ایستگاه خیابان روزولت

ایستگاه خیابان روزولت روایتی مستند از تسخیر سفارت آمریکا در تهران
نویسنده	محمد محبوبی
ناشر	مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های تاریخی
تاریخ نشر	۱۴۰۲
شابک	۹۷۸۶۰۰۵۷۸۶۶۳۷
تعداد صفحات	۴۷۳
موضوع	پژوهشی- تاریخی، روایت تاریخی
قطع	رقعی
نوع جلد	شومیز

تصویرِ پشت جلد کتاب

«ایستگاه خیابان روزولت» روایت مستندگونه‌ای از اتفاقات ۱۳ آبان ۱۳۵۷ است که لانه جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام تسخیر شد. محمد محبوبی نویسنده این اثر پژوهشی، غالب اسناد تاریخی را بررسی کرده و اولین روایت ایرانی از واقعه تسخیر لانه جاسوسی را به تحریر در آورده‌ است. کتاب ایستگاه خیابان روزولت توسط انتشارات مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی در دوازده فصل در سال ۱۴۰۲ به چاپ رسید.

*****

ایستگاه خیابان روزولت یک اثر پژوهشی- تاریخی و مستندگونه از حوادث ۱۳ آبان ۱۳۵۸ است که توسط محمد محبوبی پژوهشگر و تاریخ‌نگار نوشته شده‌ است. با توجه به صحبت‌های رهبر انقلاب در دوره‌های مختلف و لزوم تبیین تاریخ برای جلوگیری از تحریف آن و مقابله با جنگ روایت‌ها، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی لزوم اقدام به نوشتن پیرامون حوادث ۱۳ آبان ۱۳۵۸ را بررسی کرد و با محمد محبوبی طرح مسئله شد. او به دلیل دغدغه و علاقه‌ای که از پیش در این باره داشت، مشغول بررسی اسناد و نوشتن کتاب شد و آن را در حدود دو سال نگاشت. محبوبی روایت کتاب را از ساختار اطلاعات سفارت آمریکا در دوران پهلوی آغاز کرده و سپس به تغییر ساختار سفارتخانه و فعالیت‌های مداخله‌جویانه آن در ماه‌های ابتدایی انقلاب اسلامی می‌پردازد. سپس پیامدهای تسخیر لانه جاسوسی را تا آزاد شدن گروگان‌‌ها بیان می‌کند. در ادامه، تغییر کاربردی این سفارتخانه در جمهوری اسلامی بیان می‌شود. محمد محبوبی برای این اثر از ۴۵ منبع فارسی و انگلیسی استفاده کرده است. پرداخت کامل، اسناد دقیق و بکر و زبان گویا باعث شد تا در حدود یک‌ سال پس از نشر کتاب، رهبر انقلاب بر این کتاب تقریظی بنویسند.

اگر چه محبوبی در تألیف این کتاب بسیار باانگیزه بوده است،‌  اما اگر ناشری به این شکل از او حمایت نمی‌کرد و اسناد طبقه‌بندی شده در اختیارش قرار نمی‌داد، این کتاب تولید نمی‌شد.

خلاصه اثر

کتاب مذکور به روایتی مستند از ماجرای تسخیر سفارت آمریکا در تهران پرداخته و جزئیات بسیاری از این رخداد تاریخی را که تأثیر عمیقی بر روابط ایران و آمریکا داشته، در خود جای داده است. کتاب پیش‌ِ رو با تکیه بر اسناد و مدارک جدید، خواننده را با بُعدهای ناشناخته‌تری از فعالیت‌های اطلاعاتی و عملیاتی ایالات متحده در ایران پس از انقلاب آشنا می‌کند. اثر با نگاهی به وقایع تسخیر سفارت آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ آغاز می‌شود؛ روزی که گروهی از دانشجویان انقلابی وارد سفارت شدند و کنترل آن را به دست گرفتند. این رخداد در ابتدا به‌عنوان حرکتی علیه استعمار و نفوذ آمریکا در ایران تلقی شد و بعد به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های بین‌المللی بین دو کشور بدل گشت. از این زمان، آمریکا تلاش‌های گسترده‌ای برای آزادسازی گروگان‌ها انجام داد که البته بسیاری از این تلاش‌ها به دلیل اختلافات سیاسی و عدم اعتماد بین طرفین ناکام ماند.

نویسنده با بهره‌گیری از اسناد اطلاعاتی آمریکا که برای اولین‌بار در این کتاب منتشر شده‌اند، درک تازه‌ای از نحوه تعاملات آمریکا با ایران پس از انقلاب ارائه می‌دهد. اسناد منتشر شده شامل گزارش‌هایی از تحلیل‌ها و فعالیت‌های سازمان سیا و دیگر نهادهای امنیتی آمریکا در آن زمان است که نشان می‌دهند ایالات متحده نه تنها تلاش‌هایی برای کنترل اوضاع و حمایت از نیروهای مخالف انقلاب انجام می‌داده، بلکه در پی ایجاد شبکه‌هایی برای تأثیرگذاری در سیاست‌های داخلی ایران نیز بوده است.

این کتاب به‌ویژه با تمرکز بر روابط ایران و آمریکا از روزهای تسخیر سفارت تا آزادی گروگان‌ها در دی ۱۳۵۹، مسیر پرفرازونشیب روابط دیپلماتیک دو کشور را روایت می‌کند. ایستگاه خیابان روزولت به تفصیل، به چالش‌ها و مانع‌هایی که در مسیر مذاکرات و تعاملات دیپلماتیک ایران و آمریکا وجود داشت نیز پرداخته است. برای مثال، این کتاب نشان می‌دهد که چگونه فشارهای داخلی در آمریکا و ایران، روند مذاکرات را پیچیده و گاه ناممکن می‌کرد. همچنین، این اثر به نقش شخصیت‌های کلیدی در این دوران می‌پردازد و تأثیر تصمیمات آن‌ها را بر روند بحران بررسی می‌کند. نویسنده علاوه بر دوازده فصل نگاشته شده، در بخشی جداگانه مراجع و اسناد را هم با جزئیات ارائه می‌دهد.

عنوان فصل‌های کتاب به شرح زیر است:

فهرست کتاب

فصل اول: شاگردان دبیرستان هندرسون

فصل دوم: عملیات مخفی و سیاسی علنی

فصل سوم: حفاظت از آیشمن ایران

فصل چهارم: تشکیلات، نه اقبال

فصل پنجم: ستاره‌ها فرومی‌ریزند

فصل ششم: کارزار نفت و دلار

فصل هفتم: سیاست ورزی شرقی

فصل هشتم: یک تئاتر دیپلماتیک

فصل نهم: شبیخون بیل‌های پولادین

فصل دهم: مغز آمریکایی یک کودتا

فصل یازدهم: آخرین فرصت کارتر

فصل دوازدهم: پیان معاوضه و آغاز مبارزه

علت پرداختن به تسخیر لانه جاسوسی

واقعه ۱۳ آبان ۱۳۵۸ به دلیل کمبود منابع و اسناد رسمی فارسی و وجود روایت‌های غالباً آمریکایی، یکی از مناطق محروم تاریخ‌نگاری ایران به‌شمار می‌آید. در شرایطی که نابرابری منابع، سبب ناکام ماندن در جنگ روایت‌ها می‌شود، رسیدن به منابع دست‌‌اول و یک زاویه دید ایرانی از این واقعه احساس می‌شد.

رهبر انقلاب در سخنرانی‌های خود خواستار شدند  کسانی که می‌توانند، جلوی تحریف تاریخ را بگیرند. همچنین ایشان جوانان را به خواندن اسناد لانه جاسوسی ارجاع دادند.

دغدغه محمد محبوبی و محمدمهدی اسلامی، معاون پژوهشی سابق مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، با توجه به موارد ذکر شده، علت اصلی نگارش کتاب است.

محبوبی جمع‌آوری اطلاعات و نگاشتن کتاب را در حدود دو سال انجام داده است. تسلط نویسنده به زبان انگلیسی و مهارتش در یافتن اسناد خارجی موجود در پستوهای فضای مجازی، بخشی از کم‌کاری نهادهای موظف به پشتیبانی اسناد را جبران کرد. محبوبی گاه برای رمزگشایی از یک اسم رمز، هفته‌ها به کاوش و تطبیق زیرکانه اسناد پرداخت. همچنین علاوه بر عدم دسترسی به اسناد دولت موقت، اسناد فارسی در بایگانی دولت متمرکز نبود و نویسنده برای رسیدن به اسناد فارسی، به هفت مرکز بایگانی ایرانی مراجعه کرده و از آن اسناد استفاده کرده است.

علت نام‌گذاری کتاب

در‌واقع یک ایهام در نام­‌گذاری کتاب به کار رفته است. وجه اول ایهام این است که منظور از ایستگاه خیابان روزولت، سفارت آمریکاست. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، خیابان مفتح فعلی که ضلع شرقی سفارت آمریکا می‌شود، خیابان روزولت بود. در واقع یکی از کارکردهای این ساختمان، یعنی عمارت مرکزی سفارت آمریکا، به عنوان یک ایستگاه اطلاعاتی بود که اسناد آن را به خوبی اینجا به تصویر می‌کشد. وجه دوم این است که مسئله‌ روابط ایران و آمریکا یک موضوع منجمد ‌شده در تاریخ نیست و این مسئله‌ای نیست که کشور از آن عبور کرده‌ و تمام شده باشد. بلکه یک مسئله‌ جاری است. وجه دوم ایهام این است که مسئله‌ تسخیر سفارت آمریکا موضوعی است که رجال سیاسی یا فعالان حوزه‌ سیاسی و پژوهشگران این حوزه نمی‌توانند بی‌تفاوت از کنارش عبور کنند. آن‌ها باید حتماً تعیین‌ تکلیف کنند و موضع خود را مشخص کنند زیرا این یک مسئله‌ دنباله‌دار است که مسائل جاری کشور ما را هم درگیر خودش کرده است.

درباره نویسنده

محمد محبوبی، نویسنده اثر

محمد محبوبی  متولد ۱۳۶۸ در تهران است. وی فارغ التحصیل مقطع دکتری رشته علوم سیاسی از دانشگاه تهران و از تاریخ‌نگاران جوان، پژوهشگر مهمان مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانهو  عضو مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی می‌باشد. حوزه مطالعاتی محبوبی شامل مطالعات استراتژیک خاورمیانه است. این پژوهشگر عضو پیوسته گروه مطالعات ادبیات سیاسی و متن‌های اساسی در خاورمیانه و عضو وابسته گروه‌های بررسی مسائل ژئوپلیتیک و استراتژیک خاورمیانه و مطالعات مسائل خلیج فارس و شبه جزیره عربستان می­‌باشد. محبوبی در کارنامه خود علاوه‌ بر نگارش کتاب مذکور، نگارش کتاب‌های «رعد در آسمان بی‌ابر»، «عملیات مهندسی» و «کناره‌های امن واقعی» را دارد.  

نظر نویسنده درباره اثر

تسخیر سفارت آمریکا یک مسئله زنده است

حداقل دو برداشت می‌توان از نام کتاب استنباط کرد، برداشت نخست اشاره به فعالیت‌های مخفیانه و مداخله‌گرانه ایستگاه سیا در تهران دارد. به این دلیل ایستگاه خیابان روزولت در واقع بیان می‌کند که سفارت آمریکا که در خیابان روزولت سابق و خیابان مفتح فعلی ساخته شده است، همان اندازه که بر فعالیت‌های نمایندگی دیپلماتیک آمریکا در تهران تمرکز داشته، فعالیت‌های مخفیانه و مداخله‌جویانه انجام می‌داده است. برداشت دیگری که از این عنوان می‌توان داشت این است؛ به این دلیل که مسئله زنده است و به موضع‌گیری شخصیت‌ها و رجال سیاسی به این مسئله، در روزگاری که در آن به سر می‌بریم مرتبط است، لذا هر کسی که می‌خواهد در سیاست ایران فعالیت داشته باشد باید در ایستگاه تسخیر سفارت آمریکا توقفی داشته باشد و موضع خود را نسبت به این واقعه مشخص و بیان کند. از جاذبه‌های ژورنالیستی کتاب می‌توان به قسمت‌های مربوط به شهید بهشتی اشاره کرد که این قسمت جذابیت خاصی دارد. اسناد سفارت آمریکا گونه‌های مختلفی دارد که یکی از این تمایزها در مورد شهید بهشتی است.

زاویه دید ایرانی و بی‌طرف

در آثاری که در این زمینه کار شده‌اند، ۷۵ درصد ترجمه از کشورهای دیگر است. بیشتر این آثار از منظر منافع ملی آمریکایی به موضوع نگاه کرده‌اند. احساس نیاز می‌شد که از زاویه دید ایرانی به موضوع نگاه شود. تلاش کردیم در این کار از دو مجموعه اسناد رقیب و اسناد ناظر بی‌طرف استفاده کنیم.

دلیل شهرت اثر

• از دلایل شهرت کتاب ایستگاه خیابان روزولت می‌توان به نثر گویا، روان و در عین حال مستند و دقیق آن اشاره کرد. در فصل انتهایی کتاب بخشی از اسناد در ۸۰ صفحه منتشر شده است که خود می‌تواند بر اعتماد خواننده بیافزاید.

• امکان اقناع مخاطب در واقعه تاریخی ۱۳ آبان ۱۳۵۸ و پاسخ به شبهات و دادن دید وسیع در وقایع روز، از دیگر امتیازات و شهرت کتاب می‌باشد.

• موضوع دیگری که باعث شهرت کتاب شده‌است؛ روایت ایرانی از واقعه ۱۳ آبان ۱۳۵۸ می‌باشد. این کتاب برای اولین‌بار همزمان اسناد طرف ایرانی و طرف غربی مثل وزارت امور خارجه آمریکا، وزارت دفاع آمریکا، اسنادی که نخست‌وزیری بریتانیا و وزارت امور خارجه بریتانیا منتشر کرده‌اند، و حتی اسناد دولتی کانادا، استرالیا و کشور‌های مشترک‌المنافع را در مورد سفارتخانه آمریکا در ایران، مورد بررسی قرار می‌دهد.

• موضوع دیگری که در کتاب به آن پرداخته شده و سبب توجه مخاطبان به کتاب شده است این است که از برخی عوامل و همکاران ایرانی سی‌آی‌اِی که هویت نامعلومی داشتند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به عنوان جاسوس فعالیت می‌کردند، رونمایی شده است.

پویش کتاب‌خوانی

مسابقه کتاب‌خوانی، برای کتابِ «ایستگاه خیابان روزولت» به همت معاونت فرهنگی، تبلیغیِ حوزه علمیه خراسان  به مناسبت دهه‌ فجر در بهمن ۱۴۰۳ برگزار شد.

تقریظ رهبر انقلاب

”	بسمه‌تعالی این، گزارشی متقن و پرفایده از یک حادثه‌ مهم در تاریخ انقلاب یعنی تسخیر لانه‌ جاسوسی در سال ۵۸ است. این کتاب پُرکننده‌ یکی از خلأهای رسانه‌‌ای و تبلیغاتی ما است. ما به جنگ روایت‌ها در پیکارهای جهانی توجه لازم را نکرده‌ایم و دشمنان و بدخواهان ما از غفلت ما بهره برده و بسیاری از حوادث را وارونه نشان داده‌اند. باید از نویسنده‌ این کتاب و تلاش ارزشمندش قدردانی شود به‌خاطر اقدام هوشیارانه‌اش در این عرصه‌ مهم. نثر کتاب روان، رسا، تحقیق و تحلیل‌های آن منطقی و صادقانه و قانع‌کننده است. نام انتخاب شده برای کتاب عالی است. (مهر ماه ۱۴۰۳)	“

تصویر تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب

نشست‌های برگزار شده درباره اثر

جشن امضای کتاب ایستگاه خیابان روزولت. کافه کتاب حافظه تاریخی ایرانی. آبان ۱۴۰۳

• رونمایی از تقریظ رهبر انقلاب بر کتاب در سال ۱۴۰۳: این برنامه در مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی برگزار شد. جمعی از کارشناسان و پژوهشگران تاریخ معاصر ایران و فعالان حادثه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ در این آیین حضور داشتند. در این مراسم حجت‌الاسلام‌والمسلمین احمد خزایی مدیر محترم مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی و ناشر کتاب «ایستگاه خیابان روزولت»، گزارشی از روند تولید و نشر این کتاب ارائه کرد. در ادامه این برنامه، لوح تقدیر و متن تقریظ حضرت آیت‌اللّه خامنه‌ای بر کتاب «ایستگاه خیابان روزوِلت» به آقای محمد محبوبی نویسنده این کتاب توسط آقای مهندس محمدی معاون دفتر مقام معظم رهبری و آقای رضا سیف‌اللّهی از فعالان تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در ۱۳ آبان ۱۳۵۸ اهدا شد.

• جشن امضای کتاب  در تهران در آبان ۱۴۰۳: این برنامه در کافه کتاب حافظه تاریخی ایرانی برگزار شد.
• نشست صمیمی با نویسنده و دانشجویان دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران ۱۴۰۳: نشست نویسنده کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» و بررسی فعالیت‌های اطلاعاتی آمریکا در ایران به همت بسیج دانشجویی دانشکدگان فارابی دانشگاه تهران با همکاری معاونت پژوهشی برگزار شد.

اظهار نظرها درباره اثر

محمد رحمانی؛ پژوهشگر حوزه تاریخ معاصر

پژوهشی اسنادی و به دور از شعارزدگی

« محبوبی تلاش کرده از ادبیات شعارزده فاصله بگیرد و این نکته مهمی است، اگرچه در این سال‌های اخیر خیلی از نویسندگانِ جریان انقلاب سعی کرده‌اند که از فضای ژورنالیسی و شعارزده‌ای که وجود دارد،‌ فاصله بگیرند،‌ اما کمتر موفق بوده‌اند،‌ ما با صدها کار مواجه هستیم که با شعارهای گل‌درشت و... نوشته‌ شده‌اند،‌ در کار محمد محبوبی، ما سلطه شعارزدگی را بر محتوا نمی‌بینیم و این یکی از ویژگی‌های این کار است.

از ویژگی‌های دیگر این کتاب، استفاده و بهره‌برداری از اسنادی است که نویسنده در اختیار داشته و ما برای نخستین‌بار در این زمینه با یک پژوهش اسنادی خوب مواجه هستیم نه یک سند خام. نویسنده با اسناد و مدارک پاسخی متقن به شبهاتی داده که می‌گویند چرا سفارت آمریکا تسخیر شد و زمینه تحریم را با دست خودمان فراهم کردیم،‌ سوالاتی که در مسائل امروز هم دیده می‌شود،‌ نویسنده نشان می‌دهد که اگر سفارت آمریکا تسخیر نمی‌شد، اکنون شرایطمان چگونه بود.

»

حسین بهشتی‌پور؛ کارشناس مسائل بین‌الملل و تحلیلگر سیاسی

روایت ایرانی از واقعه تسخیر سفارت آمریکا

« آقای محمد محبوبی در کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» روایتی مستند از تسخیر سفارت آمریکا در تهران را ارائه کرده است. این کتاب با تکیه بر سندهای اطلاعاتی و دیپلماتیک، به بررسی بسترها و پیامدهای واقعه‌ ۱۳ آبان ۱۳۵۸ می‌پردازد. روایت کتاب از ساختار اطلاعات‌ پایه‌ سفارت آمریکا در دوره‌ پهلوی آغاز می‌شود و نحوه تحول این ساختار پیچیده در دوره‌ انقلاب اسلامی را بیان می‌کند. همین ساختار منجر به فعالیت‌های مداخله‌جویانه‌ سفارت آمریکا در برابر انقلاب ایران در سال ۱۳۵۸ شد. سپس با تکیه بر اسناد دیده‌ نشده، به بررسی واقعه تسخیر و پیامدهای آن تا زمان آزادی گروگان‌ها پرداخته می‌شود. این کتاب را می‌توان نخستین روایت ایرانی از واقعه‌ تسخیر سفارت آمریکا در تهران دانست. »

علیرضا مختارپور؛ نویسنده، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران

متقن، معتبر و جامع

صفحه‌ای از کتاب، فصل انتشار اسناد

« کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» که به کوشش محققانه‌ جناب آقای محمد محبوبی در زمستان ۱۴۰۲ منتشر شده‌ است را می‌توان بهترین اثر متقن و معتبر و جامع تولید شده در این موضوع تاکنون دانست.

ویژگی‌های خاص کتاب عبارتند از: روایت ماجرا با جزئیات و ترتیب تاریخی، نثر روان، جذاب و خواندنی، تحلیل مبتنی بر واقعیت، اتخاذ رویکرد اقناعی به‌جای رویه‌ تبلیغی، افزودن پانوشت‌های توضیحی و انضمام هشتاد صفحه تصویر و سند. همچنین کتاب می‌تواند منبعی مفید برای تولیدات محصولات فرهنگی و رسانه‌ای برای جبران خلأ تبیین این واقعه‌ مهم باشد.

»

قاسم تبریزی؛ پژوهشگر تاریخ معاصر

تسلط و آگاهی کامل بر اسناد

« بر اساس نگارش متن این اثر مشخص است که نویسنده تسلط و آگاهی کامل بر اسناد لانه جاسوسی دارد و موضوعات را به خوبی تقسیم‌بندی کرده است. ماهیت استعماری آمریکا، همکاری آن‌ها با انگلیس و فعالیت‌های جاسوسی آمریکا در ایران به خوبی به قلم تحریر در‌آمده است. »

حسین محمدی سیرت؛ استاد دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

روایت کامل و دقیق

« روایت این کتاب به دنبال رفع سوء‌تفاهم نیست. کتاب ایستگاه خیابان روزولت به دنبال یک روایت کامل و دقیق از ماجرا است و چیزی را پنهان نمی‌کند. آن چیزی که روایت این کتاب را جامع کرده، پاسخ به برخی از سؤالات مهم است. چرا ما اینجا را لانه جاسوسی می‌دانیم؟ آیا آمریکایی‌ها هم در تسخیر سفارت دخیل بودند یا ما رابطه خودمان را خراب کردیم؟ چرا تسخیر سفارت را انقلاب دوم نامیدیم؟ قرار بود چه اتفاقی در این سفارت رقم بخورد؟ چرا حضرت امام ابتدا از این اقدام حمایت نکرد ولی بعد حمایت کرد؟ سؤالات تاریخی بسیاری در این کتاب مطرح شده که می‌توان جواب آن‌ها را در این کتاب یافت. در این کتاب علاوه بر موضوع تسخیر، درباره برنامه‌های امنیتی و سیاسی و شبه استعماری آمریکایی‌ها در ایران در دهه‌های مختلف نیز روایت‌های زیادی ذکر شده است که همگی از نیازهای تاریخی ما هستند. »

امین فرج‌اللهی؛ پژوهشگر

یکی از نمونه‌های موفق جهاد تبیین

صفحه‌ای از کتاب، فصل انتشار اسناد

« از نقاط قوت کتاب استفاده از منابع جامع است. برخلاف خیلی از کتاب‌های تاریخی که بیشتر به منابع فارسی‌زبان تکیه دارند این کتاب هم در اسناد و هم در کتاب‌ها، از منابع دست‌اول طرف مقابل به خوبی بهره برده است. استفاده از بیش از ۳۰ کتاب انگلیسی که عمدتاً خاطرات رجال سیاسی و افسران اطلاعاتی است که به فارسی ترجمه نشده‌اند، بیش از ۴۵ کتاب فارسی و اسناد آزاد شده‌ آمریکا، انگلستان، استرالیا و کانادا در کنار اسناد نهادهای ایرانی پیش و پس از انقلاب؛ یک بافت روایی منسجم و متراکم پیشِ روی مخاطب گذاشته است. روایت‌هایی مستند که وقتی با دقت و ظرافت کنار هم قرار می‌گیرند، روایت ایرانی ماجرای تسخیر لانه جاسوسی را شکل می‌دهند. اتفاقی که تا پیش از این در تاریخ‌نگاری خیلی از مقاطع تاریخ انقلاب و خصوصاً ماجرای تسخیر لانه جاسوسی شاهدش نبوده‌ایم.

نکته قابل توجه دیگر، گویاسازی افراد و رخدادهای پیرامونی است. خیلی از افراد و اتفاقاتی که تا پیش از این، در لابه‌لای برخی خاطرات و اسناد، تنها نامی و گاهی ادعایی از آن‌ها دیده می‌شود؛ در این کتاب رمزگشایی شده‌اند. مثلاً در لابه‌لای اسناد این کتاب است که ما متوجه می‌شویم در بهار و تابستان سال ۱۳۵۸، سیا چقدر تلاش کرده تا بتواند اپوزیسیون را زیر چتر دونفره‌ بختیار و اویسی در یک ائتلاف جمع کند و چند نفر از اطرافیان آن‌ها منبع رسمی سیا بوده‌اند! یا مثلا در این کتاب است که متوجه می‌شویم پس از پیروزی انقلاب، سیا در یک اقدام هدفمند، اغلب مدیران عالی و میانی ساواک را به عنوان جاسوس استخدام کرد و آن‌ها در کدام اتفاقات چه نقش‌هایی ایفا کرده‌اند. ماجرای تلاش سیا برای شکل‌ دادن به یک ائتلاف میانه‌رو با محوریت آیت‌الله شریعتمداری و برخی چهره‌های موجه چه بود و حقایقی از این دست. «ایستگاه خیابان روزوِلت» را باید یکی از نمونه‌های موفق «جهاد تبیین» مدنظر رهبر انقلاب دانست که توانسته واقعیات را نه شعاری و کلیشه‌ای، بلکه مستند و منصفانه پیش چشم مخاطب جویای حقیقت قرار دهد.

»

محسن سام؛ پژوهشگر تاریخ معاصر

جزئیات دقیق و کافی

« ایستگاه خیابان روزولت، در بیان جزئیات رویدادها دقیق عمل کرده است. آن‌چنان که اگر یک داستان‌نویس یا نویسنده‌ فیلم‌نامه بخواهد تنها به یک منبع مراجعه کند تا قصه‌ تسخیر را بنویسد، همین یک کتاب برای او کافی خواهد بود. در یک نمونه، هنگامی که نویسنده در مقام روایت جلسات هماهنگی دانشجویان چهار دانشگاه کشور در روزهای پیش از آغاز تسخیر می‌باشد، با جزئیات دقیق، افراد حاضر در جلسه‌ هر دانشگاه، محل جلسات، و کیفیت مباحث مطرح شده در آن‌ها را شرح می‌دهد. این دقت در جزئیات، البته نویسنده را از ارائه سیر کلی حوادث غافل نکرده است و بلکه با افزودن توان تحلیلی او، کمک کرده تا از برخی حوادث کهنه نیز تحلیل‌های تازه ارائه دهد. نمونه‌ آن، ارزیابی موشکافانه‌ نویسنده از ماجرای حمله به سفارت آمریکا در بهمن ۱۳۵۷ می‌باشد که برای نخستین بار توانسته روایتی دقیق از عاملان آن حمله به دست دهد. تحلیل درست از ماجرای فرار شش گروگان آمریکایی از ایران، با کمک سفارت کانادا، نمونه‌ دیگری از موفقیت‌های کتاب است که دست روایت‌سازان هالیوودی را رو می‌کند و به مخاطب کمک می‌کند تا پس از تماشای اثر سینمایی ناپخته‌ آرگو، سهم واقعیت از خیال‌پردازی را دربیابد. »

برشی از متن کتاب

صفحه‌ای از کتاب، فصل انتشار اسناد

در آبان ۱۳۶۱ همان روزهایی که جامعه ایران مراسم بزرگداشت سومین سالروز تسخیر سفارت آمریکا را برگزار می‌کرد، کنفراس مهمی در شهر فیلادلفیای ایالات متحده جریان داشت. میزبان این کنفرانس انجمن مطالعات خاورمیانه آمریکای شمالی بود و مهمانان آن اغلب اساتید دنشگاه‌های مختلف ایالات متحده ، به‌ویژه اساتید ایرانی‌تبار بودند. تقارن زمانی کنفرانس و سالگرد واقعه تصرف سفارت آمریکا در تهران، بخش قابل توجهی از مباحث کنفرانس را به مسائل ایران سوق می‌داد.

یکی از سخنران‌های این کنفرانس، جان لیمبرت، استاد دانشگاه هاروارد بود. او کارمند بخش سیاسی سفارت آمریکا در تهران بود و در جریان واقعه ۱۳ آبان ۱۳۵۸ به گروگان گرفته شده بود. لیمبرت در قسمتی از نطق خود به تفاوت روایتگری و تاریخ‌نگاری ایرانی و آمریکایی از یک واقعه مشترک پرداخت و جمله قابل توجهی به زبان راند: «معمولاً تاریخ را فاتحان می‌نویسند ولی به عنوان یک تاریخ‌شناس، باعث تعجب من است که تا‌کنون اکثر مطالبی که در مورد ایران نوشته شده از سوی بازنده‌ها، آمریکایی‌ها و عوامل شاه ، بوده‌ است.

مشخصات کتاب‌شناختی

«ایستگاه خیابان روزولت» نوشته محمد محبوبی در ۵۸۴ صفحه،‌ در قطع رقعی با جلد شومیز، نخستین بار در سال ۱۴۰۲ توسط نشر مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی به چاپ رسید. در فاصله کوتاهی و در سال ۱۴۰۳ اثر در ۶۰۸ صفحه به چاپ دوم رسید.

نوا، نما و نگاه

آیین رونمایی از تقریظ مقام معظم رهبری بر کتاب. تهران. ۱۴۰۳

• سخنان آقای محمد محبوبی نویسنده کتاب ایستگاه خیابان روزولت. دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. ۹ آبان ۱۴۰۳
• امتیاز کتاب ایستگاه خیابان روزولت این است. موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع  مقدس. ۹ آبان ۱۴۰۳
• ایستگاه خیابان روزولت، کتابی مسلح به فشنگ استدلال.  موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع  مقدس. ۹ آبان ۱۴۰۳
• معرفی کتاب ایستگاه خیابان روزولت. معرفی کتاب توسط محمد امین فرج‌اللهی. حافظه تاریخی ایران. ۷ آذر ۱۴۰۳
• سخنان آقای رضا سیف‌الهی عضو شورای مرکزی دانشجویان پیرو خط امام. دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. ۹ آبان ۱۴۰۳
• سخنان آقای سیدجواد حسینی استاد دانشگاه امام صادق علیه السلام. دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. ۹ آبان ۱۴۰۳
• گفت‌وگو با حجت‌الاسلام والمسلمین احمد خزایی. دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. ۹ آبان ۱۴۰۳
• سخنان آقای مهدی ابراهیم‌زاده معاون دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله خامنه‌ای. دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری. ۹ آبان ۱۴۰۳
• معرفی کتاب ایستگاه خیابان روزولت. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. ۱۳ آبان ۱۴۰۳
• مصاحبه با نویسندهٔ کتاب ایستگاه خیابان روزولت. صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران. ۵ آذر ۱۴۰۳