هدایت‌‌‌‌‌‌‌‌‌الله بهبودی

هدایت‌الله بهبودی
زمینهٔ کاری	نویسنده
زادروز	۱۳تیر۱۳۲۲ تبریز
محل زندگی	تهران

هدایت‌‌‌‌‌‌‌‌‌الله بهبودی کلهری در ۲۹اردیبهشت۱۳۳۹ در تبریز به دنیا آمد و در سال ۱۳۴۳ همراه خانواده از تبریز راهی تهران شد.

او در سال ۱۳۶۲ خبرنگار روزنامهٔ تهران تایمز شد و سه سال بعد (۱۳۶۵) به دفتر روزنامهٔ جمهوری اسلامی رفت و مسئول صفحهّ «جبهه و جنگ» شد. او همچنین در واحد امور خارجهٔ دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی اشتغال داشت. و سپس با آغاز جنگ تحمیلی در مقام خبرنگار به فعالیّت پرداخت.
بهبودی در پاییز۱۳۶۷ همراه مرتضی سرهنگی به حوزهٔ هنری رفت و این دو دفتر «ادبیات و هنر مقاومت» را تأسیس کردند. بهبودی مدّتی نیز سردبیر سرویس فرهنگی روزنامهٔ ایران (سال اوّل تأسیس) بود. پس از پنج سال بهبودی از دفتر ادبیات و هنر مقاومت جدا شد و در سال۱۳۷۲ دفتر ادبیات انقلاب اسلامی را در حوزهٔ هنری تأسیس کرد. او در سال ۱۳۷۱ در مقطع کارشناسی در رشتهٔ تاریخ از دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. در سال ۱۳۸۲ سردبیر فصلنامهّمطالعات تاریخی شد و تا ۱۳۸۹ سردبیری این فصلنامه را برعهده داشت. در دورهٔ حضور او در مؤسسهّ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی او به سمت تدوین روزشمار تاریخ معاصر ایران رفت. جلد نخست این روزشمار را حسن فراهانی تدوین کرد. امّا جلد دوم و سوم زیرنظر و اشراف او منتشر شد.

داستانک

گلولهٔ برفی

مرتضی سرهنگی دربارهٔ یار دیرینه‌اش می‌گوید:
«ما در سرویس فرهنگی روزنامهٔ جمهوری اسلامی بودیم، این سرویس فرهنگی یک صفحه هم برای جبهه و جنگ در می‌آورد، خاطرات، عکس‌ها و مطالب بود، یک مدتی من این صفحه را می‌دیدم که یادداشت‌های خیلی قشنگی در آن نوشته می‌شود بعد یک روز از سعید علامیان پرسیدم: این یادداشت‌ها را چه کسی می‌نویسد؟ گفتند آقای بهبودی، این اولین آشنایی من با آقای بهبودی بود.
آنجا بود که دیگر من آمدم در صفحه جبهه و جنگ و به این بچه‌ها کمک می‌کردم، بعد دیگر رفته‌رفته احساس کردم خیلی به ادبیات آقای بهبودی علاقه دارم و احتیاج دارم که این ادبیات را بدانم و ماندیم کنار ایشان و تقریباً مثل یک گلولهٔ برفی که آرام آرام روی برف قل می‌خورد، رفیق شدیم تا الان.»

زندگی و تراث

از نگاه دیگران

آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای دربارهٔ هدایت‌الله بهبودی چنین می‌گوید:

«اگر بنده شاعر بودم، یقیناً در مدح شماها، در مدح آقای سرهنگی، در مدح آقای بهبودی، در مدح آقای قدمی، در مدح همین خاطره‌‏سازان و خاطره‌‏انگیزان قصیده می‏ساختم؛ حقیقتاً جا دارد؛ چون کارِ بسیار بزرگ و بااهمیتی است... اخیراً از آقای بهبودی و آقای سرهنگی مصاحبه‏‌ای می‌‏خواندم، که واقعاً هم همین‏طور است. این آقایان معتقدند که قضایای دوره‏ی دفاع مقدس را بایستی مستند کرد، تبیین کرد، مستدل کرد تا براساس اینها آثار هنری به‌‏وجود بیاید، که کاملاً درست است. اعتقاد من این است که ما هرچه برای دوره‏ی دفاع مقدس سرمایه‏‌گذاری و کار کنیم، زیاد نیست؛ چون ظرفیت هنری و ادبی کشور برای تبیین این دوره، خیلی گسترده، وسیع و عمیق است و از این ظرفیت تاکنون استفاده‏ٔ خوب و درخوری نشده. البته کتابهای خوبی نوشته شده، لیکن این رشته باید استمرار پیدا کند.»

همچنین در جای دیگر خاطرنشان می‌کند:

«آن‌چه آن خاطرات و مواد خام را جذاب و خواندنی و كتاب می‌كند، تلاش نویسنده است. من وقتی كتابی را كه آقای بهبودی زحمت كشیده و درباره‌ی حقیر نوشته بود خواندم، متوجه شدم خودم حتی با كمك اطرافیان هیچ‌وقت نمی‌توانستم چنین كاری را انجام دهم. من از كار هنرمندانه‌ٔ این نویسندگان لذت می‌برم، ضمن این‌كه خانم‌ها هم زیاد شده‌اند بین این نویسندگان. همین‌جا هم باید از آقای سرهنگی تشكر كنم كه دفترشان نیروسازی هم داشته.»

نظرات نویسنده

در هفدهمین دورهٔ انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس نشست تخصصی جایگاه خاطرات دفاع مقدس در چشم انداز فرهنگی–اجتماعی و عرصه‌های تمدن سازی اسلامی، هدایت الله بهبودی ضمن اشاره به اینکه پرداخت هزینه برای جمع آوری خاطرات دفاع مقدس کار بیهوده‌ای نیست، گفت:

«هیچ وقت بانک مرکزی از خرید و انباشت طلا خسته نمی‌شود و یا ساخت سد برای جمع آوری آب کار بیهوده‌ای نیست. در زمینهٔ خاطرات نویسی و جمع‌آوری آن نیز چنین است و ما به‌درستی از این موضوع بهره‌مند شدیم و به تولید خاطرات پرداختیم. اما آن چه که مهم است و باید مورد ارزیابی قرار گیرد، نحوهٔ استفاده از این تولیدات و ضریب نفوذ آن است. قطعا هزینه کردن برای خاطرات و جمع آوری آن، امری ضروری و بدیهی است و همه باید از این گنجینه ارزشمند محافظت کنند.»

هدایت‌الله بهبودی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن پاسخ به این سوال که آیا در منابع، به درستی به آرشیو خاطرات مراجعه می‌شود یا خیر؟ گفت:

«خاطرات پس از انقلاب یکی از مهم ترین حیثیات فرهنگی کشور است. برای برون داد دو واقعهٔ مهم یعنی پیروزی انقلاب اسلامی و ۸ سال دفاع مقدس، به هیچ چیز به جز خاطرات متوسّل نشده ایم که بی‌نظیر است. من از این موضوع به نهضت خاطره نویسی یاد می‌کنم که پس از انقلاب به وجود آمد و مردم نقش گسترده‌ای در آن داشتند چرا که مایل بودند در مورد چیزی که خودشان به دست آوردند، خودشان حرف بزنند. علاوه‌بر این، خاطره نرم ترین و مردم‌پسند ترین بخش تاریخ است که با جامعه تماس دارد. خاطره به عنوان یکی از مصالح سازنده تاریخ، آشتی با جامعه است و بیش از پیش باید از آن استفاده نمود. در حقیقت مردم استقبال بیشتری از کتاب خاطرات به نسبت یک کتاب قطور تاریخی انجام می‌دهند. اگر خاطره بتواند بخشی از حافظهٔ تاریخی ما را بسازد، پس باید به بهترین نحو از ان استفاده کنیم.»

او همچنین در این جلسه عنوان داشت:

«خاطره‌نویسی یکی از ارزشمندترین اتفاقات ادبی در کشور بوده است که با وجود بزرگ‌نمایی ها باز هم مورد اعتماد است. به نظرم خاطره‌گویی و خاطره‌نویسی امری ممدوح است و حیف است که به خاطر بعضی اشکالات منزلت آن را پایین بیاوریم. این پدیدهٔ فرهنگی میتواند با قرار گرفتن در فرآیند درست خود، تولید موثر در جامعه داشته باشد. باید توجه داشت که خاطره مهم ترین بخش حیثیت فرهنگی ما پس از انقلاب اسلامی بوده است و به همین دلیل مراکز خاطره نگاری در خارج از کشور، شروع به خاطره نگاری و سرمایه گذاری در این بخش کرده اند.»

مستند نویسنده

در دومین برنامه پاسداشت هنرمندان انقلاب اسلامی با موضوع بزرگداشت هدایت‌الله بهبودی روزنامه نگار، تاریخ نگار و نویسنده انقلاب اسلامی، از مستند «هدایت الله» (مستندی که به شرح زندگی این نویسنده پرداخته است) به کارگردانی سجاد ریاحی رونمایی شد. این برنامه در سازمان هنری رسانه ای اوج برگزار شد.

آثار و کتاب‌شناسی

کارنامه و فهرست آثار

انتشارات سورهٔ مهر

• «سفر به قلٔه‌ها»
• «خرمشهر کو جهان‌آرا»
• «پا به پای باران»
• «سفر بر مدار مهتاب»
• «سفر به روسیه»
• «سفر به حلبچه»
• «خرمشهر خانهٔ رو به آفتاب»
• «مدال و مرخصی»