روایت‌شناسی کاربردی
کتاب روایت‌شناسی کاربردی: تحلیل زبان‌شناختی روایت (تحلیل کاربردی بر موقعیت‌های روایی، عنصر پیرنگ، و نحو روایی در روایت‌ها) اثر علی عباسی است که در سال ۱۳۹۳ توسط مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شد. این اثر در بخش نقد ادبی هشتمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد برگزیده شد. عباسی در معرفی این اثر می‌نویسد کتاب روایت‌شناسی کاربردی: تحلیل زبان‌شناختی روایت (تحلیل کاربردی بر موقعیت‌های روایی، عنصر پیرنگ، و نحو روایی در روایت‌ها) اثری است برای تمام کسانی که علاقه دارند مبانی اصلی مبحث روایی، موقعیت‌های روایی، پیرنگ و نحو روایی کنشگران را به شکلی روشمند، علمی و تخصصی بشناسند. صفحه دوازده. وی مخاطبان این اثر را استادان، دانشجویان و دانش‌پژوهان رشته‌های زبان‌شناسی زبان و ادبیات فارسی و هنر (سینما، تئاتر و...) می‌داند. به زعم نویسنده، این کتاب روش خوانش علمی را (در حوزه روایت‌شناسی و روایت‌گری مکتب پاریس) به صورتی روشمند در اختیار علاقه‌مندان می‌گذارد و به آن ها یاد می‌دهد که چگونه از تحمیل کردن خوانشِ خود بر متن به بهانه تکثر خوانش پرهیز کنند. ص دوازده روایت‌شناسی کاربردی 454 صفحه دارد و در دو بخش اصلی «بخش نظری» و «بخش کاربردی» تنظیم شده و دارای «مقدمه» و «نتیجه کلی» و «نمایه» در پایان کتاب است. در بخش نظری به دو محور اصلی اصول اساسی برای تحلیل درونی روایت‌ها و نیز تعریف روایت پرداخته است. در بخش اصول اساسی برای تحلیل درونی روایت‌ها به دو اصل اساسی که در ارتباط با تحلیل‌های روان‌شناختی است پرداخته است. این دو اصل عبارتند از «اولویت بخشیدن به متن» و «تمایز بخشیدن بین سطوح تحلیل درون‌متنی». ص ۹ در قسمت دوم بخش اول تعریف روایت بر اساس نظریه دو گروه از نظریه‌پردازان ارایه شده است و در آن تعریف روایت از منظر روایت‌شناسان و نیز تعریف روایت از منظر نشانه-معناشناسان را آورده است و به گمان نویسنده این دو تعریف به ظاهر از یکدیگر جدا ولی کاملا مرتبط و تکمیل‌کننده یکدیگرند. ص ۳۷ بخش کاربردی که بخش اصلی کتاب حاضر را تشکیل می‌دهد به دو زیرعنوان اصلی تقسیم می‌شود: روش‌شناسی تحلیل متن و تحلیل کاربردی متون. در این بخش روش تحلیل متن توسط نویسنده ارایه شده و سعی شده است روی آثار گوناگون به شکل کاربردی مورد استفاده قرار گیرد. ص ۷۳ در ادامه این بخش نیز بررسی تطبیقی کارکرد روایی پیرنگ در روایت‌هایی مانند «خرگوش و شیر» از مثنوی و «شیر درنده و خرگوش باهوش» و یا مقایسه تطبیقی چگونگی زایش معنا در ساختار روایی «حکایت نمازفروش» از هزار و یک شب و روایت «سه‌تار» از جلال آل احمد منظومه این بخش را شکل می‌دهند ص۱۰۳. در واقع بخش روایت‌شناسی کاربردی متشکل از مجموعه‌مقالاتی است نویسنده در آن داستان‌ها و حکایت‌هایی را بررسی تطبیقی نموده و به بحث تحلیل داده‌های هر داستانک و روایت پرداخته است.
علي عباسي متولد ۱۳۴۴و استاد گروه آموزشی زبان و ادبيات فرانسه و لاتين دانشکده ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهید بهشتی تهران است. عباسی دكترای زبان و ادبيات فرانسه خود را از لیموژ فرانسه دریافت کرد. وی که مترجمی زبان فرانسه در دوره کارشناسی را در سال ۱۳۷۰ از دانشگاه علامه طباطبایی تهران دریافت کرد و دوره کارشناسی ارشد را در سال ۱۳۷۳ در رشته ادبیات مدرن و تطبیقی را همانند دوره دکتری در لیموژ فرانسه گذراند. عباسی در سال‌های ۷۹ ـ ۱۳۷۷ عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز بوده و از سال ۱۳۸۰ تا کنون نیز عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی تهران است. از جمله سمت‌های علمی ایشان عضویت گروه پژوهشی نشانهشناسی هنر در فرهنگستان هنر و ریاست گروه پژوهشی تخیلشناسی هنر در فرهنگستان هنر است. علی عباسی در سه مقطع کارشناسی کارشناسی ارشد و دکترا در دانشگاه شهید بهشتی تدریس می کند و از جمله مهم ترین درس‌ها و محورهای تدریس ایشان به موارد زیر می توان اشاره کرد: • تاريخ ادبيات و تفسير متون ادبي قرن ۱۷و ۱۸ • ترجمه متون گوناگون فارسي به فرانسه و بالعكس (كارشناسي) • ترجمه متون نظم و نثر (كارشناسي) • 6. نقد ادبي 1 (كارشناسي) • نقد و نظريه ي ادبيات كودك (كارشناسي ارشد)
• نشانه شناسي (دكتري) • نقد ادبي از ديدگاه زبان شناسي (دكتري) • نقدادبي ازديدگاه روانشناسي 1 (دكتري) • نقدادبي ازديدگاه صورتگرايان و ساخت گرايان1 (دكتري) • آواشناسي فرانسه (كارشناسي) • تفسير متون قرن 20 (كارشناسي) • زبان شناسي فرانسه (كارشناسي) • فرانسه عمومي (زبان خارجي) (كارشناسي) • نقد ادبي 1 (كارشناسي) • ترجمه متون ومقالات ادبي ازفرانسه به فارسي (كارشناسي ارشد) • ترجمه و معناشناسي (كارشناسي ارشد) • زبانشناسي كاربردي و ترجمه (كارشناسي ارشد) • سبك شناسي فرانسه (كارشناسي ارشد) • نظريه هاي نوين ترجمه (كارشناسي ارشد) • واژه‌شناسي و معادل گزيني درترجمه (كارشناسي ارشد) برخی از مقالات و کتاب‌ها • عباسی، علی و محمدهادی محمدی. ۱۳۸۰ صمد ساختار یک اسطوره (نقد و بررسی تمام آثار صمد بهرنگی). تهران: نشر چیستا. • عباسی، علی. ۱۳۸۱. داستانکهای نخودی. تهران: نشر چیستا. • عباسی، علی. ۲۰۰۷. فضانوردها در کوره آجرپزی. تهران: نشر چیستا. • عباسی، علی. ۲۰۰۷. ترجمه باغ وحش آسمان. تهران: نشر چیستا. • عباسی، علی. ۲۰۰۷. وحشتناکترین حیوان دنیا. تهران: نشر چیستا. • عباسی، علی. ۱۳۸۰. “طبقهبندی تخیلات بر اساس روش نقد ادبی جدید (روش ژیلبرت دوران و گاستون باشلار)”، پژوهشنامه علوم انسانی. دانشگاه شهید بهشتی. شماره ۲۹. • عباسی، علی. ۱۳۸۰. “منظومه شبانه و منظومه روزانه”، کتاب ماه، شماره ۴۶ و ۴۷. • عباسی، علی. ۱۳۸۰. “نقد و بررسی آثار عموزاده خلیلی (اندیشهشناسی، ساختارشناسی، شخصیتشناسی)”، فصلنامه پژوهشی تحلیلی و آموزشی. شماره ۲۶. • عباسی، علی. ۱۳۸۰. “نقد و بررسی آثار محمد هادی محمدی (بررسی علمی بر ساختار، بر مدل کنشگرها و بر تخیل مکان در روایت گاوهای آرزو)”، فصلنامه پژوهشی تحلیلی و آموزشی. شماره ۲۷. • عباسی، علی. ۱۳۸۱. “بررسی تخیل، اندیشه و طرح در آثار جلال آلاحمد”، گزیده مقالات یادمان جلال آلاحمد دفتر مطالعات ادبیات داستانی.
• ط. سيفي، ع. عباسي، ز. ناظمي سجزيي، "گونه شناسي روايي در رمان مصابيح اورشليم علي بدر بر اساس نظرية ژپ لينت ولت"، روايت شناسي، ۱۴۰۰. • ا. زنجانپور، ع. عباسي، "سبك شناسي «دگرديسي جسمانه» در داستان هاي كودك و نوجوان: برپايه نظام گفتمان تنشي"، جستارهاي زباني، نسخه ۵۸، صفحات:۴۹-۷۴، ۱۳۹۹. • م. اعلائي، ع. عباسي، "بررسي و تحليل سكوت در گفتمان ادبي با رويكرد نشانه - معناشناختي مطالعه موردي كليدر و جاي خالي سلوچ اثر محمود دولت آبادي"، جستارهاي زباني، نسخه ۱۰، صفحات:۱۹۵-۲۲۱، ۱۳۹۸. • م. فولادوند، م. فاضلي، م. حسيني، ع. عباسي، "باز توليد كهن الگوي تقابل خير و شر در سه رمان نوجوان با كمك شيوه اسطوره سنجي ژيلبر دوران"، متن پژوهي ادبي، نسخه ۲۳، صفحات:۶۹-۹۹، ۱۳۹۸. • ع. عباسي، ك. بهمني، "مقايسه سطوح معنائي معراج پيامبر (ص) و سفر اسكندر"، متن پژوهي ادبي، نسخه ۲۲، صفحات:۲۴۱-۲۶۶، ۱۳۹۷. • ع. عباسي، ج. ميرزا حسابي، "تزئين‌هاي اسطوره‌اي در افسانة سن ژولين مهمان نواز اثرگوستاو فلوبر با تكيه بر اسطوره-نقد و اسطوره-تحليل"، مطالعات زبان و ترجمه، صفحات:۹۲-۱۱۱، ۱۳۹۶. • ع. عباسي، م. رشيدي، "ساختار رمان به هادس خوش آمديد براساس نظرية ژپ لينت ولت و گرماس"، روايت شناسي، نسخه ۱، صفحات:۱۲۴-۱۴۵، ۱۳۹۶. • ع. عباسي، م. مرادي، "بررسي توليد معنا در نظام گفتماني روايي رمان و اگر حقيقت داشت اثر مارك لوي بر اساس الگوي مطالعاتي گرماس"، نقد زبان و ادبيات خارجي، نسخه ۱۴، صفحات:۱۵۹-۲۷۸، ۱۳۹۶. • ج. حبيب پور، ع. عباسي، "مولفه هاي فيلم نامه ديني در سريال هاي تلويزيوني (با نگاهي به سريال هاي مختارنامه و بازي تاج و تخت)"، مطالعات فرهنگي و ارتباطات، نسخه ۶۸، صفحات:۲۰۳-۲۳۲، ۱۳۹۵. • ع. رازي زاده، ع. عباسي، س. حسيني ژرفا، "فرآيند معناسازي در مثنوي سلامان و ابسال جامي بر اساس الگوهاي نشانه - معناشناسي"، جستارهاي زباني، نسخه ۶، صفحات:۱۴۳-۱۶۴، ۱۳۹۴. • ع. عباسي، "كاركرد روايي (مريع معنايي) در تابلوهاي نماز، مجنون، ميثاق خون و حضرت علي اكبر اثر خشايار قاضي زاده"، دين و ارتباطات، نسخه ۲۲، صفحات:۱۲۳-۱۴۴، ۱۳۹۴. • ع. عباسي، "بررسي زايش معنا در ساختار روايي حكايت نماز فروش (از هزار و يك شب) و روايت سه تار از جلال آل احمد"، پژوهشهاي زبان و ادبيات تطبيقي، نسخه ۴، صفحات:۸۹-۱۰۴، ۱۳۹۲. • ع. عباسي، س. طغياني ريزي، "تلاقي موتيف افق و تبعيد در آثار ژان - ماري گوستاو لوكلزيو"، نقد زبان و ادبيات خارجي، صفحات:۷۱-۸۴، ۱۳۹۲. • ع. عباسي، "كاركرد روائي پيرنگ در دو روايت قديم و جديد"، تاريخ ادبيات، صفحات:۱۲۳-۱۴۰، ۱۳۹۱. • ع. عباسي، ح. محسنا، "ترس از زمان نزد كلت"، پژوهش هاي ادب و زبان فرانسه، نسخه ۱، صفحات:۱-۱۴، ۱۳۹۱. • ع. عباسي، ع. كريمي فيروزجائي، "كاركرد روائي فراراوي در داستان حضرت آدم"، مطالعات قرآن و حديث، نسخه ۱۱، صفحات:۱۵۹-۱۸۶، ۱۳۹۱. • ع. عباسي، م. اكبرپوران خياطي، "ساختار افق در اشعار ناظم حكمت دغدغه مكانمندي"، پژوهش ادبيات معاصر جهان، نسخه ۱۷، صفحات:۱۱۱-۱۳۰، ۱۳۹۱. • ع. عباسي، "از آيكون-مكانيك به آيكون-پديده"، نقدنامه هنر، ۱۳۹۰. • ع. عباسي، "تجزيه و تحليل پيرنگ در داستانك هاي نخودي اثر محمد هادي محمدي"، مطالعات ادبيات كودك ۳، نسخه ۲، صفحات:۱۶۷-۱۸۸، ۱۳۹۰. • ع. عباسي، "گفتمان تو در تو بررسي دو تابلو از استاد محمود فرشچيان"، پژوهشنامه هنرهاي ديداري، صفحات:۳۳-۴۰، ۱۳۹۰. • ع. عباسي، "مسجد - شهر (ايدئال شهر) تعامل خرد نظام (مسجد) با كلان نظام (شهر)"، نشانه شناسي فرهنگ(ي) نقدهاي ادبي -هنري-مجموعه مقالات، صفحات:۱۳۳-۱۵۸، ۱۳۹۰. • ع. عباسي، "نوسان و ميزان تنش معنا در سه تار جلال آل احمد"، مجموعه مقالات دومين كارگاه معني‌شناسي، صفحات:۱۷۷-۱۹۵، ۱۳۹۰. • ع. عباسي، س. طغياني ريزي، "تصوير متضاد زن قرون وسطي از خلال كتاب رمان گل سرخ"، مجله مطالعات زبان فرانسه، صفحات:۱-۹، ۱۳۹۰. • ع. عباسي، ع. شاكري، "واقعيت و تخيل در رمان جاي خالي سلوچ خوانشي نمادين از تصوير نبرد عباس با شتر و به چاه افتادن او"، تاريخ ادبيات، صفحات:۱۷۷-۱۹۰، ۱۳۹۰. • ع. عباسي، م. حيدري، "جست و جوي شبكه هاي تصويري و كلامي متن بيگانه اثر كامو"، نقد زبان و ادبيات خارجي، صفحات:۸۹-۱۱۰، ۱۳۹۰. • ع. عباسي، ه. يارمند، "عبور از مربع معنايي به مربع تنشي بررسي نشانه - معناشناختي ماهي سياه كوچولو"، پژوهشهاي زبان و ادبيات تطبيقي، صفحات:۱۴۷-۱۷۲، ۱۳۹۰. • ع. عباسي، ر. قاسمي، "بررسي جايگاه كنايه در داستان مرداب نوشته آندره ژيد"، قلم..نشريه انجمن ايراني زبان و ادبيات فرانسه، نسخه 6، صفحات:۵-۲۴، ۱۳۸۹. • ع. عباسي، "تحليل گفتماني شازده كوچولو (نظام معنايي منسجم تشكيل شده از ساختارهاي تودرتو تسلسلي و تكراري)"، پژوهشهاي زبان و ادبيات تطبيقي، نسخه ۱، صفحات:۶۵-۸۴، ۱۳۸۹. • ع. عباسي، ع. شاكري، "تاثير تصويرهاي نمادين بر پيرنگ رمان جاي خالي سلوچ"، پژوهش ادبيات معاصر جهان، صفحات:۴۳-۵۱، ۱۳۹۸. • ح. رسولي، ع. عباسي، "كاركرد روايت در(ذكر بر دار كردن حسنك وزير) از تاريخ بيهقي"، پژوهش ادبيات معاصر جهان، صفحات:۸۱-۹۸، ۱۳۸۷. • ع. عباسي، ج. جهانگير ميرزا، "كاركرد روايت در يك هلو و هزار هلو"، پژوهشنامه دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهيد بهشتي، ۱۳۸۷. • ع. عباسي، ع. شاكري، "ترس از زمان نزد شخصيت هاي روايتي محمود دولت آبادي مورد مطالعه جاي خالي سلوچ"، پژوهشنامه دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهيد بهشتي، صفحات:۲۱۷-۲۳۴، ۱۳۸۷. • ع. عباسي، "معرفي نظريه و روش شناسي نحو تخيل نزد ژان بورگوس"، پژوهشنامه فرهنگستان هنر، صفحات:۹۱-۱۱۹، ۱۳۸۶. • ع. عباسي، "دورنماي روايتي"، پژوهشنامه فرهنگستان هنر، نسخه ۱، صفحات:۷۵-۹۱، ۱۳۸۵. • ع. عباسي، "پژوهشي بر عنصرپيرنگ"، پژوهش ادبيات معاصر جهان، صفحات:۸۷-۱۰۳، ۱۳۸۵. • ع. عباسي، "ترس از زمان نزد ويكتور هوگو"، پژوهشنامه دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهيد بهشتي، ۱۳۸۵. • ع. عباسي، "تقابل‌ها و رابطه ها در تابلوهاي نقاشي"، مجموعه مقالات هم انديشي نشانه شناسي هنر (۱)، صفحات:۱۵۱-۱۷۹، ۱۳۸۵. • ك. دزفوليان راد، ع. عباسي، "بهبود زبان فارسي از منظر ادبي"، پژوهشنامه دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه شهيد بهشتي، ۱۳۸۵. • ع. عباسي، "طبقه بندي و كاربرد عنصر تخيل بر سه تابلوي مجيد مهرگان با رويكرد ژيلبردوران"، مجله دانشكده ادبيات و علوم انساني دانشگاه تربيت معلم، صفحات:۱۳۳-۱۷۰، ۱۳۸۴. • ع. عباسي، "مقايسه تطبيقي بر كاركرد روائي پيرنگ در دو روايت قديم و جديد از مثنوي"، تاريخ ادبيات.