سیاه‌مشق: تفاوت میان نسخه‌ها

ابتهاج احساسات درونی و پرواز اندیشه خود را در غزل و دو بیتی به نمایش می‌گذارد. اما تأثراتی که از زندگی مردم و وضع اجتماعی آنان می‌پذیرد را بیشتر درقالب نو بیان می‌کند.

پس در مجموعه سیاه مشق بیشتر شاهد احساسات لطیف، عاشقانه و شاعرانهٔ وی هستیم.<ref name= زندگینامه/>

===صاحب اثر===

[[هوشنگ ابتهاج|امیرهوشنگ ابتهاج]] که بعدها نام شاعری سایه را برای خود برگزید در ۶ اسفند ۱۳۰۶ چشم به جهان گشود. او خیلی زود به یکی از قله‌‎های غزل‌سرایی در شعر معاصر تبدیل شد، چنان که شهریار دربارۀ او گفت: {{سخ}} ''سایه تمام غزل بعد از من است.'' {{سخ}}او سرودن غزل را در کنار سرودن شعر در قالب‌های دیگر سنتی تجربه کرد همچنین نمونه‌‎های موفقی نیز از شعر نو سرود.<ref name= سایه>

{{شعر|نستعلیق|سبک=color: purple}}

{{ب|بخت از منت گرفت و دلم آنچنان گریست|کز دست کودکی بربائی پرنده‌ای}}

{{شعر|نستعلیق|سبک=color: purple}}{{ب|سری به صخرهٔ زانوی من بسای ای اشک|که در سکوت شبنم آبشار را مانی}}

{{شعر|نستعلیق|سبک=color: #C71585}}

{{ب|نشود فاش کسی آن چه میان من و توست|تا اشارات نظر نامه‌رسانِ من و توست}}

{{ب|گر چه در خلوتِ رازِ دلِ ما کس نرسید|همه جا زمزمهٔ عشقِ نهانِ من و توست}}

{{ب|گو بهارِ دل و جان باش و خزان باش، ارنه|ای بسا باغ و بهاران که خزانِ من و توست}}  

هوشنگ ابتهاج شاعر محبوب معاصر است که سرایش غزل و شعر نو را همزمان آغاز کرد. او در شعر تحت تأثیر نیما یوشیچ و شهریار است. وی بیشتر به غزل‌سرایی مشهور است. مضامین عاشقانه در اشعار ابتهاج رنگ و بوی اجتماعی تر به خود گرفته و نیز تجربه های شخصی در آثارش به خوبی نمایان است. ابتهاج هنر غزل سرایی خود را در سیاه مشق به نمایش گذاشته است و بسیاری از سروده های او در این اثر از بهترین غزل های عصر ما هستند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=

https://www.ketabane.org/product/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87-%D9%85%D8%B4%D9%82-%D9%87%D9%88%D8%B4%D9%86%DA%AF-%D8%A7%D8%A8%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC-%D9%86%D8%B4%D8%B1-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%AF%DA%98/|عنوان= سیاه مشق}}</ref>

===مقدمه‌نویس یا یادداشت‌نویس===

در یکی از صفحات نخست کتاب آمده است:

===تعداد صفحات، دفعات چاپ، جمع کل تیراز و ناشرانی که اثر را چاپ کرده‌اند===

با اینکه سیاه مشق برای نخستین بار در سال ۱۳۳۲ منتشر شد هر چند کم‌حجم‌تر از نسخه حاضر، اما اطلاعات دقیقی از ناشر اثر در آن سال‌ها در دسترس نیست.  تا سال ۱۳۷۸ که نشر کارنامه برای اولین بار آن را به صورت ۴ جلد در یک جلد منتشر کرد. با نظر به آخرین نسخه از این کتاب که در سال ۱۳۹۷ به چاپ رسید؛ سیاه مشق ۳۶۳ صفحه دارد و تا همان سال ۹۷، ۵۵۰۰ نسخه از این اثر منتشر شده است.  

==منبع‌شناسی (پایان‌نامه و مقاله نوشته شده دربارهٔ کتاب)==

* بررسی و کاربرد تشبیه در غزلیات هوشنگ ابتهاج، با رویکرد به مجموعه سیاه مشق، به کوشش دکتر حسین خسروی، دکتر مظاهر مرادی نیک‌خواه و دکتر عبدالله، منتشر شده در مجله زیبایی شناسی ادبی، زمستان ۱۳۹۷، شماره ۳۸، طی صفحات ۵۷ تا ۸۰.

* نقدی بر غزل معاصر، به مناسبت انتشار سیاه مشق. به کوشش عبدالمحمد آیتی،‌منتشر شده در مجله فرهنگ نو، تیر ۱۳۳۲، شماره۹، طی صفحات ۴۱ تا ۵۹.  

* دفتر سیاه مشق ۳ هوشنگ ابتهاج بر اساس چهارچوب نظری رقیه حسن. به قلم مریم کریمی نیای همدانی، با راهنمایی دگتر زینب محمد ابراهیمی، با مشاوره دکتر بلقیس روشن. بهمن ۱۳۸۸

==پانویس==

{{پانویس|۲}}