ادبیات دفاع‌ مقدس: تفاوت میان نسخه‌ها

[[جمال میرصادقی]] در «واژه نامه هنر داستان نویسی» آورده: «ادبیات پایداری به شعرها، داستان ها، نمایش ها، سرودها، ترانه ها و تصنیف هایی گفته می شود که در دوران خاصی از تاریخ ملتی یا قومی به وجود می آید و هدف آن ایجاد روحیه مبارزه و پایداری در مردم است. معمولا این نوع آثار در دوره خاصی به وجود می آیند و اگر هنرمندانه پرداخته شوند از حيطه تنگ ادبیات قومی و ملی بیرون می آیند و به صورت شاهکارهای ادبیات، ماندگار می شوند. ادبیات مقاومت معمولا به توصيف دلاوری ها و جدال ها و از خودگذشتگی هایی می پردازد که ملتی یا قومی بر ضد ملتی یا قومی دیگر که اغلب اشغالگر یا متجاوز است، از خود نشان میدهد.»<ref>{{پک|میرصادقی|۱۳۷۷|ک= واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی|ص=۱۶}}</ref>

میرصادقی به «دوران خاص» اشاره می کند که بستری برای پیدایش ادبیات پایداری فراهم می شود. با این که وی توضیح آشکاری نداده که مراد از دوره های خاص چیست، این تعریف، وابستگی ادبیات پایداری را به وضعیت اجتماعی، سیاسی و تاریخی نشان می دهد.

===محمدرضا سنگری===

محمدرضا سنگری نیز را '''ادبیات پایداری''' آثاری می‌داند که تحت تأثیر شرایطی چون اختناق، استبداد داخلی، نبود آزادی های فردی و اجتماعی، قانون گریزی و قانون ستیزی با پایگاه - های قدرت، غصب و غارت سرزمین، و سرمایه های ملی و فردی شکل می گیرد؛ بنابراین، جان - مایه این آثار، مبارزه با بیداد داخلی یا تجاوز بیرونی در همه حوزه های سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، و ایستادگی در برابر جریان های ضد آزادی است.»<ref>{{پک|سنگری|۱۳۸۹|ک= ادبیات دفاع مقدس|ص=۴۵}}</ref>

او در ادامه می گوید: «سروده ها و نوشته هایی که به هشت سال دوران جنگ تحمیلی و تبعات آن (بازگشت آزادگان، بازگشت پیکر پاک مفقودالاثرها، موضوع شهادت، بسیجی و بسیجی ها، دلواپسی کم رنگ شدن ارزش های به یادگار مانده از شهیدان و رزمندگان) اختصاص دارد. معمولاً اطلاق عنوان ادبیات دفاع مقدس عمدتاً شامل این آثار ادبی است.»<ref>{{پک|سنگری|۱۳۸۹|ک= ادبیات دفاع مقدس|ص=۸}}</ref>

در این زمینه، از سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۷۳ بیش از ۲۷۰ نویسنده در حوزه ادبیات دفاع مقدس قلم زدند و بیش از ۱۶۰۰ عنوان داستان در این زمینه موجود است که از این عناوین، ۴۶ عنوان در زمینه رمان و داستان بلند دفاع مقدس است. از خلق اولین شعر تا خلق اولین داستان ۱۲ روز فاصله است. نخستین شعر دفاع مقدس در تاریخ ۲ مهر ۵۹ به نام سرباز توسط میثاق امیر فجر سروده شد و با مدت زمان کمی اولین داستان دفاع مقدس نیز نگاشته می شود.<ref>{{پک|سنگری|۱۳۸۹|ک= ادبیات دفاع مقدس|ص=۷}}</ref>

هرچند به نظر می رسد که کتاب وقتی که دود جنگ در آسمان دهکده دیده می شود اثر قاصى ربيحاوی که در سال ۱۳۵۹ منتشر شد، اولین کتاب داستان جنگ در ایران محسوب می شود، اما حسن میر عابدینی داستان هایی از مجموعه دو چشم بی سو از محسن مخملباف، شش تابلو از عبدالحی شماسی در کنار مرغ آمین سیروس طاهباز به عنوان اولین داستان های جنگ نام می برد که البته این آثار در سال ۱۳۶۰ منتشر شدند.<ref>{{پک|میرعابدینی|۱۳۷۷|ک= صدسال داستان‌نویسی ایران|ص=۸۹۰}}</ref>

پس از این کتاب ها داستان های دیگری منتشر گردیده که از آن جمله اند: [[زمین سوخته]] [[احمد محمود]]، نخل های بی سر قاسمعلی فراست، عروج و راه بی کنار [[ناصر ایرانی]]،اقیانوس سوم حسن خادم، [[مهاجر]] [[رضا رهگذر]]، [[پرستو]] اثر [[محمود گلابدره‌ای]]، باز گشت از مرگ عبدالجبار اسدی حویزیان،آفتاب در سیاهی جنگ گم می شود اثر [[اصغر عبداللهی]]، خاطرات یک سرباز قاضى ربيحاوی، اسماعيل اسماعيل [[محمود گلابدره‌ای]].

بررسی موضوعات مطرح شده در آثار داستانی نویسندگان دفاع مقدس در یک نگاه کلی و عمومی دارای دو بعد متفاوت است:  

*یکی بعد کلی مصائب جنگ است همانند ویرانی، کشت و کشتار، تجاوز، هجران و از دست دادن، لطمه ها و زیان ها.