صمد بهرنگی: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

@@ خط ۵۱: / خط ۵۱: @@
 [[پرونده:Sama & saz.jpg|220px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''صمد با ترکهٔ خشک هم می‌نواخت'''</center>]]
 [[پرونده:Samad_Behrangi_ID_Card.jpg|220px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''صمد بهرنگی و وزارت فرهنگ'''</center>]]
-'''صمد بهرنگی''' شاعر و داستان‌نویس کودک، معلم، منتقد، مترجم و پژوهشگر فولکلور آذربایجانی بود. او را به‌نوعی هانس کریستین آندرسون ایران می‌نامند. <ref name =''پدر کودکان''>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱= جزینی|نام۱= محمدجواد|عنوان= بررسی «قصه‌های بهرنگی» به‌کوشش اسد بهرنگی|پیوند=[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/129911/%D8%B3%D9%87%D9%85-%D8%B5%D9%85%D8%AF سهم صمد در ادبیات کودک‌ونوجوان|ژورنال= کتاب ماه کودک‌ونوجوان|دوره= مهر۱۳۷۷|شماره= ۱۲|صفحات= ۷و۸|doi= |تاریخ بازبینی= ۹بهمن۱۳۹۷}}</ref> بهرنگی در کنار انبوهیِ آثارش آن‌هم در عمری کمتر از سه دهه، به آفرینش [[ماهی سیاه کوچولو]] دست زد که خود، شاهکاری در ادبیات معاصر است و علاوه‌بر ترجمهٔ آن به‌زبان‌های گوناگون، در سال۱۹۶۹ جایزهٔ بی‌ینال براتیسلاوای چکسلواکی را از آنِ خود کرد.
+'''صمد بهرنگی''' شاعر و داستان‌نویس کودک، معلم، منتقد، مترجم و پژوهشگر فولکلور آذربایجانی بود. او را به‌نوعی هانس کریستین آندرسون ایران می‌نامند. <ref name =''پدر کودکان''>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی۱= جزینی|نام۱= محمدجواد|عنوان=  سهم صمد در ادبیات کودک‌ونوجوان|ژورنال= کتاب ماه کودک‌ونوجوان|دوره= مهر۱۳۷۷|شماره= ۱۲|صفحات= ۷و۸|doi= |تاریخ بازبینی= ۹بهمن۱۳۹۷}}</ref> بهرنگی در کنار انبوهیِ آثارش آن‌هم در عمری کمتر از سه دهه، به آفرینش [[ماهی سیاه کوچولو]] دست زد که خود، شاهکاری در ادبیات معاصر است و علاوه‌بر ترجمهٔ آن به‌زبان‌های گوناگون، در سال۱۹۶۹ جایزهٔ بی‌ینال براتیسلاوای چکسلواکی را از آنِ خود کرد.
 <center>* * * * *</center>
 کودکی صمد بهرنگی، در محلهٔ قدیمی جنوب شهر تبریز و در تنگدستیِ مطلق گذشت. مادر و پدرش، «سارا» و «عزت»، به‌سختی زندگیِ صمد، دو برادر و سه خواهرش را تأمین می‎کردند. کارگری، زهتابی و فروش آبِ مشک به قفقازها و روس‌ها کفاف مخارج خانواده را نمی‎داد. عزت، سرانجام با فوج بیکاران آذربایجان، راهی قفقاز و باکو شد و دیگر خبری از او نشد.
 صمد اما به‌محض اتمام تحصیلات مقدماتیِ دانش‌سرا به معلمی روی آورد و از هجده‌سالگی در روستاهای ماماغان، قندجهان، گوگان، آخیرجان و آذرشهر در آذربایجان‌شرقی تدریس کرد. ۱۳۳۷ بود که هم‌زمان با آموزگار، در دانشکدهٔ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی دانشگاه تبریز، پذیرفته شد و طی سه سال گواهی‌نامهٔ پایان تحصیلات را گرفت.{{سخ}}
 بهرنگی نخستین چهرهٔ ادبی است که‌ دو شعر [[احمد شاملو|شاملو]] به‌نام‌های «پریا» و «دختران ننه‌دریا» را الگویی بسیار جدی برای شعر کودک می‌داند و به دفاع از شاخهٔ محاوره‌‌ای شعر کودکان برمی‌خیزد. او را نخستین نظریه‌پرداز شعر کودک می‌دانند که بین سادگی شعر و پشت‌سرهم‌چیدن‌ کلمات بچه‌گانه مرز قائل می‌شد. بهرنگی از دسته نویسندگانی است که بنا به دوران سیاسی زمانهٔ خود و تأثیر حزب توده در ادبیات داستانی، از همه‌سو با ستم روبه‌رو شد؛ گاه از چپ به‌نام همدلی و هم‌فکری، داستان ماندگارش ''ماهی سیاه کوچولو'' را تاحد مانیفست جنبش چریکی، پایین آوردند و جنبهٔ کودکانه و ادبی آن را یکسره نادیده گرفتند و گاه دگراندیشان، او را به‌دلیل اندیشه و تلاش‌هایش، کافر و مرتد خواندند.<ref name=''اقبال‌زاده''>{{یادکرد وب|نشانی= https://meidaan.com/archive/41402|عنوان= صمد بهرنگی و ترویج تفکر انتقادی مدرن در ادبیات کودک}}</ref> لیک صمد، گویی چون بیدی که از بادی نمی‌هراسد با گردآوریِ فرهنگ عامهٔ ملت‌ها و قصه‌های مردم آذربایجان، گامی محکم در معرفی ادبیات شفاهی ایران برداشت.
-<ref>افسانه‌های آذربایجان، یادداشت ناشر.</ref>
+<ref name= ''افسانه‌ها''>{{پک|بهرنگی ۱۳۷۷|ک= افسانه‌های آذربایجان|ص=۲}}</ref>
 او افسانه‌های عامیانه را بن‌مایهٔ قصه‌های کودکانه کرد و از ادبیات کودکان پلی ساخت بین دنیای رنگین بی‌خبری، رویا و خیال‌های شیرین کودکی با جهان تاریک و آگاه، غرقه در واقعیت‌های تلخ و دردآور و سرسخت بزرگ‌سالی.
-<ref>قصه‌های بهرنگ، برگرفته از مقاله‌ای دربارهٔ کتاب آوای نوگلان</ref>
+<ref>
+، برگرفته از مقاله‌ای دربارهٔ کتاب آوای نوگلان</ref>
 سال ۱۳۴۱ رئیس دبیرستانی که بهرنگی آموزگارش بود گزارشی تنظیم کرد که به‌موجب آن صمد را به‌جرم بیان سخن‌های ناخوشایند در دفتر دبيرستان و بين دبيران، از دبیرستان به دبستان منتقل کردند. یک سال بعد و درپی افزایش فعالیت‌های فرهنگی، با پاپوش رئیس وقت ادارهٔ فرهنگ آذربایجان، کار بهرنگی به دادگاه کشید که البته پس از تبرئه، حکم آزادی گرفت.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://samadbehrangi.com/biography.html|عنوان=زندگی‌نامهٔ صمد بهرنگی}}</ref>
-صمد بهرنگی نوشتن را با طنزنویسی در نشریات شروع کرد. ۱۳۳۹، داستان «عادت» را نوشت که نخستین اثر منتشرشدهٔ او بود. این حضور با نوشتن «تلخون» و «بی‌نام» و چندین داستان‌ دیگر ادامه یافت. از زبان انگلیسی و ترکیِ استانبولی به فارسی و از فارسی به ترکیِ آذربایجانی، ترجمه‌هایی به‌جا گذاشته است؛ نظیر ترجمهٔ اشعار [[مهدی اخوان ثالث]]، [[فروغ فرخزاد]] و [[نیما یوشیج]]. جمع‌آوری فولکلور آذربایجان و مسا‌ئل تربیتی موضوع کارهای پژوهشی کارنامهٔ اوست. بهرنگی در کتاب ''کندوکاو در مسایل تربیتی ایران'' کلمات عربیِ به‌عاریه گرفته‌شده را بخش بزرگی از اشتراک زبان‌های رایج ایرانی نظیر ترکیِ آذری با فارسی دانست و به‌همین‌دلیل علاوه‌برآنکه با حذف این لغات به بهانه‌هایی چون باستان‌گرایی مخالف بود، تأکید زیادی کرد که این وااژه‌ها حین آموزش زبان فارسی به کودکان آذربایجانی، جایگاه خود را حفظ کند.
+صمد بهرنگی نوشتن را با طنزنویسی در نشریات شروع کرد. ۱۳۳۹، داستان «عادت» را نوشت که نخستین اثر منتشرشدهٔ او بود. این حضور با نوشتن «تلخون» و «بی‌نام» و چندین داستان‌ دیگر ادامه یافت. از زبان انگلیسی و ترکیِ استانبولی به فارسی و از فارسی به ترکیِ آذربایجانی، ترجمه‌هایی به‌جا گذاشته است؛ نظیر ترجمهٔ اشعار [[مهدی اخوان ثالث]]، [[فروغ فرخزاد]] و [[نیما یوشیج]]. جمع‌آوری فولکلور آذربایجان و مسا‌ئل تربیتی موضوع کارهای پژوهشی کارنامهٔ اوست. بهرنگی در کتاب ''کندوکاو در مسایل تربیتی ایران'' کلمات عربیِ به‌عاریه گرفته‌شده را بخش بزرگی از اشتراک زبان‌های رایج ایرانی نظیر ترکیِ آذری با فارسی دانست و به‌همین‌دلیل علاوه‌برآنکه با حذف این لغات به بهانه‌هایی چون باستان‌گرایی مخالف بود، تأکید زیادی کرد که این وااژه‌ها حین آموزش زبان فارسی به کودکان آذربایجانی، جایگاه خود را حفظ کند.<ref name=''تطبیقی''>{{یادکرد ژورنال| عنوان= بررسی تطبیقی سازمایۀ گفت وگو در داستان های ماهی سیاه کوچولو و الحدیقة الأجمل با تأکید بر آموزه های دینی | ژورنال= ادب عربی| شماره =۱| سال =۱۳۹۷ | ص=۲۱تا۳۷}}</ref>{{سخ}}
-<ref>ادب عربی، بررسی تطبیقی سازمایهٔ گفت‌وگو در داستان‌های ماهی سیاه کوچولو و الحدیقة‌الأجمل با تأکید بر اموزه‌های دینی.</ref>
 قصه‌ها و غصه‌های صمد اگرچه تا شهریور۱۳۴۷ در دل خودش ماند، از آن پس، هر مرز و حصاری را شکست. روزهای غم‌انگیزی برای دوستان [[ماهی سیاه کوچولو]] رقم می‌خورد وقتی که خالقش را آرام‌گرفته بین دنیای آبیِ ماهی کوچکش؛ در میان موج‌های رود ارس یافتند. جسد بهرنگی را چند روز بعد از غرق‌شدنش، در نزدیکی پاسگاه کلاله چند کیلومتری محل حادثه، از آب گرفتند و پیکرش را در گورستان امامیهٔ تبریز دفن کردند. دلیل مرگ صمد از همان روزهای نخستِ انتشار خبر، با نظرات متعددی هم در رسانه‌ها و هم به‌شکل شایعه همراه بود. برخی گفتند که وی به دستورِ یا به دستِ عوامل دولت پهلوی به‌قتل رسیده است. برخی نیز گفتند صمد غرق شد؛ چون شنا بلد نبود. در این بین تنها کسی که زمان مرگ یا نزدیک به آن زمان، کمترین فاصله را با صمد داشت، «حمزه فراهتی» است که آخرین دقایق عمر بهرنگی را چنین روایت کرد:
 <span style="color:darkgreen">:'''«من این طرف بودم و صمد آن طرف‌تر. یک دفعه دیدم کمک می‌خواهد. هرچه کردم نتوانستم کاری بکنم.»'''</span><noinclude>
@@ خط ۱۱۸: / خط ۱۱۸: @@
 ===مرگ صمد===
 ====قصهٔ فراهتی====
-صمد بهرنگی بیست‌ونه‌سالگی در روخانهٔ ارس غرق شد. مرگ او شایعاتی درپی داشت و عده‌ای دستگاه ساواک را مسئول دانستند؛ اما اگر بهانهٔ مرگ صمد را بخواهیم، داستان «حمزه فراهتی» و علاقه او به اسب را باید خواند. حمزه فراهتی تنها فردی است که روزهای آخر زندگی صمد کنار او بود. فراهتیِ دام‌پزشک، مأموریت تیمار اسب‌های نوار مرزی ارتش را در مرزهای شمال آذربایجان به‌عهده داشت و برحسب‌اتفاق صمد، او را در این مأموریت همراهی کرد. آن‌ها نزدیکی پاسگاه مرزی خمارلو برای آب‌تنی به رودخانه زدند. اسد بهرنگی برادر صمد می‌گوید: «صمد شنا بلد نبود.» فراهتی صدای فریاد صمد را می‌شنود و او را می‌بیند که در آب دست‌وپا می‌زند. نه از او و نه از چند سربازی که به آب زده بودند برای نجات صمد کاری برنیامد و صمد بهرنگی پس از چند دقیقه، در بستر ارس به آرامش فرومی‌رود.<ref>مرگ-صمد-بهرنگی-از-زبان-تنها-شاهد-ماجرا</ref>
+صمد بهرنگی بیست‌ونه‌سالگی در روخانهٔ ارس غرق شد. مرگ او شایعاتی درپی داشت و عده‌ای دستگاه ساواک را مسئول دانستند؛ اما اگر بهانهٔ مرگ صمد را بخواهیم، داستان «حمزه فراهتی» و علاقه او به اسب را باید خواند. حمزه فراهتی تنها فردی است که روزهای آخر زندگی صمد کنار او بود. فراهتیِ دام‌پزشک، مأموریت تیمار اسب‌های نوار مرزی ارتش را در مرزهای شمال آذربایجان به‌عهده داشت و برحسب‌اتفاق صمد، او را در این مأموریت همراهی کرد. آن‌ها نزدیکی پاسگاه مرزی خمارلو برای آب‌تنی به رودخانه زدند. اسد بهرنگی برادر صمد می‌گوید: «صمد شنا بلد نبود.» فراهتی صدای فریاد صمد را می‌شنود و او را می‌بیند که در آب دست‌وپا می‌زند. نه از او و نه از چند سربازی که به آب زده بودند برای نجات صمد کاری برنیامد و صمد بهرنگی پس از چند دقیقه، در بستر ارس به آرامش فرومی‌رود.<ref name= ''شاهد''>{{یادکرد وب|نشانی= http://ishiq.net/yaddast/9916/%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%B5%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7.html|عنوان = مرگ صمد بهرنگی از زبان تنها شاهد ماجرا}}</ref>
-====امید جوان و علی دهباشی====
-علی دهباشی در هفته‌نامه «امید جوان» به‌مناسبت روز ملی «ادبیات کودک‌ونوجوان» دربارهٔ مرگ صمد گفت:
-:مردم باور نمی‌کنند قهرمانی غرق شود. مردم دوست داشتند که بگویند صمد کشته شده است؛ اما واقعیت این است که صمد شنا بلد نبود. تا قبل از انتشار نامهٔ [[جلال آل‌احمد]] به‌طورقطع و یقین می‌گفتند صمد را غرق کرده‌ و کشته‌اند و بخشی از این ادعا مستند می‌شد به مقاله آل‌احمد. اما جلال هم بعد‌ها گفت که صمد غرق شده و ما خواستیم به افسانه‌سازی عوام جهت دهیم. من پس از پیروزی انقلاب برای اولین بار نامه‌ای از جلال آل‌احمد منتشر کردم که در آن، به [[منصور اوجی]] شاعر شیرازی می‌نویسد: «اما در باب قضیه صمد بهرنگی، او خودش غرق شد، ما خواستیم در مقالهٔ صمد و افسانه‌سازی عوام، به افسانهٔ مردم جهت دهیم و براین‌اساس مرگ او را به گردن حکومت بیندازیم.» <ref> عنوان: علی دهباشی: ادعای قتل صمد بهرنگی افسانه‌سازی عوام بود </ref>
+====''امید جوان'' و علی دهباشی====
+علی دهباشی در هفته‌نامهٔ ''امید جوان'' به‌مناسبت روز ملی «ادبیات کودک‌ و نوجوان» دربارهٔ مرگ صمد گفت: مردم باور نمی‌کنند قهرمانی غرق شود. مردم دوست داشتند که بگویند صمد کشته شده است؛ اما واقعیت این است که صمد شنا بلد نبود. تا قبل از انتشار نامهٔ [[جلال آل‌احمد]] به‌طورقطع و یقین می‌گفتند صمد را غرق کرده‌ و کشته‌اند و بخشی از این ادعا مستند می‌شد به مقاله آل‌احمد. اما جلال هم بعد‌ها گفت که صمد غرق شده و ما خواستیم به افسانه‌سازی عوام جهت دهیم. من پس از پیروزی انقلاب برای اولین بار نامه‌ای از جلال آل‌احمد منتشر کردم که در آن، به [[منصور اوجی]] شاعر شیرازی می‌نویسد: «اما در باب قضیه صمد بهرنگی، او خودش غرق شد، ما خواستیم در مقالهٔ صمد و افسانه‌سازی عوام، به افسانهٔ مردم جهت دهیم و براین‌اساس مرگ او را به گردن حکومت بیندازیم.»<ref name= ''خانه سبز''>{{یادکرد وب|نشانی= http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/3360/%D8%B9%D9%84%DB%8C.%D8%AF%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B4%DB%8C:.%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C.%D9%82%D8%AA%D9%84.%D8%B5%D9%85%D8%AF.%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C.%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C.%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85.%D8%A8%D9%88%D8%AF.html|عنوان = ادعای قتل صمد بهرنگی افسانه‌سازی عوام بود}}</ref>
 ====مگر چند تا صمد داریم؟====
 [[جلال آل‌احمد]] خبر را از تلفنی از [[غلام‌حسین ساعدی]] شنید. ساعدی گفته بود: «صمد افتاده توی ارس!» جلال شنیده بود: «غرق شده.» و ادامه داده بود:
@@ خط ۳۶۳: / خط ۳۶۲: @@
 ماهی سیاه کوچولو نماد شخصیتی «جست‌وجوگر» از دوست‌داشتنی‌ترین کهن‌الگوهای شخصیتیِ بهرنگی، قهرمانی است که در مسیر قهرمانانهٔ خود در مواجهه با کهن‌الگوهای «نابودگر» و جنگ‌جو» به کمک کهن‌الگوهای «حامی» به وادیِ «تشرف» قدم می‌نهد و به آزادی و رهایی درونی، یعنی بیداریِ قهرمان درون، دست می‌یابد. تکرار و به‌تعبیری حلول خصایص کهنِ ماهی سیاه کوچولو، در ماهی قرمز کوچولو پایان روایت علاقهٔ صمد را به نمایش استمرار این چرخه در میان جامعه نشان می‌دهد؛ یعنی تقویت و زنده نگه‌داشتن «حس جست‌وجوگری» و «اعتراض» در نهاد آزادهٔ کودکان هم‌عصر خویش و نسل آینده.
-خالقِ ماهی سیاه کوچولو از هر دو طرف با ستم روبه‌روست. گاه تا حد مانیفستِ جنبش چریکی پایین آورده شده و جنبهٔ کودکانگی و ادبیِ اثرش یک‌سره نادیده گرفته می‌شود؛ و گاه از سوی  دیگراندیشان، کافر و مرتد صدایش می‌زنند. نمونه آن، نقدهای رضا رهگذر است. باری، نگاهی به استقبال گسترده از داستان ماهی سیاه کوچولو پس از گذشت حدود نيم‌قرن، فارغ از بحث‌وجدل‌های سیاسی پیرامون، خود بهترین گواه ارزش ادبی کار صمد است که البته برگزیده‌شدن ترجمهٔ انگلیسی آن به‌عنوان بهترین اثر خارجی ادبیات کودک در انگلستان، بر ماندگاری اثر صحه‌ای دیگر می‌گذارد. بی‌انصافی و حتی غیرعلمی است که آثار صمد بهرنگی را به سطح بیانيه‌های سیاسی یا آثاری ایدئولوژیک فروبکاهیم و ارزش ادبی و نقش تاریخی او را در نگاه به کودک و درک کمابیش درستش از اهمیت دوران کودکی و ادبیات کودک، نادیده انگاریم.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3381483|عنوان = از هر سویی نقدهای تند می‌کردند|ناشر= روزنامه شرق (صفحه۶)|تاریخ انتشار= ۴اریبهشت۱۳۹۵|تاریخ بازدید= ۲۴دی۱۳۹۷}}</ref>
+خالقِ ماهی سیاه کوچولو از هر دو طرف با ستم روبه‌روست. گاه تا حد مانیفستِ جنبش چریکی پایین آورده شده و جنبهٔ کودکانگی و ادبیِ اثرش یک‌سره نادیده گرفته می‌شود؛ و گاه از سوی  دیگراندیشان، کافر و مرتد صدایش می‌زنند. نمونه آن، نقدهای رضا رهگذر است. باری، نگاهی به استقبال گسترده از داستان ماهی سیاه کوچولو پس از گذشت حدود نيم‌قرن، فارغ از بحث‌وجدل‌های سیاسی پیرامون، خود بهترین گواه ارزش ادبی کار صمد است که البته برگزیده‌شدن ترجمهٔ انگلیسی آن به‌عنوان بهترین اثر خارجی ادبیات کودک در انگلستان، بر ماندگاری اثر صحه‌ای دیگر می‌گذارد. بی‌انصافی و حتی غیرعلمی است که آثار صمد بهرنگی را به سطح بیانيه‌های سیاسی یا آثاری ایدئولوژیک فروبکاهیم و ارزش ادبی و نقش تاریخی او را در نگاه به کودک و درک کمابیش درستش از اهمیت دوران کودکی و ادبیات کودک، نادیده انگاریم.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3381483|عنوان = از هر سویی نقدهای تند می‌کردند|ناشر= روزنامه شرق}}</ref>
 ===ناشرانی که با او کار کرده‌اند===
@@ خط ۳۷۳: / خط ۳۷۱: @@
 ==نوا، نما، نگاه==
 ===خواندنی و شنیداری و تصویری و قطعاتی از کارهای وی (بدون محدودیت و براساس جذابیت نمونه‌های شنیداری و تصویری انتخاب شود)===
 ==پانویس==
@@ خط ۳۸۶: / خط ۳۸۳: @@
 * {{ادب عربی، سال دهم، شمارهٔ ۱، بهار ۹۷، بررسی تطبیقی سازمایهٔ گفت‌وگو در داستان‌های ماهی سیاه کوچولو و الحدیقة‌الأجمل با تأکید بر آموزه‌های دینی، سیدمهدی مسبوق استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی سینا، ابوذر خجسته دانشجوی دکتری زبان‌وادبیات عربی دانشگاه بوعلی‌سینا،مجلّه‌''آرش''، شماره‌ٔ۱۸ (درباره‌ٔ صمد بهرنگی)، صفحه۷و۱۲}}
 * {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی۱ =رادمنش| نام۱ =شهرزاد|عنوان =بررسی عناصر شخصيت و حادثه در داستان «اولدوز و عروسک سخنگو» از صمد بهرنگی| ژورنال=  مجلهٔ علوم پژوهشی مطالعات ادبيات كودک دانشگاه شيراز| شماره =دوم| سال ششم = پاییز و زمستان۱۳۹۴ | پیاپی=۱۲}}
+* {{یادکرد ژورنال| نام خانوادگی۱ =مسبوق| نام۱ =سیدمهدی| نام خانوادگی۲ =گلزار خجسته| نام۲ =ابوذر|عنوان =بررسی تطبیقی سازمایۀ گفت وگو در داستان های ماهی سیاه کوچولو و الحدیقة الأجمل با تأکید بر آموزه های دینی | ژورنال= ادب عربی| شماره =۱| سال =۱۳۹۷ | ص=۲۱تا۳۷}}
 ==پیوند به بیرون==
 * {{یادکرد وب|نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3239803|عنوان = مستعارنویسی بین ادبیان |ناشر= روزنامه اعتماد(صفحهٔ۹، هنر و ادبیات)|تاریخ انتشار= ۱۳مهر۱۳۹۴|تاریخ بازدید=۱تیر۱۳۹۸}}
@@ خط ۳۹۲: / خط ۳۹۰: @@
 *{{یادکرد وب|نشانی= http://www.hamshahrionline.ir/news/167216/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B5%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C-%DB%B1%DB%B3%DB%B1%DB%B8-%DB%B1%DB%B3%DB%B4%DB%B7،|عنوان=زندگی‌نامهٔ صمد بهرنگی|ناشر= وبگاه همشهری آن‌لاین|تاریخ انتشار= ۲اردیبهشت۱۳۹۱}}
 {{یادکرد وب|نشانی =http://ishiq.net/danisiq/13035/%D8%B5%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D8%A7.html|عنوان= «صمد بهرنگی» در مصاحبه با «غلام‌حسین ساعدی»|ناشر= ایشیق‌نت|شناسه خبر= ۱۳۰۳۵|تاریخ انتشار= ۶شهریور۱۳۹۴|تاریخ بازدید= ۲۰دی۱۳۹۷}}
-* {{یادکرد وب|نشانی = http://samadbehrangi.com/biography.html|عنوان= زندگی‌نامهٔ صمد بهرنگی|ناشران= وبگاه صمد بهرنگی و وب‌نگار: مهدی محجوب}}
+* {{یادکرد وب|نشانی = http://samadbehrangi.com/biography.html|عنوان= زندگی‌نامهٔ صمد بهرنگی|ناشران= وبگاه صمد بهرنگی و وب‌نگار: مهدی محجوب|تاریخ بازبینی= ۲۰دی۱۳۹۷}}
 * {{یادکرد وب|نشانی = http://www.hayatname.blogfa.com/post/75|عنوان= حیات‌نامه}}
 * {{یادکرد وب|نشانی = https://www.navaar.ir/audiobook/2071/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B5%D9%88%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87-%D9%85%D8%AD%D8%A8%D8%AA-%D8%B5%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C|عنوان= کتاب صوتی افسانه محبت صمد بهرنگی|تاریخ انتشار کتاب= ۱۳۹۰|تاریخ انتشار صوت= ۱۳۹۶}}
@@ خط ۳۹۹: / خط ۳۹۷: @@
 *{{یادکرد وب|نشانی = یادی-از-یک-نویسنده}}
 *{{یادکرد وب|نشانی = مجله اینترنتی هفت}}
-*{{یادکرد وب|نشانی = مرگ-صمد-بهرنگی-از-زبان-تنها-شاهد-ماجرا.}}
 *{{یادکرد وب|نشانی = زندگی‌نامه: صمد بهرنگی (۱۳۱۸تا۱۳۴۷)- شنبه ۲اردیبهشت۱۳۹۱/ ۱۲:۲۹}}
-*{{یادکرد وب|نشانی = تاریخ ایران-سه شنبه ۹بهمن}}
+* {{یادکرد وب|نشانی= http://tarikhirani.ir/fa/news/30/bodyView/3360/%D8%B9%D9%84%DB%8C.%D8%AF%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B4%DB%8C:.%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C.%D9%82%D8%AA%D9%84.%D8%B5%D9%85%D8%AF.%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C.%D8%A7%D9%81%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C.%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85.%D8%A8%D9%88%D8%AF.html|عنوان = ادعای قتل صمد بهرنگی افسانه‌سازی عوام بود| ناشر= تاریخ ایران|تاریخ انتشار= ۱۹تیر۱۳۹۲|تاریخ بازدید= ۹بهمن۱۳۹۷}}</ref>
 *{{یادکرد وب|نشانی = فردانیوز-۲۰ارديبهشت۱۳۹۴/ ۱۴:۵۴}}
-* {{یادکرد وب|نشانی =https://www.asriran.com/fa/news/493601/%D8%B5%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%82%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%B4%D8%AF%D9%87|عنوان = پدر ادبیات کودک‌ونوجوان ایران است، صمد بهرنگی!|ناشر= عصر ایران|تاریخ انتشار= ۲۴شهریور۱۳۹۵|تاریخ بازدید= ۹بهمن۱۳۹۷}}
+* {{یادکرد وب|نشانی =https://www.asriran.com/fa/news/493601/%D8%B5%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D9%82%D8%A7%DB%8C%D9%85-%D8%B4%D8%AF%D9%87|عنوان = پدر ادبیات کودک‌ونوجوان ایران است، صمد بهرنگی!|ناشر= عصر ایران|تاریخ انتشار= ۱۹تیر۱۳۹۵|تاریخ بازدید= ۹بهمن۱۳۹۷}}
 *{{یادکرد وب|نشانی = خبرگزاری میزان/۲۷بهمن۱۳۹۵}}
 * {{یادکرد وب|نشانی = روزنامه شرق، شماره خبر= ۲۶۱۴، تاریخ= ۲تیر۱۳۹۵، صفحه۶ (سياست)}}
@@ خط ۴۰۹: / خط ۴۰۶: @@
 * {{یادکرد وب|نشانی =https://www.tasnimnews.com/fa/news/1393/04/31/438156/%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%DB%8C%DA%A9-%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%B5%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%DA%A9%D9%87-%D8%A8%D9%88%D8%AF|عنوان = سخت است بگویی بهرنگی نویسنده بود یا شخصیت سیاسی!|ناشر = تسنیم|کد خبر: ۲۱۰۳۲۲| تاریخ انتشار= ۳۱تیر۱۳۹۳|تاریخ بازدید= ۹بهمن۱۳۹۷}}
 *{{یادکرد وب|نشانی =https://tabriztrip.com/tag/%DA%A9%D8%A7%D9%81%D9%87-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D9%86|عنوان=کافه خران|ناشر=تبریزتریپ|تاریخ انتشار= ۷اردیبهشت ۱۳۹۷|تاریخ بازدید= ۲۰دی۱۳۹۷}}
-* {{یادکرد وب|نشانی = ایشیق - شناسه خبر : 13035 - تاریخ انتشار : ۶شهریور۱۳۹۴}}
-* {{یادکرد وب|نشانی = ویکی‌فقه}}
 * {{یادکرد وب|نشانی = مصاحبه با «غلام‌حسین ساعدی»|شناسه خبر : 13035 | تاریخ انتشار : ۰۶ شهریور ۱۳۹۴}}
 * {{یادکرد وب|نشانی = ''کتاب ماه کودک و نوجوان''| محمد_جواد_جزینی | مهر۱۳۷۷ - شماره۱۲ ‏(۲ صفحه - از ۷تا۸)}}
@@ خط ۴۲۳: / خط ۴۱۸: @@
 * {{یادکرد وب|نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3381483|عنوان = از هر سویی نقدهای تند می‌کردند|ناشر= روزنامه شرق (صفحه۶)|تاریخ انتشار= ۴اریبهشت۱۳۹۵|تاریخ بازدید= ۲۴دی۱۳۹۷}}
 * {{یادکرد وب|نشانی = https://www.isna.ir/news/97041709345/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C-%D9%BE%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9-%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86|عنوان=گذری بر زندگی «آذریزدی» پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران|ناشر= ایسنا|تاریخ= ۱۷تیر۱۳۹۷|تاریخ بازدید= ۳تیر۱۳۹۸}}
+* {{یادکرد وب|نشانی= http://ishiq.net/yaddast/9916/%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%B5%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D9%86%D9%87%D8%A7-%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%AF-%D9%85%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7.html|عنوان = مرگ صمد بهرنگی از زبان تنها شاهد ماجرا| ناشر= ایسنا| تاریخ انتشار =۶ شهریور۱۳۹۴| شناسه خبر = 9916 |تاریخ بازدید= ۳۰تیر۱۳۹۸}}
+* {{یادکرد وب|نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3381483|عنوان = از هر سویی نقدهای تند می‌کردند|ناشر= روزنامه شرق |تاریخ انتشار= ۴اریبهشت۱۳۹۵|تاریخ بازدید= ۲۴دی۱۳۹۷}}