الف) پشنهادها:
- نخست اینکه داوران در جلسهٔ نقد ۱آذر۱۳۹۸ از دیدگاه‌های مختلف به بررسی مدخلها پرداختند و هریک جنبه‌ٔ خاصی را در مدخلها نقد و نکاتی را گوشزد کردند که با کمی تأمل می‌توان برخی از آن‌ها را در بهتر نوشتنِ مدخل‌های بعدی دنبال کرد؛ اما یکی از ایرادها، بیان مطالب متناقض دربارهٔ نحوه نوشتن مدخلها بود که حاضران را بیشتر گیج‌کننده می‌کرد. ازاین‌رو بهتر است که نقشه‌ٔراه مشخصی درباب «چگونه نوشتن در ویکی طبق اهداف آن» در اختیار دوستان قرار بگیرد. در همین خصوص، به‌عنوان کسی که در نخستین جلسهٔ آشنایی با «دانشنامهٔ مجازی ویکیادبیات» در سال گذشته حاضر بودم، پیشنهاد می‌کنم هرچند وقت یک‌بار، «هم‌اندیشی‌های درون ویکی» برای آشنایی بهتر و راه‌گشاتر دوستان برگزار شود. در چنین هم‌اندیشی‌هایی، نقاط ضعف و قوت، مشکل‌ها و سؤال‌ها مطرح، بررسی و رفع می‌شود. «سه‌شنبه‌های ویکی» هم‌اندیشی بود که متأسفانه برقرار نماند؛ اما در صورت برقراری بهتر است هدفمند و با سازوکار تشکیل شود.
- بهتر آن بود که در جلسه ۱آذر، دوستان ویکی‌نویس نیز اظهارنظر می‌کردند. سوال‌ها، پیشنهادها و مسائل خود را مطرح می‌کردند.
- جلسه‌های نقد مدخل (مشابه ۱آذر نه به‌آن اندازه گسترده و رسمی) هر سه یا چهار ماه یک‌بار برگزار شود و چند مدخل به‌عنوان نمونه به داوری نهایی برسد تا ویکی‌نویسان بدانند که نوشته‌هایشان در معرض دید و نقد قرار دارد. این امر به بهبود روند نوشتن آنان، تلاش برای یافتن منابع بهتر و تمرکز بر کیفیت کار کمک شایانی می‌کند.
- برگزاری کارگاه‌ِ ویژهٔ منبع‌شناسی و شناسایی راه‌های رسیدن به منا‌بعِ مؤثق و دست‌اول. این کارگاه برای همهٔ ویکی‌نویسان به‌ویژه دوستان تازه‌وارد و کم‌سن‌وسال‌‌تر راه‌گشاست.
- تأکید بر این نکته که در نوشتن مدخلها، چه نویسندگان و چه آثار، حتماً از منابع معتبر به‌ترتیب، کتاب‌های چاپی، مقاله‌های منتشرشده و سپس وبگاه‌ها و سایت‌ها استفاده شود. البته در استفاده از پایگاه‌های خبری باید احتیاط شود. بدانیم که مطالب برخی از سایت‌ها دربارهٔ برخی از شخصیت‌ها مغرضانه و با سوگیری همراه است و منصفانه، بی‌طرف و مطابق با واقعیت نیست. ازاین‌رو تشخیص و انتخاب منبع مطمئن یکی از مهم‌ترین گام‌های درست‌نوشتن در این عرصه است. به دوستان تأکید شود، قبل از استفاده از هرگونه سایتی برای ارجاع‌دادن، ابتدا از کتاب و مقاله استفاده کنند و این امر مستلزم آن است که بنیاد سازوکاری برای دسترسی دوستان ویکی‌نویس به کتاب‌ها و مقاله‌ها یا کتابخانه‌ها ترتیب دهد.
- ازآنجاکه ویکیادبیات دانشنامه‌ای تخصصی در حوزهٔ ادبیات است و دوستانِ مدخل‌نویس در رشته‌های تحصیلی مختلفی مشغول‌اند، بهتر آن است که در آغاز نوشتن مدخل و حین آن، از مشاورهٔ استادان و اهالی ادبیات مشورت گرفته شود. ازاین‌رو بنیاد می‌تواند برای این منظور هماهنگی‌های لازم را برای ملاقات با استادان البته تاحدامکان، فراهم کند.
- پیشنهادی مشابه: این امکان برای ویکی‌نویس فراهم شود تا برای داشتن نقشه‌ٔ‌راهی جهت نوشتن مدخل شخصیت‌‌های فوت‌شده، بتواند از حضور استادان ادبیات حتی از داخل بنیاد، مانند آقای طریقی و... استفاده کنند؛ اما برای نوشتن مدخل نویسندگان و ادیبانی که درقید حیات‌اند بهتر است، مدخل‌نویس پیش از آغاز مدخل یا نهایتاً پایان آن، در صورت امکان به خود صاحب مدخل مراجعه و نوشته‌های خود را در بوتهٔ آزمایش قرار دهد تا ببیند راه را درست رفته است یا نه.
- تشکیل هیئتی از داوران برای بررسی مدخلها. ویکی‌نویس پس از ارائهٔ کار باید منتظر داوری باشد و تا اصلاح ایرادها و نقیصه‌های کار، مدخل بعدی را شروع نکند.
به‌لحاظ تخصصی‌بودن دانشنامه ویکیادبیات، بهتر آن است که کیفیت مدخلها بیش از کمیت آن مدنظر قرار گرفته شود. به‌نظر می‌رسد تمرکز بر کمیت و رساندن عدد مدخلها تا زمانی مشخص به عددی معین، روند کیفیتی کار را با مشکل روبه‌رو می‌کند.
ب) نکاتی مربوط به ساختار:
- با نگاه به لید مدخل‌های نوشته‌شده، به یکسان‌بودن متن در این بخش و اینکه چه مطالبی باید در لید گنجانده شود نمی‌رسیم. البته که لید حاوی چکیدهٔ مهم‌ترین مطالبی است که در متن می‌آید؛ اما باید به‌طور دقیق، مشخص شود که منظور از مطالب مهم چیست و چه نکات کلیدی باید در این بخش بیاید. این باعث می‌شود ویکی‌نویسان تازه‌وارد دچار سردرگمی نشوند.
- مشخص‌کردن معیارهایی برای انتخاب از میان یادها؛ تا ویکی‌نویسان هر مطلبی را صِرف خاطره‌بودن بدون‌اینکه حاوی نکته‌ای تازه و مؤثر باشد، در مدخل خود درج نکنند.
- چون زون از میان یادها به زندگی شخصی صاحب مدخل مربوط می‌شود، بهتر است بعد از زندگی و یادگار و شخصیت و اندیشه گنجانده شود. برای خواننده، مطالب کلیدی مهم‌تر است. پس از آن، می‌تواند برای تنفسی چند، وارد زون «از میان یادها» شود که اغلب به زندگی شخصی و کمتر دیده‌شده فرد می‌پردازد. یعنی این امکان برای خواننده ایجاد می‌شود که با شناخت دقیق و درست از صاحب مدخل، وارد حواشی زندگی‌اش شود.
- با تشکر
- ندا بهبودی