ساعد باقری

ساعد باقری
زین رفتن کاهل چه تمنّای فتوحی؟ تیمور نخواهی شد از این لنگ شدن‌ها
زمینهٔ کاری	شعر و پژوهش و اجرا
پیشه	شاعر و پژوهشگر و مجری رایو و تلویزیون
دلیل سرشناسی	سرایش سرود ملی ایران

ساعد باقری شاعر معاصر، گوینده و مجری رادیو تلویزیون متولد ۱۳۳۹ در محله نازی آباد تهران است. وی سراینده سرود ملی جمهوری اسلامی ایران است. او را یکی از نخستین کسانی می دانند که وارد حلقه حوزه هنری شد.

داستانک

بازگشت به رسانه ملی پس از ده سال

ساعد باقری به تلویزیون برگشت، آن‌هم با اجرای برنامه سحرگاهی شبکه چهار و بعد از سال‌ها غیبت. آنچه رسانه‌ها گفتند، غیبت ۱۰ساله وی بوده؛ اما خبرنگاران این حوزه می‌دانند آخرین حضور باقری در رسانه ملی بازمی‌گردد به سال‌های ۹۰ و ۹۱ یعنی چند سال بعد از اتفاقات پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸، که می‌گفتند دلیلش باعث دوری ساعد باقری از تلویزیونی شده است که سال‌ها در آن بود و شعر و حکمت می‌گفت. هرچه بود، این خبر خوشایندِ اهل فرهنگ و هنر بود و شبکه چهار در سال ۱۳۹۸ با حضور ساعد باقری، برنامه سحرگاهی متفاوتی را تجربه کرد.«سحوری» از اولین سحرگاه ماه مبارک رمضان، هر شب ساعت ۳ بامداد آغاز و تا بعد از اذان صبح پخش آن ادامه یافت. مرور و پرداخت بر نیایش‌های ادبی و معرفتی در نسخ مرجع و در آیینه شعر و ادبیات فارسی ارمغان از جمله نکات این ویژه‌برنامه بود.

زندگی و تراث

سال‌های آغازین

ساعد باقری در سال ۱۳۳۹ در محله نازی آباد در جنوب شهر تهران به دنیا آمد و تا ۳۵ سالگی در همان محله زندگی کرد. وی در سال ۱۳۶۱ به جلسات شعر حوزه هنری وارد شد و در سال ۱۳۶۳ مجموعه شعر نجوای جنون را به چاپ رساند. در سال ۱۳۶۲ همکاری خود را به رادیو آغاز کرد و در آن سال نویسندگی برنامه ادبی و هنری راه شب را به عهده گرفت و در سال ۱۳۷۱ به همراه شاعر گران قدر محمدرضا محمدی نیکو کتاب شعر امروز را که متضمن جستجوی تحولات هر یک از قالب های شعری در سالهای ۵۷ تا ۷۰ بود تالیف کرد. باقری در سال ۱۳۶۸ مدیریت گروه کودک و نوجوان رادیو را به عهده داشت. وی در سال های ۷۲ تا ۷۴ مدیریت اداره کل موسیقی و سرود صدا و سیما را نیز به عهده گرفت.

ورود به عرصه ترانه‌سرایی

ساعد باقری در سال ۱۳۶۸ به عرصه ترانه سرایی وارد شد و آثار ارزنده ای را از جمله آلبوم شبانگاهان با صدای عبدالحسین مختاباد، تصنیف سریال آوای فاخته با صدای محمد اصفهانی و کاستی های ساقی سرمستان و هنگام و چند اثر دیگر با علیرضا افتخاری را پدید آورد و هم چنین تصنیف های زیبایی سرود که علاقه مندان به موسیقی، آن ها را با صدای حسام الدین سراج شنیده اند. مجموعه ای از ترانه های این شاعر در مجموعه شماره ۳۰ انتشارات نیستان به چاپ رسیده است. وی در سال ۱۳۸۳ دوباره همکاری خود را با مرکز موسیقی و سرود صدا و سیما آغاز کرد و به عنوان رئیس شورای شعر و عضو شورای عالی شعر و موسیقی سازمان صدا و سیما مشغول به کار شد.

برنامه تلویزیونی (تماشاگه راز)

ساعد باقری در سال ۱۳۷۲ تحقیق و پژوهش در سبک هندی را طی ۱۲۰ برنامه تلویزیونی با نام «تماشاگه راز» به بینندگان سیما تقدیم کرد و در جشنواره دوم سیما جایزه برترین تحقیق و پژوهش را به خود اختصاص داد.

واکنش باقری به سخنان رهبری درباره اهمیت زبان فارسی

باقری به سخنان رهبری درباره اهمیت زبان فارسی در شب دیدار با شاعران جوان و ادبای فارسی چنین اظهاری را داشت: همه ما شرایط حساس کشورمان را می شناسیم و درجریان اتفاق هایی که درمنتطقه رخ می دهد هستیم و در چنین شرایطی رهبر ما در مورد زبان چنین هشدار و زنهاری را می دهند. پس چرا نباید این همت و همیت در مدیران فرهنگی ما باشد. ببینید گذشتگان ما چگونه این زبان را برای ما حفظ کرده‌اند، دوستان جوان ما زبان فارسی ما با هوشیاری زنده مانده است و الا چه بسا ما نیز، هم اکنون مثل مصری ها زبان خود را از دست می‌دادیم. متپن ادبی قرن چهارم به طبیعت زبان بسیار نزدیک بود و چگونه شد که اینقدر فاصله ایجاد شد؟ زبان رفته رفته تخریب شده و متاسفم که باید این را بگویم ما چنان که باید و شاید هوای زبان فارسی را نداشته‌ایم. کار سختی نیست کافی است مردم زبان درست را بشنوند با بخوانند؛ این البته مسئولیت کسانی که این زبان را منتشر می‌کنند بسیار سخت‌تر می‌کند.

فاضل نظری پدیده شعر روزگار ماست

ساعد باقری، شاعر و منتقد ادبی، درباره شخصیت فاضل نظری و آثارش چنین گفت: این همه مواجهه و مخالفت با یک شاعر طبیعی نیست، در حالی که باید همه جامعه ادبی کشور خوشحال باشند از اینکه چنین استقبالی از شعر می شود؛ نباید ما در مواجهه با فاضل نظری نسبت به جامعه ادبیات کشور خودزنی کنیم. باز عده‌ای دیگر می گویند شعر فاضل سبک نو هندی است. من در ۲۰ قسمت در تلویزیون در سال ۱۳۷۲ سبک هندی را با تفاسیر بسیار ارائه کردم و به خوبی این سبک را می‌شناسم اما اعتقاد دارم همه شعرهای فاضل هندی نیست، او همه تلاشش این است که در اثرش تاثیرگذاری بر مخاطب روی دهد، او فرزند شریعت است در بسیاری از اشعار او زیست دین‌دارانه و اثری از قرآن و روایات به وفور وجود دارد.فاضل نظری پدیده شعر روزگار ماست.

نظر وی بر موسیقی و کلام

ساعد باقری معتقد است کهقطعه موسیقی با کلام، هنری ترکیبی است که در آن قرار است شعر و موسیقی هدفی را سامان دهند. وی بیان می کند: اگر قرار باشد آهنگ ساز ترجمه شعری را به زبان موسیقی ارائه کند با شاعری آهنگی را دریافت کند و تمام تلاشش این باشد که آن را به شعر تبدیل کند، اثر خوبی ارائه می شود. وی براین عقیده است که شعر و موسیقی باید در موسیقی های باکلام، مکمل هم باشند. وی می گوید: تلفیق موسیقی با شعر، باید جذابیت نوینی را پدید آورد یا بخشی به اثر اضافه شود و اگر قرار باشد آوردن کلام بر موسیقی از تاثیرگذاری آن کم کند و بر کیفیت آن تاثیر منفی بگذارد، بهتر است این کار انجام نشود

چگونگی انتخاب و تایید سرود ملی

در مراسم بزرگداشت ساعد باقری که در سال ۱۳۹۰ انجام شد٬ مرحوم کی منش٬ ملقب به مشفق کاشانی، رییس انجمن شاعران وقت، در سخنرانی خود ضمن بیان خاطره‌ای این موضوع را رسانه‌ای کرد و گفت: «در شورای عالی صدا و سیما این بحث مطرح بود که سرود ملی ایران که با شعر استاد حالت و موسیقی استاد بیگلری پور ساخته شده بود، به دلیل طولانی بودن قابلیت اجرا در مراسم های رسمی را ندارد، لذا طی فراخوانی آهنگ سرود جدیدی را به فراخوان گذاشتند که در بین ۵۰ آهنگ رسیده، آهنگ دکتر منوچهر ریاحی که زمان آن ۵۹ ثانیه بود، مورد توجه قرار گرفت. برای شعر این سرود در شورای سازمان که با حضور من و استاد اوستا، شاهرخی، باقری، سبزواری، معلم و... برگزار شد، شعر آقای باقری و سرود ملی ما مورد تایید قرار گرفت.

آثار و منبع‌شناسی

نمونه شعر

سرخوشم ، این ناگهان مستی ز بوی جام کیست ؟ شعله می ریزد زبانم ، بر زبانم نام کیست ؟

کوچه های روشن دل ، در صدای او رهاست می رود منزل به منزل ، این طنین گام کیست ؟

اینک آن خون ؛ خون تلخ سنگ بودنهای ِ‌ من نذر شیرینکاری شمشیر خون آشام ِ کیست ؟

آن جنون لا اُبالی ،‌ وحشی صحرای وهم در پناه کیست امروز ای عزیزان ! رام ِ کیست ؟

از پی هم مهر و قهر و مهر و قهر و مهر و قهر دانه ها پاشیده اینجا ، پیش پایم دام کیست ؟

شام ؛ هر شام این شرار شعله شعله از کجاست ؟ صبح ؛ هر صبح این نسیم نو به نو ، پیغام کیست ؟