مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی: تفاوت میان نسخه‌ها
طراوت بارانی (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۴: | خط ۲۴: | ||
}} | }} | ||
'''مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی''' در ۸۴۸ صفحه تمام مجموعه‌های شعری بهمنی را در خود جای داده است. انتشارات نگاه این مجموعهٔ شعری را برای اولین بار در سال۱۳۹۰ منتشر کرده و تا سال ۱۳۹۸ به چاپ سوم | '''مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی''' در ۸۴۸ صفحه تمام مجموعه‌های شعری بهمنی را در خود جای داده است. انتشارات نگاه این مجموعهٔ شعری را برای اولین بار در سال۱۳۹۰ منتشر کرده و تا سال ۱۳۹۸ به چاپ سوم رسیده‌است. | ||
<center>* * * * *</center> | <center>* * * * *</center> | ||
«مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی» کتابی است که از اولین شعر [[محمدعلی بهمنی|بهمنی]] که در نه‌سالگی به تشویق [[فریدون مشیری]] گفته تا آخرین مجموعۀ شعری او با عنوان «تنفس آزاد» را دربرمی‌گیرد. زبان ساده و روان محمدعلی بهمنی و استفاده از واژگان امروزی در این کتاب باعث استقبال زیاد شعردوستان از این مجموعه شده است. | «مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی» کتابی است که از اولین شعر [[محمدعلی بهمنی|بهمنی]] که در نه‌سالگی به تشویق [[فریدون مشیری]] گفته تا آخرین مجموعۀ شعری او با عنوان «تنفس آزاد» را دربرمی‌گیرد. زبان ساده و روان محمدعلی بهمنی و استفاده از واژگان امروزی در این کتاب باعث استقبال زیاد شعردوستان از این مجموعه شده است. | ||
نسخهٔ ۳ دی ۱۳۹۸، ساعت ۱۳:۱۷
| مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی | |
|---|---|
| پرونده:Bahmani.jpg | |
| نویسنده | محمدعلی بهمنی |
| ناشر | مؤسسهٔ انتشارات نگاه |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۹۰ |
| شابک | ۹۷۸-۹۶۴-۳۵۱-۶۵۹-۸ |
| تعداد صفحات | ۸۴۸ |
| موضوع | شعر فارسی |
مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی در ۸۴۸ صفحه تمام مجموعه‌های شعری بهمنی را در خود جای داده است. انتشارات نگاه این مجموعهٔ شعری را برای اولین بار در سال۱۳۹۰ منتشر کرده و تا سال ۱۳۹۸ به چاپ سوم رسیده‌است.
«مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی» کتابی است که از اولین شعر بهمنی که در نه‌سالگی به تشویق فریدون مشیری گفته تا آخرین مجموعۀ شعری او با عنوان «تنفس آزاد» را دربرمی‌گیرد. زبان ساده و روان محمدعلی بهمنی و استفاده از واژگان امروزی در این کتاب باعث استقبال زیاد شعردوستان از این مجموعه شده است.
از ویژگی‌های بارز این کتاب می‌توان به وجود مضمون‌های عاشقانه، توجه به اسطوره و اصطلاحات عامیانه اشاره کرد. نباید از این نکته غافل شویم که قالب شاخص بهمنی در این مجموعه غزل است. همچنین ترانه‌های معروف محمدعلی بهمنی را می‌توان در این کتاب دید. در صفحات پایانی کتاب سالنامه‌ای از زندگی ادبی بهمنی و فهرست الفبایی سطر اول شعرها به‌چشم می‌خورد.[۱]
برای آنانی‌که هنوز این مجموعه‌شعر را نخوانده‌اند
از میان یادها
رودخونه‌ها
بهمنی خاطرهٔ سرودن این ترانه را که در فصل «امانم بده» مجموعه اشعارش آمده است، این گونه بازگو می‌کند: می‌خواستم بروم بندرعباس که خانم رامش ملودی‌ای به من داد تا روی آن کار کنم.
در راه بندرعباس رودخانه‌ای است به‌اسم فاطک جلیل؛ فاطمه و جلیل. در اهواز و بندرعباس، فاطمه را فاطک می‌گویند. آنجا تابلویی قرار دارد که بازگوکنندهٔ داستان فاطمه و جلیل است: فاطمه نشسته بود لب همان رودخانه. رودخانه به‌ظاهر عمقی ندارد. اما اگر پایت را داخلش بگذاری، فوراً زیر آن خالی می‌شود. جلیل، برای رفع خستگی، تنی به آب می‌زند؛ اما ناخودآگاه امواج رودخانه او را پایین می‌کشد. فاطک هم که برای کمک به او می‌رود در آب غرق می‌شود. این موضوع را دلیل ممنوعیت شنا در آن منطقه کرده‌اند. بهمنی می‌گوید وقتی این متن را خواندم بغض کردم، همان جا این شعر را سرودم:
در یک بند بخوانیم!
«مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی» طبق فهرست کتاب، شامل دوازده دفتر شعری اوست در قالب‌های مختلفی چون کلاسیک، نیمایی و سپید. اما وجه غالب شعرهای بهمنی غزل است.[۵]
- «باغ لال» اولین فصل این کتاب و اولین دفتر شعری محمدعلی بهمنی اغلب شعرهای نیمایی اوست و عنوانش از شعر زیر گرفته شده است:
- آخرین زمزمه‌هایی که به لب داشت
- درخت
- باد از شاخه ربود
- خواب‌تان آسوده
- باغ‌ها
- لال شدند
«در بی‌وزنی» دربرگیرنده‌ٔ شعرهای بی‌وزن بهمنی و «گاهی دلم برای خودم تنگ می‌شود» مجموعه غزل او از دیگر دفتر‌های شعری این کتاب است.[۶] همچنین مشهورترین ترانه‌های بهمنی در فصل «امانم بده» آمده است.
دلایل شهرت
بهمنی بنیان‌گذار«غزل‌گفتار» یا «شعر‌گفتار» است؛ شعری که ما‌بین شعر نیمایی و غزل قرار دارد.[۷]
عباس صادقی، حسین منزوی و محمدعلی بهمنی از شاعرانی بودند که با نیم‌نگاهی به تحولاتی که شعر مشروطیت در محتوای غزل پدید آورده بود و از دیگر سو با عنایت به بدعت‌های نیما، به خلاقیت و هنجار‌شکنی‌هایی در حوزه غزل دامن زدند و ثابت کردند که در شعر، برای نوآوری و ایجاد تحول لزوماً نباید قالب‌شکنی کرد.[۵]
بهمنی برای بیان احساس و اندیشه‌های امروزی خود غزل گذشته را ناتوان می‌بیند؛ بنابراین در غزل تغییر ایجاد می‌کند تا فرم جدید غزل دست وی را در بیان مسائل امروز باز بگذارد.[۸] او زبان کهنه و متروک گذشته را رها‌کرد و با زبان روزگار خود دست به سرودن زد.[۵]
- بیشترین نوآوری بهمنی در ابداع واژگان و ترکیبات جدید و به‌کارگیری واژگانی است که اجازۀ ورود به ساحت شعر را نداشتند.[۹]
- روایت‌پردازی از شگردهای شاعران نوپرداز برای ایجاد فضایی نوآورانه در غزل به‌شمار می‌آید. بهمنی این شیوه را از نو‌غزل‌پردازان نخستین همچون بهبهانی و منزوی آموخته است.
- سؤال کرد از آغاز سال تأسيسم
- و خواست کودکی‌ام را به‌شرح بنویسم
- و خواست کودکی‌ام را به‌شرح بنویسم
- سؤال کرد از آغاز سال تأسيسم
نوشتم:
- از همۀ کودکی، فقط مادر
- کمی به‌خاطر من هست و غربت خيسم
- به‌اخم گفت که:
- از نوجوانی‌‌ات!
- [با مکث]
- نوشتم:
- آه...چه آسان فریفت ابليسم
- مقطع‌کردن و نوشتن قالب غزل با ساختار نمایشنامه‌ای از دیگر امکاناتی است که شاعر برای ایجاد نوآوری در شعر خود از آن بهره گرفته است:
- بنشین گپ بزنیم!
- چه بگویم که نرنجیم از هم؟
- تازه شعری
- شعر هم کهنه گلیمی است که سمساران نیز
- به پشیزی نخرند
- شعر هم کهنه گلیمی است که سمساران نیز
- بنشین گپ بزنیم!
- گفتن شعر بسیار کوتاه و بیان مطلب در دو یا سه مصراع، نوشتن غزل به‌صورت نیمایی، فصل‌بندی غزل و دیداری‌کردن شعر از نوآوری‌های دیگر شعر بهمنی است.[۸]
چرا باید این کتاب را خواند
زبان محمدعلی بهمنی ساده و روان است و این ساده و بی‌پیرایه‌بودن کلام موجب زیبایی آن می‌شود؛ این همان ویژگی‌ای است که بزرگان به آن صفت «سهل و ممتنع» داده‌اند.
دستورمندی جملات، بسامد بالای واژه‌های امروزی و زندهٔ اجتماع، موسیقی غنی و فزاینده در غزل‌های بهمنی از دلایلی است که باعث زیبایی و دلنشینشدن شعر او می‌شود.[۵]
برای کسانی که کتاب را خوانده‌اند
گزارشی از شعرهای مهم در کتاب شعر
خبرگزاری مهر شعر زیر را یکی از مشهورترین غزل‌های محمدعلی بهمنی می‌داند که نشان از سال‌های زیستن وی در بندرعباس دارد:
- دریا شده‌ست خواهر و من هم برادر‌ش
- شاعر‌تر از همیشه نشستم برابر‌ش
- خواهر سلام! با غزلی نیمه آمدم
- تا با شما قشنگ شود نیم دیگرش
- می‌خواهم اعتراف کنم؛ هر غزل که ما
- با هم سروده‌ایم، جهان کرده از برش
- خواهر! زمان، زمان برادر‌کُشی است باز
- شاید به گوش‌ها نرسد بیت آخرش
- با خود مرا ببر که نپوسد در این سکون
- شعری که دوست داشتی از خود رهاترش
- دریا سکوت کرده و من حرف می‌زنم
- حس می‌کنم که راه نبردم به باورش
- دریا! منم همو که به تعداد موج‌هات
- با هر غروب خورده بر این صخره‌ها سرش
- هم او که دل زده است به اعماق و کوسه‌ها
- خون می‌خورند از رگ در خون شناورش
- خواهر! برادر تو کم از ماهیان که نیست
- خرچنگ‌ها مخواه بریسند پیکرش
- دریا سکوت کرده و من بغض کرده‌ام
- بغض برادرانه‌ای از قهر خواهرش[۱۰]
خوانندگان زیادی از اشعار محمدعلی بهمنی در آثار خود بهره برده‌اند؛ برنامه آژیر هشت اثر از بهترین ترانه‌های بهمنی را این گونه معرفی می‌کند:
«دل سپرده» با صدای هومن بختیاری
«طعنۀ ناشنیده» و «بهار بهار» با صدای ناصر عبداللهی
«چه آتش‌ها» با صدای همایون شجریان
«دل من یه روز به دریا زد و رفت» که هم عماد رام خوانده است و هم ناصر عبداللهی
«رودخونه‌ها» با صدای خانم رامش
«دهاتی» با صدای شادمهرعقیلی
«خرچنگ‌های مردابی» با صدای حبیب محبیان معروف به حبیب[۱۱]
همچنین یکی از زیباترین غزل‌های بهمنی را علیرضا قربانی برای تیتراژ سریال وضعیت سفید خوانده است.
شعر تیتراژ سریال پرده‌نشین نیز که به گوش خیلی‌ها آشناست از محمدعلی بهمنی است.
سبک کتاب
نحوه
نخستین موضوعی که با تأمل در غزل‌های بهمنی نظر خواننده را به خود جلب می‌کند دستورمندی و ساختار نثر‌گونه زبان او است؛ در شعر او اغلب اجزای کلام بر سر جای خود نشسته‌اند. شعر او سخن گفتن است بی‌هیچ پیچش و درشتی و ابهامی.
بهمنی بیشتر از ردیف‌های فعلی استفاده می‌کند و ازآنجایی‌که زبان شعری بهمنی اغلب دستورمند است بهترین جا برای نشستن فعل در نقش جزئی از اجزای جمله که معمولاً درآخر می‌نشیند ردیف است.[۵]
واژگان
بهمنی به‌ندرت از واژگان متروک گذشته استفاده می‌کند[۶] درعوض لغات جدید و امروزی که کمتر در شعر کاربرد دارند در دیوان او بیشتر به‌چشم می‌خورد.[۵] این موضوع سبب گردیده مردم با شعر او مأنوس‌تر باشند.[۱۲]
با مطالعه اشعار بهمنی به واژه‌هایی بر‌می‌خوریم که شاعر رفتار ذهنی خاصی با آن‌ها دارد و در شعر او از بسامد بالایی برخوردارند.[۵]
یکی از این واژگان کاربردی بهمنی دریاست و هر مضمونی که به اکوسیستم دریا منتهی شود. آرزوی بهمنی دریاشدن است و چنان شیفته‌ٔ دریاست که خود را از آن جدا نمی‌داند:
- دریا و من چقدر شبیه‌ایم گرچه باز
- من سخت بی‌قرارم و او بی‌قرار نیست[۱۳]
عطش و غزل از دیگر واژگان محوری شعر بهمنی هستند:
- یک جرعه زلال آنگاه نوشیدم و جوشیدم
- یک چشمه غزل از او در فصل غزل سالی[۵]
موسیقی
با بررسی اوزان اشعار بهمنی متوجه می‌شویم بهمنی از بحوری استفاده می‌کند که به طبیعت زبان عادی و گفتاری نزدیک‌تر است [۵] و به‌ندرت از اوزان سنگین استفاده می‌کند؛ بحر مضارع، هزج و رمل که متناسب با سرودن اشعار عاطفی و عاشقانه است بیشترین بسامد را در دیوان شعری محمدعلی بهمنی دارد.[۶]
مضمون
در شعر محمدعلی بهمنی مضامین متعددی به‌چشم می‌خورد و این خود نشان از دید گسترده شاعر و تنوع مضامین در شعر اوست.
مضامین اجتماعی، فلسفی، دینی، اساطیری، عاشقانه و... به اشعار محمدعلی بهمنی به‌خصوص غزل‌های او تنوع و گوناگونی بخشیده است.
بهمنی در غزل‌هایش توجه ویژه‌ای به اسطوره دارد؛ چراکه آن را نوعی احساس مسئولیت در قبال کشورش می‌داند. بهمنی اسطوره را باعشق درمی‌آمیزد و مضمونی تازه ارائه می‌دهد:
- گرچه به یک اشاره‌ٔ این کوتوال پیر
- تسخیر گشتی ای دژ تسخیرناپذیر
- گردآفرید تو فقط از اسبش اوفتاد
- اما چه‌ها که رفت بر سهراب قلعه‌گیر
سپس از مضمون‌های عاشقانه در اسطوره به مضامین اجتماعی روی می‌آورد:
- زخم آنچنان بزن که به رستم شغاد زد
- زخمی که حیله بر جگر اعتماد زد
- با اینکه در زمانۀ بیداد می‌توان
- سر را به چاه صبر فرو برد و داد زد
شاعر در کنار اسطوره‌اندیشی از پیوند تراژدی و اسطوره غافل نیست و سرنوشت تراژیک آدمی را در این قرن گوشزد می‌کند:
- با این عطش تا چشمه دیگر دیر خواهد شد
- دریا اگر باشد دلت تبخیر خواهد شد
- بازیگر هر صحنه‌ات این پرده را اما
- حس می‌کند بازیچه تقدیر خواهد شد[۱۳]
بهمنی از فرهنگ و عقاید عامیانه نیز در شعر خود بهره گرفته است:
- هر صبح
- با شنیدن یک عطسه
- می‌ایستم
- که حادثه از خانه بگذرد
- هر صبح
- آنگاه
- دنبال آن به راه می‌افتم[۵]
بهمنی دو غزل دارد که در حوزه‌ٔ شعر مذهبی بررسی می‌شود: یکی درد و دل‌های زائری با امام رضاست با عنوان «دیگر سؤال دیگری از او نداشتم»
و دیگری غزلی است که در آن به قضیه عاشورا از دیدی متفاوت می‌پردازد:
- تا گلو گریه کند بغض فراهم شده است
- چشم‌ها بس که مطهر شده زمزم شده است
در برخی از آخرین سروده‌های بهمنی گونه‌ای از نوآوری پیرامون مضامین فلسفی به‌وجود آمده است و این نوآوری بیشتر در زمینه من وجودی شاعر است در این گونه غزل‌ها شاعر روح را از جسم جدا می‌کند:
- پیداست که در حوصلۀ جسم نگنجد
- این وسعت پر‌دغدغه این روح حماسی[۱۳]
همچنین در سرتا‌سر دورۀ شاعری و دفاتر شعری بهمنی می‌توان ردپای عشق و اهمیت آن را در نظر او مشاهده کرد.[۱۴]
رخدادهای اجتماعی و جریان‌سازی‌های کتاب
بهمنی احساس و عاطفۀ درخور غزل را فقط از عشق وام نگرفته؛ بلکه از اتفاق‌ها و رویداد‌های جامعه هم گرفته است. او مانند عارف مسائل اجتماعی را به قالب غزل ریخته است.[۱۵] در شعر بهمنی مضامین مختلف اجتماعی دیده می‌شود که نشان از مردمی‌بودن شاعر و اهمیت آرمان‌های مردم برای او دارد؛ اشعاری دربارۀ جنگ تحمیلی، تظاهرات پیش از انقلاب و مضامین کار نشان از اجتماعی بودن شاعر دارد.[۱۶] اما کمتر در این مجموعه حجیم با شعر سیاسی مواجه هستیم.[۱۷]
اظهارنظر اهالی ادبیات و روشن‌فکران
مرتضی امیری اسندقه
در شب بخارا دربارۀ محمدعلی بهمنی گفت: او کسی است که کاری کرده تا قلب پر تپش قالب غزل فراموش نشود.[۱۸]
سعید بیابانکی
غزل امروز مدیون چهار غزل‌سُرای بزرگ است که نظریه‌های نیما را در شعر‍‌شان پردازش کردند: حسین منزوی، سیمین بهبهانی، محمدعلی بهمنی و خسرو احتشامی.[۱۹]
آتشی دربارۀ بهمنی می‌گوید:
بهمنی شاعری است که تعمد دارد غزل را نیمایی و نیمایی را متغزل کند. از همین جا‌ها بهمنی صاحب سبک می‌شود... .[۲۰]
تأثیرپذیرفته از
با تأمل در شعر بهمنی می‌توان حضور و تأثیر شاعرانی چون حافظ، نیما، منوچهر آتشی، حسین منزوی، فریدون مشیری و... را در شعر او مشاهده کرد.
بهمنی بار‌ها از نیما نام برده و شعر خود را ادامه راه نیما می‌داند:
- اینک آن طفل گریزان دبستان غزل
- بازگشته است غریبانه به دامان غزل
- چتر نیماست به سر دارد و می‌بالد لیک
- عطشی می‌کشدش از پی باران غزل[۲۱]
بهمنی غزل را به‌سبک و سیاق شعرهای نیمایی می‌نویسد؛ حرکتی که ناشی از شناخت تأثیرات نیما بر شعر و شناخت بهمنی از نیا‌زهای واقعی زمانه است.[۵]
منوچهر آتشی نیز در شخصیت شاعری محمدعلی بهمنی مؤثر بوده است و می‌بینیم که بهمنی در یکی از اشعارش ارادت خود را به وی نشان داده و شعر زیر را در وصف او سروده است:
- گرفته است صدایت؛ ولی رساست هنوز
- اذان ماست هنوز و نماز ماست هنوز...
بی‌شک یکی از همراهان بهمنی در پیشبرد شعر امروز ایران، به‌ویژه غزل که بهمنی متواضعانه وی را از الگو‌های خود می‌داند مرحوم حسین منزوی است:
- چه فرق؟ شعر خروشی است در نهاد سکوت
- که «منزوی» به من آموخت «بهمنی» شده‌ام
بهمنی گاه به تبعیت از منزوی و براساس اوزان برخی اشعار منزوی شعر می‌گوید. محتوای برخی اشعار بهمنی نیز به منزوی شبیه است.[۲۲] بهمنی در سخنرانی خود در شب بخارا دربارۀ منزوی می‌گوید: منزوی ۴ سال از من کوچک‌تر بود؛ اما یک قرنی از من جلو‌تر بود خیلی از او آموختم.[۲۳]
مشخصات کتاب‌شناختی
مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی را انتشارات نگاه اولین بار، سال۱۳۹۰ در ۵۵۰۰ نسخه به‌چاپ رساند. کتاب ۸۴۸ صفحه دارد. این مجموعه شعر به چاپ سوم نیز رسیده است.
منبع‌شناسی
- کتاب «کسی هنوز عیار تو را نسنجیده است: جشن نامۀ محمدعلی بهمنی» نوشتۀ علیرضا قزوه است که بخش اول کتاب شامل نوشته‌هایی است از بهمنی و گفت‌و‌گو‌هایی با وی، بخش دوم به درج مقالات و نوشته‌هایی دربارۀ وی و آثارش اختصاص دارد و در بخش پایانی گزیده‌ای از اشعار او به‌طبع رسیده است.[۲۴]
لذت بهت‌زدگی در شعر - کتاب «لذت بهت‌زدگی در شعر محمدعلی بهمنی» اثر بهروز ثروتیان به نقد و بررسی اشعار این شاعر از جهات گوناگون زبانی، ادبی و فکری می‌پردازد.
- «بررسی پنج عنصر شعر در اشعار محمدعلی بهمنی» مقاله‌ای است که در آن زهرا سراوانی سنجری به بررسی پنج عنصر عاطفه، خیال، زبان، موسیقی و ساختمان شعر محمدعلی بهمنی پرداخته است.[۲۵]
- در مقالۀ «بررسی صفات رنگارنگ در دیوان محمدعلی بهمنی» نویسنده ۲۵ غزل بهمنی را از نظر موصوف و صفت بررسی کرده است.[۲۶]
- فاطمه پورسیفی ساسان‌سرا در پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد خود با عنوان «زندگی، نقد و تحلیل سبک تغزلی اشعار محمدعلی بهمنی» به بررسی سطوح زبانی، ادبی و فکری شاعر پرداخته است.
- «سبک‌شناسی لایه‌ای واژه‌های بومی در غزل‌های محمدعلی بهمنی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی» پایان‌نامۀ هادی خادمی است که در آن درصدد برآمده با نگاهی زبان‌شناسانه به کشف اندیشه و اهداف شاعر بپردازد.
- «بررسی ساخت هنری و زبانی شعر محمدعلی بهمنی» پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه است که فوزیه سالاروندیان در سال۱۳۹۲ آن را نوشته است.[۶]
بیش از ۳۰ پایانۀ دیگر دربارۀ محمدعلی بهمنی نوشته شده است.
نوا، نما و نگاه
فایل صوتی مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی را محلهٔ نابینایان به‌صورت کامل منتشر کرده است:[۲۷]
پانویس
- ↑ «زندگی، ویژگی‌های شعری و گزینهای از اشعار محمدعلی بهمنی».
- ↑ «دیدار با محمدعلی بهمنی، شاعر و ترانه سرا».
- ↑ «۱۲ ترانۀ ماندگار از محمدعلی بهمنی».
- ↑ «محمدعلی بهمنی خالق زمانه لال‌پرست و رودخونه‌ها در آرپژ».
- ↑ ۵٫۰۰ ۵٫۰۱ ۵٫۰۲ ۵٫۰۳ ۵٫۰۴ ۵٫۰۵ ۵٫۰۶ ۵٫۰۷ ۵٫۰۸ ۵٫۰۹ ۵٫۱۰ «بررسی زبان غزل محمدعلی بهمنی».
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ «تحلیل و بررسی اشعار محمدعلی بهمنی؛(با رویکرد ساختارگرا)».
- ↑ «بررسی جلوه‌های رمانتیسم در اشعار محمدعلی بهمنی(ص:۲۱)».
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ «هنجارگریزیهای محمدعلی بهمنی در قالب سنتی غزل و تجربه قالب‌های نوین شعری».
- ↑ «نگاهی به نوآوری‌های محمدعلی بهمنی در فرم غزل».
- ↑ «میراث شاعرانه محمدعلی بهمنی*** تا تو هستی و غزل هست دلم تنها نیست».
- ↑ «محمدعلی بهمنی خالق زمانه لال‌پرست و رودخونه‌ها در آرپژ».
- ↑ «بحث و نظری درباب غزل محمدعلی بهمنی(ص:۴۳)».
- ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ «مضمون در شعر محمدعلی بهمنی».
- ↑ «بررسی جلوه‌های رمانتیسم در اشعار محمدعلی بهمنی(ص:۹۱)».
- ↑ «بحث و نظری درباب غزل محمدعلی بهمنی(ص:۴۱)».
- ↑ «بررسی جلوه‌های رمانتیسم در اشعار محمدعلی بهمنی(ص:۸۳)».
- ↑ «مجموعه اشعار محمدعلی بهمنی نقد شد».
- ↑ «سخنرانی مرتضی امیری اسفندقه دربارهٔ محمدعلی بهمنی در شب بخارا».
- ↑ «قرار پائیزانه».
- ↑ «بررسی جلوه‌های رمانتیسم در اشعار محمدعلی بهمنی(ص:۲۵)».
- ↑ «بررسی جلوه‌های رمانتیسم در اشعار محمدعلی بهمنی(ص:۲۳)».
- ↑ «بررسی جلوه‌های رمانتیسم در اشعار محمدعلی بهمنی(ص:۲۳)».
- ↑ «سخنرانی محمدعلی بهمنی در شب بخارا».
- ↑ «کسی هنوز عیار تو را نسنجیده است: جشن نامۀ محمدعلی بهمنی».
- ↑ «بررسی پنج عنصر شعر در اشعار محمدعلی بهمنی».
- ↑ «بررسی صفات رنگارنگ در دیوان محمدعلی بهمنی».
- ↑ «کتاب صوتی مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی».
منابع
بهمنی، محمدعلی (۱۳۹۰). مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی. تهران: انتشارات نگاه. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۵۱-۶۵۹-۸.
پیوند به بیرون
- «زندگی، ویژگی‌های شعری و گزینهای از اشعار محمدعلی بهمنی». گروه ادبیات فسا، ۵آذر۸۹. بازبینی‌شده در ۱مهر۹۸.
- «۱۲ ترانۀ ماندگار از محمدعلی بهمنی». موسسهٔ فرهنگی هنری شهرستان ادب، ۴شهریور۹۸. بازبینی‌شده در ۲۰شهریور۹۸.
- «بررسی زبان غزل محمدعلی بهمنی». نورمگز. بازبینی‌شده در ۱۸تیر۹۸.
- «تحلیل و بررسی اشعار محمدعلی بهمنی؛ (با رویکرد ساختارگرا)». نورمگز. بازبینی‌شده در ۱۸تیر۹۸.
- «میراث شاعرانه محمدعلی بهمنی/ تا تو هستی و غزل هست دلم تنها نیست». خبرگزاری مهر، ۲۶فروردین۹۶. بازبینی‌شده در ۱۸تیر۹۸.
- «محمدعلی بهمنی خالق زمانه لال پرست و رودخونه‌ها در آرپژ». آپارات. بازبینی‌شده در ۱۸تیر۹۸.
- «بررسی جلوه‌های رمانتیسیم در اشعار محمدعلی بهمنی». خبرنامه ویراساینس. بازبینی‌شده در ۱۸تیر۹۸.
- «بررسی جلوه‌های رمانتیسیم در اشعار محمدعلی بهمنی». پرتال جامع علوم انسانی. بازبینی‌شده در ۱۸تیر۹۸.
- «بارزترین نمودهای رمانتیسم در شعر محمدعلی بهمنی». دانشنامهٔ سیویلیکا. بازبینی‌شده در ۱۸تیر۹۸.
- «هنجارگریزیهای محمدعلی بهمنی در قالب سنتی غزل و تجربه قالب‌های نوین شعری». نورمگز. بازبینی‌شده در ۲۲تیر۹۸.
- «بحث و نظری درباب غزل محمدعلی بهمنی». نورمگز. بازبینی‌شده در ۱۹تیر۹۸.
- «مضمون در شعر محمدعلی بهمنی». نورمگز. بازبینی‌شده در ۲۵تیر۹۸.
- «مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی نقد شد». ایسنا، ۲۴خرداد۹۱. بازبینی‌شده در ۱مهر۹۸.
- «سخنرانی مرتضی امیری اسفندقه دربارهٔ محمدعلی بهمنی در شب بخارا». مجلهٔ فرهنگی هنری بخارا، فروردین۹۸. بازبینی‌شده در ۲۵تیر۹۸.
- «قرار پائیزانه، عاشقانه محمدعلی بهمنی برای مادرش». آپارات. بازبینی‌شده در ۱۸تیر۹۸.
- «سخنرانی محمدعلی بهمنی در شب بخارا». مجلهٔ فرهنگی هنری بخارا، فروردین۹۸. بازبینی‌شده در ۲۵تیر۹۸.
- «کسی هنوز عیار تو را نسنجیده است: جشن نامۀ محمدعلی بهمنی». ویستا. بازبینی‌شده در ۳۰تیر۹۸.
- «بررسی پنج عنصر شعر در اشعار محمدعلی بهمنی». نورمگز. بازبینی‌شده در ۱۹تیر۹۸.
- «بررسی صفات رنگارنگ در دیوان محمدعلی بهمنی». نورمگز. بازبینی‌شده در ۱۹تیر۹۸.
- «کتاب صوتی مجموعه‌اشعار محمدعلی بهمنی». محلهٔ نابینایان، ۱۶شهریور۹۴. بازبینی‌شده در ۱۲مهر۹۸.