ویکی‌ادبیات:مدیران

الگو:خلاصه مدیران، ویکی‌نویسانی هستند که دسترسی‌های فنی بیشتری برای اداره وبگاه دارند. رسم ویکی‌ادبیات بر آن است که این دسترسی به کسانی که برای مدتی مشارکت‌کنندهٔ فعال و دائمی ویکی‌ادبیات بوده‌اند؛ یعنی دست‌کم ۱۰۰ مقاله کار کرده‌اند، به قوانین ویکی‌ادبیات آشنایی‌ کامل دارند و قوانین را رعایت می‌کنند و همچنین معتمد بین افراد دیگرند، اعطا شود.

فهرست کامل مدیران – درخواست‌های مدیرشدن

در روزهای اولیهٔ ویکی‌ادبیات تمام کاربران مانند مدیر عمل می‌کردند و در اصل هم هنوز باید این گونه باشد. تمام کاربران، حتی اگر توانایی‌های بیشتر مدیریتی را ندارند، می‌توانند مانند یک مدیر رفتار کنند. کاربرانی که چنین رفتاری دارند، بیشتر احتمال می‌رود که به‌عنوان نامزد مدیریت معرفی شوند و احتمال انتخاب آن‌ها هم زیادتر است. از ابتدا اشاره شده‌ است که مدیران نباید همگی از یک زیرگروه از جامعه باشند؛ بلکه باید مانند هر فرد دیگر یک عضو جامعه باشند و صرفاً تفاوتشان مجهزشدن به برخی ابزارهایی است که بالقوه اگر به هرکسی داده شود می‌تواند خطرناک باشد. در عمل، استانداردهای مدیرشدن روزبه‌روز بالاتر می‌رود؛ اما هنوز به مدیران جدید نیاز است و هرازچندگاهی بر تعدادشان افزوده می‌شود.

جامعه از مدیران انتظار دارد تا برخی کارهای نگهداری و خانه‌داری را که نیاز به دسترسی‌های بیشتر دارد، انجام دهند. در میان این کارها مراقبت از مقالات نامزد حذف و تشخیص اجماع برای نگه‌داشتن یا حذف این مقالات، نگهبانی از مقالات جدید ایجادشده و حذف سریع مقالاتی که مصداق خراب‌کاری است و نیز کمک به کاربران برای انجام کارهایی که به دسترسی مدیریتی نیاز دارد می‌توان اشاره کرد. ازآنجایی‌که انتظار می‌رود مدیران کاربران باتجربه باشند، افرادی که به‌دنبال کمک می‌گردند برای پرسش، دریافت اطلاعات و تجویزهای گوناگون به نزد آن‌ها می‌روند. در کل، مدیرانی که این گونه رفتار می‌کنند نقش بی‌طرف دارند و در مسائلی که در آن به دیگران کمک می‌کنند دخالت مستقیم ندارند.

ویکی‌ادبیات درحال‌حاضر دارای ۳ مدیر است.

مدیران به چه چیزهایی دسترسی دارند؟

نرم‌افزار ویکی قابلیت‌های مهم محدودشده‌ای دارد. از آن قابلیت‌های محدود، مدیران به نمونه‌های اشاره‌شده در زیر دسترسی دارند.

صفحات محافظت‌شده

ویرایش صفحهٔ اصلی و صفحات محافظت‌شدهٔ دیگر. درخصوص صفحهٔ اصلی، کاربران غیرمدیر می‌توانند پیشنهاد تغییرات خود را در صفحهٔ اصلی بیان کنند. صفحاتی هم که درمعرض حملات زیاد خراب‌کارانه یا درگیری ویرایشی واقع می‌شوند، متأسفانه نیاز به محافظت‌شدن پیدا می‌کنند.
محافظت‌کردن یا خارج‌کردن صفحه‌ای از محافظت. این کار فقط در مواقع اضطراری صورت می‌گیرد.

حذف و احیا

حذف صفحات و تاریخچهٔ آن‌ها. گاهی حذف تبدیل به یک موضوع فنی می‌شود؛ چراکه باید صفحهٔ تغییر مسیر حذف شود تا راه برای انتقال مقاله باز شود یا اینکه صفحه‌ای که تاریخچه‌اش شکسته‌شده حذف شود و قسمت‌های مختلف آن به‌هم چسبیده شوند. در برخی نمونه‌ها نیز نیاز به حذف ویرایش‌های ناقض حق تکثیر از تاریخچهٔ مقاله پیدا می‌شود.
مشاهده و احیای صفحات حذف‌شده و تاریخچهٔ آن‌ها.
حذف دائم تصاویر.

پنهان‌کردن خراب‌کاری از صفحهٔ تغییرات اخیر

مدیران می‌توانند خراب‌کاری‌ها را از صفحهٔ تغییرات اخیر حذف کنند.

بستن و بازکردن دسترسی

بستن دسترسی برای یک نشانی آی‌پی، گستره‌ای از نشانی‌های آی‌پی یا یک یا چند حساب کاربری برای مدتی محدود یا به‌طور نامحدود.
رفع محدودیت دسترسی اعمال‌شده طبق نکات بالا.

جهت اطلاع بیشتر دربارهٔ ضوابط محدودکردن دسترسی، به ویکی‌ادبیات:قطع دسترسی بروید!

طراحی و ترجمهٔ رابط کاربر

مدیران قادرند که کلمات رابط کاربری نرم‌افزار را تغییر دهند. برای مثال «ویژه:همهٔ پیغام‌ها» و پیغامی که به کاربران بسته‌شده هنگام تلاش برای ویرایش صفحه نشان داده می‌شود (مدیاویکی:Blockedtext).
مدیران می‌توانند به تغییر سی‌اس‌اس (CSS) وبگاه در مدیاویکی:Monobook.css بپردازند.

امکانات دیگر

برخی کارهای دیگر هم که نیاز به دسترسی مدیریتی دارند به‌شرح زیر است:

مشاهده و ویرایش فیلترهای خراب‌کاری و بستن کاربرهای خراب‌کار توسط بعضی از پالایه‌ها
انتقال صفحه‌هایی که انتقال آن‌ها قفل شده‌است.
انتقال صفحه بدون ایجاد تغییر مسیر از نام قبلی
انتقال صفحه‌ها به‌همراه زیرصفحه‌هایشان
انتقال صفحه‌های کاربری سرشاخه (move-rootuserpages)
انتقال پرونده‌ها
تأثیر نپذیرفتن از قطع دسترسی خودکار پروکسی‌ها (proxyunbannable)
تأثیر نپذیرفتن از قطع دسترسی‌های آی‌پی، خودکار یا فاصله‌ای (ipblock-exempt)
تأثیر نپذیرفتن از محدودیت سرعت (noratelimit)
جست‌وجوی صفحه‌های حذف‌شده (browsearchive)
حذف دسته‌جمعی صفحه‌ها (nuke)
حذف صفحه‌ها (delete)
حذف و احیای مدخل‌های خاصی از سیاهه (deletelogentry)
حذف و احیای نسخه‌های خاصی از صفحه (deleterevision)
دسترسی خود را باز کنند (unblockself)
غیرفعال کردن قطع دسترسی‌های سراسری به‌طور محلی (globalblock-whitelist)
قطع دسترسی دیگر کاربران برای ارسال رایانامه (blockemail)
قطع دسترسی ویرایشی دیگر کاربران (block)
مشاهدهٔ سیاههٔ خراب‌کاری به‌همراه جزئیات (abusefilter-log-detail)
مشاهدهٔ متن حذف‌شده و تغییرات بین نسخه‌های حذف‌شده (deletedtext)
مشاهدهٔ نمونه‌های حذف‌شده از تاریخچه، بدون دیدن متن آن‌ها (deletedhistory)
مشاهدهٔ ویژه:Unwatchedpages برای مراقبت از صفحاتی که احتمال بروز خراب‌کاری در آن‌ها بیشتر است.
نادیده‌گرفتن سیاه‌نامۀ عنوان یا نام کاربری (tboverride)
واگردانی سریع ویرایش‌های آخرین کاربری که یک صفحه را ویرایش کرده‌است (rollback)
ویرایش صفحه‌های CSS دیگر کاربرها (editusercss)
ویرایش صفحه‌های JS دیگر کاربرها (edituserjs)
گذر از بررسی عبارات سردرگم‌کننده (override-antispoof)
گشت‌زدن به ویرایش‌های دیگران (patrol)
گشت‌زدن خودکار به ویرایش‌های خودش (autopatrol)
می‌تواند این گروه‌ها را اضافه کند: واگردانان، گشت‌زنان،^[۱] گشت خودکار، استثناهای قطع دسترسی آی‌پی و ویکی‌بان^[۲]
می‌تواند این گروه‌ها را حذف کند: واگردانان، گشت‌زن، گشت خودکار و استثناهای قطع دسترسی آی‌پی

رفتار مدیریتی

از مدیران انتظار می‌رود با عمل به سیاست‌ها نمونه و راهبری برای دیگران باشند و در برخوردهایشان با دیگران به‌شیوه‌ای احترام‌آمیز و نزاکت‌مندانه رفتار کنند. از مدیران انتظار می‌رود از سیاست‌ها پیروی کرده و وظایف خود را به بهترین نحو ممکن اجرا کنند. اشتباه‌های گاه‌به‌گاه کاملاً با مدیریت سازگارند؛ از مدیران انتظار نمی‌رود بی‌عیب باشند. به‌هرروی، اخلال ادامه‌دار یا جدی ویکی‌ادبیات با جایگاه مدیریتی ناسازگار است و تشخیص ضعیف به‌طور ادامه‌دار یا فاحش می‌تواند به پس‌گرفتن دسترسی مدیریتی بینجامد. مدیران باید بکوشند استانداردهای مناسب ادب و نزاکت را برای دیگران کاربران و برای یکدیگر به‌نمایش بگذارند.

مدیران باید خاطرشان باشد که همکاران متعددی دارند؛ بنابراین هر مدیری که متوجه می‌شود هنگام رسیدگی به موضوعی نمی‌تواند به سیاست‌های این سایت پایبند باشد و با نزاکت بماند (حتی درخصوص کاربرانی که رفتار مشکل‌دار از خود نشان داده‌اند)، باید موضوع را به تابلوی اعلانات بیاورد یا به مدیر دیگری بسپارد تا به آن رسیدگی کند، نه‌اینکه با رفتار ضعیف مشکل را بدتر کند.

پاسخ‌گویی

مدیران در مقابل اقداماتی که به‌وسیلهٔ ابزارهای مدیریتی انجام می‌دهند مسئول‌اند، اقدامات مدیریتیِ توضیح داده نشده می‌تواند موجب تضعیف روحیهٔ دیگر کاربرانی که از چنان ابزارهایی برخوردار نیستند شود. فقط منوط به قیود نزاکت، اجتناب از حمله شخصی و فرض حسن‌نیت، ویرایشگران در سؤال‌کردن یا انتقاد از اقدامات مدیریتی آزادند. از مدیران توقع می‌رود بی‌معطلی و با نزاکت به سؤالات دربارهٔ رفتارهای ایشان در ارتباط با ویکی‌ادبیات و اقدامات مدیریتی‌شان پاسخ دهند و هنگام نیاز آن‌ها را توجیه کنند.

مدیرانی که به‌طور جدی و مکرر، به‌شیوه‌ای مشکل‌دار عمل کنند و اعتماد یا اطمینان جامعه را از دست داده باشند، ممکن است تحریم شوند یا دسترسی مدیریتی‌شان گرفته شود.

مدیرِ درگیر بودن

به‌طورکلی، کاربران نباید در موضوعات اختلافی که در آن درگیرند، به‌عنوان مدیر عمل کنند. دلیلش این است که مدیران درگیر ممکن است در مناقشاتی که بخشی از آن بوده‌اند یا احساسات شدیدی درباره‌اش داشته‌اند، تعارض منافع داشته باشند یا دارای آن تلقی شوند. درگیربودن به‌طورکلی از سوی جامعه بسیار وسیع تفسیر می‌شود، مناقشات کنونی یا گذشته با یک کاربر (یا کاربران) و مناقشات درخصوص موضوعات را فارغ از ماهیت، سن، یا نتیجهٔ مناقشه دربرمی‌گیرد.

نکتۀ مهمی که باید درنظر گرفت این است که مدیری که با کاربری، یا نوشتاری در مقام انجام وظایف مدیریتی درگیری دارد یا درگیربودنش جزئی یا ویرایشش آشکارا جهت‌دار نیست، مدیر درگیر محسوب نمی‌شود. چنین مدیری از دخالت دربارۀ نوشتار، ویرایشگر یا اختلافات ویرایشی منع نمی‌شود و می‌تواند به‌عنوان مدیر یا ویرایشگر درگیر شود. بدین دلیل که یکی از وظایف مدیران سروکار داشتن با این موضوعات است. اخطاردادن، بحث آرام و منطقی و توضیح این اخطارها، نصیحت دیگر کاربران دربارۀ رعایت هنجارهای پروژه و پیشنهادها درخصوص جمله‌بندی مناسب و رویکرد مناسب مدیر را تبدیل به مدیر درگیر نمی‌کند.

در نمونه‌های کاملاً مشخص مانند خراب‌کاری‌های واضح، جامعۀ ویکی‌ادبیات به‌شکل تاریخی از عملکرد صریح هرکدام از مدیران حمایت کرده است حتی اگر مدیر درگیر بوده باشد، براین‌اساس که هر مدیر دیگر هم به همین نتیجه می‌رسد. هنوز هم بهترین روش این است که در موضوعاتی که به‌نظر می‌آید مدیر درگیر محسوب می‌شود موضوع را به سایر مدیران ارجاع دهد.

سوءاستفاده از ابزارهای مدیریتی

سوءاستفاده از ابزارهای مدیریتی یک مسئله جدی محسوب می‌شود. ابزارهای مدیریتی برای کاربران معتمد به جهت تعمیر و نگهداری و سایر وظایف ارائه می‌شود و همیشه باید با تفکر استفاده شود. سوءاستفادۀ جدی ممکن است به تحریم یا حتی بازپس‌گیری دسترسی مدیریتی منجر شود.

موقعیت‌های رایجی که اغلب انتظار می‌رود از ابزارهای مدیریتی استقاده نشود:

تعارض منافع یا بی‌طرف‌ نبودن: مدیران معمولاً نباید از ابزارهای خود در مسائلی که در آن درگیر هستند، استفاده کنند. (مثلاً در بحثی محتوایی که خود یک سوی بحث هستند.) صفحۀ درگیر را مشاهده کنید.
هنجارهای اجتماع یا سیاست‌های عمومی: هنگامی که طبق یک سیاست یا یک هنجار اجتماع روشن است که ابزار مدیریتی نباید استفاده شود، آن ابزار نباید بدون توضیحی دربارۀ اینکه آن موضوع درخور توجه بوده و اینکه چرا به یک استثناء (نادر) عمل شده است، استفاده شود.
برگرداندن اقدام مدیران دیگر: صرفاً به‌نحوی محترمانه نسبت به مدیری که اقدامش برگردانده شده و (معمولاً) پس از مشورت با او.
برگرداندن یک اقدام مدیریتی که پیشتر برگردانده شده است: واکنش به این اقدام دخالت هیئت داوری یا برگزاری به نظرخواهی مدیریت مجدد را شامل می‌شود.

مدیرشدن

اگر مایل‌اید که مدیر شوید، باید ویکی‌ادبیات:راهنمای درخواست‌های مدیرشدن را بخوانید. درصورتی‌که حداقل ۱۰۰ ویرایش در ویکی‌ادبیات دارید^[۳] می‌توانید نامزدیِ خود را در صفحۀ درخواست مدیرشدن ثبت کنید. سپس بحثی مابین کاربران ویکی‌ادبیات آغاز خواهد شد تا درخصوص دادن یا ندادن اختیارات مدیریتی به شما تصمیم‌گیری شود. بعد از دو هفته، دیوان‌سالار مشخص می‌کند که آیا اجماعی در این زمینه صورت گرفته‌ است یا نه.

شما قبل از اینکه نامزد مدیریت شوید، باید دست‌کم ۱۰۰ مقاله در ویکی‌ادبیات انجام داده و با ویکی‌ادبیات آشنایی لازم را پیدا کرده باشید. کارهای شما در ویکی‌ادبیات باید برای دیگر کاربران شناخته شده باشد و دیگر کاربران هم باید شما را بشناسند تا بتوانند برای اعطای اختیارات مدیریتی به شما اعتماد کنند.

گرچه استفاده از حساب‌های زاپاس در ویکی‌ادبیات عموماً مجاز شمرده شده‌ است، فقط یکی از حساب‌های هر کاربر می‌تواند ابزارهای مدیریتی را داشته باشد.

لطفاً توجه کنید که…

اگر اختیارات مدیریتی به شما داده شده‌ است، باید در به‌کاربردن آن نهایت توجه و دقت را مبذول بدارید، مخصوصاً در بستن، حذف کردن صفحات و بستن نشانی‌های IP. شما می‌توانید چگونگی استفاده از اختیارات مدیریتی را در ویکی‌ادبیات:راهنمای عملکرد مدیران و ویکی‌ادبیات:آموزشگاه مدیران جدید فرا بگیرید. مدیران و سایر کاربران با دسترسی بیشتر از کاربران عادی، باید رمز ورود طولانی و پیچیده‌ای داشته باشند تا خطر سوءاستفاده احتمالی از رمز عبور آن‌ها کمتر شود.

ربات‌هایی با اختیارات مدیریتی

برای به‌دست‌آوردن اختیارات مدیریتی ویکی‌ادبیات:سیاست ربات‌رانی/درخواست مجوز لازم است که از طریق آن ربات می‌تواند اختیارات مدیریتی کسب کند؛ ولی در ویکی‌ادبیات می‌توان از طریق ویکی‌ادبیات:درخواست‌های مدیرشدن اقدام کرد.

همچنین مدیران نیز با افزودن کد روبه‌رو به user-config.py خود می‌توانند از ربات برای ویرایش‌های مدیریتی استفاده کنند که YourName نام کاربری مدیر است.

sysopnames['wikipedia']['fa']='YourName'

فهرست مدیران

ویکی‌ادبیات:فهرست مدیران

مواجهه با شکایت‌ها

اگر کاربری تصور می‌کند که مدیری علیه او یا کاربر دیگری به‌طور ناشایستی عمل می‌کند، لازم است این مسئله را با آن مدیر مطرح کند و تلاش کند موضوع را به‌صورت عادی و مدنی حل کند؛ اما اگر موضوع حل نشد، دو طرف می‌توانند برای حل مشکل به ویکی‌ادبیات:حل اختلاف مراجعه کنند.

بازپس‌گیری اختیارات مدیریتی

بازپس‌گیری اختیارات مدیریتی روندی است که طی آن اختیارات اضافی داده‌شده به کاربر، از وی پس گرفته می‌شود.

امکان اجرایی خلع مدیران/دیوان‌سالاران برپایهٔ تصمیم شخصی خود مدیر/دیوان‌سالار؛ حکم هیئت نظارت یا غیرفعال‌بودن بیش از یک سال مدیر/دیوان‌سالار جاری می‌شود.

امکان فنی خلع اختیارات مدیران، برعهدهٔ دیوان‌سالاران است.^[۴]

سوءاستفاده از ابزارهای مدیریتی

اگر مدیران از اختیاراتشان سوءاستفاده کنند، می‌توان این اختیار را از آن‌ها سلب کرد. در این صورت، مدیران ممکن است توسط هیئت داروی و در غیاب هیئت داوری، از سوی هیئت نظارت برکنار شوند.

بازپس‌گیری اختیارات درصورت فعالیت‌نکردن

اگر مدیر یا دیوان‌سالاری بیش از یک سال (معادل ۳۶۵ روز) فعالیتی نداشت، می‌توان اختیارات مدیریتی را از وی بازپس گرفت. بدین منظور، ابتدا باید در صفحهٔ بحث کاربری‌اش پیغامی برای وی گذاشت و درصورت فعال‌بودن پست الکترونیک، با وی از این طریق هم تماس گرفت. اگر بعد از این کار، مدیر یا دیوان‌سالار ظرف مدت ۳۰ روز پاسخ نداد می‌توان درخواستی برای برکناری وی در تابلوی اعلانات دیوان‌سالاران^[۵] یا فراویکی^[۶] ارائه داد.

کسب دوبارهٔ اختیارت مدیریتی توسط کاربر برکنارشده بنابر روال معمول (نظرخواهی) بلامانع است.