یحیی مهدوی

یحیی مهدوی
زادروز	1287 تهران
مرگ	23 تیر1379 تهران
ملیت	ایران
پیشه	مترجم و استاد دانشگاه

یحیی مهدوی متولد سال ۱۲۸۷ در تهران، استاد فلسفه دانشگاه تهران و از اولین مترجمان آثار فلسفی به زبان فارسی بود.

* * * * *

یحیی مهدوی چند سال ابتدایی از تحصیلاتش را نزد معلمان خصوصی در منزل گذارند وبعد از یک سال تحصیل در مدرسه دارالفنون،در سال 1307 درشعبه فلسفه و ادبیات مدرسه دارالمعلمین عالی به ادامه تحصیل پرداخت، ودر خرداد سال 1310 در این مدرسه فارغ التحصیل شد. در دوران تحصیل از محضر استادی چون :حسین گل گلاب،مسعود کیهان،میرزاعبدالعظیم خان قریب،دکار رضازاده شفق بدیع الزمان فروزان فر،ملک الشعرای بهار،میرزا عباس خان اقبال آشتیانی، آقا شیخ محمد سنگلچی،سید محمد کاظم عصار استفاده نمود.در شهریور سال 1310 جزو محصلان اعزامی برای تحصیل به فرانسه رفت و در آنجادر دانشگاه های استراسبورگ ومن پلیهو پاریس در محضر اساتید نامداری چون: دکتر ژرژ بلندل،هالب واکس،بوگله،پل گیوم،دکتر هانری والن،لئون برنشویک،امیل برهیه،آلبر ریو،آبل ری وآندره لالاند حاضر شد.در تابستان 1317 به ایران مراجعت کرد وپس از دوسال خدمت نظام وظیفه در اردیبهشت 1320 به تدریس فلسفه در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران پرداخت و پنج سال بعد به مقام استادی در دانشگاه نائل آمد. در مهرماه 1352 بازنشسته شد.

داستانک

داستانک استاد

برای آموختن حسن خط معلمی داشت و تمرین خوشنویسی را تا اواخر عمر ادامه داد تا جایی که در نوشتن خط نستعلیق خطاطی چیره دست شد.

داستانک سیاست

دکتر یحیی مهدوی هیچ گاه در پی کار سیاست یا شرکت در هیأت دولت نبود. فقط در زمان دکتر مصدق به پیشنهاد و دعوت دکتر غلامحسین صدیقی، برای دولت دوم مصدق، دکتر مهدوی قبول مسئولیت وزارت فرهنگ کرد و توسط دکتر صدیقی به دکتر مصدق معرفی شد و طرفین استقبال کردند. چهارشنبه 25تیرماه 1331_«صبح ساعت هشت، به خدمت آقای دکتر مصدق رسیدم و آقای دکتر یحیی مهدوی استاد دانشگاه را که از قبل به سمت وزارت فرهنگ معرفی کرده بودم، به خدمت آقای دکتر بردم؛ حسن استقبال کردند. بعد، آقای دکتر مهدوی خارج شدند» ( قول از دکتر حسین صدیقی) ولی پس از حوادث منتهی به واقعه ی سی ام تیرماه 1331، تغییرات دیگری انجام شد. دکتر صدیقی در یاداشتی شرح می دهد: «آقای دکتر مصدق گفتند پس چه کسی می تواند آنجا را اداره کند. گفتم به عقیده ی من دکتر یحیی مهدوی استاد دانشگاه، که هم عالم به امور فرهنگ است، هم درستکار و هم شجاع و هم صمیمی نسبت به شما و سیاست شما. گفتند این موضوع را مطالعه می کنم و به شما خبر می دهم. لکن،این موضوع را به کسی نباید گفت و خود شما وزارت کشور را قبول کنید.»

داستان‌های دیگر

یکی از عادات مهدوی نوشتن بیت یا ابیاتی بر روی برگ نخست یا صفحه عنوان کتابهایش بوده است. این عادت علاوه بر این که حاکی از علاقه وافر مهدوی به شعر است ، طبع نازک و روح لطیف و دقت نطرهای فیلسوف عالی قدر را نشان می دهد.

زندگی و تراث

وقف کتابخانه شخصی

یحیی مهدوی کتابخانه شخصی خود را در چهارم خرداد 1349 طی نامه ای به کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران وقف کرد، مشروط به اینکه کتاب ها تا زمان حیات وی ، به منظور استفاده علمی، نزد وی به امانت بماند. متن نامه رئیس وقت دانشگاه تهران،علینقی عالیخانی، در پاسخ به نامه مهدوی واعلام وصول دانشگاه چنین است:

« دانشمند محترم آقای یحیی مهدوی،استاد دانشگاه تهران

مرقومه مورخ جهارم خرداد 1349 در مورد وقف کتابخانه شخصی خود بر کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران واصل گردید. به کتابخانه مرکزی دستور داده شده است که مطابق نیت خیر جنابعالی و طبق شرایط مذکور در نامه مذکور اقدام کنند و به تدریج که کتابخانه تحویل خواهد شد در جای معین و مناسب قرار دهند. بنحوی که همه می دانند حضرتعالی همواره با پیوند های استوار وعلاقه ای مستمر موجد و بانی خدمات قابل تقدیر به دانشگاه بوده و کتبی که تا کنون از محل حقوق خود در سلسله انتشارات دانشگاه به طبع رسانیده اید دال بر علاقه مندی وافر شما به این کانون مهم تحقیق و تدریس کشور بوده است. وقف کتابخانه شخصی هم نشانه ای است دیگر و قطعا موجب مسرت همه دانشگاهیان و در آینده مورد استفده کلیه دانش پژوهان خواهد بود. اینک ضمن اظهار تشکر و امتنان مجدد از نیت بلند و سعه صدری که همیشه ابراز داشته اید نسبت به کتابخانه وقفی جنابعالی بر کتابخانه مرکزی اعلام قبض و قبول می شود و همانطور که شرط کرده اید کتابها ( طبق تعداد و صورتی که مشخص خواهید فرمود) نزد شخص شما و به منظور استفاده علمی به امانت گذاشته می شود. مراتب به شورای دانشگاه نیز اطلاع داده خواهد شد.

»

مهدوی در سال1378،یک سال پیش از در گذشت،آمادگی خود را برای انتقال کتابخانه اش اعلام کرد، سرانجام در تابستان سال 1383 این کتابخانه به کتابخانه ی مرکزی انتقال یافت و در تالار خواجه نصیرالدین طوسی، تالار مختص نگه داری کتاب های کمیاب و مجموعه های ویژه، استقرار یافت.

آثار و منبع‌شناسی

کارنامه و فهرست آثار

تألیفات

1. جامعه شناسی یا علم الاجتماع ، تهران: [بینا] ،(1322)
2. شکاکان یونان ، تهران:خوارزمی ،(1376)
3. فهرست نسخه های مصنفات ابن سینا ، تهران:دانشگاه تهران ،(1333)

ترجمه ها

1. بریه،امیل، تاریخ فلسفه:قرون وسطی در دوره تجدد، ترجمه و تلخیص یحیی مهدوی، تهران:خوارزمی،(1377)
2. شاله،فیلیسین، شناخت روش علوم یا فلسفه، ترجمه یحیی مهدوی ،تهران:دانشگاه تهران ،(1344)
3. فولکیه،پل، فلسفه عمومی یا مابعدالطبیعه بخش تمهیدی: مبحث انتقاد شناسی، ترجمه یحیی مهدوی، تهران:دانشگاه تهران،(1347)
4. فولکیه،پل، هستی شناسی (بحث وجود)، ترجمه یحیی مهدوی ، تهران:نشر دانشگاهی،(1378)
5. لایبنیتس،گاتفریدویلهلم، متادولوژی ، ترجمه یحیی مهدوی،تهران:خوارزمی ،(1375)
6. وال،ژان، بحث در مابعدالطبیعه، ترجمه یحیی مهدوی، تهران:خوارزمی، (1370)
7. ورنو،روژه، نگاهی به پدیدار شناسی و فلسفه های هست بودن، ترجمه یحیی مهدوی،تهران:خوارزمی،(1372)