ویکی‌ادبیات:آشنایی با ویکی‌ادبیات

ویکی ادبیات دانش‌نامه‌ای مجازی در شبکۀ جهانی اینترنت است که هدف آن، ایجاد دست‌رسی آزاد مخاطبان فارسی‌زبان به اطلاعات مستند، جامع و به‌روز در حوزۀ شعر و ادبیات داستان معاصر ایرانیان است. واژگان و نام‌هایی که برای دست‌یابی به این هدف لازم‌اند، در این دانش‌نامه توضيح داده خواهند شد.

در ویکی ادبیات از ارائۀ تحلیل‌ها و نظرهای شخصی و نیز نظریات جدیدِ اثبات‌‌نشده پرهیز می‌شود. قضاوت دربارۀ اختلاف نظرها بر عهدۀ خوانندگان است و ویکی ادبیات در این موارد بی‌طرف است. بنای نویسندگان بر این است که تا می‌توانند از منابع دست اول و پذیرفته‌شده استفاده كنند.

تاریخچۀ ویکی ادبیات

زمینه‌های ایجاد

دست‌رسی آسان به اطلاعات مربوط به شعر و ادبیات داستانی ایرانیان در فضای مجازی، همواره به دلیل عدم وجود محتوای قابل اتکاء مجازی با مشکل روبه‌رو بوده است؛ اطلاعات مفاخر ادبی ایران‌زمین و موضوعات مرتبط با آن در دورۀ معاصر، در بهترین حالت به شکلی ناقص در فضای مجازی انتشار یافته است. با توجه به آن‌که معمولاً کمتر از ده درصد میراث و محتوای ادبیات در هر کشوری مورد مراجعۀ مکرر است و بیش از نود درصد آن مورد مراجعۀ مخاطبان خاص است، ویکی ادبیات می‌تواند آن ده درصد قابل توجه را شناسایی کند و به آن بپردازد. چنین رویکردی در دانش‌نامه‌ها پی‌گیری نمی‌شود.

لذا، با توجه به نیاز جستجوگران برای دست‌یابی آسان به اطلاعات در این حوزه، لازم دیده شد که این دانش‌نامه در فضای وب عرضه شود. به همین دلیل راه‌اندازی ویکی ادبیات جزو برنامه‌های بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان قرار گرفت.

آغاز به کار

پیشنهاد راه‌اندازی ویکی ادبیات، در اسفند ماه ۱۳۹۶ از سوی بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان به معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه شد. پس از بررسی و تصویب طرح و مطابق ابلاغیۀ صادره از سوی معاون محترم امور فرهنگی این وزارت‌خانه، فرایند آماده‌سازی و راه‌اندازی ویکی ادبیات از تابستان ۱۳۹۷ آغاز شد و نسخۀ آزمایشی آن، همزمان با برگزاری آیین اختتامیۀ یازدهمین جایزۀ ادبی جلال آل‌احمد، در تاریخ ۱۷ آذر ماه ۱۳۹۷ رونمایی شد.

ویکی ادبیات تا پایان سال ۱۳۹۷ برای انتشار عمومی آماده و رسماً افتتاح خواهد شد.

ویژگی‌ها

گسترۀ محتوایی

محتوای ویکی ادبیات عبارت است از: معرفی آثار، پدیدآورندگان (نویسندگان، شاعران، مترجمان و...)، رویدادها، نهادها و مفاهیم مرتبط با شعر و ادبیات داستانی معاصر ایران به زبان فارسی. مفاهیم عام فرهنگی و ادبی که با حوزۀ شعر و ادبیات داستانی معاصر ایران مرتبط باشد نیز در ویکی ادبیات ذکر می‌شود.

همراهی در ویرایش و ارتقاء محتوا

ویکی ادبیات دانش‌نامه‌ای آزاد است و ضمن جلب مشارکت عموم کاربران در گسترش مقالات و تکمیل و غنابخشی به آن‌ها، بر محتوای ویکی ادبیات نظارت می‌شود. بنابراین می‌توان به عنوان منبعی معتبر در حوزۀ شعر و ادبیات داستانی معاصر ایران به مطالب آن تکیه کرد.

ویکی ادبیات در نظر دارد تا تمام علاقه‌مندان بتوانند در تکمیل آن نقش ایفا کنند. ویرایش مقالات این دانش‌نامه با تأیید مدیران امکان پذیر خواهد بود. این امکان در ویکی ادبیات به کاربران اجازه می‌دهد که با مشارکت و هم‌افزایی در نوشتن مقاله‌ها، ارزش علمی مقاله‌ها را ارتقاء دهند.

بیان حداکثری دیدگاه‌ها

مقاله‌های ویکی ادبیات، مقالات علمی و پژوهشی نیستند؛ از جنس تحقیقات منتشر نشده نیستند و در پی حل معضلات بر نمی‌آیند. اساس ویکی ادبیات، ارائۀ اطلاعات بر اساس منابع موجود است و نویسندگان نباید نظریات شخصی خود را در مقالات منتشر کنند.

قضاوت دربارۀ اختلاف نظرات و دیدگاه‌های گوناگون راجع به موضوعات، به خواننده واگذار می‌شود و ویکی ادبیات در این گونه اختلاف نظرها بی‌طرف است. اما در عین حال، ویکی ادبیات از انتشار هرگونه محتوایی که دارای گرایش‌های نژادپرستانه یا اهانت نسبت به اقوام و فرهنگ‌های گوناگون و یا قابل انطباق با یکی از مصادیق محتوای مجرمانه باشد، جلوگیری می‌کند.