عباس یمینیشریف: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
[[پرونده:dabestanentesar.jpg|140px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''در دبستان انتصاریه تجریش تهران'''</center>]] | [[پرونده:dabestanentesar.jpg|140px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''در دبستان انتصاریه تجریش تهران'''</center>]] | ||
[[پرونده:Dabestan2.jpg|140px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''در دبستان شاهپور تجریش تهران'''</center>]] | [[پرونده:Dabestan2.jpg|140px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''در دبستان شاهپور تجریش تهران'''</center>]] | ||
[[پرونده: | [[پرونده:Googlegggg.jpg|140px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''تعدادی از مجلات بازی کودکان که توسط عباس یمینی شریف تاسیس و منتشر میشد'''</center>]] | ||
[[پرونده:avazsharif.jpg|140px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''اولین کتابی که یمینی شریف منتشر کرد'''</center>]] | [[پرونده:avazsharif.jpg|140px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''اولین کتابی که یمینی شریف منتشر کرد'''</center>]] | ||
[[پرونده:avaldabestan.jpg|140px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>''' بیش از نیم قرن دانشآموزان شعرهای یمنیشریف را در کتابهای درسی ابتدایی میخوانند '''</center>]] | [[پرونده:avaldabestan.jpg|140px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>''' بیش از نیم قرن دانشآموزان شعرهای یمنیشریف را در کتابهای درسی ابتدایی میخوانند '''</center>]] | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
==حکایتها== | ==حکایتها== | ||
===آوازخوانی=== | ===آوازخوانی=== | ||
او خود مینویسد «فرخی آوازخوانی را استخدام کرده بود که اشعار سیاسی و انتقادی او را در باغی که بر روی کوه مشرف به رودخانه و جاده دربند بود، شبهای جمعه و شبهای شنبه که جمعیت فراوانی برای تفریح در درهی دربند و سربند به آنجا میآمدند، به صورت آواز بخواند و پیام او را به گوش مردم برساند. آوازخوان سواد نداشت و چون من در آن موقع کودکی ده ساله بودم و میتوانستم شعرها را بخوانم، فرخی آنها را به من میداد و من در کنار آن آوازخوان که در بلندترین محل باغ مشرف به رودخانه دربند می نشست، می نشستم و شعرها را از روی دستنویسهای فرخی آهسته میخواندم و او آنها را با صدایی رسا، که چند بار در کوهستان میپیچید میخواند و دره دربند را در شور و حالی فرو میبرد.» | او خود مینویسد «فرخی آوازخوانی را استخدام کرده بود که اشعار سیاسی و انتقادی او را در باغی که بر روی کوه مشرف به رودخانه و جاده دربند بود، شبهای جمعه و شبهای شنبه که جمعیت فراوانی برای تفریح در درهی دربند و سربند به آنجا میآمدند، به صورت آواز بخواند و پیام او را به گوش مردم برساند. آوازخوان سواد نداشت و چون من در آن موقع کودکی ده ساله بودم و میتوانستم شعرها را بخوانم، فرخی آنها را به من میداد و من در کنار آن آوازخوان که در بلندترین محل باغ مشرف به رودخانه دربند می نشست، می نشستم و شعرها را از روی دستنویسهای فرخی آهسته میخواندم و او آنها را با صدایی رسا، که چند بار در کوهستان میپیچید میخواند و دره دربند را در شور و حالی فرو میبرد.» <ref name=''باغ''>{{پک|یمینیشریف|۱۳۷۱|ک= نیم قرن در باغ شعر کودکان، چاپ پنجم|ص= ۲۵ تا ۹۰}}</ref> | ||
===سنگ نپران سنگ نپران=== | ===سنگ نپران سنگ نپران=== | ||
«یمینیشریف درباره چگونگی سروده شدن شعر خاطرهانگیز سنگ نپران خاطرهای نقل میکند: «در ایام تابستان بچهها در کوچهها جمع میشدند و به یکدیگر سنگ میزدند یا به خانههای مردم سنگ میانداختند و شیشهها را میشکستند. ما تصمیم گرفتیم در مجله بازی کودکان، که من سردبیرش بودم، مطلبی بنویسیم. در همین اندیشه بودیم که یکی از همین سنگها به سر فرزند صاحب امتیاز مجله، ابراهیم بنی احمد، خورد و سر او را شکست. این اتفاق سبب شد که من آن مطلب را به شعر درآوردم، به طوری که وزن آن نشاطآور و برای بچهها مناسب باشد. بدین ترتیب شعر سنگ نپران ساخته شد. (کتاب نیم قرن در باغ شعر کودکان، چاپ پنجم، تهران، ۱۳۷۱، عباس یمینی شریف، انتشارات روش نو) | «یمینیشریف درباره چگونگی سروده شدن شعر خاطرهانگیز سنگ نپران خاطرهای نقل میکند: «در ایام تابستان بچهها در کوچهها جمع میشدند و به یکدیگر سنگ میزدند یا به خانههای مردم سنگ میانداختند و شیشهها را میشکستند. ما تصمیم گرفتیم در مجله بازی کودکان، که من سردبیرش بودم، مطلبی بنویسیم. در همین اندیشه بودیم که یکی از همین سنگها به سر فرزند صاحب امتیاز مجله، ابراهیم بنی احمد، خورد و سر او را شکست. این اتفاق سبب شد که من آن مطلب را به شعر درآوردم، به طوری که وزن آن نشاطآور و برای بچهها مناسب باشد. بدین ترتیب شعر سنگ نپران ساخته شد. (کتاب نیم قرن در باغ شعر کودکان، چاپ پنجم، تهران، ۱۳۷۱، عباس یمینی شریف، انتشارات روش نو)<ref name=''باغ''/> | ||
===ده تا بیست مطلب از مجلات دورهٔ خود=== | ===ده تا بیست مطلب از مجلات دورهٔ خود=== | ||
===داستانک نگرفتن جوایز=== | ===داستانک نگرفتن جوایز=== | ||
===داستانک حرفی که در حین گرفتن جایزه زده است=== | ===داستانک حرفی که در حین گرفتن جایزه زده است=== | ||
===داستانک نحوهٔ مرگ، بازتاب خبر مرگ در روزنامهها و مجلات و نمونههایی از آن=== | ===داستانک نحوهٔ مرگ، بازتاب خبر مرگ در روزنامهها و مجلات و نمونههایی از آن=== | ||
===داستانکهای دارایی=== | ===داستانکهای دارایی=== | ||
===داستانک شکایتهایی از دیگران کرده به محاکم و شکایتهایی که از او شده=== | ===داستانک شکایتهایی از دیگران کرده به محاکم و شکایتهایی که از او شده=== | ||
===عکس سنگقبر و داستانکی از تشییع جنازه و جزيیات آن=== | ===عکس سنگقبر و داستانکی از تشییع جنازه و جزيیات آن=== | ||
خط ۱۴۵: | خط ۱۲۹: | ||
====[[صمد بهرنگی]]==== | ====[[صمد بهرنگی]]==== | ||
جنس نقدهای بهرنگی که در نقد کتاب آوای نوگلان یمینیشریف طرح شده، سیاسی ایدئولوژیک است. او در مجموعه مقالات خود مینویسد «میتوان گفت اثر عباس یمینیشریف خیلی از مرحله پرت است. این «جزوه ناظم» هیچ پیامی برای بچهها ندارد جز مقداری سرگرمی از راه لفاظی و پرحرفی و مشتی احکام کلی اخلاقی و احیانا متحجر... ادبیات کودک نباید فقط مبلغ محبت و نوعدوستی و قناعت و تواضع از نوع اخلاق مسیحیت باشد، به هرآنچه و به هرکه ضدبشری و غیرانسانی و سد راه تکامل تاریخی جامعه است، باید کینه ورزید و این کینه باید در ادبیات کودکان راه باز کند.» | جنس نقدهای بهرنگی که در نقد کتاب آوای نوگلان یمینیشریف طرح شده، سیاسی ایدئولوژیک است. او در مجموعه مقالات خود مینویسد «میتوان گفت اثر عباس یمینیشریف خیلی از مرحله پرت است. این «جزوه ناظم» هیچ پیامی برای بچهها ندارد جز مقداری سرگرمی از راه لفاظی و پرحرفی و مشتی احکام کلی اخلاقی و احیانا متحجر... ادبیات کودک نباید فقط مبلغ محبت و نوعدوستی و قناعت و تواضع از نوع اخلاق مسیحیت باشد، به هرآنچه و به هرکه ضدبشری و غیرانسانی و سد راه تکامل تاریخی جامعه است، باید کینه ورزید و این کینه باید در ادبیات کودکان راه باز کند.» <ref name=''زندگی''>{{پک|بهرنگی|۱۳۴۸|ک= مجموعه مقالات|ص= ۱۷تا۳۷}}</ref> سپس بهرنگی با تحلیل طبقاتی اثر ادامه میدهد «تمام نوشتههای کتاب مخصوص شهر و قابل فهم آن دسته از فارسیزبانان اعیان و اشراف بود، به ندرت میتوان چیزی در کتابها یافت که با زندگی روستایی جور دربیاید.»<ref name=''زندگی''/> | ||
(صمد بهرنگی،سخنی درباره آوای نوگلان مجموعه شعر برای کودکان اثر عباس یمینیشریف، مجموعه مقالات، تبریز، شمس، ۱۳۴۸، ص ۱۷ تا ۳۷) | |||
====کاووس حسنلی==== | ====کاووس حسنلی==== | ||
«در شعر گذشتهی فارسی، مخاطب کودک و غیرکودک جدا نبودند و کودکان، مخاطبان مستقل به شمار نمیرفتند. شعر یمینیشریف چون مرحوم باغچهبان حلقهی اتصال شعر پیش از او و پس از اوست. باغچهبان و یمینیشریف در سرودههای خود مخاطب کودک را با مخاطب غیرکودک جدا کردند و آنان را با هویتی مستقل نگاه کردند. بیگمان این خود پیشرفتی اساسی در شعر کودک بود. اما یادآوری این نکته نیز در همین جا شایسته است که هر دو نفر آنان در جایگاهی بلند، نصیحتگرانه به کودک نگاه کردند و نتوانستند خود را به جای کودک بگذارند و از دریچهی چشم او جهان هستی را نگاه کنند.» | «در شعر گذشتهی فارسی، مخاطب کودک و غیرکودک جدا نبودند و کودکان، مخاطبان مستقل به شمار نمیرفتند. شعر یمینیشریف چون مرحوم باغچهبان حلقهی اتصال شعر پیش از او و پس از اوست. باغچهبان و یمینیشریف در سرودههای خود مخاطب کودک را با مخاطب غیرکودک جدا کردند و آنان را با هویتی مستقل نگاه کردند. بیگمان این خود پیشرفتی اساسی در شعر کودک بود. اما یادآوری این نکته نیز در همین جا شایسته است که هر دو نفر آنان در جایگاهی بلند، نصیحتگرانه به کودک نگاه کردند و نتوانستند خود را به جای کودک بگذارند و از دریچهی چشم او جهان هستی را نگاه کنند.» <ref>{{یادکرد|نویسنده= کاووس حسنلی|مقاله=فراز و فرودهای شعر یمینیشریف؛ نگاهی به شعر و زندگی عباس یمینیشریف |ترجمه=|ژورنال= مجله شعر|تاریخ= بهار ۱۳۹۰|دوره=|شماره= ۶۹}}</ref> | ||
====[[هوشنگ مرادی کرمانی]]==== | ====[[هوشنگ مرادی کرمانی]]==== | ||
درونمایه سرودههایش بیشتر تعلیمی و نصیحتی هستند. اگرچه اکنون «کودک درون» تبدیل به شعار شده است، اما او به واقع کودک درونش فعال بود و کفشهای کودکی به پایش تنگ نبود. از دریچه صنعت شعر، شاید اشعارش آن قوت و قدرت را نداشت اما او هیچگاه برای هنرنمایی شعر نمیگفت. شعرهای او نه تنها خشونت را القا نمیکرد بلکه مثل وجود خودش، خیلی هم لطیف بود. به قول صمد بهرنگی که میگفت او برای کودکان نازک نارنجی شعر میسراید! من به جرات می توانم بگویم عباس یمینی شریف «سعدی شعر کودک» است. | درونمایه سرودههایش بیشتر تعلیمی و نصیحتی هستند. اگرچه اکنون «کودک درون» تبدیل به شعار شده است، اما او به واقع کودک درونش فعال بود و کفشهای کودکی به پایش تنگ نبود. از دریچه صنعت شعر، شاید اشعارش آن قوت و قدرت را نداشت اما او هیچگاه برای هنرنمایی شعر نمیگفت. شعرهای او نه تنها خشونت را القا نمیکرد بلکه مثل وجود خودش، خیلی هم لطیف بود. به قول صمد بهرنگی که میگفت او برای کودکان نازک نارنجی شعر میسراید! من به جرات می توانم بگویم عباس یمینی شریف «سعدی شعر کودک» است.{{یادکرد|نویسنده= هوشنگ مرادی کرمانی|مقاله=سعدی شعر کودک |ترجمه=|ژورنال= روزنامه شرق|تاریخ=۲۸ آذر ۱۳۸۳|دوره=|شماره= }} | ||
====[[احسان یارشاطر]]==== | ====[[احسان یارشاطر]]==== | ||
یمینی نزدیك نیم قرن است برای كودكان شعر میگوید، شعرهای مناسب، شعرهای سنجیده، شعرهای درخور فهم كودكان و سنهای مختلف آنها، شعرهایی كه هم كودكان راخوش میكند، هم آموزنده است و هم درس زندگی و رفتار نیكو به آنها میدهد. شعر خوب برای كودكان گفتن تنها به سادهگویی برنمیآید. نكتههای باریكتر هست كه رعایت آنها هم قریحهی فكری میخواهد و هم دانستن فن. كودكان وزن و تكرارهای صوتی رادوست دارند. غالب اشعار اتل متل مانند، معنی منطقی روشنی ندارند. وزن و بازیهای صوتی است كه آنها را مطلوب بچهها میكند. عالم كودكان عالم دیگری است. منطق بزرگها هنوز آن را مهار نكرده است و در آن آزادیهایی هست كه ما آنها را از دست دادهایم. افراد نادری میتوانند به آن عالم برگردند و با كودكان دمساز شوند و به زبان خودشان برای آنها شعر بگویند و قصه بنویسند. یمینی شریف سرآمد آنهاست .اشعار او نونهالان را شاد و سیراب میكند و بزرگسالان را با تاثیری كه در آنهاست به عالم كودكان بازمیگرداند.<ref>[http://www.yaminisharif.net/1740157515851588157515911585.html شاعر کودکان]، وبسایت عباس یمینیشریف </ref> | |||
====محمدهادی محمدی==== | ====محمدهادی محمدی==== | ||
«بیگمان یکی از کسانی که در تحلیلهای همزمانی دستاویز ستیز و خوارشماری قرار گرفت، عباس یمینیشریف بوده است. اندیشهها و آثار هنری او برای کودکان از سوی صمد بهرنگی و محمود کیانوش به نقد بیرحمانه گرفته شد و توانایی و استعداد او خوار شمرده شد.» | «بیگمان یکی از کسانی که در تحلیلهای همزمانی دستاویز ستیز و خوارشماری قرار گرفت، عباس یمینیشریف بوده است. اندیشهها و آثار هنری او برای کودکان از سوی صمد بهرنگی و محمود کیانوش به نقد بیرحمانه گرفته شد و توانایی و استعداد او خوار شمرده شد.» <ref>[http://aryaadib.blogfa.com/post/376 جایگاه عباس یمینیشریف از دیدگاه تاریخی به ادبیات معاصر کودکان، محمدهادی محمدی]، تارنمای زبان و ادبیات فارسی (آریا ادیب)</ref> | ||
====محمود کیانوش==== | ====محمود کیانوش==== | ||
«رفته رفته از میان کسانی که دل به تعلیم و تربیت کودک سپرده بودند، تنی چند به نیاز عمیق کودک امروز به شعر پیبردند و خود به ساختن شعر ویژه کودک پرداختند. [[جبار باغچهبان]] و عباس یمینیشریف از آن جمله بودند، که اولی پاکدل و بیادعا بود و دوستدار واقعی کودک و میکوشید که چیزهایی شعرگونه برای کودکان در حد نیازی که خود در باغچهاش داشت، بسازد. و اما دومی هرگز باور نکرد که شاعر نیست و آنچه که میسازد نه شعر است، نه حتی وسیلهای برای سرگرمی کودکان، چنان که انتظارشان را از شعر گمراه نکند و بتوانند میان آگهیهای منظوم بازرگانی و شعر تفاوتی بگذارند، و باز باور نکرد که قبول او نشانه خالی بودن میدان بود، نه پهلوانی او» | «رفته رفته از میان کسانی که دل به تعلیم و تربیت کودک سپرده بودند، تنی چند به نیاز عمیق کودک امروز به شعر پیبردند و خود به ساختن شعر ویژه کودک پرداختند. [[جبار باغچهبان]] و عباس یمینیشریف از آن جمله بودند، که اولی پاکدل و بیادعا بود و دوستدار واقعی کودک و میکوشید که چیزهایی شعرگونه برای کودکان در حد نیازی که خود در باغچهاش داشت، بسازد. و اما دومی هرگز باور نکرد که شاعر نیست و آنچه که میسازد نه شعر است، نه حتی وسیلهای برای سرگرمی کودکان، چنان که انتظارشان را از شعر گمراه نکند و بتوانند میان آگهیهای منظوم بازرگانی و شعر تفاوتی بگذارند، و باز باور نکرد که قبول او نشانه خالی بودن میدان بود، نه پهلوانی او» {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی= کیانوش|نام= محمود|عنوان= نقد و بررسی شعر کودک در ایران|سال= چاپ سوم ۱۳۷۹|ناشر= نشر آگاه |مکان= تهران| شابک = | صفحه =۳۵ | پیوند = | تاریخ بازبینی =}} | ||
=== | |||
===از نظر شریف=== | ===از نظر شریف=== | ||
خط ۱۷۳: | خط ۱۵۸: | ||
===تفسیر خود از آثارش=== | ===تفسیر خود از آثارش=== | ||
===موضعگیریهای او دربارهٔ دیگران=== | ===موضعگیریهای او دربارهٔ دیگران=== | ||
===نامههای سرگشاده=== | ===نامههای سرگشاده=== | ||
===نامهای دستهجمعی=== | ===نامهای دستهجمعی=== | ||
خط ۲۷۵: | خط ۲۵۸: | ||
==نوا، نما، نگاه== | ==نوا، نما، نگاه== | ||
=== | {{شنیدن|نام پرونده=سمفونی ششم چایکوفسکی.mp4|عنوان= '''Symphony No. 6 in B Minor, Op. 74 Pathétique'''| توصیف= <center>«شعرخوانی یمینیشریف، تنها صدای ضبط شده از وی را بشنوید. </center>}} | ||
==جستارهای وابسته== | ==جستارهای وابسته== | ||
خط ۲۸۷: | خط ۲۷۰: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* {{یادکرد وب|نشانی =https://ganj.irandoc.ac.ir/#/search?keywords=عباس%20یمینی%20شریف&basicscope=1|عنوان= جستوجو پایاننامههای مرتبط با عباس یمینی شریف|ناشر= ایرانداک|تاریخ بازدید= ۲۲مهر۱۳۹۸}} | * {{یادکرد وب|نشانی =https://ganj.irandoc.ac.ir/#/search?keywords=عباس%20یمینی%20شریف&basicscope=1|عنوان= جستوجو پایاننامههای مرتبط با عباس یمینی شریف|ناشر= ایرانداک|تاریخ بازدید= ۲۲مهر۱۳۹۸}} | ||
* {{یادکرد وب|نشانی = http://www.yaminisharif.net/1740157515851588157515911585.html|عنوان= شاعر کودکان|ناشر= وبسایت عباس یمینیشریف به | * {{یادکرد وب|نشانی = http://www.yaminisharif.net/1740157515851588157515911585.html|عنوان= شاعر کودکان|ناشر= وبسایت عباس یمینیشریف|تاریخ بازدید= ۲۳مهر۱۳۹۸}} | ||
* {{یادکرد وب|نشانی =http://aryaadib.blogfa.com/post/376|عنوان= جایگاه عباس یمینیشریف از دیدگاه تاریخی به ادبیات معاصر کودکان، محمدهادی محمدی|ناشر= تارنمای زبان و ادبیات فارسی (آریا ادیب)|تاریخ بازدید= ۲۳مهر۱۳۹۸}} | |||
* {{یادکرد وب|نشانی =https://ganj-beta.irandoc.ac.ir/#/search?basicscope=1&keywords=علی%20اکبر%20دهخدا|عنوان= سامانه گنج، جستجو پایاننامههای مرتبط با علیاکبر دهخدا|ناشر= ایرانداک|تاریخ بازدید= ۲۲مهر۱۳۹۸}} | * {{یادکرد وب|نشانی =https://ganj-beta.irandoc.ac.ir/#/search?basicscope=1&keywords=علی%20اکبر%20دهخدا|عنوان= سامانه گنج، جستجو پایاننامههای مرتبط با علیاکبر دهخدا|ناشر= ایرانداک|تاریخ بازدید= ۲۲مهر۱۳۹۸}} | ||
{{یادکرد|نویسنده= صمد بهرنگی|مقاله=گنجینهٔ پژوهشی ایرج افشار |ترجمه=|ژورنال= گزارش میراث|تاریخ=۱۳۹۰|دوره=۲|شماره= ۴۴|صفحه ۱۴۸ تا ۱۴۹}} | |||
<ref name=''زندگی''>{{پک|بهرنگی|۱۳۴۸|ک= مجموعه مقالات|ص= ۱۷تا۳۷}}</ref> | |||
<ref name=''زندگی''/> | |||
{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی= افشار|نام= ایرج|عنوان= نامههای سیاسی دهخدا|سال= ۱۳۵۸|ناشر= روزبهان |مکان= تهران| شابک= }} | |||
(کتاب نیم قرن در باغ شعر کودکان، چاپ پنجم، تهران، ۱۳۷۱، عباس یمینی شریف، انتشارات روش نو) |
نسخهٔ ۲۳ مهر ۱۳۹۸، ساعت ۱۷:۳۱
عباس یمینیشریف | |
---|---|
پرونده:0000.jpg | |
زمینهٔ کاری | نویسنده، شاعر، مترجم در حوزه ادبیات کودک |
زادروز | ۱ خرداد ۱۲۹۸ تهران |
مرگ | ۲۸ آذر ۱۳۶۸ تهران |
ملیت | ایرانی |
محل زندگی | تهران |
علت مرگ | بیماری سرطان |
جایگاه خاکسپاری | گورستان شهرری |
در زمان حکومت | سلسله پهلوی |
فرزندان | هومن |
مدرک تحصیلی | دکتری ادبیات |
وبگاه رسمی | http://www.yaminisharif.net |
ما چند شاعر کودکان سراغ داریم که اشعارشان حتی از ظرف زمان هم میگذرد و حافظه تاریخی چند نسل از کودکان این سرزمین را درگیر خود کند. تاثیری که بدون شک در نسلهای آینده نیز پایدار و برقرار خواهد ماند. (هوشنگ مرادی کرمانی ، سعدی شعر کودک، درباره عباس یمینی شریف در پانزدهمین سال درگذشت اش، روزنامه شرق، ۲۸ آذر ۱۳۸۳)
حکایتها
آوازخوانی
او خود مینویسد «فرخی آوازخوانی را استخدام کرده بود که اشعار سیاسی و انتقادی او را در باغی که بر روی کوه مشرف به رودخانه و جاده دربند بود، شبهای جمعه و شبهای شنبه که جمعیت فراوانی برای تفریح در درهی دربند و سربند به آنجا میآمدند، به صورت آواز بخواند و پیام او را به گوش مردم برساند. آوازخوان سواد نداشت و چون من در آن موقع کودکی ده ساله بودم و میتوانستم شعرها را بخوانم، فرخی آنها را به من میداد و من در کنار آن آوازخوان که در بلندترین محل باغ مشرف به رودخانه دربند می نشست، می نشستم و شعرها را از روی دستنویسهای فرخی آهسته میخواندم و او آنها را با صدایی رسا، که چند بار در کوهستان میپیچید میخواند و دره دربند را در شور و حالی فرو میبرد.» [۱]
سنگ نپران سنگ نپران
«یمینیشریف درباره چگونگی سروده شدن شعر خاطرهانگیز سنگ نپران خاطرهای نقل میکند: «در ایام تابستان بچهها در کوچهها جمع میشدند و به یکدیگر سنگ میزدند یا به خانههای مردم سنگ میانداختند و شیشهها را میشکستند. ما تصمیم گرفتیم در مجله بازی کودکان، که من سردبیرش بودم، مطلبی بنویسیم. در همین اندیشه بودیم که یکی از همین سنگها به سر فرزند صاحب امتیاز مجله، ابراهیم بنی احمد، خورد و سر او را شکست. این اتفاق سبب شد که من آن مطلب را به شعر درآوردم، به طوری که وزن آن نشاطآور و برای بچهها مناسب باشد. بدین ترتیب شعر سنگ نپران ساخته شد. (کتاب نیم قرن در باغ شعر کودکان، چاپ پنجم، تهران، ۱۳۷۱، عباس یمینی شریف، انتشارات روش نو)خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref>
بدشکل است یا نام بدی دارد
ده تا بیست مطلب از مجلات دورهٔ خود
داستانک نگرفتن جوایز
داستانک حرفی که در حین گرفتن جایزه زده است
داستانک نحوهٔ مرگ، بازتاب خبر مرگ در روزنامهها و مجلات و نمونههایی از آن
داستانکهای دارایی
داستانک شکایتهایی از دیگران کرده به محاکم و شکایتهایی که از او شده
عکس سنگقبر و داستانکی از تشییع جنازه و جزيیات آن
زندگی و تراث
سالشمار زندگی
۱۲۹۸ تولد در پامنار تهران
۱۳۰۳ عزیمت به دهکده دربند به همراه خانواده، شروع به تحصیلات در مکتبخانه روستا
۱۳۱۴ اخذ مدرک شش ساله ابتدایی از دبستان دولتی تجریش
۱۳۱۷ ورود به دانشسرای مقدماتی، اخذ مدرک دوره اول متوسطه از دبیرستان دارالفنون تهران، آشنایی با ادبیات کودک و شروع به کار ترجمه
۱۳۱۹ اخذ گواهینامه از دانشسرای مقدماتی
۱۳۲۱ انتشار اولین شعر در مجله «نونهالان»
۱۳۲۴ چاپ اشعار در کتب درسی
۱۳۲۵ انتشار اولین کتاب او به نام «آواز فرشتگان»
۱۳۲۸ انتصاب به مدیریت مجلات دانش آموز و سازمان جوانان شیر و خورشید سرخ
۱۳۳۲ اعزام به دانشگاه کلمبیا و تحصیل یک ساله در رشته ادبیات کودک
۱۳۳۴ تاسیس مدرسه روش نو
۱۳۳۵ سردبیری مجله «کیهان بچهها»
۱۳۳۷ انتشار مجله «بازی کودکان»
۱۳۴۱ تاسیس شورای کتاب کودک
۱۳۶۳ انتشار آخرین کتاب او با نام سیاهک و سفیدک
۱۳۶۸ درگذشت به سبب بیماری سرطان
کودکی و نوجوانی، جوانی، پیری
شخصیت و اندیشه
زمینهٔ فعالیت
یادمان و بزرگداشتها
در ذهن و ضمیر دیگران
صمد بهرنگی
جنس نقدهای بهرنگی که در نقد کتاب آوای نوگلان یمینیشریف طرح شده، سیاسی ایدئولوژیک است. او در مجموعه مقالات خود مینویسد «میتوان گفت اثر عباس یمینیشریف خیلی از مرحله پرت است. این «جزوه ناظم» هیچ پیامی برای بچهها ندارد جز مقداری سرگرمی از راه لفاظی و پرحرفی و مشتی احکام کلی اخلاقی و احیانا متحجر... ادبیات کودک نباید فقط مبلغ محبت و نوعدوستی و قناعت و تواضع از نوع اخلاق مسیحیت باشد، به هرآنچه و به هرکه ضدبشری و غیرانسانی و سد راه تکامل تاریخی جامعه است، باید کینه ورزید و این کینه باید در ادبیات کودکان راه باز کند.» [۲] سپس بهرنگی با تحلیل طبقاتی اثر ادامه میدهد «تمام نوشتههای کتاب مخصوص شهر و قابل فهم آن دسته از فارسیزبانان اعیان و اشراف بود، به ندرت میتوان چیزی در کتابها یافت که با زندگی روستایی جور دربیاید.»خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref>
بدشکل است یا نام بدی دارد
(صمد بهرنگی،سخنی درباره آوای نوگلان مجموعه شعر برای کودکان اثر عباس یمینیشریف، مجموعه مقالات، تبریز، شمس، ۱۳۴۸، ص ۱۷ تا ۳۷)
کاووس حسنلی
«در شعر گذشتهی فارسی، مخاطب کودک و غیرکودک جدا نبودند و کودکان، مخاطبان مستقل به شمار نمیرفتند. شعر یمینیشریف چون مرحوم باغچهبان حلقهی اتصال شعر پیش از او و پس از اوست. باغچهبان و یمینیشریف در سرودههای خود مخاطب کودک را با مخاطب غیرکودک جدا کردند و آنان را با هویتی مستقل نگاه کردند. بیگمان این خود پیشرفتی اساسی در شعر کودک بود. اما یادآوری این نکته نیز در همین جا شایسته است که هر دو نفر آنان در جایگاهی بلند، نصیحتگرانه به کودک نگاه کردند و نتوانستند خود را به جای کودک بگذارند و از دریچهی چشم او جهان هستی را نگاه کنند.» [۳]
هوشنگ مرادی کرمانی
درونمایه سرودههایش بیشتر تعلیمی و نصیحتی هستند. اگرچه اکنون «کودک درون» تبدیل به شعار شده است، اما او به واقع کودک درونش فعال بود و کفشهای کودکی به پایش تنگ نبود. از دریچه صنعت شعر، شاید اشعارش آن قوت و قدرت را نداشت اما او هیچگاه برای هنرنمایی شعر نمیگفت. شعرهای او نه تنها خشونت را القا نمیکرد بلکه مثل وجود خودش، خیلی هم لطیف بود. به قول صمد بهرنگی که میگفت او برای کودکان نازک نارنجی شعر میسراید! من به جرات می توانم بگویم عباس یمینی شریف «سعدی شعر کودک» است.هوشنگ مرادی کرمانی. سعدی شعر کودک. . روزنامه شرق، ۲۸ آذر ۱۳۸۳.
احسان یارشاطر
یمینی نزدیك نیم قرن است برای كودكان شعر میگوید، شعرهای مناسب، شعرهای سنجیده، شعرهای درخور فهم كودكان و سنهای مختلف آنها، شعرهایی كه هم كودكان راخوش میكند، هم آموزنده است و هم درس زندگی و رفتار نیكو به آنها میدهد. شعر خوب برای كودكان گفتن تنها به سادهگویی برنمیآید. نكتههای باریكتر هست كه رعایت آنها هم قریحهی فكری میخواهد و هم دانستن فن. كودكان وزن و تكرارهای صوتی رادوست دارند. غالب اشعار اتل متل مانند، معنی منطقی روشنی ندارند. وزن و بازیهای صوتی است كه آنها را مطلوب بچهها میكند. عالم كودكان عالم دیگری است. منطق بزرگها هنوز آن را مهار نكرده است و در آن آزادیهایی هست كه ما آنها را از دست دادهایم. افراد نادری میتوانند به آن عالم برگردند و با كودكان دمساز شوند و به زبان خودشان برای آنها شعر بگویند و قصه بنویسند. یمینی شریف سرآمد آنهاست .اشعار او نونهالان را شاد و سیراب میكند و بزرگسالان را با تاثیری كه در آنهاست به عالم كودكان بازمیگرداند.[۴]
محمدهادی محمدی
«بیگمان یکی از کسانی که در تحلیلهای همزمانی دستاویز ستیز و خوارشماری قرار گرفت، عباس یمینیشریف بوده است. اندیشهها و آثار هنری او برای کودکان از سوی صمد بهرنگی و محمود کیانوش به نقد بیرحمانه گرفته شد و توانایی و استعداد او خوار شمرده شد.» [۵]
محمود کیانوش
«رفته رفته از میان کسانی که دل به تعلیم و تربیت کودک سپرده بودند، تنی چند به نیاز عمیق کودک امروز به شعر پیبردند و خود به ساختن شعر ویژه کودک پرداختند. جبار باغچهبان و عباس یمینیشریف از آن جمله بودند، که اولی پاکدل و بیادعا بود و دوستدار واقعی کودک و میکوشید که چیزهایی شعرگونه برای کودکان در حد نیازی که خود در باغچهاش داشت، بسازد. و اما دومی هرگز باور نکرد که شاعر نیست و آنچه که میسازد نه شعر است، نه حتی وسیلهای برای سرگرمی کودکان، چنان که انتظارشان را از شعر گمراه نکند و بتوانند میان آگهیهای منظوم بازرگانی و شعر تفاوتی بگذارند، و باز باور نکرد که قبول او نشانه خالی بودن میدان بود، نه پهلوانی او» کیانوش، محمود (چاپ سوم ۱۳۷۹). نقد و بررسی شعر کودک در ایران. تهران: نشر آگاه. ص. ۳۵. تاریخ وارد شده در |سال=
را بررسی کنید (کمک)
از نظر شریف
- «من نمیتوانم با آن عدهای که میگویند زبان شعر باید همیشه زبانی از ابهام داشته، مرموز و به طور حتم خیالانگیز باشد، هم عقیده باشم. به خصوص در مورد شعر کودک. زبان شعر مانند زبان نثر زبانی است قابل کاربرد برای اندیشهی شاعر و بیان نظر او دربارهی هر چیزی از چیزها و امری از امور و موضوعی از موضوعات. اینکه عدهای حدود شعر را محدود و دامنه آن را کوتاه میکنند، کاری به جا نیست. در حالی که زبان شعر زبانی زیبا، موزون، خوشآهنگ ،جالب، جاذب است که سریع تأثیر میگذارد، چرا از آن برای امور زندگی استفاده نشود و اگر استفاده شد بگویند شعر نیست! پس چیست؟ اگر میگویند نام آن نظم است، کلمهی نظم از ارزش این گونه شعرها نمیکاهد.» (کتاب نیم قرن در باغ شعر کودکان، چاپ پنجم، تهران، ۱۳۷۱، عباس یمینیشریف، انتشارات روش نو)
- «پنجاه سال پیش که به سرودن شعر برای کودکان و نوجوانان پرداختم، کس دیگری به نام شاعر کودکان وجود نداشت. تنها چند شاعر مانند ایرج میرزا، یحیی دولتآبادی، مهدی قلیخان هدایت، ملکالشعرا بهار، حبیب یغمایی، پروین اعتصامی، گل گلاب و یکی دو تن دیگر چند شعری برای کودکان سروده بودند.» (کتاب نیم قرن در باغ شعر کودکان، چاپ پنجم، تهران، ۱۳۷۱، عباس یمینیشریف، انتشارات روش نو)
تفسیر خود از آثارش
موضعگیریهای او دربارهٔ دیگران
نامههای سرگشاده
نامهای دستهجمعی
بیانیهها
جملهٔ موردعلاقه در کتابهایش
جملهای از ایشان
نحوهٔ پوشش
تکیهکلامها
خلقیات
منزلی که در آن زندگی میکرد (باغ و ویلا)
گزارش جامعی از سفرها(نقشه همراه مکانهایی که به آن مسافرت کرده است)
برنامههای ادبی که در دیگر کشورها اجرا کرده است
ناشرانی که با او کار کردهاند
بنیانگذاری
تأثیرپذیریها
استادان و شاگردان
علت شهرت
فیلم ساخته شده براساس
حضور در فیلمهای مستند دربارهٔ خود
اتفاقات بعد از انتشار آثار
نام جاهایی که به اسم این فرد است
کاریکاتورهایی که دربارهاش کشیدهاند
مجسمه و نگارههایی که از او کشیدهاند
ده تا بیست مطلب نقلشده از نمونههای فوق از مجلات آن دوره
برگههایی از مصاحبههای فرد
آثار و کتابشناسی
سبک و لحن و ویژگی آثار
تالیفات کودک و نوجوان
- آواز فرشتگان، ۱۳۲۵، مجموعه اشعار براي كودكان ۴ تا ۸ سال
- گربههاي شيپورزن، ۱۳۲۸، قصههاي منظوم براي ۸ تا ۱۲ سال
- قصههاي شيرين، ۱۳۲۶، داستانهاي منظوم براي كودكان و نوجوانان
- دو كدخدا، ۱۳۲۹، قصهاي منثور براي كودكان ۸ تا ۱۲ سال
- دنياگردي جمشيد و مهشيد، ۱۳۳۲، داستان سفر دو كودك به كشورهاي مختلف و شرحي از آن كشورها
- بازي با الفبا، ۱۳۳۳، كتابي براي آموختن الفبا در كودكستان
- داستان عروسك ۱۳۳۷، با همكاري اسماعیل والیزاده، كتابي است كمك درسي براي كلاس اول دبستان
- داستان بیژن و شیر، ۱۳۳۸، با همكاري اسماعیل والیزاده، كمك درسي براي كلاس دوم ابتدايي
- کتاب اول دبستان، ۱۳۳۹، با همكاري پرويز كلانتري و زماني كه مدتها كتاب درسي بود
- فری به آسمان می رود، ۱۳۴۴، داستاني است از حوادثي كه بر سر دختر گمشدهاي ميآيد براي كودكان ۸ تا ۱۲ سال
- آوای نوگلان، ۱۳۴۵، مجموعه اشعار براي كودكان قبل از دبستان و سالهاي اول و دوم
- پرویز و آیینه، داستاني است به شعر و نثر براي قبل از دبستان و سالهاي اول و دوم دبستان
- در میان ابرها، ۱۳۴۹، حاصل همكاري دانش آموزان و آموزگار، مجموعهاي است از داستانهاي منثور براي كودكان و نوجوانان
- گلهای گویا، ۱۳۵۰، اشعاري براي كودكان ۸ تا ۱۲ سال
- پوري و لباسهاي او، ۱۳۵۰، داستاني است به شعر و نثر براي قبل از دبستان و سالهاي اول و دوم
- همسايه عجيب، ۱۳۵۰، خاطراتي از دوران طفوليت نويسنده و همسايگان او براي نوجوانان
- باغ نغمهها، ۱۳۵۲، اشعاري براي نوجوانان
- دستمال گلدار و گنج بيصاحب، ۱۳۵۴، نمايشنامهاي است از يك داستان تاريخي براي كودكان دبستان و راهنمايي
- داستان خر و خركچي، ۱۳۵۵، داستاني است از يك روستايي كه به شهر مهاجرت كرده و پشيمان شده است. براي سالهاي آخر دبستان و راهنمايي
- كتاب توكا، ۱۳۵۶، وصف حال كسي است كه آرزوي خواندن كتاب دارد. براي كودكان 8 تا 12 سال
- خانه باباعلي، ۱۳۶۱، كتابي است براي قبل از دبستان و كمكي كلاسهاي اول و دوم دبستان
- شعر با الفبا، ۱۳۶۲، كتابي است به شعر براي آموختن الفبا در خانه و كودكستان و كمكي كلاس اول
- سياهك و سفيدك، ۱۳۶۳، داستاني است به نثر براي قبل از دبستان و كمكي كلاسهاي اول و دوم دبستان
- آواز سوسک، ۱۳۸۴
- شهر ناپدیدان، ۱۳۸۴، چاپ دوم
- باغ دوستی، ۱۳۸۵، چاپ دوم
- پلنگ یکهتاز، ۱۳۸۵، چاپ دوم
- کتاب ما بچهها، ۱۳۸۷
- دركودكستان، ۱۳۸۷
تالیفات بزرگسال
- آه ايران عزيز، ۱۳۵۳، اشعاري است با وزن شكسته درباره ايران و نام خليج فارس
- سفر با تور، چاپ ۱۳۵۵، اشعار بزرگسال
- نيم قرن در باغ شعر كودكان، ۱۳۶۶
- جدال در پرتگاه توچال، ۱۳۶۸
- فارسي زبان ايرانيان، ۱۳۶۸
ترجمهها
- برق و حريق، ۱۳۳۰، معلومات عمومي براي آگاهي از برق و آتشسوزي.
- روي زمين و زير زمين، ۱۳۳۰، گیاهشناسی برای کودکان، اثر اریاوبر، كتاب علمي براي پيش از دبستان و سالهاي اول دبستان
- جزيره مرجان، ۱۳۳۶، داستاني انگليسي اثر پلنتین
جوایز و افتخارات
منبعشناسی (منابعی که دربارهٔ آثار فرد نوشته شده است)
بررسی چند اثر
ناشرانی که با او کار کردهاند
تعداد چاپها و تجدیدچاپهای کتابها
منبعشناسی
کتب
فرازها و فرودهای شعر یمینی شریف. بزرگداشت یمینی شریف. بیجا: بینا. خسرونژاد، مرتضی (۱۳۸۲)
حسن لی، کاووس(1385) فرازها و فرودهای یمینی شریف، بزرگداشت یمینی شریف، آذرماه
یمینی شریف، عباس(1345) آواز فرشتگان یا اشعار کودکان، نقاشی متن:مرتضی ممیز، چاپ چهارم، تهران:سازمان کتاب های طلایی، وابسته به مؤسسۀ انتشارت امیرکبیر
مقالات
- جهان تيغ،مريم،سبك شناسي اشعار كودك و نو جوان عباس يميني شريف، فصلنامه تخصصي سبك شناسي نظم و نثر فارسي،(بهار ادب)سال چهارم – شماره اول ،بهار 1390.
- يارشاطر،احسان، يادنامه يميني شريف،(تهران:روش نو،۱۳۷۰).
- بهرنگی،صمد،سخنی درباره آوای نوگلان مجموعه شعر برای کودکان اثر عباس یمینی شریف، (تبریز: شمس، ۱۳۴۸).
- یمینی شریف،عباس،كتاب ما و بچه ها،(تهران:اداره كل آموزش بزرگسالان،با كمك سازمان تربيتي و علمي و فرهنگي ملل متحد،يونسكو،۱۳۴۱).
پایان نامه
- شرح احوال و نقد آثار عباس یمینیشریف، هومن رضاییان، کارشناسی ارشد، ۱۳۹۴
- بررسی مضامین برجسته شعر کودک در اشعار عباس یمینیشریف، محمود کیانوش و ناصر کشاورز، زهرا خانی، کارشناسی ارشد، ۱۳۹۷
- توصیف سبک شناسیک شعر کودک از مشروطیت به بعد (عباس یمینیشریف، جبار باغچهبان، محمود کیانوش، احمد شاملو، ترانهها، متلها و لالاییها)، مسعود زندوانی، کارشناسی ارشد، ۱۳۸۹
- بررسی وضعیت ادبیات کودک در نثر داستانی معاصر فارسی از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷ (با تکیه بر آثار عباس یمینیشریف، مهدی آذریزدی و صمد بهرنگی)، فاطمه بیدقی، کارشناسی ارشد، ۱۳۹۰
- بررسی ادبیات تعلیمی کودک و نوجوان در اشعار پروین اعتصامی، محمدتقی بهار، جبار باغچهبان، محمود کیانوش، عباس یمینیشریف، فاطمه اکبرنتاج بیشه، کارشناسی ارشد، ۱۳۹۲[۶]
نوا، نما، نگاه
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ یمینیشریف، نیم قرن در باغ شعر کودکان، چاپ پنجم، ۲۵ تا ۹۰.
- ↑ بهرنگی، مجموعه مقالات، ۱۷تا۳۷.
- ↑ کاووس حسنلی. فراز و فرودهای شعر یمینیشریف؛ نگاهی به شعر و زندگی عباس یمینیشریف. . مجله شعر، ش. ۶۹ (بهار ۱۳۹۰).
- ↑ شاعر کودکان، وبسایت عباس یمینیشریف
- ↑ جایگاه عباس یمینیشریف از دیدگاه تاریخی به ادبیات معاصر کودکان، محمدهادی محمدی، تارنمای زبان و ادبیات فارسی (آریا ادیب)
- ↑ پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، سامانه گنج، جستجو پایاننامههای مرتبط با عباس یمینیشریف
منابع
- یمینیشریف، عباس (۱۳۶۸). نیم قرن در باغ شعر کودکان. تهران: نشر روش نو.
پیوند به بیرون
- «جستوجو پایاننامههای مرتبط با عباس یمینی شریف». ایرانداک. بازبینیشده در ۲۲مهر۱۳۹۸.
- «شاعر کودکان». وبسایت عباس یمینیشریف. بازبینیشده در ۲۳مهر۱۳۹۸.
- «جایگاه عباس یمینیشریف از دیدگاه تاریخی به ادبیات معاصر کودکان، محمدهادی محمدی». تارنمای زبان و ادبیات فارسی (آریا ادیب). بازبینیشده در ۲۳مهر۱۳۹۸.
- «سامانه گنج، جستجو پایاننامههای مرتبط با علیاکبر دهخدا». ایرانداک. بازبینیشده در ۲۲مهر۱۳۹۸.
صمد بهرنگی. گنجینهٔ پژوهشی ایرج افشار. . گزارش میراث ۲، ش. ۴۴ (۱۳۹۰).
[۱]
خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref>
بدشکل است یا نام بدی دارد
افشار، ایرج (۱۳۵۸). نامههای سیاسی دهخدا. تهران: روزبهان.
(کتاب نیم قرن در باغ شعر کودکان، چاپ پنجم، تهران، ۱۳۷۱، عباس یمینی شریف، انتشارات روش نو)
- ↑ بهرنگی، مجموعه مقالات، ۱۷تا۳۷.