تصویرگری کتاب «آرش کمانگیر» و بالاخره جایزه «هانس کریستین اندرسون» (نوبل ادبیات کودکان و نوجوانان) را در سال ۱۳۵۳ برای مجموعه آثار تصویرگری کودکانش دریافت می‌کند.
آثار
تصویرگری
- عمو نوروز
- جمشید شاه
- شهر ماران
- مارمولک اتاق من
- آرش کمانگیر
- ماهی سیاه کوچولو
- قهرمان
- کره اسب سیاه
- خروس زری، پیرهن زری
- پسرک چشم آبی
- افسانهٔ آفرینش در ایران
- من و خارپشت و عروسکم
کارگردانی
- یک قطره خون، یک قطره نفت (فیلم کوتاه ۱۹۸۰)
- از جهت مخالف (فیلم کوتاه ۱۹۷۸)
- دوباره نگاه کن (فیلم کوتاه ۱۹۷۴)
- کرمِ خیلی خیلی خوب (فیلم کوتاه ۱۹۷۳)
- شهر خاکستری (فیلم کوتاه ۱۹۷۲)
- پسر، ساز و پرنده (فیلم کوتاه ۱۹۷۱)
- آقای هیولا (فیلم کوتاه ۱۹۷۰)
- سوءتفاهم (فیلم کوتاه ۱۹۷۰)
فیلمنامه‌نویسی
- یک قطره خون، یک قطره نفت (فیلم کوتاه ۱۹۸۰)
- از جهت مخالف (فیلم کوتاه ۱۹۷۸)
- دوباره نگاه کن (فیلم کوتاه ۱۹۷۴)
- پسر، ساز و پرنده (فیلم کوتاه ۱۹۷۱)
- آقای هیولا (فیلم کوتاه ۱۹۷۰)
- سوءتفاهم (فیلم کوتاه ۱۹۷۰)
انیمیشن
- از جهت مخالف (فیلم کوتاه ۱۹۷۸)
- کرمِ خیلی خیلی خوب (فیلم کوتاه ۱۹۷۳)
کارگردانی هنری
- دریای مینا (۱۹۷۷)
جوایز
- جایزهٔ «هانس کریستین آندرسون» (نوبل ادبیات کودکان و نوجوانان برای مجموعه آثار تصویرگری کودکان (۱۳۵۳)
- جایزهٔ اول گرافیک، ششمین نمایشگاه کتاب کودکان در بولونیا برای تصویرگریِ کتاب «ماهی سیاه کوچولو» (۱۳۵۱)
- دیپلم افتخار دوسالانهٔ تصویرگری براتیسلاوا چکسلواکی برای تصویرگریِ کتاب «ماهی سیاه کوچولو» (۱۳۵۱)
- جایزهٔ «سیب طلا» دوسالانه تصویرگری براتیسلاوا چکسلواکی برای تصویرگری کتاب «آرش کمانگیر» (۱۳۴۷)
- دیپلم افتخار نمایشگاه کتاب کودکان در بولونیا برای تصویرگریِ کتاب «قهرمان» (۱۳۵۱)
- جایزهٔ ویژهٔ فستیوال فیلم ونیز برای «پسر، ساز و پرنده» (۱۹۷۳)
- جایزهٔ ویژهٔ نمایشگاه پوستر فیلم «کن» (۱۹۷۴)
- جایزهٔ مخصوص نمایشگاه کتاب «لایپزیک» برای تصویرگریِ کتاب «مارمولک اتاق من» (۱۳۵۴)
- جایزهٔ ویژهٔ جشنوارهٔ فیلم «مسکو»، فیلم کوتاه کودکان برای فیلم «دوباره نگاه کن» (۱۹۷۵)
- جایزهٔ بزرگ جشنوارهٔ فیلم «جیفونی» ایتالیا برای فیلم «دوباره نگاه کن» (۱۹۷۵)
- جایزهٔ نمایشگاه پوستر «ورشو» لهستان (۱۳۵۶)
- جایزهٔ «نوا» از ژاپن برای تصویرگریِ کتاب «من و خارپشت و عروسکم» (۱۳۶۴)
پانویس
منابع
پیوند به بیرون
- «آشنایی با فرشید مثقالی».
- «خطوط سادهٔ نقاشی با گذری بر آثار فرشید مثقالی». وبگاه اسلامی‌کارتز، ۲۳آذر۱۳۸۹.
رده:مجسمه‌سازان رده:گرافیست‌ها