ویکی‌ادبیات:گزیدن مقاله‌های برگزیده/آشنایی با نسبیت عام۲

آشنایی با نسبیت عام۲

آشنایی با نسبیت عام (ویرایش • تاریخچه • بحث • پی‌گیری)

نامزدکننده: Physicsch (بحث • مشارکت‌ها) ‏۱ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۳۱ (UTC)

این مقاله در گذشته نه چندان دور (اواسط ۲۰۱۳) نامزد برگزیدگی بود و تمامی اصلاحات لازم نیز انجام گرفت، اما به دلیل اشکال در شیوه منبع‌دهی برگزیده نشد. از آن زمان با توجه به تحولات مهم نظریه دو سه بار مقاله را به روز کرده‌ام. الان مجدد مقاله را نامزد می‌کنم و آماده شنیدن نظرات دوستان هستم. لازم به یادآوری می‌دانم که این مقاله (که عمده‌اش ترجمه از مقالهٔ همسنگ انگلیسی بوده) از نظر رسایی و روان بودن توضیح مطلب نمونه‌ای مثال‌زدنی است. با احترام. Pℏysicist^بحث ‏۱ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۰۸ (UTC)

بسیار عالی است. آیا مشکل منبع دهی را هم رفع کرده‌اید؟ --سید (بحث) ‏۱ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۳۴ (UTC)

@Sa.vakilian: مشکل منبع‌دهی را قبول نداشتم وگرنه همان موقع رفع می‌کردم. عرض من این است که وقتی یک مفهوم توضیح داده می‌شود که از منبعی نقل شده‌است (مثلا در دو یا سه خط) نیاز به منبع‌دهی برای جمله به جمله آن دو سه خط نیست. این موضوع را جایی در بحث برگزیدگی یک مقاله ریاضی در ویکی انگلیسی هم دیده بودم. اما الان برای اینکه به مصالحه‌ای برسیم می‌توانم بعضی موارد را که قابلیت افزوده شدن منبع دارد اضافه کنم. برای خیلی‌ها اصلاً چنین امکانی وجود ندارد زیرا نمی‌توان برای یک جملهٔ کوچک که جزئی از مفهوم بزرگتر است منبع مستقل از منبع کلیِ همان مفهوم یافت. Pℏysicist^بحث ‏۱ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۴:۲۹ (UTC)

خب بالاخره متن بر اساس یک یا چند صفحه از یک منبع مشخص است دیگر. حتی اگر نتوان به یک خط یا صفحه بخصوص ارجاع داد، لازم است که به یک محدوده مثلاً چهار پنج صفحه ای که آن مفهوم را توضیح داده ارجاع داد. در غیر این صورت مخاطب نمی‌تواند مطلب را در منبع پیگیری کند. --سید (بحث) ‏۱ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۹:۴۳ (UTC)

@Sa.vakilian: یادکردهای را تا چند روز دیگر اضافه می‌کنم. فقط اگر توانستید هر جای خاصی که مد نظرتان است نیازمند منبع بزنید. Pℏysicist^بحث ‏۵ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۳:۴۱ (UTC)

@Mani Shokoohi: سلام اگر برایتان میسر است در بررسی این مقاله مشارکت بفرمایید. --سید (بحث) ‏۱۹ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۱۱ (UTC)

@Sa.vakilian: سلام؛ مقاله واقعاً به خوبی نوشته شده و به جز این موارد چیز دیگری به ذهنم نرسید. فقط یک سؤال داشتم که مطمئن نیستم مشکل محسوب شود.

در مقاله چند باری نوشته ادامه نوشتار یا بخش بعدی و سپس به بخش دیگری از خود مقاله پیوند داده‌اند. نمی‌دانم این مشکل محسوب می‌شود یا نه پس در فهرست زیر ننوشتم. اگر مشکل محسوب می‌شد خودتان اضافه کنید. ارادتمند مانی شکوهی ^ℹ ‏۱۹ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۴۴ (UTC)

نکات کلی

• به نظرم لید بیش از اندازه طولانی است و بهتر هست که بخش‌هایی رو به مقاله منتقل کنید یا اگر خواستید حذفشان کنید.
• بعضی بخش‌ها هم فکر می‌کنم بیش از اندازه کوتاه هستند. مثلاً مشاهدهٔ امواج گرانشی در سال ۲۰۱۶؛ ترجیحاً با بخش قبلی ادغامشان کنید یا اگر به منابع خوبی برای این دو سه بخش دسترسی دارید، گسترششان دهید.
• برای مقاله یک ویراستار هم پیدا کنید بد نیست؛ ایرادات نگارشی مقاله خیلی زیاد هم نیستند ولی خب بد نیست انجام شود.
• قسمتی برای توضیح ناهنجاری‌ها هم ایجاد کنید.
• منابع را هم همان‌طور که بالاتر گفته شد، اصلاح کنید؛ پیشنهاد می‌کنم از الگوی {{پک}} استفاده کنید.

نکات جزئی

• مقاله چندین پیوند اشتباه دارد؛ برخی به صفحات ابهام زدایی و برخی هم مانند مقیاس پلانک در ویکی صفحه دارند اما درست لینک ندادید. یکی دو مورد را پیدا و اصلاح کردم، مورد دیگری اگر می‌دانید بگویید (یا اصلاح کنید). ممنون
• علائم نگارشی بسیاری از جاها اشتباه گذاشته شده‌اند. مثلاً چندین بار به جای، از، استفاده شده‌است. مواردی را که یافتم از جمله موردی که گفتید اصلاح کردم
• با کمک اشتباه‌یاب اشکالات املایی را رفع کنید؛ اکثر کلمات باید به فهرست کلمات اشتباه‌یاب اضافه شوند. یک مورد هست که ظاهرا خطای اشتباه‌یاب است و باید بیشتر بررسی شود
• مثال‌های مهم و بااهمیت در نظر ستاره‌شناسان عبارتند از اختروش‌ها و دیگر انواع هسته کهکشانی فعال. دیگر انواع را بردارید؛ متن روان تر می‌شود. اختروش به عنوان نمونه‌ای از هسته‌ی کهکشانی فعال مد نظر بوده است. اگر پیشنهادی برای روان‌تر کردن متن دارید بفرمایید

در صورتی که این مشکلات را رفع کنید موافق برگزیدگی خواهم بود. موفق باشید مانی شکوهی ^ℹ ‏۱۹ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۵:۴۴ (UTC)

@Mani Shokoohi: خیلی ممنونم بابت بررسی مقاله؛ تا دو سه هفته دیگر همه موارد را به همراه منابع اصلاح خواهم کرد. Pℏysicist^بحث ‏۲۰ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۲۱:۲۷ (UTC)

درود. لید مقاله را اجمالی خواندم و مشکلی نداشت. فرصت کنم مابقی را هم می‌خوانم تا ببینم مشکلی دارد یا نه. سگ ولگرد^گفتگو ‏۲۲ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۲۲:۱۱ (UTC)

از یکی از دوستان فیزیک‌پیشه‌ام که آشنا با نظریهٔ نسبیت است، درخواستم که مقاله را با دید انتقادی بخواند و نظر خود را بگوید. حاصل نقد ایشان یک فایل صوت‌پیام در تلگرام شد و یک عکس از دست‌نوشته‌های خود دربارهٔ مقاله! مانده‌ام چطور می‌توانم آن را بدین‌جا منتقل سازم؟! — آرش ツ‏ ۳ بهمن ۱۳۹۷/ ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۷:۵۱ (UTC)

@Arash: سلام. ویس و دست‌نوشته را برای من بفرستید تا تایپ‌شده اینجا وارد کنم. آشنایی‌ام با فیزیک و نظریه نسبیت سطحی است اما در صورتی که مدیاویکی یاری کند، وجود فرمول و این چیزها مشکلی ایجاد نمی‌کند (البته فقط روی دست نوشته؛ استخراج فرمول از روی فایل صوتی کار من نیست). ‏▬ AnuJuno (بحث) ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۱۶ (UTC)

@AnuJuno: سلام متقابل. به شناسهٔ @arashase در تلگرام پیام دهید تا مطالب را فوروارد کنم. — آرش ツ‏ ۳ بهمن ۱۳۹۷/ ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۳:۲۴ (UTC)

دوست فیزیک‌پیشه

• در پاراگراف سوم آمده «... پیش‌بینی اینشتین درمورد وجود این امواج، به کمک تأسیسات لیگو (LIGO) صورت پذیرفت» که در این مورد واژه رایج و مستعمل، «لایگو» است.
• در بخش آزمون‌های تجربی گفته شده «در چارچوب گرانش نیوتونی، با یک ابتکار می‌توان خم شدن نور را نتیجه گرفت که نتیجهٔ آن خم شدن نور به میزان نیمی از عدد یاد شده‌است.» می‌توانید این نکته تکمیلی را هم اضافه کنید که طبق دیدگاه نیوتون، نور به شکل گویچه‌های مادی (ذره) در نظر گرفته می‌شوند که جرم ناچیزی دارند. می‌توان با محاسبه نیروی گرانش مابین ذرات نور و خورشید، میزان خمیدگی (انحراف از مسیر مستقیم در اثر نیروی جاذبه) را محاسبه کرد. در ۱۸۰۱ میلادی، یوهان جرج ون سولدنر ‏(en)‏ با انجام محاسبات طبق این فرض، نصف عددی که در آینده آزمایش و اثبات شد را به دست آورد (منبع). ذکر این نکته می‌تواند جالب باشد.
• در پاراگراف آخر بخش امواج گرانشی گفته شده «و ساخت یک آشکارساز فضایی (LIGO) نیز در حال دنبال‌شدن است. (ابتدا یک مأموریت پیشرو (راه‌یاب LISA) در سال ۲۰۱۵ انجام گرفت)» ۱) لایگو یک رصدخانه زمینی است. ۲) لیسا که نمونه فضایی آن است هم هنوز به فضا ارسال نشده‌است. واژه LIGO هم اشتباهاً به لیسا لینک شده‌است. منظور از مأموریت پیشرو، LISA Pathfinder بود
• در پاراگراف دوم بخش سیاهچاله‌ها آمده «... در صورتی که جرم ستاره بیش از دو برابر جرم خورشید باشد…» که باید تبدیل شود به «در صورتی که جرم ستاره باقی‌مانده بیش از حدود ۳–۴ برابر جرم خورشید باشد…» (منبع) سپاس بابت این نکته مهم. در مقاله اپنهایمر (که پیوند دادید) مقدار ۳/۴ جرم خورشیدی را برای تبدیل شدن ستاره نوترونی به سیاه‌چاله به دست آورده، اما درباره رمبش ستاره به ستاره نوترونی چیزی نگفته است، که ظاهرا طی پژوهش‌های جدید حد ۱۰ تا ۲۵ برابر جرم خورشید تعیین شده است. (منبع). برای فروپاشی به سیاه‌چاله نیز ظاهرا همان ۳ تا ۴ برابر عدد مورد توافق فعلی است. این موارد مهم با ذکر منابع جدید اصلاح شد
• در همان پاراگراف «جرم سیاه‌چاله‌هایی که از این طریق تشکیل می‌شوند بین ۲ تا ۱۰۰ برابر جرم خورشید است.» تبدیل شود به «جرم سیاه‌چاله‌هایی که از این طریق تشکیل می‌شوند حدوداً پنج تا چند ده برابر جرم خورشید است.» (منابع را در پاراگراف چهارم Stellar black hole#Properties ببینید)
• مجدداً در همین بخش آمده: «این سیاه‌چاله‌ها که سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم نامیده شده‌اند، از فروریزش گرانشی یک خوشهٔ ستاره‌ای بسیار بزرگ ایجاد می‌شوند.» این فیلد هنوز باز و مورد پژوهش است. با توجه به سناریوهای مختلفی که دراین‌باره وجود دارد، طرح موضوع به شکل فکت زیاد دقیق و صحیح نیست. پیشنهاد شود به این شکل تغییر یابد: «دربارهٔ سیاهچاله‌های کلان‌جرم، هنوز نحوه شکل‌گیری آنها را به درستی نمی‌دانیم.» می‌توان مدل‌های مختلفی که ارائه شده‌اند را در Supermassive black hole مشاهده کرد. ضمناً به نظر واژه رمبش از فروریزش رایج‌تر است. مورد «رمبش» که کاملا رایج‌تر است
• «این سیاه‌چاله‌ها می‌توانند جرمی از مرتبهٔ میلیون‌ها یا بیلیون‌ها برابر خورشید داشته باشند.» بهتر است تبدیل شود به رقم دقیق‌تر «چندهزار تا میلیاردها»
• در همین بخش آمده که «برای مثال سیاه‌چاله قرار گرفته در مرکز کهکشان راه شیری دارای جرمی در حدود ۳۰۰ میلیون برابر جرم خورشید است.» در حالی که در این منبع رقم ۴٫۳ میلیون ذکر شده‌است. درست است
• در بخش کیهان‌شناسی آمده که «انبساط جهان در حال شتاب‌گیری است، به‌گونه‌ای که یا حضور یک ثابت کیهان‌شناختی را لازم می‌دارد، یا وجود ماده تاریک را با ویژگی‌هایی خاص که همهٔ جهان را فراگرفته‌است، پیشنهاد می‌دهد.» در اینجا منظور انرژی تاریک نیست؟ ماده تاریک دارای گرانش است اما انرژی تاریک پادگرانش دارد. درست است ‏▬ AnuJuno (بحث) ‏۲۴ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۴۸ (UTC)

@Huji: سلام حجت عزیز، چند سال پیش که این مقاله نامزد شده بود، من به جهت شیوه ارجاع دهی آن را رد کردم. یعنی به جای مشخص کردن صفحات به یک فصل یا حتی کتاب به طور کلی ارجاع داده بود. لطفا شما ارجاعات را بررسی بفرمایید و نظر دهید. تشکر--سید (بحث) ‏۲۵ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۴۱ (UTC)

@Sa.vakilian: شیوهٔ ارجاع‌دهی در حال حاضر هم نامناسب است و با شیوه‌نامهٔ ویکی‌پدیا ناسازگار (که این امر، مانع خوبیدگی است چه رسد به برگزیدگی).

توصیهٔ من استفاده از روش مبتنی بر الگوی {{پک}} است که در وپ:پک هم مستندسازی کرده‌ام. مقاله‌های اخیر خودم همه از این روش استفاده می‌کنند. مثلاً میخائیل مشاقه را ببینید. — حجت/^بحث ‏۲۵ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۹:۳۰ (UTC)

@Physicsch: سلام. به نظر حجت هم توجه بفرمایید.--سید (بحث) ‏۲۵ ژانویهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۲۰:۰۷ (UTC)

• در حال انجام... سپاس فراوان از آرش گرامی و سایر دوستان. نکات بسیار دقیقی بودند. Pℏysicist^بحث ‏۵ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۹:۱۳ (UTC)

• ابزاری برای سر و سامان دادن به پانویس‌ها (تبدیل به پک)‌ نداریم؟‌Pℏysicist^بحث ‏۹ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۱:۴۵ (UTC)