بی‌کتابی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌ادبیات
پرش به ناوبری پرش به جستجو
غزلِ بهار (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
طراوت بارانی (بحث | مشارکت‌ها)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
|عنوان = بی‌کتابی
|عنوان = بی‌کتابی
|تصویر = [[پرونده:Biketabi.jpg|بندانگشتی]]
|تصویر   = Biktabi.png
|اندازه تصویر  = 180
|اندازه تصویر  = 150
|زیرنویس تصویر =  
|زیرنویس تصویر =  
|نویسنده = [[محمدرضا شرفی خبوشان]]
|نویسنده = [[محمدرضا شرفی خبوشان]]
خط ۹: خط ۹:
|زبان =  
|زبان =  
|مجموعه         =
|مجموعه         =
|موضوع         = تاریخی
|موضوع         = رویدادی تاریخی دربارهٔ کتاب در ایران
|سبک = واقع‌گرا
|سبک = [[واقع‌گرایی]]
|ناشر = شهرستان ادب
|ناشر = شهرستان ادب
|ناشر فارسی =
|ناشر فارسی =
خط ۱۹: خط ۱۹:
|نوع رسانه = کتاب
|نوع رسانه = کتاب
|صفحه   = ۲۶۴
|صفحه   = ۲۶۴
|شابک =
|شابک = ۹۷-۶۸۸۹-۶۰۰-۹۷۸-۹
|پس از =  
|پس از =  
|پیش از         =  
|پیش از         =  
}}
}}


[[پرونده:Jalal biketabi.jpg|320px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''برگزیده دهمین دوره [[جایزه ادبی جلال آل‌احمد]]'''</center>]]
[[پرونده:Jalal biketabi.jpg|280px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''برگزیدهٔ دهمین دوره [[جایزه ادبی جلال آل‌احمد|جایزهٔ ادبی جلال]]'''</center>]]
[[پرونده:Naghd biketabi.jpg|320px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''نشست نقد بی‌کتابی در شهرستان ادب'''</center>]]
[[پرونده:Biketab.jpg|280px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''بی‌کتابی برندهٔ جوایز ادبی'''</center>]]
[[پرونده:129552.jpg|320px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''نشست نقد بی‌کتابی در کتابخانه عمومی'''</center>]]
[[پرونده:Biketab.jpg|320px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''بی‌کتابی برنده چند جوایز ادبی'''</center>]]


'''''بی‌کتابی''''' رمانی تاریخی به‌قلم [[محمدرضا شرفی خبوشان]] است که ١٣٩۵ منتشر و ۱۳۹۶ برندهٔ [[جایزه ادبی جلال آل‌احمد|جایزهٔ جلال]] و سی‌وپنجمین دورهٔ [[جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]] شد. «بی‌کتابی» ۲۶۴ صفحه‌ دارد و انتشارات [[شهرستان ادب]] در یک‌هزار نسخه آن را چاپ کرده است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی= http://www.khanehdastan.ir/article-database/menchester.html/|عنوان=بی‌کتابی به ترجمه می‌شود}}</ref>


'''«بی کتابی»''' رمانی تاریخی به‌قلم [[محمدرضا شرفی خبوشان]] است که سال ١٣٩۵ منتشر شد و برندهٔ [[جایزه ادبی جلال آل‌احمد|جایزهٔ جلال]] و سی و پنجمین دورهٔ [[جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران]] در سال ١٣٩۶ شده است. این رمان در ۲۶۴ صفحه و ۵٠٠٠ نسخه از سوی انتشارات [[شهرستان ادب]] چاپ شده است . <ref>{{یادکرد وب|نشانی= http://www.khanehdastan.ir/article-database/menchester.html/|عنوان=بی‌کتابی به ترجمه می‌شود}}</ref>
<center>* * * * *</center>
<center>* * * * *</center>
 
سوژهٔ «بی‌کتابی»، کتاب است و دورانش عهد قاجار. این رمان که زبانش به ادبیات زمان خود بسیار شبیه است، شخصیت‌هایی را نشان می‌دهد که جذابت کتاب را به ظاهرش می‌دانند، نه محتوای آن. هرچند خبوشان توجه به جلد و کاغذ کتاب، کتاب‌بازی و اهمیت به داشتن کتاب و نه خواندن آن را به دوران قاجار برمی‌گرداند؛ لیک روایتی است تعمیم‌پذیر به تمام تاریخ ایران، ازاین‌رو تلاش شرفی در این رمانش را «نقد به امروز با توسل به تاریخ» نیز می‌نامید. ادبیات تاریخی ''بی‌کتابی''، آن را از نمونه‌های عامه‌پسند دور می‌کند و موضوعش، آن را متفاوت و دغدغه‌مند می‌نماید که درعین جذابیت و سرگرمی، نقبی تاریخی به فرهنگ ایران‌زمین می‌زند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی= http://www.vatanemrooz.ir/Newspaper/MobileBlock?NewspaperBlockID=190083|عنوان=معرفی بی‌کتابی}}</ref>
رمان «بی کتابی» ماجرایی تاریخی را دست‌مایه خود قرار داده است که در دوران قاجار رخ داده است و عموم مردم از آن بی‌خبرند. مظفرالدین شاه کتابداری به نام لسان‌الدوله را به ریاست کتابخانه سلطنتی منصوب می کند اما او با خیانت در امانت، بخش عظیمی از این میراث غنی، شامل هزاران نسخ نفیس خطی را به‌فروش می رساند که این ماجرا با به‌توپ‌ بسته‌شدن مجلس تنیده شده است. شخصیت اصلی دلال کتاب است که در این اثر به کتاب‌سازی، کتابداری و صحافی و برخی هنرهای مرتبط با کتاب می‌پردازد و مخاطب را از زوایای دیگر از تاریخ کتاب‌ پردازی مطلع می‌کند.
 


==برای کسانی که کتاب را نخوانده‌اند==
==برای کسانی که کتاب را نخوانده‌اند==
'''بی‌کتابی''' در دوران قاجار روایت می‌شود و ادبیات آن نیز شباهت بسیاری با آن دوره دارد. سوژه این کتاب «کتاب» است.این کتاب به ما شخصیت‌هایی را نشان می‌دهد که ظاهر کتاب و جلد و کاغذش، از باطن آن برای‌شان جذاب‌تر است. کتاب‌بازی و اهمیت به داشتن کتاب و نه خواندنش روایتی است که خبوشان در دوران قاجار صورت داده که قابل تعمیم به تمام تاریخ ایران است و از این جهت می‌توان آن را  نقد به امروز با توسل به تاریخ نامید. ادبیات خاص تاریخی  این کتاب، آن را از رمان‌های عامه‌پسند دور می‌کند. بی‌کتابی اثری متفاوت و دغدغه‌مند است که در عین جذابیت و سرگرمی نقد و نقبی تاریخی به فرهنگ ما ایرانی‌ها می‌زند. <ref>{{یادکرد وب|نشانی= http://www.vatanemrooz.ir/Newspaper/MobileBlock?NewspaperBlockID=190083|عنوان=معرفی بی‌کتابی}}</ref>
===آغاز با یک داستانک جذّاب دربارهٔ کتاب===


===آغاز با یک داستانک جذّاب دربارهٔ کتاب===
===یک بند در معرفی خلاصهٔ کتاب (بدون رجوع به اطلاعات شناسنامه‌ای)===
===یک بند در معرفی خلاصهٔ کتاب (بدون رجوع به اطلاعات شناسنامه‌ای)===
پست ریاست کتابخانهٔ سلطنتیِ مظفرالدین‌شاه طی حکمی، به نام شخصی مهر می‌خورد که تا قبل از آن کتابداری ساده بود. لسان‌الدوله اما گویی به گنجی ناتمام رسیده، بخش اعظمی از این میراث غنی را به گودالی می‌اندازد که بوی متعفن کتاب‌سازی از آن به مشام می‌رسد... .
===گزارشی از شخصیت حاضر در کتاب داستان- گزارشی از شعرهای مهم در کتاب شعر- گزارشی از فصل‌های کتاب پژوهش===
===گزارشی از شخصیت حاضر در کتاب داستان- گزارشی از شعرهای مهم در کتاب شعر- گزارشی از فصل‌های کتاب پژوهش===
===دلیل شهرت===
===دلیل شهرت===
خط ۵۰: خط ۴۶:
==برای کسانی که کتاب را خوانده‌اند==  
==برای کسانی که کتاب را خوانده‌اند==  
===داستانک‌ها===
===داستانک‌ها===
====مجوز====
====مجوز====
====نشر و تغییر نام====
====نشر و تغییر نام====
====جوایز====
====جوایز====
====جلسات نقد و بررسی====
====جلسات نقد و بررسی====
{{بلی}} با حضور محمدرضا شرفی خبوشان و جمعی از داستان‌نویسان مطرح اردبیل از جمله رضا کاظمی، محمود مهدوی و امیر رجبی، رئیس حوزه هنری استان اردبیل، رمان «بی‌کتابی» مورد نقد و بررسی قرار گرفت.<ref name=''اردبیل''>{{یادکرد وب|نشانی=http://sourehonar.ir/content/news/3606/-%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%C2%AB%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C%C2%BB-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D9%84-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%D8%AF|عنوان=اردبیل}}</ref>
{{بلی}} با حضور جمعی از نویسندگان و اهالی فرهنگ، بی‌کتابی در موسسه فرهنگی شهرستان ادب، رونمایی و معرفی شد.<ref name=''بی‌کتابی''>{{یادکرد وب|https://www.mehrnews.com/news/3964607/%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%85%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%86-%D8%B4%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%85|عنوان= بی‌کتابی}}</ref>
{{بلی}} با حضور محمدرضا شرفی خبوشان و ابراهیم زاهدی مطلق، نویسنده و منتقد ادبی  در کتابخانه پیروزی تهران و جمعی از اعضای این کتابخانه نشست نقد رمان برگزار شد.<ref name=''نقد بی‌کتابی''>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.iranpl.ir/news/10554/%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D8%AB%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%BA%D9%81%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|عنوان= نقد بی‌کتابی}}</ref>


====اهدا====
====اهدا====
خط ۷۰: خط ۵۹:


===سال‌شمار کتاب===
===سال‌شمار کتاب===
===خلاصهٔ مفصل‌تر کتاب در حد دو بند===
===خلاصهٔ مفصل‌تر کتاب در حد دو بند===
«بی‌کتابی» ماجرایی تاریخی از دوران قاجار را دستمایه کرده که عموم مردم از آن بی‌خبرند. مظفرالدین‌شاه کتابداری به نام لسان‌الدوله را به ریاست کتابخانه سلطنتی منصوب می‌کند؛ اما او با خیانت در امانت، بخش عظیمی از این میراث غنی، شامل هزاران نسخ نفیس خطی را می‌فروشد و این ماجرا با به‌توپ‌ بستن مجلس تنیده می‌شود. شخصیت اصلی دلالی است که به کتاب‌سازی، کتابداری و صحافی و برخی هنرهای مرتبط با کتاب می‌پردازد و مخاطب را از زوایای دیگر از تاریخ کتاب‌پردازی مطلع می‌کند.
===محل نوشته شدن در کتاب (در صورت مهم بودن این امر)===
===محل نوشته شدن در کتاب (در صورت مهم بودن این امر)===
===داستان انتشار کتاب (اوّلین بار در کجا و چگونه بوده است؟!)===
===داستان انتشار کتاب (اوّلین بار در کجا و چگونه بوده است؟!)===
خط ۸۳: خط ۷۴:
====شخصیت‌های اصلی====
====شخصیت‌های اصلی====
====شخصیت‌های فرعی====
====شخصیت‌های فرعی====


===گزارشی از فروش کتاب===
===گزارشی از فروش کتاب===
===گزارشی از ترجمه به زبان‌های دیگر===
===گزارشی از ترجمه به زبان‌های دیگر===
===اتفاقات سیاسی یا اجتماعی مرتبط با کتاب و جریان‌سازی‌های کتاب===
===اتفاقات سیاسی یا اجتماعی مرتبط با کتاب و جریان‌سازی‌های کتاب===
[[پرونده:Naghd biketabi.jpg|280px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''نقد بی‌کتابی در شهرستان ادب'''</center>]]
[[پرونده:129552.jpg|280px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''نقد بی‌کتابی در کتابخانه عمومی'''</center>]]
[[پرونده:Naghad biketabi.jpg|280px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''نقد بی‌کتابی با حضور رضا کاظمی و محمود مهدوی و امیر رجبی'''</center>]]
===نشست‌های خبرساز دربارهٔ کتاب===
===نشست‌های خبرساز دربارهٔ کتاب===
{{بلی}} [[محمدرضا شرفی خبوشان]] و جمعی از داستان‌نویسان مطرح اردبیل همچون رضا کاظمی، محمود مهدوی و امیر رجبی همراه‌با رئیس حوزه هنری استان اردبیل، رمان «بی‌کتابی» را نقد می‌کنند.<ref name=''اردبیل''>{{یادکرد وب|نشانی=http://sourehonar.ir/content/news/3606/-%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%C2%AB%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C%C2%BB-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D9%84-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%D8%AF|عنوان= بررسی و نقد در اردبیل}}</ref>
{{بلی}} جمعی از نویسندگان و اهالی فرهنگ در موسسهٔ فرهنگی شهرستان ادب حضور یافتند تا از «بی‌کتابی» رونمایی کنند.<ref name=''بی‌کتابی''>{{یادکرد وب|https://www.mehrnews.com/news/3964607/%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%85-%D9%85%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D9%86-%D8%B4%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%84-%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%85|عنوان= معرفی و رونمایی اثر خبوشان}}</ref>
{{بلی}} محمدرضا شرفی خبوشان در کنار ابراهیم زاهدی مطلق که از نویسندگان و منتقدان ادبی است، در نشستی حاضر شدند که کتابخانه پیروزی تهران برگزار کرد تا اعضایش از فرصت نقد و بررسی «بی‌کتابی» بی‌بهره نمانند.<ref name=''نقد بی‌کتابی''>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.iranpl.ir/news/10554/%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D8%AB%D8%B1-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%BA%D9%81%D9%88%D9%84-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|عنوان= نقد بی‌کتابی در پیروزی}}</ref>
===اظهارنظرها===
===اظهارنظرها===
====[[حمیدرضاشاه‌آبادی]]====
====[[حمیدرضاشاه‌آبادی]]====
:«توانایی نویسنده در توصیف تاریخ و فضاسازی آن و ایجاد یک روح متمایز از زمان جزو مهمترین نقاط قوت این رمان بوده است. در واقع عرق‌ریزان نویسنده در سطر سطر آن دیده می‌شود. نویسنده شناخت خوبی از لباس‌ها، ابزارها و صحنه دارد و حوادث را به خوبی روایت می‌کند. من دوست داشتم در این رمان ردی از امروز آقای خبوشان هم می‌داشتیم که این رخ نداد.»<ref name=''بی‌کتابی''></ref>
{{گفتاورد تزیینی|توانایی نویسنده در توصیف تاریخ و فضاسازی آن و دمیدن روحی متمایز از زمان، مهم‌ترین نکتهٔ قوی این رمان است. درواقع عرق‌ریزان نویسنده در سطرسطر اثر دیده می‌شود. نویسنده شناخت خوبی از لباس‌ها، ابزارها و صحنه دارد و حوادث را به‌خوبی روایت می‌کند. من دوست داشتم در این رمان ردی از امروز آقای خبوشان هم می‌داشتیم که این رخ نداد.<ref name=''بی‌کتابی''/>}}


====ابراهیم زاهدی مطلق====
====ابراهیم زاهدی مطلق====
:«نویسنده برای بیان ماجرا و نقد اجتماعی از زبانی مناسب و نثری خوب استفاده کرده تا ما را به صورت عریان روبه‌روی خودمان قرار دهد. نویسنده تا کلمه آخر کاملا بر متن مسلط بوده و کلمات را به خوبی در دست دارد، به‌طوری‌که زبان متن از ابتدا تا انتها کوچک‌ترین تغییری نمی‌کند.»<ref name=''نقد بی‌کتابی''></ref>
{{گفتاورد تزیینی|[[پرونده:Zahedi motlagh.jpg|60px|بی‌قاب|راست|هیچ]]نویسنده برای بیان ماجرا و نقد اجتماعی از زبانی مناسب و نثری پرکشش استفاده کرده تا ما را به‌صورت عریان روبه‌روی خودمان قرار دهد. نویسنده تا کلمه آخر کاملاً بر متن مسلط بوده و کلمات را به‌خوبی در دست دارد، طوری‌که زبان متن از ابتدا تا انتها کوچک‌ترین تغییری نمی‌کند.<ref name=''نقد بی‌کتابی''/>}}
 
====امیر رجبی====  
====امیر رجبی====  
:«گاهی در جزئیات این کتاب افراط شده و به نظر می‌رسد از کلمه‌های نامأنوس زیاد استفاده شده است. اما روی‌هم‌رفته بعد از فصل اول، خواننده بر مدار نویسنده قرار گرفته و با لذت داستان را پی می‌گیرد. داستان مشروطه و به توپ بستن مجلس شورا از یک سو و غارت کتاب‌های نفیس از کتابخانه ناصری و مظفری از سوی دیگر توانسته داستان پرکششی را خلق کند.»<ref name=''اردبیل''></ref>
{{گفتاورد تزیینی|گاهی در جزئیات این کتاب افراط شده و به‌نظر می‌رسد از کلمه‌های ناآشنا زیاد استفاده شده است؛ اما روی‌هم‌رفته بعد از فصل اول، خواننده بر مدار نویسنده قرار می‌گیرد و با لذت داستان را دنبال می‌کند. داستان مشروطه و به توپ‌بستن مجلس شورا از یک‌سو و غارت کتاب‌های نفیس از کتابخانه ناصری و مظفری از سوی دیگر توانسته داستان پرکششی را خلق کند.<ref name=''اردبیل''/>}}


====اظهارنظر اهالی ادبیات و روشنفکران====
====اظهارنظر اهالی ادبیات و روشن‌فکران====
====نظرات داوری در مراسم‌های گوناگون====
====نظرات داوری در مراسم‌های گوناگون====
====اظهارنظر دیگر شخصیت‌ها====
====اظهارنظر دیگر شخصیت‌ها====
====نظر خود نویسنده دربارهٔ کتاب====
====خوبشان و کلاس درس «بی‌کتابی»====
:«در نوشتن این کتاب حکم شاگردی را داشتم که آموختم و بر این باورم که هر رمان فرصتی برای آموزش به نویسنده می‌دهد. در «بی‌کتابی» من بیشترین نیرو را برای انتخاب واژه‌ها و جمه‌ها گذاشتم و سعی کردم به موقعیت تاریخی روایت نزدیک شوم و یک نثر خاص را به وجود بیاورم. من در نگارش این رمان به صورت نوددرصد محقق و ده‌درصد نویسنده عمل کردم. بر این باور بوده و هستم که نوددرصد یک رمان پایه پژوهش نویسنده آن است و نوشتن تنها بیان چیزی که حس می‌کنیم نیست بلکه اراده‌ای است برای شناخت بهتر پیرامون و تلاش برای درک آن.»<ref name=''بی‌کتابی''></ref>
{{گفتاورد تزیینی|در نوشتن این کتاب حکم شاگردی را داشتم که آموختم و بر این باورم که هر رمان فرصتی است برای یادگیری بیشتر نویسنده. در «بی‌کتابی» من بیشترین نیرو را برای انتخاب واژه‌ها و جمله‌ها گذاشتم و سعی کردم به موقعیت تاریخی روایت نزدیک شوم و یک نثر خاص را به‌وجود بیاورم. من در نگارش این رمان به‌صورت نوددرصد محقق و ده‌درصد نویسنده عمل کردم. بر این باور بوده و هستم که نوددرصد یک رمان برپایهٔ پژوهش نویسنده است و نوشتن صرفاً بیان چیزی که حس می‌کنیم نیست؛ بلکه اراده‌ای است برای شناخت بهتر پیرامون و تلاش برای درک آن.<ref name=''بی‌کتابی''/>}}




{{Infobox
| header1 =<span style="color:blue">بی‌کتابی</span><noinclude>
| data5  =
{{Navbox
| navbar = plain
| name  = &nbsp;
| state = {{{state<includeonly>|collapsed</includeonly>}}}
| bodyclass = hlist
| title = {{#if:{{{Interim Government cabinet 1 vertical|}}}||}}
| border = {{#if:{{{removeborder|}}}|none}}
| list1 = {{Navbox|child
| title =<center>به‌استناد وبگاه خانه کتاب</center>
| state = {{{state|expanded}}}
| group1 = موضوع
|list1 = {{Navbox|child
  |groupstyle = text-align:right; font-weight: normal;
  |group1 = [[Image:Biktabi.png|30px|link=|alt]]
  |list1 =داستان‌های فارسیِ قرن۱۴}}
| group2 = پدیدآور
| list2 ={{Navbox|child
  |groupstyle = text-align:right; font-weight: normal;
  |group1 = [[Image:Khaboshan.jpg|30px|link=|alt]]
  |list1 =[[محمدرضا شرفی‌ خبوشان]]}}
| group3 = ناشر
| list3 ={{Navbox|child
  |groupstyle = text-align:right; font-weight: normal;
  |group1 = [[Image:Shahrestan Adab.png|30px|link=|alt]]
  |list1 =[[شهرستان ادب]]}}
| group4 = مشخصات ظاهری
| list4 ={{Navbox|child
  |groupstyle = text-align:right; font-weight: normal;
  |group1 = [[Image:Biketabi.moshakhasat.png|30px|link=|alt]]
  |list1 =*۲۶۴ ص، رقعی، شومیز، چاپ اول، ۹۶، ۱۰۰۰نسخه، ۲۰هزارتومان}}
}}
| below = }}
}}


====تأثیرپذیرفته از====
====تأثیرپذیرفته از====
====تأثیرگذاشته بر====
====تأثیرگذاشته بر====
====گزارشی از اقتباس‌های هنری انجام‌گرفته در کتاب====
====گزارشی از اقتباس‌های هنری انجام‌گرفته در کتاب====
====فهرست امکان نام‌گذاری‌شده از روی نام کتاب====
====فهرست امکان نام‌گذاری‌شده از روی نام کتاب====
====جمله‌های ماندگار کتاب====
====جمله‌های ماندگار کتاب====
====جوایز کتاب====
{{بلی}} برگزیده دهمین [[جایزه ادبی جلال آل‌احمد]]
{{بلی}} برنده سی و پنجمین دوره جایزه کتاب سال در سال ۱۳۹۶
{{بلی}} برگزیده هفدهمین دوره انتخاب کتاب سال شهید حبیب غنی‌پور


==مشخصات کتاب‌شناختی==
====آنچه تاکنون برنده شده====
'''«بی‌کتابی»''' به‌قلم محمدرضا شرفی خبوشان در ۲۶۴ صفحه با جلد نرم و در قطع رقعی (شومیز) است که موسسه شهرستان ادب در سال ۱۳۹۵و در یک نوبت و ١٠٠٠ نسخه به‌چاپ رسانده است.
{{بلی}} برگزیدهٔ دهمین [[جایزه ادبی جلال آل‌احمد]]{{سخ}}
{{بلی}} برنده سی‌وپنجمین دورهٔ جایزه [[کتاب سال]] در سال ۱۳۹۶{{سخ}}
{{بلی}} برگزیدهٔ هفدهمین دورهٔ انتخاب کتاب سال شهید حبیب غنی‌پور


===طراحی جلد و تصویرسازی===


===تغییرات طرح جلد در چاپ‌های مختلف===
==منبع‌شناسی (پایان‌نامه و مقاله نوشته‌شده دربارهٔ کتاب)==
 
==منبع‌شناسی (پایان‌نامه و مقاله نوشته شده دربارهٔ کتاب)==


==نوا، نما و نگاه==
==نوا، نما و نگاه==
خط ۱۳۵: خط ۱۶۸:


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==


==پانویس==
==پانویس==

نسخهٔ ‏۳ مهر ۱۳۹۸، ساعت ۱۵:۱۴

بی‌کتابی
نویسندهمحمدرضا شرفی خبوشان
ناشرشهرستان ادب
محل نشرتهران
تاریخ نشر۱۳۹۵
شابک۹۷-۶۸۸۹-۶۰۰-۹۷۸-۹
تعداد صفحات۲۶۴
موضوعرویدادی تاریخی دربارهٔ کتاب در ایران
سبکواقع‌گرایی
نوع رسانهکتاب
برگزیدهٔ دهمین دوره جایزهٔ ادبی جلال
بی‌کتابی برندهٔ جوایز ادبی

بی‌کتابی رمانی تاریخی به‌قلم محمدرضا شرفی خبوشان است که ١٣٩۵ منتشر و ۱۳۹۶ برندهٔ جایزهٔ جلال و سی‌وپنجمین دورهٔ جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد. «بی‌کتابی» ۲۶۴ صفحه‌ دارد و انتشارات شهرستان ادب در یک‌هزار نسخه آن را چاپ کرده است.[۱]

* * * * *

سوژهٔ «بی‌کتابی»، کتاب است و دورانش عهد قاجار. این رمان که زبانش به ادبیات زمان خود بسیار شبیه است، شخصیت‌هایی را نشان می‌دهد که جذابت کتاب را به ظاهرش می‌دانند، نه محتوای آن. هرچند خبوشان توجه به جلد و کاغذ کتاب، کتاب‌بازی و اهمیت به داشتن کتاب و نه خواندن آن را به دوران قاجار برمی‌گرداند؛ لیک روایتی است تعمیم‌پذیر به تمام تاریخ ایران، ازاین‌رو تلاش شرفی در این رمانش را «نقد به امروز با توسل به تاریخ» نیز می‌نامید. ادبیات تاریخی بی‌کتابی، آن را از نمونه‌های عامه‌پسند دور می‌کند و موضوعش، آن را متفاوت و دغدغه‌مند می‌نماید که درعین جذابیت و سرگرمی، نقبی تاریخی به فرهنگ ایران‌زمین می‌زند.[۲]

برای کسانی که کتاب را نخوانده‌اند

آغاز با یک داستانک جذّاب دربارهٔ کتاب

یک بند در معرفی خلاصهٔ کتاب (بدون رجوع به اطلاعات شناسنامه‌ای)

پست ریاست کتابخانهٔ سلطنتیِ مظفرالدین‌شاه طی حکمی، به نام شخصی مهر می‌خورد که تا قبل از آن کتابداری ساده بود. لسان‌الدوله اما گویی به گنجی ناتمام رسیده، بخش اعظمی از این میراث غنی را به گودالی می‌اندازد که بوی متعفن کتاب‌سازی از آن به مشام می‌رسد... .

گزارشی از شخصیت حاضر در کتاب داستان- گزارشی از شعرهای مهم در کتاب شعر- گزارشی از فصل‌های کتاب پژوهش

دلیل شهرت

تقدیم‌شده به

مقدمه‌نویس یا یادداشت‌نویس

چرا باید این کتاب را خواند

برای کسانی که کتاب را خوانده‌اند

داستانک‌ها

مجوز

نشر و تغییر نام

جوایز

جلسات نقد و بررسی

اهدا

بازتاب در توئیت‌ها و نوشته‌های مجازی

اشاره به کتاب در کلام افراد مشهور

تقریظ و مقدمه‌هایی بر کتاب

هوادری

استحال و اقتباس

سال‌شمار کتاب

خلاصهٔ مفصل‌تر کتاب در حد دو بند

«بی‌کتابی» ماجرایی تاریخی از دوران قاجار را دستمایه کرده که عموم مردم از آن بی‌خبرند. مظفرالدین‌شاه کتابداری به نام لسان‌الدوله را به ریاست کتابخانه سلطنتی منصوب می‌کند؛ اما او با خیانت در امانت، بخش عظیمی از این میراث غنی، شامل هزاران نسخ نفیس خطی را می‌فروشد و این ماجرا با به‌توپ‌ بستن مجلس تنیده می‌شود. شخصیت اصلی دلالی است که به کتاب‌سازی، کتابداری و صحافی و برخی هنرهای مرتبط با کتاب می‌پردازد و مخاطب را از زوایای دیگر از تاریخ کتاب‌پردازی مطلع می‌کند.

محل نوشته شدن در کتاب (در صورت مهم بودن این امر)

داستان انتشار کتاب (اوّلین بار در کجا و چگونه بوده است؟!)

سبک کتاب

پیشینهٔ کتاب

پیرنگ

شخصیت‌پردازی

نثر کتاب

شرفی خبوشان درباره نثر این کتاب گفته است: «این زبان ابداعی است و معتقدم که نویسنده باید بگردد و ببیند که چه زبانی می‌تواند آن حس و فضا را القاء کند تا مخاطب بپذیرد آن چیزی که می‌خواند، واقعیت و حقیقت است. یکی از اهداف من این بود که بیاییم و داد نثر را از این تاریخی که با نثر ترجمه، رمان را به ما قالب کرده بستانیم و بگوییم که ما نثری داریم که این توانایی را دارد که خودش روایتگر باشد. قابلیت نثر فارسی آنقدر بالا است که ما از آن غفلت کردیم. می‌توانیم در هر روایتی گوشه‌ای از این نثر را رو کنیم تا به روایت و فضای داستان کمک کند.»خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

الهام از شخصیت‌ها

شخصیت‌های اصلی

شخصیت‌های فرعی

گزارشی از فروش کتاب

گزارشی از ترجمه به زبان‌های دیگر

اتفاقات سیاسی یا اجتماعی مرتبط با کتاب و جریان‌سازی‌های کتاب

نقد بی‌کتابی در شهرستان ادب
نقد بی‌کتابی در کتابخانه عمومی
نقد بی‌کتابی با حضور رضا کاظمی و محمود مهدوی و امیر رجبی

نشست‌های خبرساز دربارهٔ کتاب

YesY محمدرضا شرفی خبوشان و جمعی از داستان‌نویسان مطرح اردبیل همچون رضا کاظمی، محمود مهدوی و امیر رجبی همراه‌با رئیس حوزه هنری استان اردبیل، رمان «بی‌کتابی» را نقد می‌کنند.[۳]

YesY جمعی از نویسندگان و اهالی فرهنگ در موسسهٔ فرهنگی شهرستان ادب حضور یافتند تا از «بی‌کتابی» رونمایی کنند.[۴]

YesY محمدرضا شرفی خبوشان در کنار ابراهیم زاهدی مطلق که از نویسندگان و منتقدان ادبی است، در نشستی حاضر شدند که کتابخانه پیروزی تهران برگزار کرد تا اعضایش از فرصت نقد و بررسی «بی‌کتابی» بی‌بهره نمانند.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

اظهارنظرها

حمیدرضاشاه‌آبادی

ابراهیم زاهدی مطلق

امیر رجبی

اظهارنظر اهالی ادبیات و روشن‌فکران

نظرات داوری در مراسم‌های گوناگون

اظهارنظر دیگر شخصیت‌ها

خوبشان و کلاس درس «بی‌کتابی»


بی‌کتابی

تأثیرپذیرفته از

تأثیرگذاشته بر

گزارشی از اقتباس‌های هنری انجام‌گرفته در کتاب

فهرست امکان نام‌گذاری‌شده از روی نام کتاب

جمله‌های ماندگار کتاب

آنچه تاکنون برنده شده

YesY برگزیدهٔ دهمین جایزه ادبی جلال آل‌احمد
YesY برنده سی‌وپنجمین دورهٔ جایزه کتاب سال در سال ۱۳۹۶
YesY برگزیدهٔ هفدهمین دورهٔ انتخاب کتاب سال شهید حبیب غنی‌پور


منبع‌شناسی (پایان‌نامه و مقاله نوشته‌شده دربارهٔ کتاب)

نوا، نما و نگاه

تصویر از صفحات کتاب

صدای نویسنده

تصویرهای ساخته‌شده دربارهٔ کتاب (فیلم و مستند)

طرحی از یکی از صحنه‌های کتاب

جستارهای وابسته

پانویس

منابع

پیوند به بیرون