حسین منزوی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌ادبیات
پرش به ناوبری پرش به جستجو
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
یاسوجیرو (بحث | مشارکت‌ها)
۵۵۵ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
طراوت بارانی (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۵۱ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
{{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
 
|نام                    = حسین منزوی
|تصویر                  =   
|تصویر                  =   
|توضیح تصویر            =  
|توضیح تصویر            =  
خط ۱۸: خط ۱۷:
|لقب                    = رها
|لقب                    = رها
|بنیانگذار              = غزل روایی
|بنیانگذار              = غزل روایی
|سال‌های فعالیت          =۱۳۵۰ تا ۱۳۸۳
|سال‌های فعالیت          =۱۳۵۰تا۱۳۸۳
|سبک شعری                = غزل٬سپید٬نیمایی
|سبک شعری                = غزل٬ سپید و نیمایی
|کتاب‌ها                  = از شوكران و شكر، از كهربا و كافور، با عشق در حوالي فاجعه، با سياوش از آتش...
|کتاب‌ها                  = [[از شوکران و شکر]]، [[از کهربا و کافور]]، [[با عشق در حوالی فاجعه]]، [[با سیاوش از آتش]] و...
|تخلص                    = رها
|تخلص                    = رها
|فرزندان                = غزل منزوی
|فرزندان                = غزل منزوی
|تحصیلات                  = فارغ التحصيل رشته ادبیات فارسی
|تحصیلات                  = فارغ‌التحصيل رشته ادبیات فارسی
|دانشگاه                = دانشگاه تهران
|دانشگاه                = دانشگاه تهران
|علت شهرت                = غزل
|علت شهرت                = غزل
|تأثیرپذیرفته از        = نیما یوشیج و حافظ
|تأثیرپذیرفته از        = حافظ و نیما یوشیج
|امضا                    =  
|امضا                    =  
}}
}}


'''حسین منزوی''' شاعر غزل‌ سرا که در سرودن شعر نیمایی و شعر سپید هم تبحر داشت. وی در ترانه سرائی نیز توانا بود. نقش منزوی، در زنده کردن غزل معاصر، چشمگیر ارزیابی شده‌است.
'''حسین منزوی''' شاعر مثنوی، قصیده، رباعی و چهارپاره‌سرا، سرایندهٔ شعر نیمایی و سپید، ترانه‌ و از زنده‌کنندگان غزل معاصر.
<center>* * * * *</center>
<center>* * * * *</center>
او را از شاعرانی می‌دانند که نوآوری‌ها و خلاقیت‌هایش در سرودن غزل کم‌نظیر بوده است تا بدان‌جا که با نوآوری‌های خاص خود، در ادراک صحیح استعاره و صور خیال از یک سو و با نگاه متفاوت و مضمون‌های تازه‌ای که در نظم و بیانش شکل گرفت در انتقال معانی و مفاهیمی نوین از سوی دیگر، به‌راستی اشعارش با شعرهای شاعران برجستهٔ معاصر هم‌پایه است. غزل منزوی را باید نوعی تلفیق آگاهانه‌ای از شعرهای نیما و حافظ دانست. منزوی در کنار توجه به ترکیب‌های واژگانی غزل سنتی، توانست ترکیب‌هایی نو بسازد که پیش از او سابقه‌ نداشت. برخی نقش نیما یوشیج و حسین منزوی را در زنده‌کردن شعر، همسنگ می‌دانند.


منزوی یکی از شاعران اثرگذار و نوآور در عرصه غزل معاصر است تا جایی که می توان نوآوری ها و خلاقیت های منزوی در غزل را کم نظیر دانست.
منزوی شیفتهٔ غزل بود و جریان سالم، فعال و زندهٔ شعر امروز را دنبالهٔ شعر نیما می‌دانست. از میان قالب‌های شعری، فقط در مثنوی و غزل ظرفیت بازتاب جامعهٔ امروز را می‌دید و در میان این دو غزل را لایق‌تر می‌دانست. غزل روایی با لحن نمایشنامه‌ای شیوه‌ای نو در رویکرد به غزل بود كکه زمینه‌ساز تحولی بزرگ در نگاه سنتی به غزل شد. البته او را نباید صرفاً غزل‌سرا نامید؛ چراکه در سرودن شعر نیمایی و سپید نیز بسیار تبحر داشت.  
حسين منزوي در قالب غزل، مثنوي،قصيده، رباعي و چهارپاره و ... شعر سروده است. او شيفته غزل بود و [[حافظ]] و [[نيما يوشيج]] را مي‌ستود. برخی نقش نیما یوشیج و منزوی را در زنده کردن شعر همسنگ می دانند. نوآوری منزوی در ادراک صحیح استعاره، صور خیال، نگاه متفاوت و مضمون های تازه ای که در نظم و بیان ویژه او شکل گرفت به راستی همشانه با شعرهای نو شاعران برجسته معاصر است. به این ترتیب، باید غزل منزوی را تلفیق آگاهانه ای از شعرهای نیما و حافظ دانست. منزوی در کنار توجه به ترکیب های واژگانی غزل سنتی، توانست ترکیب هایی نو بسازد که پیش از او سابقه‌ ای نداشته است.
 
منزوی اگر چه خود شخصیتی خاکستری نبود اما در پس زمینه شعرهایش غمی غریب کلمه ها را احاطه کرده است؛ غمی که از عمق نگاه او به پیرامونش بر می آید. او زمانی زندگی را جاری می داند اما گاهی در شعرهایش زندگی را نکوهش می کند. در کمتر شعری از منزوی نگاهی شاد و شاداب می بینیم که آن هم زاییده عامل های بیرونی است. در واقع زندگی برای منزوی سخت جریان داشت و این سختی در نگاه او به زندگی تاثیر گذاشته است.
 
حسين منزوي جريان سالم، فعال و زنده شعر امروز را دنباله شعر نيما مي‌دانست و از ميان قالب‌هاي شعري ، تنها در مثنوي و غزل ظرفيت بازتاب جامعه امروز را مي ديد و باور داشت كه از اين دو قالب شعري هنوز هم مي‌توان استفاده كرد و ميان اين دو نيز، غزل را لايق‌تر مي‌ديد؛ اما حيف است اگر او را تنها غزل سرا بناميم، او در سرودن شعر نيمايي و سپيد هم بسیار تبحر داشت. نقش منزوی، در زنده کردن غزل معاصر، بسيار حائز اهميت عنوان شده است و  بعضی از منتقدان کار او را انقلابی در غزل امروز می‌دانند و حتي آن‌را با کاری که نیما در تحول شعر فارسی کرد، مقایسه کرده‌اند.
 
او در خانواده‌ای فرهنگی زاده شد. پدر و مادرش معلم روستاهاي اطراف زنجان بودند. پدرش ''محمد'' نام داشت و به ترکی شعر می‌سرود. او تاثير و نقش پررنگ پدرش را اين گونه توصيف ميكند: ''پدرم معلم بود و نه فقط بلد بود اسم خودش را بنویسد، بلد بود شعر هم بنویسد و بلد بود اسم عشق هم بنویسد.''
حسین سالهاي ابتدايي زندگي اش را در روستاهاي ''نیک پی، کرگز و پیرسقا'' (یا پیرزاغه) زیست. او پس از سپري كردن دوره‌ دبيرستان و پس از اخذ دیپلم، در سال ۱۳۴۴ وارد [[دانشکده ادبیات دانشگاه تهران]] شد. سپس این رشته را رها کرد و به جامعه‌شناسی روی آورد اما این رشته را نیز ناتمام گذاشت. وی بعدها در سال ۱۳۵۸ با گذراندن واحدهای باقی‌مانده توانست مدرک کارشناسی خود را بگیرد.
 
حسين منزوي اولین دفتر شعرش را بنام ''حنجره‌ي زخمي تغزل'' در سال 1350 با همکاری ''انتشارات بامداد'' به چاپ رسانید و بر همگان روشن ساخت كه ظرفيت‌هاي بكر و ناب غزل را ميشناسد و همچنين از دغدغه‌هاي خود به مثابه يك هنرمند اجتماعي و حساسيت متعالي شاعرانه‌اش پرده براي نخستين بار پرده برداشت؛ او با همين مجموعه برنده جایزه اولین دوره ''شعر فروغ'' و به عنوان بهترین شاعر جوان این دوره، معرفی شد.
منزوی در بیشتر غزل هایش برای توصیف محبوب از طبیعت و مظاهر طبیعی بهره می گیرد. تشبیه چشم، رنگ و رخ محبوب به گل، باغ و دریا از ویژگی های عاشقانه های وی به شمار می رود.
 
''"دریای شورانگیز چشمانت چه زیبا است/ آن جا که باید دل به دریا زد، همین جا است
در من طلوع آبی آن چشم روشن/ یادآور صبح خیال انگیز دریا است
گل کرده باغی از ستاره در نگاهت/ آنک چراغانی که در چشم تو برپا است
بیهوده می کوشی که راز عاشقی را/ از من بپوشانی که در چشم تو پیدا است
ما هر دُوان خاموش خاموشیم، اما/ چشمان ما را در خموشی گفت و گوها است"''
 
منزوی در تصاویر شعری خود از عنصر تشبيه به وفور استفاده می کند و بیشتر تصویرهای شعری اش در کنار مضمون های عاشقانه، بازتاب مسایل اجتماعی است. هر چند که برخی از تصاویر شعری او از شعر گذشتگان مایه گرفته است اما نوآوری در معانی و تصویرهای جدید به شعر او ویژگی خاصی بخشیده است.
منزوی سپس وارد راديو و تلويزيون ملي شد و در گروه ''ادب امروز'' به سرپرستی زنده یاد [[نادر نادرپور]] به فعالیت پرداخت. چندی بعد، مسئولیت برنامه های رادیو و تلویزیونی متعددی را برعهده گرفت که از آن میان می توان به برنامه های ''«کتاب روز»، «یک شعر و یک شاعر»، «شعر ما و شاعران ما»، «آیینه و ترازو» و «آیینه آدینه»'' اشاره كرد. وي همچنين براي مدتي مسئول دفتر شعر ''مجله ادبي رودكي'' بود.
 
منزوي دستي هم  در ترانه سرايي داشت. ترانه هایش در کنار زبان ساده و روان از شیوایی برخوردار است. همچنین برخی ویژگی های شعری وی همچون کهن گرایی، درخشش موسیقی بیرونی، پرداختن به نوآوری در ساختار و قالب های شعری و بهره گیری وزن های تازه، در ترانه های او دیده می شود. پرکاربردترین گونه های شعری نیز در ترانه هایش دوبیتی های پیوسته است.
 
غزل روايي با لحن نمايشنامه‌اي شيوه‌اي نو در رويكرد به غزل بود كه زمينه ساز تحولي بزرگ در نگاه سنتي به غزل شد. منزوي بسيار به روايت علاقه داشت. شايد اين ريشه را از زماني كه كودك بود و مادر بر سر بالينش ''قصه ‌هاي امير ارسلان'' را ميخواند ‌به ارث داشته باشد. از اين رو به ترانه‌سرايي علاقه‌مند ميشود و پا در اين حرفه مي‌گذارد.او در ترانه‌هایش هم به مانند اشعارش نگاه و توجه اصلی‌اش به عشق است و به قول خودش عشق هویت اصلی آثارش را شكل داده است. در شعر محاوره‌اي(ترانه)، صداقت و صميميت كلام و غناي موسيقايي ترانه‌ها و غزل هاي حسين منزوي، موجب اقبال عمومي هنرمندان ديروز و امروز عرصه‌ي موسيقي و آواز شد.''كوروش يغمايي'' نام آلبوم خويش را از غزل ''"هنگام وصل ماست، به باغ بزرگ شب..."'' برگزيد و ''محمد نوري''، چند ترانه فوق‌العاده از منزوي به رشته آواز كشيد:''" نميشه غصه يه لحظه ما رو تنها بذاره؟..."'' از آن جمله است.''داريوش اقبالي'' نيز چند مورد از غزل‌هاي او را كه تم و مايه‌هاي اجتماعي داشتند را به آواز خواند.
 
در اين راستا مي‌بايست اضافه كرد كه او در سرایش نزدیک به 150 ترانه با آوازخوانان و هنرمندان ديگر ایراني هم چون: ''حسین خواجه امیری (ایرج)، جمال وفایی، ناصرمسعودی، بانو فیروزه، بانو گیتی و مسعود خادم'' همکاری داشته است.
حسين منزوي ، از هر چه سرود و در هر ژانري از غزل كه وارد شد، سرامد بود. گواه اين ادعا اين كه سروده غزلش با مطلع''"ايرانم، اي از خون ياران لاله‌زاران/ وي لاله‌زار بي خزان از خون ياران"'' بعد از در گذشتش! به عنوان بهترين غزل (وطني) برگزيده شد.
منزوي بدين گونه ذهنيت‌هاي عاشقانه،اجتماعي ،ملي،آييني و هبوطي،طعن‌ها و گلايه‌هاي جامعه‌ي خويش را به طرز شگفت انگيزي آينگي كرده است و غزلش چون الماسي خوش تراش، شعاع عاطفي و هيجاني مخاطبان خود از هر قشري را در خود متبلور كرده است.
او پس از انقلاب در سال نخست انتشار [[مجله سروش]] نیز با این مجله و به عنوان مسئول صفحه شعر همکاری داشت.
 
دومین کتاب منزوی پس از 8 سال سکوت، با نام ''«صفر خان»'' در قالب یک شعر بلند در ستایش از مردانگی صفر قهرمانیان، دیرپاترین زندانی سیاسی دوران محمدرضا پهلوی منتشر شد. وی با ستودن از روحیه آزادگی قهرمانیان از این که گروهی با برچسب های سیاسی و خطی قصد انحصاری کردن این زندانی آزادی خواه را داشته و دارند، گفت: این شعر در حقیقت ستایش نامه و ادای دین شعر معاصر بود به صفر قهرمانیان که پهلوان زندانی های سیاسی شاه شد با 33 سال حبس بی وقفه. گفتنی است نخستین چاپ این کتاب را ''نشر چکیده'' در سال 1358  انجام رسانده و ''نشر یکتا رصد'' زنجان در سال 1382 به تجدید چاپ آن همت گماشته است.
حساسيت فوق العاده‌ي شاعري، احاطه‌ي كامل به تكنيك‌هاي شعري و استفاده‌ي توأمان از ماييه‌هاي شعر ديروز و امروز، مخاطبان شعر ديروز را به چاشني ترزباني‌ها و نوآوري‌ها خرسند ميكند و مخاطبان غزل مدرن را نيز با ساحت‌هاي نوين تجربي، پويا و پرنشاط مي‌دارد. از اين روست كه غزل منزوي طيف گسترده‌اي از مخاطبان و خوانندگان را همراه خود دارد.
 
''از دشت و دره سر زدم از كوه رد شدم
دريا شدن مرا به چه كاري كه وا نداشت... ''


این شاعر مضامین عاشقانه، در تصاویرسازی‌هایش، از عنصر تشبیه به‌وفور استفاده می‌کند و بیانش بازتاب‌کنندهٔ مسائل اجتماعی است. گاهی از شعر گذشتگان مایه گرفته؛ اما نوآوری در معانی و تصویرهای جدید، به شعر او ویژگیِ خاصی بخشیده است.


منزوی به روایت علاقه بسیاری داشت. شاید این ریشه را از زمانی که کودک بود و مادر بر سر بالینش ''قصه‌های امیرارسلان'' را می‌خواند ‌به‌ارث برده باشد. ازاین‌رو به ترانه‌سرایی علاقه‌مند می‌شود و پا در این حرفه گذاشت. او در ترانه‌هایش نیز به‌مانند شعر نگاه و توجه اصلی‌اش را معطوف عشق کرد و به‌قول خودش عشق هویت اصلی آثارش را می‌سازد. در شعر محاوره‌ای(ترانه)، صداقت و صمیمیت کلام و غنای موسیقایی ترانه‌ها و غزل‌های حسین منزوی، موجب اقبال عمومی هنرمندان دیروز و امروز عرصهٔ موسیقی و آواز شد. [[كوروش یغمایی]] نام آلبوم خود را از غزل ''هنگام وصل ماست، به باغ بزرگ شب...'' برگزید و [[محمد نوری]]، چند ترانهٔ فوق‌العاده از منزوی را آواز کرد:
<span style="color:orange"> ''نمی‌شه غصه یه لحظه ما رو تنها بذاره؟...''</span><noinclude>
ترانه‌های منزوی نیز در کنار زبان ساده و روان، بیانی شیوا دارد. ترانه‌هایش غالباًدوبیتی‌های پیوسته است. وی در ترانه‌سرایش نیز برخی ویژگی‌های شعری‌ خود، مانند کهن‌گرایی، درخشش موسیقیِ بیرونی، پرداختن به نوآوری در ساختار و قالب‌های شعری و وزن‌های تازه را به‌کار گرفته است.
''داریوش اقبالی'' دیگر خواننده‌ای است که چند نمونه از غزل‌های منزوی با درون‌مایه‌ٔ اجتماعی را با آهنگی به‌یادماندی خواند. منزوی حدود ۱۵۰ ترانه برای آوازخوانان و هنرمندانی چون: ''حسین خواجه امیری (ایرج)''، ''جمال وفایی''، ''ناصر مسعودی''، ''بانو فیروزه''، ''بانو گیتی'' و ''مسعود خادم'' سروده است.




==داستانک==
==داستانک==
حتي اين هم حرف تكراري شده است كه وقتي انسان هايي از دنيا مي روند، آنچنان ياد مي شوند و چنان دوستاني پيدا مي كنند كه در حيات شان اصلا نداشته اند. آنها كه شناخت دارند، خوب مي دانند كه اين حكايت به شكل ويژه و منحصر به فردي درباره حسين منزوي، صدق مي كند
===مرغ و خروس کلاس پنجم===
 
کلاس پنجم، شاگرد اول شده بودم. روزی آقایی با هیئتی دهاتی در را زد و وارد شد. دیدم هشت مرغ و خروس آورده و یک بسته. گفت: «اینا رو آقای منزوی، باباتون داده.»
'''جا ماندن از يادداشت'''
پدرم که آمد، گفت: «اینا رو آقای مطلبی آورد برای تو و گفت اینا رو بدین حسین بخوره، بهتر درس بخونه، این کتابا رو هم بدین بخونه.» هدیهٔ معلم دورهٔ ابتدایی من این بود: هفت جلد رمان تاریخیِ «به‌سوی روم» نوشتهٔ محمدابراهیم زمانی آشتیانی.
 
در خانه اي قديمي واقع در ''خيابان ژاله'' به سبك معماري دوران قاجار با تزئيناتي عجيب و غريب و پر از عكس و اشياي عتيقه كه فقط  تعدادي شمع روشنايي شان را تامين كرده  بود، [[انجمن ادبي سعد]] برگزار ميشد. به من گفتند كه امشب يك شاعر جوان از زنجان ميهمان ماست. من هم هميشه آماده بودم تا شعر شاعران جوان را گوش بدهم و اگر خوشم آمد يادداشت كنم. شاعر تازه كار و جوان كه شروع به شعر خواندن ميكند و ''بهروز رضوي'' كه از شعر خوشش آمده بود شروع به يادداشت ميكند اما چند كلمه اي را جا مي ماند. شروع آشنايي رضوي و منزوي از اين خانه مرموز شروع شد.
'''مرغ و خروس'''
 
کلاس پنجم من شاگرد اول شده بودم، روزی یک آقایی با هیاتی دهاتی در را زد و وارد شد دیدم هشت تا مرغ و خروس آورده و یک بسته. گفت اینارو آقای منزوی، باباتون داده.
پدرم که آمد، گفت اینا رو آقای مطلبی(معلم دوره‌ي ابتدايي منزوي) آورد برای تو. گفت اینارو بدین حسین بخوره، بهتر درس بخونه، این کتابا رو هم بدین بخونه. هفت جلد رمان تاریخی «به سوی روم» بود نوشته محمدابراهیم زمانی آشتیاني.


'''روزنامه'''
'''روزنامه'''
خط ۹۶: خط ۵۸:
'''شعر من قشنگ تره!'''
'''شعر من قشنگ تره!'''


روزي به خودم  اجازه اين گستاخي را دادم كه او را نصيحت كنم، فقط از اين بابت كه از او بزرگ‌تر بودم، گفتم: حسين جان كمي بيشتر به فكر خودت باش. منزوي جواب داد: بهمني جان([[محمد علي بهمني]]): نصف قرن ديگر و حتي شايد زودتر، هيچ‌كس نمي‌پرسد كه منزوي يا محمد علي بهمني چگونه زندگي ميكردند، گرسته بودند يا سير ... تنها به اشعارمان نگاه ميكنند و شعر من از شعر تو بهتر است.
روزي به خودم  اجازه اين گستاخي را دادم كه او را نصيحت ك نم، فقط از اين بابت كه از او بزرگ‌تر بودم، گفتم: حسين جان كمي بيشتر به فكر خودت باش. منزوي جواب داد: بهمني جان([[محمد علي بهمني]]): نصف قرن ديگر و حتي شايد زودتر، هيچ‌كس نمي‌پرسد كه منزوي يا محمد علي بهمني چگونه زندگي ميكردند، گرسته بودند يا سير ... تنها به اشعارمان نگاه ميكنند و شعر من از شعر تو بهتر است.




خط ۱۱۳: خط ۷۵:
===داستانک‌های دشمنی===
===داستانک‌های دشمنی===


===داستانک‌های دوستی===
===چند کلمه جاماندن و یک عمر دوستی===
در خانه‌ای فرسوده واقع در خیابان ژاله که فقط با نور تعدادی شمع، روشن می‌شد و به‌سبک معماری دوران قاجار بود و تزئیناتی عجیب و غریب داشت و اشیای عقتیقه و پُر بود از عکس‌های قدیمی، [[انجمن ادبی سعد]] برگزار می‌شد. ''بهروز رضوی'' را ندا دادند که امشب شاعری جوان از زنجان مهمان انجمن است. او همیشه آماده بود تا شعر شاعران جوان را گوش دهد و اگر خوشش آمد یادداشت کند. شاعر تازه‌کار اولین بیتش را که خواند، رضوی دست‌به‌قلم شد؛ اما چند کلمه‌ای جا ماند. همین شد سبب آشنایی رضوی و منزوی که از آن خانهٔ مرموز، آغاز شد.


===داستانک‌های قهر===
===داستانک‌های قهر===
خط ۱۲۸: خط ۹۱:


===داستانک نحوهٔ مرگ، بازتاب خبر مرگ در روزنامه‌ها و مجلات و نمونه‌هایی از آن===
===داستانک نحوهٔ مرگ، بازتاب خبر مرگ در روزنامه‌ها و مجلات و نمونه‌هایی از آن===
====حسین که رفت، دوستانش آمدند====
حتی این هم حرفی است تکراری که وقتی انسان‌ها از دنیا می‌روند، آنچنان یاد می‌شوند و چنان دوستانی پیدا می‌کنند که در تمام زندگی‌شان اصلاً نداشتند. آن‌ها که شناخت دارند، خوب می‌دانند که این حکایت به‌شکل ویژه و منحصربه‌فردی دربارهٔ حسین منزوی، صدق می‌کند.


===داستانک‌های دارایی===
===داستانک‌های دارایی===
خط ۱۳۹: خط ۱۰۵:
===داستانک‌های مشهور ممیزی===
===داستانک‌های مشهور ممیزی===


===داستانک‌های مربوط به مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها و حضور رادیو یا تلویزیون یا فضای مجازی همراه ارايه نمونه‌هایی از آن برای بخش شنیداری و تصویری===
 
===داستانک‌های مربوط به مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها و حضور رادیو یا تلویزیون یا فضای مجازی همراه ارایهٔ نمونه‌هایی از آن برای بخش شنیداری و تصویری===
 


===عکس سنگ‌قبر و داستانکی از تشییع جنازه و جزيیات آن===
===عکس سنگ‌قبر و داستانکی از تشییع جنازه و جزيیات آن===


===داستان‌های دیگر===
===داستان‌های دیگر===




==زندگی و تراث==
==زندگی و تراث==
===سال‌شمار زندگی===


===روی دور تند===
در اولین روز پاییز ۱۳۲۵ در خانواده‌ای فرهنگی و در محله فردوسی زنجان زاده شد.
حسین در خانواده‌ای فرهنگی چشم گشود. پدر و مادرش معلم روستاهای اطراف زنجان بودند. پدرش ''محمد''، به‌ترکی می‌سرود. منزوی در توصیف تأثیر و نقش پررنگ پدر می‌گوید:
:''پدرم معلم بود و نه فقط بلد بود اسم خودش را بنویسد، بلد بود شعر هم بنویسد و بلد بود اسم عشق هم بنویسد.''
سال‌های نخست زندگی‌اش را در روستاهای ''نیک‌پی''، ''کرگز'' و پیرسقا'' (یا پیرزاغه) زیست. دوران ابتدایی٬ راهنمایی و متوسطه خود را در زادگاهش گذراند و در سال ۱۳۴۴ برای ادامه تحصیل در شاخه ادبیات فارسی وارد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد. سپس این رشته را رها کرد و به جامعه‌شناسی روی آورد؛ اما آن را نیز ناتمام گذاشت و بعدها در سال ۱۳۵۸ با گذراندن واحدهای باقی‌مانده، بالاخره توانست مدرک کارشناسی خود را بگیرد.


'''روی دور تند'''
نخستین دفتر شعرش [[حنجره زخمی تغزل]] را در سال ۱۳۵۰ با انتشارات بامداد به‌چاپ رساند و با همین تک اثر توجه بسیاری از ادبیان را به خود جلب کرد. سپس وارد رادیو و تلویزیون ملی ایران شد و در گروه «ادب امروز» در کنار [[نادر نادرپور]] شروع به فعالیت کرد. چندی بعد، مسئولیت برنامه‌های متعددی را برعهده گرفت که از آن میان «کتاب روز»، «یک شعر و یک شاعر»، «شعر ما و شاعران ما»، «آیینه و ترازو» و «آیینه آدینه» نمونه‌های خاصی است. وی در زمان فعالیتش در رادیو، مسئولیت نویسندگی و اجرای برنامه‌هایی را نیز به‌عهده داشت.


بعد از انقلاب در کنار [[پرویز خرسند]] که سمت سردبیری [[مجله سروش]] را عهده‌دار بود٬ مسئول دفتر آن مجله شد. پس از برکناری خرسند٬ منزوی نیز از کار برکنار شد. منزوی که دغدغهٔ نان داشت، مدتی مشغول به کار در «فرهنگستان نیاوران» شد و مدتی هم در کتابخانه «حسینه‌ٔ ارشاد» کار کرد. مدتی نیز مسئول دفتر شعر ''مجله ادبی رودکی'' بود.


در اولین روز پاییز ۱۳۲۵ در خانواده‌ای فرهنگی و در محله فردوسی زنجان زاده شد.
او در سال ۱۳۶۳ مدتی شروع به تدریس خصوصی کرد و مدتی هم با [[مهدی اخوان ثالث]] در انتشارات [[فرانکلین|انقلاب اسلامی]] که سید [[علی موسوی گرمارودی]] رئیس آن شده بود٬ به ویراستاری پرداخت و بعد از آن تقریباً هیچ کار دیگری نکرد. فقط از راه انتشار شعرهایش گذران عمر می‌کرد. درضمن موسیقی را خوب می‌شناخت و صدا و خط خوبی هم داشت.
دوران ابتدایی٬ راهنماایی و متوسطه خود را در زادگاهش گذراند و در سال ۱۳۴۴ برای ادامه تحصیل در شاخه ادبیات فارسی وارد [[دانشکده ادبیات دانشگاه تهران]] شد.
نخستین دفتر شعرش [[حنجره زخمی تغزل]] در سال ۱۳۵۰ به چاپ رساند و با همین تک اثر توجه خیل ادبیان را به خود جلب کرد. سپس وارد [[رادیو و تلویزیون ملی ایران]] شد و در [[گروه ادب امروز]] در کنار [[نادر نادرپور]] شروع به فعالیت کرد. وی در زمان فعالیتش در رادیو، مسئولیت نویسندگی و اجرای برنامه‌هایی را به عهده داشت.
بعد از انقلاب در کنار [[پرویز خرسند]] که سمت سردبیری [[مجله سروش]] را عهده‌دار بود٬ مسئول دفتر آن مجله شد.پس از برکناری خرسند٬منزوی نیز از کار برکنار شد. منزوی که دغدغه نان داشت مدتی مشغول به کار در [[فرهنگستان نیاوران]] شد و مدتی هم در کتابخانه [[حسینه‌ی ارشاد]] کار کرد.


او در سال ۱۳۶۳ مدتی شروع به تدریس خصوصی کرد و مدتی هم با [[مهدی اخوان ثالث]] در [[انتشارات انقلاب اسلامی]]([[فرانکلین سابق]]) که [[سید علی موسوی گرمارودی]] رئیس آن شده بود٬ به عنوان ویراستار مشغول کار شد و بعد از آن تقریبن هیچ کار دیگری نکرد.منزوی فقط از راه انتشار شعرهایش گذران عمر کرد.او همچنین موسیقی را خوب می شناخت و صدا و خط خوبی هم داشت.
حسین منزوی در سال ۱۳۵۴ ازدواج کرد، عمر این ازدواج چندان طولانی نبود و در سال ۱۳۶۰ به جدایی انجامید. حاصل این ازدواج دختری است به نام '''غزل'''. منزوی پس از متارکه هرگز به‌طور جدی به تجدید فراش فکر نکرد مگر در سال‌های آخر زندگی‌اش که آن‌هم به‌علت بیماری و رنج پدر، بی‌نتیجه ماند. وی سخت دلبسته‌ٔ پدر و مادرش بود و یک سال و نیم آخر عمر پدر، متوفی به‌تاریخ سوم اسفند ۱۳۸۲، با وجود نابسامانی وضع خویش  خود، او را تیمار می‌کرد.


حسین منزوی در سال ۱۳۵۴ ازدواج کرد، عمر این ازدواج چندان طولانی نبود و در سال ۱۳۶۰ به جدایی انجامید. حاصل این ازدواج دختری به نام '''غزل''' است.منزوی پس از متارکه هرگز به طور جدی به تجدید فراش فکر نکرد مگر در سالهای آخر زندگی‌اش که آن‌هم به خاطر بیماری و رنج پدر٬بی نتیجه ماند. منزوی در سال‌های پایانی عمر به زادگاه خود بازگشت و تا زمان مرگ در زنجان باقی ماند.
منزوی در سال‌های پایانی عمر به زادگاه خود بازگشت و تا زمان مرگ در زنجان باقی ماند و سرانجام در روز شانزدهم اردیبهشت سال ۱۳۸۳ بر اثر نارسایی قلبی و ریوی و پس از یک عمل جراحی طولانی در سن ۵۸سالگی در ''بیمارستان رجایی تهران'' درگذشت. علت مرگ او '''آمبولی ریوی''' گزارش شد. حسین منزوی را کنار آرامگاه پدرش محمد، واقع در مزار پایین شهر زنجان، به خاک سپردند.


منزوی سخت دلبسته‌ی پدر و مادرش بود و یک سال و نیم آخر عمر پدرـمتوفی به تاریخ سوم اسفند ۱۳۸۲ـ با وجود نابسامانی وضع خویش ٬ خودْ او را تیمار میکرد.
وی سرانجام در روز شانزدهم اردیبهشت سال ۱۳۸۳ بر اثر نارسایی قلبی و ریوی و پس از یک عمل جراحی طولانی در سن ۵۸ سالگی در ''بیمارستان رجایی تهران'' درگذشت. علت مرگ او '''آمبولی ریوی''' گزارش شد. وي در کنار آرامگاه پدرش در زنجان واقع در مزار پائین به خاک سپرده شد.


===کودکی و نوجوانی، جوانی، پیری===


===کودکی و نوجوانی، جوانی، پیری===


===شخصیت و اندیشه===
===شخصیت و اندیشه===
خط ۱۷۹: خط ۱۵۰:


===تفسیر خود از آثارش===
===تفسیر خود از آثارش===
دومین کتاب منزوی پس از ۸ سال سکوت، با نام ''«صفرخان»'' در قالب شعری بلند در ستایش از مردانگی صفر قهرمانیان، دیرپاترین زندانی سیاسی دوران محمدرضا پهلوی منتشر شد. وی با ستودن روحیهٔ آزادگی قهرمانیان از اینکه گروهی با برچسب‌های سیاسی و خطی قصد انحصاری‌کردن این زندانیِ آزادی‌خواه را داشته و دارند، گفت:
{{گفتاورد تزیینی|این شعر درحقیقت ستایش‌نامه و ادای دین شعر معاصر بود به صفر قهرمانیان که پهلوان زندانی‌های سیاسی شاه شد با ۳۳ سال حبس بی‌وقفه.}}


===موضع‌گیری‌های او دربارهٔ دیگران===
===موضع‌گیری‌های او دربارهٔ دیگران===
 
منزوی حافظ و [[نیما یوشیج]] را می‌ستود.
===همراهی‌های سیاسی===
===همراهی‌های سیاسی===


خط ۲۱۸: خط ۱۹۱:
===علت شهرت===
===علت شهرت===


===فیلم ساخته شده براساس===
===فیلم ساخته‌شده براساس===


===حضور در فیلم‌های مستند دربارهٔ خود===
===حضور در فیلم‌های مستند دربارهٔ خود===
خط ۲۳۷: خط ۲۱۰:
==آثار و منبع‌شناسی==
==آثار و منبع‌شناسی==
===سبک و لحن و ویژگی آثار===
===سبک و لحن و ویژگی آثار===
منزوی شخصیتی خاکستری نبود و در پس‌زمینهٔ شعرهایش غمی غریب که از عمق نگاه او به پیرامونش برمی‌آید، کلمه‌ها را احاطه کرده است. او زمانی زندگی را جاری می‌داند؛ اما گاهی نیز در شعرهایش زندگی را نکوهش می‌کند. در کمتر شعری از منزوی نگاهی شاد و شاداب می‌بینیم که آن‌هم زاییدهٔ عوامل بیرونی است. درواقع زندگی برای منزوی سخت جریان داشت و این سختی در نگاه او بر زندگی تأثیر گذاشته است.
حسین منزوی، از هرچه سرود و در هر نوعی از غزل که وارد شد، سرآمد بود. گواه این ادعا سرودهٔ غزلی است که بعد از درگذشتش به‌عنوان بهترین غزل (وطنی) برگزیده شد:
{{شعر|نستعلیق|سبک=color: purple}}{{ب|ایرانم! ای از خونِ یاران، لاله‌زاران!|ای لاله‌زارِ بی‌خزان از خونِ یاران!}}
{{ب|ایرانم! ای معشوقِ ناب! ای نابِ نایاب!|وی عاشقانت بی‌شمارِ بی‌شماران!}}
{{ب|یک چشمِ تو خندان و یک چشمِ تو گریان|چون شادخواران در کنارِ سوگواران}}
{{ب|ایرانِ من! آه ای زده از شعرِ حافظ|زیباترین گُل را به گیسویِ بهاران}}
{{ب|ای خونِ دامن‌گیرِ بابک در رگانت|جاری‌ترین سیلابِ سُرخِ روزگاران}}
{{ب|پیشِ بهارِ تو، بهشت از جلوه اُفتاد|ای باغ‌ها پیشِ کویرت شرمساران}}
{{ب|ای رودهایت رهشناسانِ رسیدن|وز شوقِ پیوستن به دریا بی‌قراران}}
{{پایان شعر}}
<center><font color=darkcyan>ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ</font></center>
{{شعر|نستعلیق|سبک=color: purple}}{{ب|ایرانِ من! لختی بمان تا باز پیچد|در گوشت آوازِ بلندِ سربه‌داران}}
{{ب|لختی بمان تا آن سوارانِ سرآمد|همراهی‌ات را سر برآرند از غباران}}
{{پایان شعر}}
<center><font color=darkcyan>ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ</font></center>
{{شعر|نستعلیق|سبک=color: purple}}{{ب|می‌خوانم آوازی برایت عاشقانه|همراهی‌ام با رعد و برق و باد و باران}}
{{ب|از این شکستن‌ها مکن پروا که آخر|پیروزی ای ایران! به‌رغمِ نابکاران}}
{{پایان شعر}}
<center><font color=darkcyan>ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ</font></center>
{{شعر|نستعلیق|سبک=color: purple}}{{ب|نامِ تو را بر صخره‌ای بی‌مرگ کندند|ایرانِ من! ای یادگارِ یادگاران!}}
{{پایان شعر}}
حسین منزوی اولین دفتر شعرش، ''حنجره‌ٔ زخمی تغزل'' را در سال ۱۳۵۰ با همکاریِ ''انتشارات بامداد'' به‌چاپ رسانید و بر همگان روشن کرد که ظرفیت‌های بکر و ناب غزل را می‌شناسد و از دغدغه‌های خود به مثابه یک هنرمند اجتماعی و حساسیت متعالی شاعرانه‌اش برای نخستین بار پرده برداشت. او با همین مجموعه، برندهٔ جایزهٔ اولین دورهٔ ''شعر فروغ'' و به‌عنوان بهترین شاعر جوان این دوره، معرفی شد.
منزوی در بیشتر غزل‌هایش برای توصیف محبوب از طبیعت و مظاهر طبیعی بهره می‌گیرد. تشبیه چشم، رنگ و رخ محبوب به گل، باغ و دریا از ویژگی‌های عاشقانه‌های اوست.
{{شعر|نستعلیق|سبک=color: purple}}{{ب|دریای شورانگیز چشمانت چه زیباست|آنجا که باید دل به دریا زد، همین جاست}}
{{ب|در من طلوع آبی آن چشم روشن|یادآور صبح خیال‌انگیز دریاست}}
{{ب|گل کرده باغی از ستاره در نگاهت|آنک چراغانی که در چشم تو برپاست}}
{{ب|بیهوده می‌کوشی که راز عاشقی را|از من بپوشانی که در چشم تو پیداست}}
{{ب|ما هر دُوان خاموش خاموشیم، اما|چشمان ما را در خموشی گفت‌وگوهاست}}
{{پایان شعر}}
منزوی بدین‌گونه ذهنیت‌های عاشقانه، اجتماعی، ملی، آیینی و هبوطی، طعن‌ها و گلایه‌های جامعهٔ خویش را به‌طرز شگفت‌انگیزی آینگی کرده است و غزلش چون الماسی خوش‌تراش، شعاع عاطفی و هیجانی مخاطبان خود را از هر قشری که باشند در خود متبلور می‌کند.
حساسیت فوق‌العاده‌ٔ شاعری، احاطهٔ کامل به تکنیک‌های شعری و استفاده‌ٔ هم‌زمان از داشته‌های شعر دیروز و امروز، مخاطبان شعر دیروز را به چاشنیِ ترزبانی‌ها و نوآوری‌ها خرسند می‌کند و مخاطبان غزل مدرن را نیز با ساحت‌های نوین تجربی، پویا و پرنشاط می‌دارد؛ ازاین‌روست که غزل منزوی طیف گسترده‌ای از مخاطبان و خوانندگان را همراه دارد.
<center><span style="color:darkred">'''از دشت و دره سر زدم از کوه رد شدم''' {{سخ}} '''دریاشدن مرا به چه کاری که وانداشت....''' </span><noinclude></center>


===کارنامه و فهرست آثار===
===کارنامه و فهرست آثار===
خط ۲۴۶: خط ۲۵۳:
===بررسی چند اثر===
===بررسی چند اثر===


===ناشرینی که با او کار کرده‌اند===
===ناشرانی که با او کار کرده‌اند===
نخستین چاپ کتاب '''صفدرجان''' را ''نشر چکیده'' در سال ۱۳۵۸ انجام داد و ''نشر یکتارصد'' زنجان در سال ۱۳۸۲ به تجدید چاپ آن همت گماشت.


===تعداد چاپ‌ها و تجدیدچاپ‌های کتاب‌ها===
===تعداد چاپ‌ها و تجدیدچاپ‌های کتاب‌ها===

نسخهٔ ‏۲۶ بهمن ۱۳۹۷، ساعت ۰۴:۲۱

حسین منزوی
نام اصلی حسین منزوی
زمینهٔ کاری شعر
زادروز ۱مهر۱۳۲۵
زنجان
پدر و مادر محمد منزوی و فاطمه توکلیان
مرگ ۱۶اردیبهشت۱۳۸۳
تهران بیمارستان رجایی
ملیت ایرانی
محل زندگی زنجان و تهران
زنجان محله فردوسی
علت مرگ آمبولی ریوی
جایگاه خاکسپاری مزار پایین زنجان
لقب رها
بنیانگذار غزل روایی
کتاب‌ها از شوکران و شکر، از کهربا و کافور، با عشق در حوالی فاجعه، با سیاوش از آتش و...
تخلص رها
فرزندان غزل منزوی
مدرک تحصیلی فارغ‌التحصيل رشته ادبیات فارسی
دانشگاه دانشگاه تهران
دلیل سرشناسی غزل
اثرپذیرفته از حافظ و نیما یوشیج

حسین منزوی شاعر مثنوی، قصیده، رباعی و چهارپاره‌سرا، سرایندهٔ شعر نیمایی و سپید، ترانه‌ و از زنده‌کنندگان غزل معاصر.

* * * * *

او را از شاعرانی می‌دانند که نوآوری‌ها و خلاقیت‌هایش در سرودن غزل کم‌نظیر بوده است تا بدان‌جا که با نوآوری‌های خاص خود، در ادراک صحیح استعاره و صور خیال از یک سو و با نگاه متفاوت و مضمون‌های تازه‌ای که در نظم و بیانش شکل گرفت در انتقال معانی و مفاهیمی نوین از سوی دیگر، به‌راستی اشعارش با شعرهای شاعران برجستهٔ معاصر هم‌پایه است. غزل منزوی را باید نوعی تلفیق آگاهانه‌ای از شعرهای نیما و حافظ دانست. منزوی در کنار توجه به ترکیب‌های واژگانی غزل سنتی، توانست ترکیب‌هایی نو بسازد که پیش از او سابقه‌ نداشت. برخی نقش نیما یوشیج و حسین منزوی را در زنده‌کردن شعر، همسنگ می‌دانند.

منزوی شیفتهٔ غزل بود و جریان سالم، فعال و زندهٔ شعر امروز را دنبالهٔ شعر نیما می‌دانست. از میان قالب‌های شعری، فقط در مثنوی و غزل ظرفیت بازتاب جامعهٔ امروز را می‌دید و در میان این دو غزل را لایق‌تر می‌دانست. غزل روایی با لحن نمایشنامه‌ای شیوه‌ای نو در رویکرد به غزل بود كکه زمینه‌ساز تحولی بزرگ در نگاه سنتی به غزل شد. البته او را نباید صرفاً غزل‌سرا نامید؛ چراکه در سرودن شعر نیمایی و سپید نیز بسیار تبحر داشت.

این شاعر مضامین عاشقانه، در تصاویرسازی‌هایش، از عنصر تشبیه به‌وفور استفاده می‌کند و بیانش بازتاب‌کنندهٔ مسائل اجتماعی است. گاهی از شعر گذشتگان مایه گرفته؛ اما نوآوری در معانی و تصویرهای جدید، به شعر او ویژگیِ خاصی بخشیده است.

منزوی به روایت علاقه بسیاری داشت. شاید این ریشه را از زمانی که کودک بود و مادر بر سر بالینش قصه‌های امیرارسلان را می‌خواند ‌به‌ارث برده باشد. ازاین‌رو به ترانه‌سرایی علاقه‌مند می‌شود و پا در این حرفه گذاشت. او در ترانه‌هایش نیز به‌مانند شعر نگاه و توجه اصلی‌اش را معطوف عشق کرد و به‌قول خودش عشق هویت اصلی آثارش را می‌سازد. در شعر محاوره‌ای(ترانه)، صداقت و صمیمیت کلام و غنای موسیقایی ترانه‌ها و غزل‌های حسین منزوی، موجب اقبال عمومی هنرمندان دیروز و امروز عرصهٔ موسیقی و آواز شد. كوروش یغمایی نام آلبوم خود را از غزل هنگام وصل ماست، به باغ بزرگ شب... برگزید و محمد نوری، چند ترانهٔ فوق‌العاده از منزوی را آواز کرد: نمی‌شه غصه یه لحظه ما رو تنها بذاره؟... ترانه‌های منزوی نیز در کنار زبان ساده و روان، بیانی شیوا دارد. ترانه‌هایش غالباًدوبیتی‌های پیوسته است. وی در ترانه‌سرایش نیز برخی ویژگی‌های شعری‌ خود، مانند کهن‌گرایی، درخشش موسیقیِ بیرونی، پرداختن به نوآوری در ساختار و قالب‌های شعری و وزن‌های تازه را به‌کار گرفته است. داریوش اقبالی دیگر خواننده‌ای است که چند نمونه از غزل‌های منزوی با درون‌مایه‌ٔ اجتماعی را با آهنگی به‌یادماندی خواند. منزوی حدود ۱۵۰ ترانه برای آوازخوانان و هنرمندانی چون: حسین خواجه امیری (ایرج)، جمال وفایی، ناصر مسعودی، بانو فیروزه، بانو گیتی و مسعود خادم سروده است.


داستانک

مرغ و خروس کلاس پنجم

کلاس پنجم، شاگرد اول شده بودم. روزی آقایی با هیئتی دهاتی در را زد و وارد شد. دیدم هشت مرغ و خروس آورده و یک بسته. گفت: «اینا رو آقای منزوی، باباتون داده.» پدرم که آمد، گفت: «اینا رو آقای مطلبی آورد برای تو و گفت اینا رو بدین حسین بخوره، بهتر درس بخونه، این کتابا رو هم بدین بخونه.» هدیهٔ معلم دورهٔ ابتدایی من این بود: هفت جلد رمان تاریخیِ «به‌سوی روم» نوشتهٔ محمدابراهیم زمانی آشتیانی.

روزنامه

اولين باري كه شعر حسين در روزنامه چاپ ميشود خوشحال و دوان دوان آن را پيش پدر ميبرد. پدرش به او ميگويد كه خيلي خوب است كه شعرت در روزنامه چاپ شده اما هر وقت شعرت كنار شعري مثل اين(اشاره به شعري از منوچهر آتشي) چاپ شد اون وقت حسابه. اون قبوله.

شعر دزدي

زماني كه منزوي مجموعه شعري را براي چاپ به دست فريدون مشيري مي رساند، فريدون مشيري گمان به تقلبي بودن شعر ميبرد و بعد ها به خودش ميگويد : راستش من باور نمي كردم كه شعرها مال خودت باشد، براي اينكه شعرها بي نقص يا كم نقص با وزني باز ، خيلي مسلط و خيلي شسته و رفته بودند... با خود فكر كردم اين شعر ممكن است... حالا مال خودت نباشد.

شعر من قشنگ تره!

روزي به خودم اجازه اين گستاخي را دادم كه او را نصيحت ك نم، فقط از اين بابت كه از او بزرگ‌تر بودم، گفتم: حسين جان كمي بيشتر به فكر خودت باش. منزوي جواب داد: بهمني جان(محمد علي بهمني): نصف قرن ديگر و حتي شايد زودتر، هيچ‌كس نمي‌پرسد كه منزوي يا محمد علي بهمني چگونه زندگي ميكردند، گرسته بودند يا سير ... تنها به اشعارمان نگاه ميكنند و شعر من از شعر تو بهتر است.


داستانک‌های انتشار

داستانک عشق

داستانک استاد

داستانک شاگرد

داستانک مردم

ده تا بیست مطلب از مجلات دورهٔ خود

داستانک‌های دشمنی

چند کلمه جاماندن و یک عمر دوستی

در خانه‌ای فرسوده واقع در خیابان ژاله که فقط با نور تعدادی شمع، روشن می‌شد و به‌سبک معماری دوران قاجار بود و تزئیناتی عجیب و غریب داشت و اشیای عقتیقه و پُر بود از عکس‌های قدیمی، انجمن ادبی سعد برگزار می‌شد. بهروز رضوی را ندا دادند که امشب شاعری جوان از زنجان مهمان انجمن است. او همیشه آماده بود تا شعر شاعران جوان را گوش دهد و اگر خوشش آمد یادداشت کند. شاعر تازه‌کار اولین بیتش را که خواند، رضوی دست‌به‌قلم شد؛ اما چند کلمه‌ای جا ماند. همین شد سبب آشنایی رضوی و منزوی که از آن خانهٔ مرموز، آغاز شد.

داستانک‌های قهر

داستانک‌های آشتی‌ها

داستانک نگرفتن جوایز

داستانک حرفی که در حین گرفتن جایزه زده است

داستانک‌های مذهب و ارتباط با خدا

داستانک‌های عصبانیت، ترک مجلس، مهمانی‌ها، برنامه‌ها، استعفا و مشابه آن

داستانک نحوهٔ مرگ، بازتاب خبر مرگ در روزنامه‌ها و مجلات و نمونه‌هایی از آن

حسین که رفت، دوستانش آمدند

حتی این هم حرفی است تکراری که وقتی انسان‌ها از دنیا می‌روند، آنچنان یاد می‌شوند و چنان دوستانی پیدا می‌کنند که در تمام زندگی‌شان اصلاً نداشتند. آن‌ها که شناخت دارند، خوب می‌دانند که این حکایت به‌شکل ویژه و منحصربه‌فردی دربارهٔ حسین منزوی، صدق می‌کند.


داستانک‌های دارایی

داستانک‌های زندگی شخصی

داستانک برخی خاله‌زنکی‌های شیرین (اشک‌ها و لبخندها)

داستانک شکایت‌هایی از دیگران کرده به محاکم و شکایت‌هایی که از او شده

داستانک‌های مشهور ممیزی

داستانک‌های مربوط به مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها و حضور رادیو یا تلویزیون یا فضای مجازی همراه ارایهٔ نمونه‌هایی از آن برای بخش شنیداری و تصویری

عکس سنگ‌قبر و داستانکی از تشییع جنازه و جزيیات آن

داستان‌های دیگر

زندگی و تراث

سال‌شمار زندگی

روی دور تند

در اولین روز پاییز ۱۳۲۵ در خانواده‌ای فرهنگی و در محله فردوسی زنجان زاده شد. حسین در خانواده‌ای فرهنگی چشم گشود. پدر و مادرش معلم روستاهای اطراف زنجان بودند. پدرش محمد، به‌ترکی می‌سرود. منزوی در توصیف تأثیر و نقش پررنگ پدر می‌گوید:

پدرم معلم بود و نه فقط بلد بود اسم خودش را بنویسد، بلد بود شعر هم بنویسد و بلد بود اسم عشق هم بنویسد.

سال‌های نخست زندگی‌اش را در روستاهای نیک‌پی، کرگز و پیرسقا (یا پیرزاغه) زیست. دوران ابتدایی٬ راهنمایی و متوسطه خود را در زادگاهش گذراند و در سال ۱۳۴۴ برای ادامه تحصیل در شاخه ادبیات فارسی وارد دانشکده ادبیات دانشگاه تهران شد. سپس این رشته را رها کرد و به جامعه‌شناسی روی آورد؛ اما آن را نیز ناتمام گذاشت و بعدها در سال ۱۳۵۸ با گذراندن واحدهای باقی‌مانده، بالاخره توانست مدرک کارشناسی خود را بگیرد.

نخستین دفتر شعرش حنجره زخمی تغزل را در سال ۱۳۵۰ با انتشارات بامداد به‌چاپ رساند و با همین تک اثر توجه بسیاری از ادبیان را به خود جلب کرد. سپس وارد رادیو و تلویزیون ملی ایران شد و در گروه «ادب امروز» در کنار نادر نادرپور شروع به فعالیت کرد. چندی بعد، مسئولیت برنامه‌های متعددی را برعهده گرفت که از آن میان «کتاب روز»، «یک شعر و یک شاعر»، «شعر ما و شاعران ما»، «آیینه و ترازو» و «آیینه آدینه» نمونه‌های خاصی است. وی در زمان فعالیتش در رادیو، مسئولیت نویسندگی و اجرای برنامه‌هایی را نیز به‌عهده داشت.

بعد از انقلاب در کنار پرویز خرسند که سمت سردبیری مجله سروش را عهده‌دار بود٬ مسئول دفتر آن مجله شد. پس از برکناری خرسند٬ منزوی نیز از کار برکنار شد. منزوی که دغدغهٔ نان داشت، مدتی مشغول به کار در «فرهنگستان نیاوران» شد و مدتی هم در کتابخانه «حسینه‌ٔ ارشاد» کار کرد. مدتی نیز مسئول دفتر شعر مجله ادبی رودکی بود.

او در سال ۱۳۶۳ مدتی شروع به تدریس خصوصی کرد و مدتی هم با مهدی اخوان ثالث در انتشارات انقلاب اسلامی که سید علی موسوی گرمارودی رئیس آن شده بود٬ به ویراستاری پرداخت و بعد از آن تقریباً هیچ کار دیگری نکرد. فقط از راه انتشار شعرهایش گذران عمر می‌کرد. درضمن موسیقی را خوب می‌شناخت و صدا و خط خوبی هم داشت.

حسین منزوی در سال ۱۳۵۴ ازدواج کرد، عمر این ازدواج چندان طولانی نبود و در سال ۱۳۶۰ به جدایی انجامید. حاصل این ازدواج دختری است به نام غزل. منزوی پس از متارکه هرگز به‌طور جدی به تجدید فراش فکر نکرد مگر در سال‌های آخر زندگی‌اش که آن‌هم به‌علت بیماری و رنج پدر، بی‌نتیجه ماند. وی سخت دلبسته‌ٔ پدر و مادرش بود و یک سال و نیم آخر عمر پدر، متوفی به‌تاریخ سوم اسفند ۱۳۸۲، با وجود نابسامانی وضع خویش خود، او را تیمار می‌کرد.

منزوی در سال‌های پایانی عمر به زادگاه خود بازگشت و تا زمان مرگ در زنجان باقی ماند و سرانجام در روز شانزدهم اردیبهشت سال ۱۳۸۳ بر اثر نارسایی قلبی و ریوی و پس از یک عمل جراحی طولانی در سن ۵۸سالگی در بیمارستان رجایی تهران درگذشت. علت مرگ او آمبولی ریوی گزارش شد. حسین منزوی را کنار آرامگاه پدرش محمد، واقع در مزار پایین شهر زنجان، به خاک سپردند.


کودکی و نوجوانی، جوانی، پیری

شخصیت و اندیشه

زمینهٔ فعالیت

یادمان و بزرگداشت‌ها

از نگاه دیگران (چند دیدگاه مثبت و منفی)

نظرات فرد دربارهٔ خودش و آثارش

تفسیر خود از آثارش

دومین کتاب منزوی پس از ۸ سال سکوت، با نام «صفرخان» در قالب شعری بلند در ستایش از مردانگی صفر قهرمانیان، دیرپاترین زندانی سیاسی دوران محمدرضا پهلوی منتشر شد. وی با ستودن روحیهٔ آزادگی قهرمانیان از اینکه گروهی با برچسب‌های سیاسی و خطی قصد انحصاری‌کردن این زندانیِ آزادی‌خواه را داشته و دارند، گفت:

موضع‌گیری‌های او دربارهٔ دیگران

منزوی حافظ و نیما یوشیج را می‌ستود.

همراهی‌های سیاسی

مخالفت‌های سیاسی

نامه‌های سرگشاده

نام‌های دسته‌جمعی

بیانیه‌ها

جملهٔ موردعلاقه در کتاب‌هایش

جمله‌ای از ایشان

نحوهٔ پوشش

تکیه‌کلام‌ها

خلقیات

منزلی که در آن زندگی می‌کرد (باغ و ویلا)

گزارش جامعی از سفرها(نقشه همراه مکان‌هایی که به آن مسافرت کرده است)

برنامه‌های ادبی که در دیگر کشورها اجرا کرده است

ناشرانی که با او کار کرده‌اند

بنیان‌گذاری

تأثیرپذیری‌ها

استادان و شاگردان

علت شهرت

فیلم ساخته‌شده براساس

حضور در فیلم‌های مستند دربارهٔ خود

اتفاقات بعد از انتشار آثار

نام جاهایی که به اسم این فرد است

کاریکاتورهایی که درباره‌اش کشیده‌اند

مجسمه و نگاره‌هایی که از او کشیده‌اند

ده تا بیست مطلب نقل‌شده از نمونه‌های فوق از مجلات آن دوره

برگه‌هایی از مصاحبه‌های فرد

آثار و منبع‌شناسی

سبک و لحن و ویژگی آثار

منزوی شخصیتی خاکستری نبود و در پس‌زمینهٔ شعرهایش غمی غریب که از عمق نگاه او به پیرامونش برمی‌آید، کلمه‌ها را احاطه کرده است. او زمانی زندگی را جاری می‌داند؛ اما گاهی نیز در شعرهایش زندگی را نکوهش می‌کند. در کمتر شعری از منزوی نگاهی شاد و شاداب می‌بینیم که آن‌هم زاییدهٔ عوامل بیرونی است. درواقع زندگی برای منزوی سخت جریان داشت و این سختی در نگاه او بر زندگی تأثیر گذاشته است. حسین منزوی، از هرچه سرود و در هر نوعی از غزل که وارد شد، سرآمد بود. گواه این ادعا سرودهٔ غزلی است که بعد از درگذشتش به‌عنوان بهترین غزل (وطنی) برگزیده شد:

ایرانم! ای از خونِ یاران، لاله‌زاران!ای لاله‌زارِ بی‌خزان از خونِ یاران!
ایرانم! ای معشوقِ ناب! ای نابِ نایاب!وی عاشقانت بی‌شمارِ بی‌شماران!
یک چشمِ تو خندان و یک چشمِ تو گریانچون شادخواران در کنارِ سوگواران
ایرانِ من! آه ای زده از شعرِ حافظزیباترین گُل را به گیسویِ بهاران
ای خونِ دامن‌گیرِ بابک در رگانتجاری‌ترین سیلابِ سُرخِ روزگاران
پیشِ بهارِ تو، بهشت از جلوه اُفتادای باغ‌ها پیشِ کویرت شرمساران
ای رودهایت رهشناسانِ رسیدنوز شوقِ پیوستن به دریا بی‌قراران
ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ
ایرانِ من! لختی بمان تا باز پیچددر گوشت آوازِ بلندِ سربه‌داران
لختی بمان تا آن سوارانِ سرآمدهمراهی‌ات را سر برآرند از غباران
ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ
می‌خوانم آوازی برایت عاشقانههمراهی‌ام با رعد و برق و باد و باران
از این شکستن‌ها مکن پروا که آخرپیروزی ای ایران! به‌رغمِ نابکاران
ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ ᗙ
نامِ تو را بر صخره‌ای بی‌مرگ کندندایرانِ من! ای یادگارِ یادگاران!

حسین منزوی اولین دفتر شعرش، حنجره‌ٔ زخمی تغزل را در سال ۱۳۵۰ با همکاریِ انتشارات بامداد به‌چاپ رسانید و بر همگان روشن کرد که ظرفیت‌های بکر و ناب غزل را می‌شناسد و از دغدغه‌های خود به مثابه یک هنرمند اجتماعی و حساسیت متعالی شاعرانه‌اش برای نخستین بار پرده برداشت. او با همین مجموعه، برندهٔ جایزهٔ اولین دورهٔ شعر فروغ و به‌عنوان بهترین شاعر جوان این دوره، معرفی شد. منزوی در بیشتر غزل‌هایش برای توصیف محبوب از طبیعت و مظاهر طبیعی بهره می‌گیرد. تشبیه چشم، رنگ و رخ محبوب به گل، باغ و دریا از ویژگی‌های عاشقانه‌های اوست.

دریای شورانگیز چشمانت چه زیباستآنجا که باید دل به دریا زد، همین جاست
در من طلوع آبی آن چشم روشنیادآور صبح خیال‌انگیز دریاست
گل کرده باغی از ستاره در نگاهتآنک چراغانی که در چشم تو برپاست
بیهوده می‌کوشی که راز عاشقی رااز من بپوشانی که در چشم تو پیداست
ما هر دُوان خاموش خاموشیم، اماچشمان ما را در خموشی گفت‌وگوهاست

منزوی بدین‌گونه ذهنیت‌های عاشقانه، اجتماعی، ملی، آیینی و هبوطی، طعن‌ها و گلایه‌های جامعهٔ خویش را به‌طرز شگفت‌انگیزی آینگی کرده است و غزلش چون الماسی خوش‌تراش، شعاع عاطفی و هیجانی مخاطبان خود را از هر قشری که باشند در خود متبلور می‌کند.

حساسیت فوق‌العاده‌ٔ شاعری، احاطهٔ کامل به تکنیک‌های شعری و استفاده‌ٔ هم‌زمان از داشته‌های شعر دیروز و امروز، مخاطبان شعر دیروز را به چاشنیِ ترزبانی‌ها و نوآوری‌ها خرسند می‌کند و مخاطبان غزل مدرن را نیز با ساحت‌های نوین تجربی، پویا و پرنشاط می‌دارد؛ ازاین‌روست که غزل منزوی طیف گسترده‌ای از مخاطبان و خوانندگان را همراه دارد.

از دشت و دره سر زدم از کوه رد شدم
دریاشدن مرا به چه کاری که وانداشت....

کارنامه و فهرست آثار

جوایز و افتخارات

منبع‌شناسی (منابعی که دربارهٔ آثار فرد نوشته شده است)

بررسی چند اثر

ناشرانی که با او کار کرده‌اند

نخستین چاپ کتاب صفدرجان را نشر چکیده در سال ۱۳۵۸ انجام داد و نشر یکتارصد زنجان در سال ۱۳۸۲ به تجدید چاپ آن همت گماشت.

تعداد چاپ‌ها و تجدیدچاپ‌های کتاب‌ها

نوا، نما، نگاه

خواندنی و شنیداری و تصویری و قطعاتی از کارهای وی (بدون محدودیت و براساس جذابیت نمونه‌های شنیداری و تصویری انتخاب شود)

پانویس

منابع

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://wikiadabiat.net/index.php?title=حسین_منزوی&oldid=24317»