ویکی‌ادبیات:آشنایی با ویکی‌ادبیات

نسخهٔ قابل چاپ دیگر پشتیبانی نمی‌شود و ممکن است در زمان رندر کردن با خطا مواجه شوید. لطفاً بوکمارک‌های مرورگر خود را به‌روزرسانی کنید و در عوض از عمبکرد چاپ پیش‌فرض مرورگر خود استفاده کنید.

ویکی‌ادبیات دانش‌نامه‌ای مجازی در شبکۀ جهانی اینترنت است که هدف آن، ایجاد دست‌رسی آزاد مخاطبان فارسی‌زبان به اطلاعات مستند، جامع و به‌روز در حوزۀ شعر و ادبیات داستان معاصر ایرانیان است. واژگان و نام‌هایی که برای دست‌یابی به این هدف لازم‌اند، در این دانش‌نامه توضيح داده خواهند شد.

در ویکی‌ادبیات از ارائۀ تحلیل‌ها و نظرهای شخصی و نیز نظریات جدیدِ اثبات‌‌نشده پرهیز می‌شود. قضاوت دربارۀ اختلاف نظرها برعهدۀ خوانندگان است و ویکی‌ادبیات در این موارد مداخله نمی‌کند. بنای نویسندگان بر این است که تا می‌توانند از منابع دست اول و پذیرفته‌شده استفاده كنند.

تاریخچۀ ویکی‌ادبیات

زمینه‌های ایجاد

دست‌رسی آسان به اطلاعات مربوط به شعر و ادبیات داستانی ایرانیان در فضای مجازی، همواره به دلیل عدم وجود محتوای قابل اتکاء مجازی با مشکل روبه‌رو بوده است؛ اطلاعات مفاخر ادبی ایران‌زمین و موضوعات مرتبط با آن در دورۀ معاصر، در بهترین حالت به شکلی ناقص در فضای مجازی انتشار یافته است. با توجه به آن‌که معمولاً کمتر از ده درصد میراث و محتوای ادبیات در هر کشوری مورد مراجعۀ مکرر است و بیش از نود درصد آن مورد مراجعۀ مخاطبان خاص است، ویکی‌ادبیات می‌تواند آن ده درصد قابل توجه را شناسایی کند و به آن بپردازد. چنین رویکردی در دانش‌نامه‌ها پی‌گیری نمی‌شود.

لذا، با توجه به نیاز جستجوگران برای دست‌یابی آسان به اطلاعات در این حوزه، لازم دیده شد که این دانش‌نامه در فضای وب عرضه شود. به همین دلیل حمایت از راه‌اندازی ویکی‌ادبیات جزو برنامه‌های خانه کتاب و ادبیات ایران قرار گرفت.

آغاز به کار

پیش‌نهاد راه‌اندازی ویکی‌ادبیات، در اسفند ماه ۱۳۹۶ از سوی بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان (که بعداً در خانه کتاب و ادبیات ایران ادغام شد) به معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه شد. پس از بررسی و تصویب طرح و مطابق ابلاغیۀ صادره از سوی معاون محترم امور فرهنگی این وزارت‌خانه، فرایند آماده‌سازی و راه‌اندازی ویکی‌ادبیات از تابستان ۱۳۹۷ آغاز شد و نسخۀ آزمایشی آن، همزمان با برگزاری آیین اختتامیۀ یازدهمین جایزۀ ادبی جلال آل‌احمد، در تاریخ ۱۷ آذر ماه ۱۳۹۷ رونمایی شد.

ویکی‌ادبیات تا پایان سال ۱۳۹۷ برای انتشار عمومی آماده و رسماً افتتاح خواهد شد.

ویژگی‌ها

گسترۀ محتوایی

محتوای ویکی‌ادبیات عبارت است از: معرفی آثار، پدیدآورندگان (نویسندگان، شاعران، مترجمان و...)، روی‌دادها، نهادها و مفاهیم مرتبط با شعر و ادبیات داستانی معاصر ایران به زبان فارسی. مفاهیم عام فرهنگی و ادبی که با حوزۀ شعر و ادبیات داستانی معاصر ایران مرتبط باشد نیز در ویکی‌ادبیات ذکر می‌شود.

همراهی در ویرایش و ارتقاء محتوا

ویکی‌ادبیات دانش‌نامه‌ای آزاد است؛ ضمن جلب مشارکت عموم کاربران در گسترش مقالات و تکمیل و غنابخشی به آن‌ها، بر محتوای ویکی‌ادبیات نظارت نیز می‌شود. بنابراین می‌توان به عنوان منبعی معتبر در حوزۀ شعر و ادبیات داستانی معاصر ایران به مطالب آن تکیه کرد.

ویکی‌ادبیات در نظر دارد تا تمام علاقه‌مندان بتوانند در تکمیل آن نقش ایفا کنند. ویرایش مقالات این دانش‌نامه با تأیید مدیران امکان پذیر خواهد بود. این امکان در ویکی‌ادبیات به کاربران اجازه می‌دهد که با مشارکت و هم‌افزایی در نوشتن مقاله‌ها، ارزش علمی مقاله‌ها را ارتقاء دهند.

بیان حداکثری دیدگاه‌ها

اساس ویکی‌ادبیات، ارائۀ اطلاعات بر اساس منابع موجود است و نویسندگان نباید نظریات شخصی خود را در مقالات منتشر کنند. قضاوت دربارۀ اختلاف نظرات و دیدگاه‌های گوناگون راجع به موضوعات، به خواننده واگذار می‌شود و ویکی ادبیات در این گونه اختلاف نظرها مداخله نمی‌کند.

در عین حال، ویکی‌ادبیات از انتشار هرگونه محتوایی که دارای گرایش‌های نژادپرستانه یا اهانت نسبت به اقوام و فرهنگ‌های گوناگون و یا قابل انطباق با یکی از مصادیق محتوای مجرمانه باشد، جلوگیری می‌کند.