تلفظ در شعر کهن فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
}} | }} | ||
'''تلفظ در شعر کهن فارسی''' اثر '''وحید عیدگاه طرقبه‌ای''' است که به بررسی تلفظ واژه‌ها و کلمات در اشعار فارسی دری از آغاز تا حمله مغول پرداخته تا از این رهگذر بتوان | '''تلفظ در شعر کهن فارسی''' اثر '''وحید عیدگاه طرقبه‌ای''' است که با بهره‌گیری از شعر به بررسی تلفظ واژه‌ها و کلمات در اشعار فارسی دری از آغاز تا حمله مغول پرداخته تا از این رهگذر بتوان به ملاک‌هایی برای تشخیص تلفظ واژگان دست یافت. | ||
این کتاب که برای نخستین بار در سال ۱۳۹۹ از سوی انتشارات دکتر محمود افشار روانه بازار نشر شده است دارای یک سرسخن، ۱۹ فصل | <center>* * * * *</center> | ||
این کتاب که برای نخستین بار در سال ۱۳۹۹ از سوی انتشارات دکتر محمود افشار روانه بازار نشر شده است دارای یک سرسخن، ۱۹ فصل اصلی، نمایه و منابع است. | |||
مؤلف در این کتاب که دارای جنبه نظری و هم جنبه عملی در بررسی واژه در اشعار کهن است، سعی کرده نشان دهد که شعر فارسی جدا از دیگر کاربردهایش، می‌تواند ابزاری برای تشخیص چگونگی تلفظ برخی از واژه‌ها باشد. از این‌رو سروده‌های شاعران فارسی زبان از آغاز تا حمله مغول بررسی شده است. در همین راستا، وزن، قافیه و بدیع وسیله تشخیص تلفظ واژه‌ها در اشعار قرار گرفته است. | |||
هدف دیگر مؤلف از این پژوهش این است که اطلاعات به دست آمده از چگونگی تلفظ واژه‌ها تا جایی که ممکن است در متن‌شناسی به کار رود که شامل تصحیح متن، شرح‌نویسی، درست‌خوانی، لغت‌شناسی و غیره است. | |||
به عقیده صاحب اثر، با تحقق این هدف می‌توان به لغزش‌های بزرگی در کار مصصحان پی برد و به ملاک‌های استواری برای درست‌خوانی، متن‌پژوهی و سایر زمینه‌ها دست یافت. «نخستین فایده این پژوهش این است که تصور معمول را درباره پاره‌ای از تلفظ‌های فارسی دری دقیق‌تر می‌کند و توده دانسته‌های زبانی را که معمولاً در ذهن پژوهشگران آشنا به زبان و ادب فارسی شکل می‌گیرد، به آگاهی‌های دارای جزئیات بدل می‌سازد و تا آنجا که ممکن است اظهارنظرهای حدودی و تخمینی را به گزاره‌های مرزبندی‌شده دگرگون می‌کند.» | |||
این پژوهش اهمیت توجه به ویژگی های آوایی را در متن به گونه‌ای روشمند، کارآمد و به دور از حدس های شخصی مبتنی بر شم، سلیقه و لهجه ی مادری نشان می‌دهد و به اثبات می رساند. | |||
در این بررسی که شامل شعر فارسی دری از آغاز تا حمله مغول می شود، گاهی مسائل جغرافیایی از تاریخ مهمتر جلوه می کند. برای نمونه می شد هیچ سخنی از سعدی و مولانا به میان نیاید، اما با پرداختن به این دو شاعر نشان داده شد که چگونه در یک عصر واحد تفاوت جغرافیایی به تفاوت آوایی منجر شده است. سعدی قاعده دال و ذال را رعایت کرده است اما مولانا و برخی از پیشینیان خراسانی او چنین نکرده اند. نظامی بر خلاف مولانا و برخی از پیشینیان خراسانی او واو مجهول و معروف را رعایت کرده است. | |||
کتاب تلفظ در شعر کهن فارسی تلفظ کلمه بر پایه شعر فارسی و نه خط فارسی بررسی شده است. بنابراین پایه کار زبان است نه خط. به همین دلیل نگارنده خود را ملزم نکرده که برای یافته های خود از نسخه های حرکت گذاری شده گواهی بیاورد. هدف از نگارش این کتاب این است که از دل زبان نمود یافته در شعر می‌توان آگاهی‌های آوایی به دست آورد. | |||
فصل‌های کتاب | فصل‌های کتاب | ||
تلفظ و راههای تشخیص آن | تلفظ و راههای تشخیص آن | ||
| خط ۴۸: | خط ۶۲: | ||
امکان بررسی های مشابه در نثر | امکان بررسی های مشابه در نثر | ||
نمایه ها | نمایه ها | ||
==نوا، نما، نگاه== | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس|۲}} | |||
==منابع== | |||
*{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی= عیدگاه طرقبه‌ای|نام= وحید|عنوان= تلفظ در شعر کهن فارسی|سال= ۱۳۹۹|ناشر= انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن |مکان= تهران|شابک= ۹۷۸-۶۲۲-۶۴۴۱-۶۵-۰}} | |||
==پیوند به بیرون== | |||
منابع | |||
نسخهٔ ۹ اسفند ۱۴۰۰، ساعت ۱۱:۴۸
| تلفظ در شعر کهن فارسی | |
|---|---|
 | |
| نویسنده | وحید عیدگاه طرقبه‌ای |
| ناشر | انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۹۹ |
| تعداد صفحات | ۸۵۷ |
| موضوع | بهره‌گیری از شعر در شناخت تلفظ‌های دیرین |
| زبان | فارسی |
| نوع رسانه | کتاب |
تلفظ در شعر کهن فارسی اثر وحید عیدگاه طرقبه‌ای است که با بهره‌گیری از شعر به بررسی تلفظ واژه‌ها و کلمات در اشعار فارسی دری از آغاز تا حمله مغول پرداخته تا از این رهگذر بتوان به ملاک‌هایی برای تشخیص تلفظ واژگان دست یافت.
این کتاب که برای نخستین بار در سال ۱۳۹۹ از سوی انتشارات دکتر محمود افشار روانه بازار نشر شده است دارای یک سرسخن، ۱۹ فصل اصلی، نمایه و منابع است.
مؤلف در این کتاب که دارای جنبه نظری و هم جنبه عملی در بررسی واژه در اشعار کهن است، سعی کرده نشان دهد که شعر فارسی جدا از دیگر کاربردهایش، می‌تواند ابزاری برای تشخیص چگونگی تلفظ برخی از واژه‌ها باشد. از این‌رو سروده‌های شاعران فارسی زبان از آغاز تا حمله مغول بررسی شده است. در همین راستا، وزن، قافیه و بدیع وسیله تشخیص تلفظ واژه‌ها در اشعار قرار گرفته است.
هدف دیگر مؤلف از این پژوهش این است که اطلاعات به دست آمده از چگونگی تلفظ واژه‌ها تا جایی که ممکن است در متن‌شناسی به کار رود که شامل تصحیح متن، شرح‌نویسی، درست‌خوانی، لغت‌شناسی و غیره است.
به عقیده صاحب اثر، با تحقق این هدف می‌توان به لغزش‌های بزرگی در کار مصصحان پی برد و به ملاک‌های استواری برای درست‌خوانی، متن‌پژوهی و سایر زمینه‌ها دست یافت. «نخستین فایده این پژوهش این است که تصور معمول را درباره پاره‌ای از تلفظ‌های فارسی دری دقیق‌تر می‌کند و توده دانسته‌های زبانی را که معمولاً در ذهن پژوهشگران آشنا به زبان و ادب فارسی شکل می‌گیرد، به آگاهی‌های دارای جزئیات بدل می‌سازد و تا آنجا که ممکن است اظهارنظرهای حدودی و تخمینی را به گزاره‌های مرزبندی‌شده دگرگون می‌کند.»
این پژوهش اهمیت توجه به ویژگی های آوایی را در متن به گونه‌ای روشمند، کارآمد و به دور از حدس های شخصی مبتنی بر شم، سلیقه و لهجه ی مادری نشان می‌دهد و به اثبات می رساند. در این بررسی که شامل شعر فارسی دری از آغاز تا حمله مغول می شود، گاهی مسائل جغرافیایی از تاریخ مهمتر جلوه می کند. برای نمونه می شد هیچ سخنی از سعدی و مولانا به میان نیاید، اما با پرداختن به این دو شاعر نشان داده شد که چگونه در یک عصر واحد تفاوت جغرافیایی به تفاوت آوایی منجر شده است. سعدی قاعده دال و ذال را رعایت کرده است اما مولانا و برخی از پیشینیان خراسانی او چنین نکرده اند. نظامی بر خلاف مولانا و برخی از پیشینیان خراسانی او واو مجهول و معروف را رعایت کرده است. کتاب تلفظ در شعر کهن فارسی تلفظ کلمه بر پایه شعر فارسی و نه خط فارسی بررسی شده است. بنابراین پایه کار زبان است نه خط. به همین دلیل نگارنده خود را ملزم نکرده که برای یافته های خود از نسخه های حرکت گذاری شده گواهی بیاورد. هدف از نگارش این کتاب این است که از دل زبان نمود یافته در شعر می‌توان آگاهی‌های آوایی به دست آورد.
فصل‌های کتاب تلفظ و راههای تشخیص آن پیشینه پژوهش های آوایی بر پایه شعر کارآمدی های روش مورد نظر در این کتاب آسیب شناسی پرداختن به تلفظ ها مقوله‌های مورد بحث و مبانی بررسی تلفظ ها تشخیص صامت تشدید تخفیف حذف صامت تبدیل صامت تشخیص مصوت کوتاه تعیین جنس مصوت تبدیل مصوت بلند به مصوت کوتاه کوتاه نشدن مصوبه بلند حذف مصوت کوتاه کشش هجای دارای مصوت کوتاه سکون به جای حرکت حرکت به جای سکون حرکت و سکون و برخلاف معمول امکان بررسی های مشابه در نثر نمایه ها
نوا، نما، نگاه
پانویس
منابع
- عیدگاه طرقبه‌ای، وحید (۱۳۹۹). تلفظ در شعر کهن فارسی. تهران: انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری انتشارات سخن. شابک ۹۷۸-۶۲۲-۶۴۴۱-۶۵-۰.
پیوند به بیرون
منابع