یاد یاران
| یاد یاران | |
|---|---|
 | |
| نویسنده | حمید داودآبادی |
| ناشر | سوره مهر |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۰ |
| تعداد چاپ | چاپ سوم ۱۳۹۹ |
| شابک | ۹۷۸۶۰۰۰۳۳۲۴۸۸ |
| تعداد صفحات | ۱۸۸ |
| موضوع | مستند داستانی، خاطرات دفاع مقدس |
| زبان | فارسی |
| قطع | رقعی |
| نوع جلد | نرم |
کتاب داستانی «یاد یاران» خاطرات دفاع مقدس به قلم حمید داودآبادی است. این اثر در زمستان ۱۳۷۰ توسط انتشارات سوره مهر منتشر شد. سبک ادبی «یاد یاران» نوعی نثر روایی و توصیفی است که اخلاص و صفای رزمندگان دفاع مقدس را در قالب خاطراتی طنز، به رشته تحریر درآورده است. این کتاب در سال ۱۳۷۱ مورد تحسین رهبر انقلاب قرار گرفته است.
کتاب «یاد یاران» خاطرات حمید داودآبادی از جنگ ایران و عراق در سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷ است. وی سعی کرده است خاطرات خود از حضور مستقیم در جبهه‌های جنگ، اخلاص و صفای رزمندگان دفاع مقدس را به زبان طنز به تصویر بکشد. از‌‌این‌رو با نگاهی متفاوت به‌سراغ خاطره‌نگاری دوران جبهه خود رفته است. در اولین اعزامش در ۲۵ مهر ۱۳۵۹، احساس می‌کند که آنچه می‌بیند، صرفاً برای او نیست، بلکه باید آنچه را دیده بنویسد و برای بقیه بازگو کند.
این کتاب، روایت‌هایی شخصی و صمیمی را ارائه می‌دهد که حاوی جزئیات زندگی در جبهه‌های جنگ، دوستی‌های عمیق میان رزمندگان، و همچنین اندوه از دست دادن عزیزان است. نویسنده در توصیفاتش نگاهی انسانی و ملموس به جنگ دارد و از کلی‌گویی و شعارزدگی دوری می‌کند. این اثر علاوه بر ثبت حماسه‌های جنگ، به مسائل اجتماعی و فرهنگی آن دوران نیز اشاره می‌کند و پیوند میان مردم عادی و جبهه را به‌خوبی نشان می‌دهد.
خلاصه اثر
کتاب «یاد یاران» نوشته حمید داودآبادی، مجموعه‌ای از خاطرات نویسنده از دوران دفاع مقدس است که به بررسی و روایت داستانی از دوران جنگ تحمیلی ایران می‌پردازد و فضایی احساسی و عاطفی را در مورد رزمندگان و خاطرات آن‌ها خلق می‌کند. این کتاب معمولاً به خاطر نثر روان و توصیفاتی که از احساسات و تجربیات رزمندگان ارائه می‌دهد، مورد توجه قرار گرفته است. این کتاب نخستین‌بار در سال ۱۳۷۰ منتشر شد و در سال‌های بعد چندین بار تجدید چاپ شده است. رهبر معظم انقلاب اسلامی در تقریظی بر این کتاب، از صفا و صداقت موجود در آن تمجید کرده و بیان داشته‌اند که روحیه بسیجی با همه جوانبش در این اثر منعکس است و نشان می‌دهد چگونه جوان‌ها در کوره گداخته جبهه به جواهرهای درخشنده‌ای تبدیل می‌شدند. این کتاب با روح طنز و مزاحی که در همه جای آن گسترده است، از بسیاری کتاب‌های جبهه جالب‌تر و گیراتر است و تصویری باورنکردنی از جنگ هشت ساله را در برابر چشم آیندگان می‌گذارد.[۱]
نویسنده این اثر، با نگاهی متفاوت به سراغ خاطره‌نگاری دوران جبهه خود رفته است. او در اولین گام، از نخستین تلاش‌هایش برای رفتن به جبهه به‌صورت مخفیانه و همراه با دوست خود می‌گوید. در این نوشته صفا و صداقت زیادی موج می‌زند. نویسنده غالباً نقش خود را کم‌رنگ کرده و یاد یاران شهیدش را برجسته ساخته است.[۱] داودآبادی بر آن نبود که فقط خاطرات خود را بر صفحه یاد یاران بنویسد، بلکه بنابر وظیفه‌ای که یاران شهیدش بر دوش وی گذاشته بودند، قلم را به دست گرفت و با مرکب خاطره گوشه‌هایی از حماسه آن رها‌شدگان در فضای جبهه را در هفت فصل به تحریر درآورده است که به شرح زیر است:
- تجربه اول: خاطره تجربه اول، شرح اولین اعزام راوی به جبهه و منطقه گیلان‌غرب است و درگیری‌هایی که در آنجا رخ می‌نماید.
- قلب امام شاد شد: قلب امام شاد شد، شرح عملیات در جاده اهواز- خرمشهر و دلاوری رزمندگان اسلام برای آزادی خرمشهر است.
- شهید بعدازظهر: شهید بعدازظهر، خاطره‌ای از نوجوانی است که به‌صورتی باورنکردنی چند‌بار دوستان خود را نجات داد و زمان شهادت خود را هم قبلاً در خواب دید.
- گود شهادت: گود شهادت، خاطره عملیات بدر و رزمندگان دلاور مفقودالاثر است.
- یاد یاران: یاد یاران، بیانگر وقایع جنگ در سال ۱۳۶۴ است؛ در ناحیه بهمنشیر آبادان، فاو، جاده ام‌القصر و پایگاه عراقی‌ها در کارخانه نمک، امدادهای غیبی متعدد، شجاعت‌ها و دلاوری وصف‌ناپذیر رزمندگان و حمله شیمیایی عراق و در نهایت، زنده ماندن و زیارت مزار شهدا.
- پدر اسماعیل: در خاطره پدر اسماعیل، راوی خاطرات، رفتن رزمنده‌ها به خط فکه و مجروح شدن و شهادت آن‌هایی را تصور می‌کند که تا آخرین لحظه فقط به فکر دفاع از میهن در برابر دشمن بعثی بوده‌اند.
- بازار داغ شهادت: بازار داغ شهادت، حکایت روحیه بالای رزمندگان طی عملیات در موقعیت شهید چمران، شلمچه و سه‌راه شهادت، شهادت و شهیدان است.[۲]
این اثر اولین تجربه داودآبادی در عرصه نویسندگی بود. کتابی که نویسنده در آن خاطرات خود از روزهای حضور در جبهه را روایت کرده است. این کتاب جالب و گیرا را با دقت و طمأنینه مرور کنیم. گاهی در طنزهایش نظر اندازیم و بخندیم و گاه نیز مقتل‌هایش را بخوانیم و بسوزیم و اشک بریزیم. گاه مظلومیت رزمندگان را نظاره کنیم و گاه نیز امدادهای غیبی جبهه را برشمریم. تک‌تک آن خاطرات را بر زبان آوریم و برای دیگران نقل کنیم. همه را با خاطرات زیبای یاد یاران همراه کنیم و به همه یاران خود «یاد یاران» را هدیه بدهیم.[۳]
درباره نویسنده
حمید داودآبادی متولد ۲۵ مهر ۱۳۴۴ در شهر تهران، اصالتش به شهر داودآباد اراک استان مرکزی برمی‌گردد. وی در سال ۱۳۶۰ در سن ۱۶ سالگی به منطقه سومار کرمانشاه اعزام شد و تا پایان جنگ تحمیلی در عملیات‌هایی چون بیت‌المقدس، رمضان، والفجر۸، کربلای ۱، کربلای ۵ و کربلای ۸ حضور داشت. از سال ۱۳۶۶ اقدام به نوشتن و انتشار مطالب سیاسی در روزنامه کیهان و ثبت خاطرات جنگ در روزنامه جمهوری اسلامی کرد. سال ۱۳۷۰ اولین کتاب خود را با نام «یاد یاران» منتشر کرد. سه کتاب او به نام‌های «یاد یاران»، «یاد ایام»، «سید عزیز» توسط مقام معظم رهبری مورد توجه و تقریظ قرار گرفته است.[۴] او عکاس، خبرنگار، محقق و نویسنده متعهدی است که پس از پایان جنگ اسلحه را بر زمین گذاشت و قلم به دست شد تا روایت‌گر تلخ و شیرین روزهای جنگ باشد. وی با پایان جنگ در سال ۱۳۶۷ جذب سیستم اداری شد و سعی کرد به زندگی عادی خود ادامه دهد ولی خاطرات و آنچه در روزهای عشق و حماسه شاهدشان بود، باعث شد تا به تفکر بیفتد و جایگاه اصلی خویش را بجوید. تغییر ۱۴ شغل دولتی طی ۱۰ سال از ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۷ به او فهماند که جای او نه در ادارات سیستماتیک، که در عرصه فرهنگی آن هم دفاع مقدس است. نویسندگی در روزنامه‌های رسمی کشور، مسئولیت صفحه از معراج برگشتگان نشریه «فرهنگ آفرینش»، سردبیری مجله «۱۵ خرداد»، سردبیری مجله «فکه»، انتشار ۱۴ کتاب در زمینه‌های خاطرات، دفاع مقدس و لبنان، و امروز نیز مدیریت سایت جامع دفاع مقدس-ساجد (WWW.SAJED.IR) به‌عنوان بزرگ‌ترین سایت اینترنتی دفاع مقدس، ثمره تفکری است که جایگاه واقعی او را در این عرصه به وی نمایاند.[۵]
در ادامه لیست تعدادی از کتاب‌هایی که حمید داودآبادی آن‌ها را نوشته و یا گردآوری کرده را می‌بینید:
- آسمان زیر خاک: خاطراتی از عملیات تفحص شهدا
- آن که فهمید... آن که نفهمید...
- از معراج برگشتگان خاطرات کودک، انقلاب، جنگ
- پاره‌های پولاد: نگاهی دقیق و مستند به تاریخچه مقاومت شیعیان لبنان در برابر اشغالگری صهیونیسم ۱۳۷۷-۱۳۵۹ شمسی، ۲۰۰۰-۱۹۷۸ میلادی
- تبسمه‌ای جبهه: خاطرات باحال و قشنگ بچه‌های جبهه و جنگ
- جنگ، شعر، عشق و مرگ: خاطرات سرباز عراقی
- چادر وحدت: خاطرات و ناگفته‌های سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۰
- دفاع مقدس در اینترنت
- دیدم که جانم می‌رود
- سه شهید: گفت‌وگویی صریح با همسران سه شهید شاخص انقلاب
- عقل درخشان: زندگی‌نامه و خاطرات شهید حاج حسان اللقیس
- کمین جولای ۸۲
- مثل آب خوردن: شیوه‌های خاطره‌نویسی آسان
- نامزد خوشگل من!
- یاران ناب ۱۶: شهید بعدازظهر (خاطراتی از شهید مصطفی کاظم زاده)
- پهلوان سعید: زندگی‌نامه و خاطراتی از پهلوان شهید سعید طوقانی
- ستارگان درخشان تاریخ (مجموعه وصیت‌نامه شهدای مقاومت اسلامی لبنان)
- سید عزیز: زندگی‌نامه خود گفته حجت الاسلام‌و‌المسلمین سیدحسن نصراللّه دبیر کل حزب‌اللّه لبنان
- خاطر اعلی حضرت آسوده: خاطرات و ناگفته‌های دکتر محمدسام کرمانی وزیر کشور و وزیر اطلاعات از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۳[۶]
نظر نویسنده درباره اثر
ثمره «یاد یاران»
به لطف خداوند سبحان، کتاب «یاد یاران» که قریب سی سال پیش به‌عنوان اولین کتاب خاطراتم منتشر گردید، گامی شد بس بلند برای رسیدن به قله‌هایی که از نوجوانی در آرزویش بودم. انتشار کتاب دو جلدی «یاد ایام» دو سه سال بعد و در ادامه انتشار بیش از ۱۰۰۰ صفحه خاطرات کودکی، انقلاب و دفاع مقدس در قالب کتاب «از معراج برگشتگان»، کم‌ترین ثمره «یاد یاران» بود.[۷]
تأثیر ادبیات دفاع مقدس
من همان روز اولی که جبهه رفتم، احساسم این بود که این چیزهایی که دارد برای من اتفاق می‌افتد و می‌بینم، مال من نیست. به خاطر همین، یادداشت‌برداری از بعضی اتفاقات را آغاز کردم. بعد از جنگ هم شروع به نوشتن خاطراتم کردم که حاصلش کتاب «یاد یاران» شد. کتاب را به دفتر ادبیات مقاومت بردم، استقبال کردند و این کتاب چاپ شد. ببینید تا امروز که حدود سی سالی از چاپ این کتاب و کتاب دیگرم در زمینه دفاع مقدس می‌گذرد، اصلاً باور نمی‌کردم که ما این‌قدر به ادبیات دفاع مقدس نیاز داریم؛ یعنی این‌قدر ادبیات دفاع مقدس می‌تواند روی آدم‌ها تأثیر بگذارد.[۸]
تقریظ زیبا و عالی
کتاب «یاد یاران» را که نوشته بودم، وقتی آقا آن تقریظ زیبا و عالی را نوشتند، من را به فکر واداشت؛ یعنی این تقریظ، آن‌قدر من را برای کار‌کردن تشویق کرد که باعث شد بروم و نسخه کامل خاطراتم از انقلاب و جنگ را در ۱۶۰۰ صفحه به اسم «از معراج برگشتگان»، همان عنوانی که رهبر انقلاب در تقریظ «یاد یاران» نوشتند، چاپ کنم.[۸]
افتخارات
تقریظ رهبر
| ” | در این نوشته صفا و صداقت زیادی موج می‌زند. نویسنده غالباً نقش خود را کم‌رنگ کرده و یاد یاران شهیدش را برجسته ساخته است. روحیه بسیجی تقریباً با همه جوانش در اینجا منعکس است و می‌شود فهمیده که چگونه جوان‌هایی در کوره گداخته جبهه به چه جواهرهای درخشنده‌ای تبدیل می‌شده‌اند. ذکر خصوصیات موقع‌ها و آدم‌ها و حادثه‌ها، تصویر باورنکردنی جنگ هشت ساله را تا حدود زیادی در برابر چشم آیندگان می‌گذارد. سوال من از خودم این است که آیا این از معراج برگشتگان چقدر می‌توانند آن حال و هوا را پس از سفر من‌الحق إلی الخلق حفظ کنند و حتی درست به یاد آورند؟ و برای این مقصود عالی از دست ما چه کاری ساخته است؟ و چه کرده‌ایم؟ البته قصور یا تقصیر من و امثال من، نمی‌تواند تکلیف دشوار آن‌ها را، که خدا حجّت خود را بر آن‌ها تمام کرده، از دوششان بردارد. این کتاب با روح طنز و مزاحی که در همه جای آن گسترده است و به آن شیرینی و جاذبه ویژه‌ای بخشیده، از بسیاری از کتاب‌های جبهه جالب‌تر و گیراتر است.[۱] | “ |
برشی از متن کتاب
یکی از روزهای مدرسه، سعید، هم‌بازی قدیمی‌ام که با هم در یک کلاس درس می‌خواندیم، گفت: شنیدم که گروه فداییان اسلام برای اعزام به جبهه ثبت‌نام می‌کنه. با ناامیدی شانه‌هایم را بالا انداختم و گفتم: خوب بکنه! به ما چه، ما رو که نمی‌برن! ولی سعید با خنده‌ای گفت: نمی‌برن چیه، به همین زودی بُریدی؟ شنیدم از اونجا خیلی راحت می‌شه بری جبهه. ضرر که نداره سنگ مفت گنجشک مفت!
با این که فصل پاییز بود و منطقه غرب به سرما معروف، اما هوا هنوز گرم بود. عرق از سر و صورتمان جاری شده بود که ناگهان صدای شیهه‌ای یا بهتر بگویم سوتی، باعث شد تا علی با دست، به پشت من بزند و مرا مجبور کند خیز بروم. خمپاره نزدیک ما منفجر شد. دود و خاک که تمام شد، بلند شدیم و به حرکت ادامه دادیم. از مهیار پرسیدم: این چی بود؟ گفت: خمپاره و این اولین تجربه نظامی‌ام در جنگ بود. اگر خمپاره آمد، باید خیز رفت؛ ولی هر چه کردم نتوانستم این موضوع را به خود القا کنم و جز در مواردی که خمپاره خیلی نزدیک بود، خیز نمی‌رفتم.
مشخصات کتاب‌شناختی
«یاد یاران» نوشته حمید داودآبادی در ۱۸۸ صفحه، در قطع رقعی با جلد نرم، برای اولین‌بار در سال ۱۳۷۰ توسط انتشارات سوره مهر چاپ شده است. این اثر در ۱۳۹۹ به چاپ سوم رسیده است.
پانوشت
- ↑ پرش به بالا به: ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ «جواهرهای درخشنده جنگ». دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای. ۲۴ آذر ۱۴۰۳
- ↑ «یاد یاران». گروه نرم افزاری آسمان. بی‌تا. دریافت شده ۲۷ آذر ۱۴۰۳
- ↑ «نگاهی به کتاب‌های حوزه دفاع مقدس که رهبر انقلاب تقریظشان را نوشتند». خبرگزاری مهر. ۱۷ مهر ۱۳۹۷
- ↑ «حمید داودآبادی». انتشارات شهید کاظمی. دریافت شده در ۲۴ آذر ۱۴۰۳
- ↑ «یاد یاران». سازمان کتابخانه‌های آستان قدس رضوی. ۱۹ دی ۱۳۹۴
- ↑ «اولین کتاب یک رزمنده در ۲۶ سالگی». پایگاه خبرگزاری دفاع مقدس. ۲۵ مهر ۱۳۹۶
- ↑ «انتشار خاطرات حمید داودآبادی با تقریظ رهبر معظم انقلاب در «یاد یاران»». خبرگزاری آنا. ۲۱ خرداد ۱۳۹۹
- ↑ پرش به بالا به: ۸٫۰ ۸٫۱ «با یاد یاران زندگی ام متحول شد». پایگاه اطلاع رسانی حوزه. ۳۰ آبان ۱۴۰۱