خاکه نغمه‌ها
| خاکه نغمه‌ها | |
|---|---|
 | |
| نویسنده | عباسعلی باقری |
| ناشر | سوره مهر |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۸۶ |
| تعداد چاپ | اول |
| شمارگان | ۲۵۰۰ |
| شابک | ۹۷۸۹۶۴۵۰۶۴۰۵۹ |
| تعداد صفحات | ۱۱۵ |
| موضوع | شعر فارسی، شعر بومی، شعر سپید |
مجموعه‌ی شعر «خاکه نغمه‌ها» سروده عباسعلی باقری توسط انتشارات سوره مهر اولین‌بار در سال ۱۳۸۷ منتشر شده است. اشعار این مجموعه موضوعات اجتماعی، عرفانی و عاشقانه دارند. این اثر برگزیده ششمین جایزه ادبی قلم زرین، در بخش شعر می‌باشد.
«خاکه نغمه‌ها» مجموعه‌ای از سروده‌های کوتاه عباسعلی باقری (شاعر زاهدانی) در فاصله سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۸ است. این مجموعه که بیش از دویست شعر کوتاه از شاعر را در خود جا داده است، مفاهیم تازه‌ای را به جهت معنا، ساختار و استحکام ارائه کرده است، به گونه‌ای که بیانگر شعر امروز می‌باشد. در این مجموعه، شعر و تصویر از هم جدا نیستند. اگرچه هرکدام از شعرها متاثر از زمان خاص خود هستند، اما محتوای همه آن‌ها با هم در یک ردیف قرار دارند. سروده‌های این مجموعه شعر، متأثر از قالب نبوده و بیشتر تحت تأثیر محتواست. اشعار کوتاه علی‌رغم انتخاب کمترین کلمات، توانسته است به خوبی احساس شاعر را درباره موضوعات مدنظر بیان کنند. در کنار کوتاه بودن اشعار، ایهام و ظرایف ادبی نیز در آن‌ها به کار رفته است.
خلاصه اثر
این کتاب شامل ۲۲۸ شعر کوتاه با فضایی اجتماعی، عرفانی و عاشقانه است که در آن‌ها توصیفاتی از طبیعت نیز وجود دارد.[۱] خشکسالی، دلواپسی‌های مردم سیستان و بلوچستان از بحران بی‌آبی، از موضوعات مورد توجه در مجموعه حاضر است.[۲] این موضوع همان اصل تابعیت شعرهای عباسعلی باقری از اجتماع می‌باشد؛ چرا که خشکسالی یکی از ویژگی‌های اقلیمی سرزمین محل سکونت شاعر (زاهدان) است.[۳]
داستان شکل‌گیری کتاب
این اثر نهمین دفتر شعر شاعر است و باقری پنج مجموعه دیگر از این کوتاه سروده‌ها دارد. بیشتر شعرهای سروده شده در کتاب در قالب شعر سپید بوده که این قالب به جهت ارتباط‌گیری عمیق‌تر با موضوع، مفهوم و محتوا انتخاب شده است.[۳]
عنوان اثر
عنوان اثر از ابتدا همین عنوان بوده است. چون اشعار در قالب شعر سپید و کوتاه سروده شده بودند، این عنوان از نظر نویسنده بهترین عنوان است که مفهوم مدنظرش را متجلی کند. همچنین به دلیل ایجاد وحدت فرم بین موضوع و مخاطب این عنوان «خاکه نغمه‌ها» شده است؛ یعنی آنچه که از نغمه‌ها حاصل می‌شود و محصول نغمه‌های وسیع و دورتر باشد.[۳]
درباره نویسنده
عباسعلی (عباس) باقری؛ شاعر، ترانه سرا، منتقد ادبی و نمایش نامه نویس، متولد ۲۵ فروردین ۱۳۳۴ در زابل می‌باشد. او از شانزده سالگی به شعر گفتن پرداخت. باقری فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی زبان و ادبیات فارسی، دارای مدرک دکترای هنر و از چهره‌های نام‌آشنا در حوزه شعر سپید می‌باشد. وی همه سال‌های زندگی‌اش را در زادگاهش زابل سپری کرده است. باقری نشان درجه دو هنری (معادل فوق لیسانس) را نیز دارد .[۴]
او از سال ۱۳۵۱ آغاز به نگارش دغدغه‌های اجتماعی‌اش در روزنامه‌ها و مجلات در قالب شعر کرد.[۵] شعرهایش به صورت پراکنده در نشریات مختلفی مثل روزنامه‌های کیهان، اطلاعات و مجلات رودکی، زن روز، جوانان، کیهان فرهنگی، کتاب صبح، طلایه، سوره، ادبستان، اهل قلم، مجله شعر انتشار یافته است. همچنین عباس باقری گاهی به نوشتن نمایشنامه مقاله و نقد شعر و ادبیات هم پرداخته است.
این شاعر معاصر در مشاغلی چون کارمند سازمان تأمین اجتماعی، مسئول کتابخانه عمومی دانشگاه آزاد واحد زاهدان، مسئول شورای نویسندگان رادیو زاهدان سیستان و بلوچستان و کارمند مرکز اسناد ملی زاهدان خدمت کرده است.[۴]
این پژوهشگر صاحب چهل و پنج کتاب است که از میان آن‌ها می‌توان به مجموعه چهار جلدی «از سال‌های نغمه و کافور» (شعر سپید و کلاسیک) و مجموعه پانزده جلدی «شعر امروز سیستان» اشاره کرد.[۶]
آثار متعددی از او تا به حال به زبان‌های فرانسوی، عربی، انگلیسی، اردو، چینی و روسی ترجمه شده است.[۵]
آثار
- تبعید در آفتاب(۱۳۶۲)؛
- تکیه بر زخم(۱۳۶۵)؛
- صبح در پرگار(۱۳۶۸)؛
- ایوب در باد(۱۳۶۹)؛
- باران تلخ(۱۳۷۱)؛
- خانه سرودها(۱۳۷۶)؛
- زخم‌های زیتونی(۱۳۷۸)؛
- خنده بر خون(زندگی نامه شهدای استان سیستان و بلوچستان)؛
- سفر سوختن(زندگی نامه شهدای استان سیستان و بلوچستان)؛
- از هیرمند تا اروند(زندگی نامه شهدای استان سیستان و بلوچستان)؛
- گزیده ادبیات معاصر(نیستان/۱۳۷۹)؛
- قطعه‌های برگزیده به فرانسه(۱۹۹۲).[۴]
نظر نویسنده درباره اثر
همه اشعار این دفتر را دوست دارم
همه اشعار این دفتر را دوست دارم. در این دفتر شعری است که اینگونه سروده شده: «پهلوی خاک ترک برداشت و سیمرغ ابر ناف جوانه نوزاد را در پشت پنجره آسمان برید» این شعر اشاره‌ای به چاره‌جویی سیمرغ در شکافتن پهلوی رودابه در موقع ولادت رستم دارد. در واقع می‌خواستم نوع زایمان و چگونگی به دنیا آمدن پهلوان نامیرای شاهنامه را نشان بدهم.[۳]
دلیل انتخاب منطقه جغرافیایی سیستان و بلوچستان
به نظر من زیست‌بوم جایگاه خاص خودش را در شعر دارد. ما در دهه‌های قبل از انقلاب به‌واسطه عناصر شعری که متأثر از زیست‌بوم شاعر بود، شاعر را می‌شناختیم واظهار می‌کردیم که این شعر متعلق به این شاعر است. می‌دانستیم شعری که حال و هوای جنگل، تراکم رنگ سبز و مه را دارد از آقای میرداوود فخری‌نژاد است. پس زیست‌بوم نقش عمده‌ای در شعر و ادبیات ایران زمین داشت. متأسفانه در دنیای امروز اقیلم و جغرافیای زیست‌بوم جایگاه خودش را از دست داده و این امر می‌تواند خطری برای شعر معاصر باشد. به همین خاطر اشعار ما باید متأثیر از اقلیم باشد تا بتواند آن مفاهیم و عناصر را در خودش بازتاب بدهد و مخاطب را متوجه نوع ظرفیت‌های فکری، شاعرانگی و حس و حال شاعر کند و شگفتانه‌های نوپدید را به منحصه ظهور بگذارد. هر شعر باید ویژگی خودش را داشته باشد. شعری که از آن اقلیم خودش باشد می‌تواند به معرفی، اقیلم و جغرافیای آن منطقه و آن شهر بپردازد.[۳]
زمان و مکان نوشتن کتاب
مکان و زمان خاصی را برای سرودن شعر نداشتم، در هر مکان و زمانی شعر سرودم. گاهی نصف شب، درست زمانی که سر بر بالین می‌گذارم یا گاهی که خواب به چشمم نمی‌آید، شعر به سراغم می‌آید. من برای شعر زمان و مکانی تعین نمی‌کنم بلکه اوست که در خانه خیال و اندیشه من دق‌الباب می‌کند و در ناخودآگاه ذهن و ضمیر من تأثیر می‌گذارد. در واقع تابع رفتارهای عاطفی و عشقی هستم که شعر به منحصه ظهور می‌گذارد.[۳]
طرح جلد کتاب
در باب طرح جلد هیچ نقشی در طراحی جلد اثر نداشتم. تصورم این بود که طراح با عنایت به موضوعات که متأثر از اقیلم و فرهنگی که من در آن زیستم چنین طرحی را بر جلد اثر حک کرده است.[۳]
جوایز
- برگزیده در ششمین جایزه ادبی قلم زرین در بخش شعر، در سال ۱۳۸۸[۷]
برشی از متن
از بغض ابر نترس!
باران پشت پنجره سوغات چشم‌های بیابانی من است در سوک رفته‌ها امسال
سنبله
در پیش پای باد
سَر خم نکرد
اما
مردان آفتاب
پیش ضریح نان
به زانو در آمدند در روزگار صاعقه
باران
گداخته می‌بارد
برکرانه
زیتون نزار
مشخصات کتاب‌شناختی
کتاب «خاکه نغمه‌ها» مجموعه اشعار عباسعلی باقری اولین‌بار در سال ۱۳۸۶ توسط انتشارات سوره مهر در ۱۱۵ صفحه و در ۲۵۰۰ نسخه به چاپ رسیده است.
نسخه‌ی الکترونیکی این مجموعه‌ی شعر در بستر فراکتاب قابل مطالعه می‌باشد.
پانوشت
- ↑ «انتشار شعرهای کوتاهی به نام خاک نغمه‌ها». خبرگزاری مهر. ۳۰ تیر ۱۳۸۸
- ↑ «معرفی کتاب خاک نغمه‌ها». بوکروم. بی‌تا. دریافت شده ۲۰ بهمن ۱۴۰۳
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ «قالب سپید را برای ارتباط‌گیری بهتر انتخاب کردم نه ولنگاری ادبی». خبرگزاری مهر. ۲۶ آذر ۱۴۰۳
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ «عباس باقری». ویستا. ۲۱ آبان ۱۴۰۳
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ «معرفی و دانلود کتاب بیانیه». سایت کتاب‌راه. بی‌تا. دریافت شده ۲۸ آذر ۱۴۰۳
- ↑ «ششمین مراسم «شب شاعر» سازمان هنری رسانه‌ای اوج برگزار می‌شود». خبرگزاری ایبنا. ۲۹ مهر ۱۳۹۲
- ↑ «برترین‌های قلم زرین معرفی شدند». خبرگزاری مهر. ۱۳ تیر ۱۳۸۸