صور

صور
نویسنده	حسینعلی جعفری
ویراستار	محمد‌حسن شاهنگی
ناشر	سروش
تاریخ نشر	۱۴۰۰
تعداد چاپ	سوم ۱۴۰۱
شابک	۹۷۸۹۶۴۱۲۱۸۸۵۲
تعداد صفحات	۳۶۴
موضوع	رمان سیاسی، رمان تاریخی، مقاومت
قطع	رقعی
نوع جلد	شومیز

رمان «صور»  نوشته‌ حسینعلی جعفری، تحلیلى از اوضاع جهان اسلام، با توجه ویژه به موضوع فلسطین می‌باشد. این کتاب توسط انتشارات سروش، در سال ۱۴۰۰ به چاپ رسیده‌است.  این اثر در پانزدهمین جشنواره جلال آل احمد،  در بخش داستان بلند و رمان شایسته‌ تقدیر شده‌است.

* * * * *

رمان صور می‌خواهد علاقه­‌مندی مسلمین (از هر فرقه‌ای) به امام حسین(ع) را در قالب داستانی از حضور یک پیرمرد فلسطینی، در پیاده‌روی اربعین را به نمایش بگذارد. کتاب صور، روایت­‌گر داستانی شیرین و در عین حال غم‌انگیز از پیرمردی فلسطینی به نام ابوخالد است، که قصد دارد در راه­پیمایی عظیم اربعین شرکت کند. همچنین، این رمان، تحلیلى از اوضاع جهان اسلام با توجه به تاریخ دردناک فلسطین است. در رمان «صور» به مسئله اشتراک ادیان و به نزدیکی مذاهب اشاره شده‌است. در این اثر تاکید شده‌است که امام حسین(ع)، مختص شیعیان نیست و پیروان ادیان دیگر نیز ایشان را الگوی خود می‌دانند.

خلاصه اثر

کتاب صور، داستانی از یک پیرمرد فلسطینی به نام «ابوخالد» است. این پیرمرد فلسطینی با وجود سختی پیاده‌­روی اربعین، به عشق امام حسین(ع)، تمام این سختی‌­ها را به جان می‌­خرد. او در دوران خفقان صدام و بعثی‌ها، حرکت خود را از قدس شروع می­‌کند. در واقع درون‌مایه «صور» پیوند میان قدس و کربلا است. در لا‌به‌لای داستان، نویسنده تحلیلی نیز از اوضاع جهان اسلام، خصوصا در فلسطین ناآرام ارائه می­‌دهد.

رونمایی از رمان «صور»

نویسنده  تلاش دارد تصویری از گذشته‌ ملتهب و مشوش اوضاع فلسطین را به مخاطب ارائه دهد و در کنار بیان گذشته فلسطین، ارتباط معنادار، میان فلسطین  و کربلا را به تصویر بکشد. این اثر در واقع می­‌خواهد به طور عینی و داستانی، جمله معروف «راه قدس از کربلا می‌گذرد.» را برای مخاطب بیان کند و نشان دهد که امام حسین(ع)، به شیعیان اختصاص ندارد. بلکه برای تمام مردم دنیا کشتی نجات و چراغ هدایت است.

این رمان در حدود ۳۰۰ صفحه بر پایه و اصول رمان‌نویسی رئال است. نویسنده کتاب به دلیل اینکه راهپیمایی اربعین را یک قیامت کوچک می­‌داند، نام اثر را صور گذاشته‌است.

درباره نویسنده

حسینعلی‌ جعفری، متولد ۱۳۴۷ در روستای سرخده، بخش شهمیرزاد، شهرستان مهدی‌شهر سمنان است. وی دارای مدرک کارشناسی ارشد علوم سیاسی است و در حال حاضر مدرس دانشگاه و دبیر هنری بخش داستان جشنواره شعر و داستان انقلاب را برعهده دارد. وی نویسنده، شاعر و پژوهشگری است که ده‌ها اثر در قالب رمان، داستان کوتاه، زندگی‌نامه شهدا دارد. همچنین او مدرس دوره‌های داستان‌نویسی می‌­باشد.

حسینعلی جعفری؛ نویسنده اثر

وی برنده جایزه و نامزد جوایز مختلف ادبی استانی و کشوری است. داوری و دبیر هنری در جشنواره‌ها و رویدادهای ادبی استانی و کشوری از جمله فعالیت‌های این نویسنده است.

آثار

• بهترین قصه قرآن، ماه تمام بود (مجموعه داستان)؛
• عطشباران (مجموعه شعر)؛
• ساعت‌ها همه خوابند (مجموعه داستان)؛
• من سرباز هخامنشی بودم (مجموعه داستانک)؛
• افرا (رمان)؛
• دخترم ناهید (رمان)؛
• جلوه اهل خراسان (سفرنامه)؛
• گلا (مجموعه داستان)؛
• دقیقا نیمه‌شب (رمان)؛
• الو...لیلی!(دفتر دوبیتی)؛
• صور (رمان)؛
• تیگرا (رمان)؛
• وقت مردن (ثبت‌شده در خانه سینما).

کتاب «من سرباز هخامنشی بودم» نوشته جعفری توانست در سومین جشنواره آثار و تولیدات مراکز استانی حوزه هنری، در بخش داستان کوتاه، به مقام اول دست پیدا کند.

کتاب «ساعت‌ها همه خوابند» در نهمین دوره جایزه ادبی شهید غنی‌پور، در بخش ادبیات داستانی بزرگسال و با موضوع آزاد، از میان چهل و سه مجموعه داستان کوتاه، عنوان اثر برگزیده را به دست آورد. همچنین در سومین جشنواره آثار و تولیدات مراکز استانی حوزه هنری نیز، در بخش داستان کوتاه به مقام سوم دست یافته‌است.

نظر نویسنده درباره اثر

طولانی بودن فرایند نگارش

  نگارش این رمان پانزده ماه به طول انجامید. البته زمان زیادی صرف تحقیقات و پژوهش شد. در ابتدای نگارش رمان، تجسم جزئیات تا حدودی برایم سخت بود. اما با کمک تحقیق و مشاهده‌های گسترده از منابع اینترنتی و … این فضا را به صورت ذهنی و عینی مجسم کردم. علاوه بر این با چند فلسطینی ارتباط غیرمستقیم داشتم که خاطراتی از زندگی‌شان، در تکمیل داده‌هایم موثر بودند.

ایده نگارش کتاب

به دلیل اینکه به موضوع پیاده‌روی اربعین علاقه زیادی داشتم، تصمیم گرفتم درباره این موضوع بنویسم. چندین مرتبه به پیاده‌روی اربعین رفته بودم؛ اما برای نگارش این کتاب، علاوه بر تحقیقات میدانی، تحقیقات کتابخانه‌ای و پژوهشی هم انجام دادم. این کتاب، در  جایزه جهانی کتاب فلسطین که از کشورهای مختلف در آن حضور داشتند و در کشور لبنان برگزار شد، مقاوم دوم را کسب کرده‌است. این رمان حاصل یک پرسش درونی و پیشنهاد من به شرایط حاضر بود، اینکه اگر این راهپیمایی عظیم اربعین که از نجف تا کربلا آغاز شده‌است ادامه پیدا می‌کرد و به قدس می‌رسید، چه می‌شد؟ این طرح پرسش باعث شد که پیوند فلسطین و کربلا بیش از پیش مرا درگیر کند و در نهایت در قالب یک رمان آن را به رشته تحریر در‌آوردم. تابستان سال ۱۳۹۸ طرح و ایده رمان «صور» به ذهنم خطور کرد.

از علوم سیاسی تا داستان نویسی

ممکن است بگویید چرا فلسطین؟ من همیشه این شعر از سعدی در ذهنم است که «تو کز محنت دیگران بی‌غمی/ نشاید که نامت نهند آدمی»، در واقع این موضوع، درد بزرگ روزگار ماست و اگر دنبال آزادی قدس هستیم، راهش از کربلا می‌گذرد. سال‌های زیادی است که فلسطین و چالش‌هایش برایم کانون توجه بوده و درباره آن بسیار می‌خواندم. همواره اخبارش را پیگیری می‌کردم علاوه بر این، رشته تحصیلی‌ام در دانشگاه علوم سیاسی است و همواره چالش‌های سیاسی خاورمیانه برایم قابل توجه است.

«صور» را دلی نوشتم

«صور» را دلی نوشتم و یک عمل معتقدانه است. حال اینکه چقدر موفق بوده‌ام نمی‌دانم، اما تلاش خود را کرده‌ام.

آیین رونمایی از کتاب صور. نمایشگاه کتاب تهران. ۱۴۰۱

نقد و بررسی اثر

یک رمان است

رمان صور به معنای واقعی کلمه یک رمان است. قرائن و دلایل زیادی در این خصوص وجود دارد؛ ‌در این اثر ما با شخصیت‌­های زیادی مواجه هستیم. از سوی دیگر، تنوع جغرافیایی قابل توجهی به چشم می‌­خورد. دیالوگ­‌ها کوتاه و جذاب هستند. تعاطی افکار و جدل­‌ها و جهان­‌بینی‌­ها در این اثر، در قالب دیالوگ­‌ها خودش را به خوبی نشان می­‌دهد. حجم رمان ۳۶۲ صفحه است و از حیث کمی نیز متناسب با قالب رمان است.

رمان تاریخی

نکته دیگر در مورد صور، این است که ما شاهد مروری بر وقایع تاریخ فلسطین، در این اثر هستیم و این رویکرد، بسیار ارزشمند است. بنابراین این اثر را می­‌توان یک رمان تاریخی هم محسوب کرد. معمولا گفته می­‌شود در رمان سه چیز مستند نیست، زمین و زمان و آدم‌­ها. در این رمان مکان­‌ها، تاریخ‌­ها و شخصیت­‌های مستند داریم و این موضوع از ارزش‌­های افزوده این اثر است.

جوایز و افتخارات

• اثر شایسته‌ی تقدیر بخش رمان در پانزدهمین جشنواره جلال احمد در  سال ۱۴۰۱.
• رتبه دوم اولین دوره جایزه جهانی کتاب فلسطین در کشور لبنان.

  

  اختتامیه جایزه ادبی جلال. تهران. ۱۴۰۱

نشست‌های مهم درباره اثر

• نشست رونمایی از رمان «صور» در سوم خردادماه ۱۴۰۰، با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین محمد قمی؛ رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، سعید کرمی؛ مدیرعامل انتشارات سروش، مجتبی رحماندوست؛ نویسنده و استاد دانشگاه، محسن پرویز؛ استاد دانشگاه، مرضیه هاشمی؛ خبرنگار و مستندساز، در مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی (سرچشمه) برگزار ‌شد.

  

  آیین رونمایی رمان «صور».  مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی.۳ خرداد ۱۴۰۰  

• نشست معرفی کتاب «صور» در غرفه اهل قلم سی‌و‌سومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال ۱۴۰۱ برگزار شد.
• نشست علمی «نقل مقاومت مردم فلسطین با محوریت بررسی رمان «صور»» با حضور  دکتر محمد­رضا سنگری؛ منتقد ادبی، دکتر مجتبی رحماندوست؛ منتقد ادبی، حجت الاسلام مهدی جهان، عضو شورای علمی‌گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، محمد­حسن شاهنگی؛ عضو شورای علمی‌گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با همکاری اندیشکده پایداری حوزه هنری برگزار شد.

اظهارنظرها درباره اثر

محمدحسن شاهنگی؛ عضو شورای علمی‌گروه ادبیات اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

رمان تراز انقلاب اسلامی

« این رمان تراز انقلاب اسلامی‌است و در آینده بیشتر خواهد درخشید. یکی از محوری‌­ترین پیام‌­های رمان صور، ذلت­‌ نپذیری و عدم کرنش در برابر ظالم و غاصب است که ملهم از فرهنگ متعالی عاشوراست. ما در این رمان، از زبان قهرمان و سایر کاراکترها و شخصیت‌­ها مانند ناجی معلّم، ریاض، ابو خالد و… می­‌شنویم که خودت باید قیام کنی تا امور اصلاح شود و در این زمینه نباید متکی به دیگران باشی. »

رمان سیاسی و نقادانه است

« یکی از ویژگی‌­های قابل‌ ­توجه رمان سیاسی صور این است که این رمان، نقد درون گفتمانی دارد و از سکون جهان سنی­‌مذهب در قبال تحرکات صهیونیستی گلایه می­‌کند.  همچنین در این اثر سازشکاری­­‌های پنهان دولتمردان عرب مورد نکوهش قرار می‌­گیرد. بارها از زبان شخصیت­‌ها در این اثر می­‌شنویم که علت ادامه حیات اسرائیل، سستی کشورهای عربی در موضع­‌گیری و محکومیت رژیم نژادپرست اسرائیل است. »

مجتبی رحمان­دوست؛ نویسنده و منتقد ادبی

حفظ عفت و اخلاق ایرانی

« در مورد صور می‌­توان گفت این است که ما با یک رمان عفیف ایرانی مواجه هستیم؛ بدین معنا که در فرازهایی از رمان که فضای عاشقانه وجود دارد، نویسنده خطوط قرمز را به خوبی مراعات می‌­کند و مانند رمان­‌های خارجی به تحریک غیر­اخلاقی مخاطب اقدام نمی‌­کند. »

نشست علمی نقل مقاومت مردم فلسطین با محوریت بررسی رمان «صور». تهران. ۱۷ آبان ۱۴۰۲

برش از متن

  طبقــه دوم خانــه دکتــر ابوخضــر، ســالن نســبتا بزرگــی داشــت، پر از قفســه­‌های کتاب. کتاب­‌های پزشکی و ادبی به زبان‌­های عربی و انگلیسی و فارسی. پیش‌­ترها، ابوخضر اگر گم می­‌شــد، می­‌توانســتی با نگاهی به خیابان متنبّی پیدایش کنی. بــه پلک زدنــی. می­‌پلکید میــان کتاب فروشــی­‌ها. کانــون فرهنگ بغــداد. خیابانی کم عــرض و طولانــی. گاهی هم از روزگار شــاکی می­‌شــد و شــعر متنبّــی را زیر لب زمزمه می­‌کرد: «همه ستیزه‌­ها از توست؛ هم دشمنی و هم داور.»

قابــی از کاریکاتــور حنظله ناجی العلی، نشســته میان کتاب‌­ها. پســرک ده ســاله حاضــر و ناظرِ پابرهنه و دســت­‌ها پشــت ســر قلاب کــرده و با لبــاس وصله­‌دار و موهایی ســیخ ســیخ شبیه جوجه تیغی. زنی مغموم با لباس سنتی فلسطین، گلــی را در آغوش داشــت. کنــارش، کتاب مجموعــه کاریکاتورهــای ناجی العلی بود. ابوخضر، انگشت گذاشت روی کتاب: «هدیه عیاض است.»

ابوخالــد رویــش نشــد کــه کتــاب را بــر دارد و جــای انگشــت­‌های عیــاض را بوسه باران کند.

عشــق بــه فلســطین نقطه اشــتراک خوبــی بــود بــرای مصاحبــت بــا ابوخضــر. موبایــل ابوخالد پر از عکس و فیلم فلســطین بود. حتّــی میدان قدیمی یافا. زیبا و باور ناپذیر. مال وقتی که تل آویو نبود. تعجب و حسرت را در چشم­‌های ابوخضر دید.

ابوخضر گفت: «آدم از غصه دق می­کند.»

ابوخالد اشــاره کرد به دو عکس قاب گرفتــه که بالای کتابخانه جا خوش کرده بــود. پــدر و پدربــزرگ. عین هم. حتی در لباس و پوشــش. ســاده و صمیمی با دشداشــه ســفید و چفیه سیاه و سفید و عقال مشکی. فقط پدر کمی چاق­‌تر به نظر می­‌رسید و ریشش جوگندمی بود.

□□□

دوره صــدام راهپیمایــی اربعیــن ممنــوع بــود. بعضــی شــبانه می­‌رفتنــد، پنهانــی. دو نفــر دو نفر، ســه نفر ســه نفر. از میان دشــت و بیابــان و باغ و مزرعه. مردم هم کمک می­‌کردند. دور از چشم بعثی‌­ها. اگر گیر می‌­افتادند یــا حبس بود یا اعدام. بعثی­‌هــا راحت­‌ترین راه را انتخاب می‌­کردند. همان­‌جــا می­‌کشــتند و جایزه‌­شــان را هــم می­‌گرفتنــد. در همیــن مســیر بعضــی شهید شدند. پدربزرگ من هم.

خدا ریشه ظلم را بکَند.

ابوخضــر اشــاره کرد بــه دله برنجی روی میــز کوچک کنار میــان مبل­ها: «قهوه بریزم».

مشخصات کتاب‌شناختی

کتاب «صور» نوشته حسینعلی جعفری و با ویراستاری محمدحسن شاهنگی توسط انتشارات سروش در سال ۱۴۰۰ در ۳۶۲  صفحه در قطع رقعی، کاغذ بالک  و جلد شومیز منتشر شده‌است. این کتاب در سال ۱۴۰۱ به چاپ سوم رسیده‌است.

نسخه الکترونیکی اثر، در فراکتاب موجود است.

نوا، نما و نگاه

جلال آل احمد از نگاه حسینعلی جعفری. تلویزیون اینترنتی. اسفند ۱۴۰۲

خبر رمان صور. آپارات. ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۱

گفتگو با حسینعلی جعفری نویسنده رمان صور تقدیر شده در پانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد در برنامه ققنوس. رادیو فرهنگ. ۲۸ دی ۱۴۰۱

معرفی رمان صور از سری کتاب‌های مقاومت. خبر گزاری صدا و سیما . ۷ ارديبهشت ۱۴۰۱