وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
محمد ایذجی (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:VEZAFARHANGRATFERS.jpg|280px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''از ۱۲۳۰خورشیدی که وزارت علوم تأسیس شد{{سخ}}تونل زمان از خط سیری گذر کرد که انجامش{{سخ}}تصویب وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در سال۱۳۶۵ بود.'''</center>]] | [[پرونده:VEZAFARHANGRATFERS.jpg|280px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''از ۱۲۳۰خورشیدی که وزارت علوم تأسیس شد{{سخ}}تونل زمان از خط سیری گذر کرد که انجامش{{سخ}}تصویب وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در سال۱۳۶۵ بود.'''</center>]] | ||
'''وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی''' | |||
{{شعر|نستعلیق|سبک=color: black}}{{ب|'''''جز از نیک‌نامی و فرهنگ و داد'''''|'''''ز کِردار گیتی مگیرید یاد'''''}} | {{شعر|نستعلیق|سبک=color: black}}{{ب|'''''جز از نیک‌نامی و فرهنگ و داد'''''|'''''ز کِردار گیتی مگیرید یاد'''''}} | ||
| خط ۷: | خط ۸: | ||
البته که در سیر تاریخی‌اش معنای مختلفی به خود گرفته است: ادب، تربیت، دانش، معرفت، مجموعهٔ آداب و رسوم و آثار علمی و ادبی یک ملت، کتاب لغت، نیکویی، پرورش، بزرگی، فضیلت، شکوه‌مندی، هنر، حکمت، شاخ درختی که زیر زمین خوابانند و بر آن خاک ریزند، و نیز تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش، مکتب و ایدئولوژی.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = صاحبی|نام = محمدجواد | عنوان = مناسبات دین و فرهنگ در جامعهٔ ایران|صفحه= ۶۰}}</ref> | البته که در سیر تاریخی‌اش معنای مختلفی به خود گرفته است: ادب، تربیت، دانش، معرفت، مجموعهٔ آداب و رسوم و آثار علمی و ادبی یک ملت، کتاب لغت، نیکویی، پرورش، بزرگی، فضیلت، شکوه‌مندی، هنر، حکمت، شاخ درختی که زیر زمین خوابانند و بر آن خاک ریزند، و نیز تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش، مکتب و ایدئولوژی.<ref>{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = صاحبی|نام = محمدجواد | عنوان = مناسبات دین و فرهنگ در جامعهٔ ایران|صفحه= ۶۰}}</ref> | ||
این واژهٔ اثربخش و اثرآفرین در سال۱۳۱۴ با تأسیس «فرهنگستان ایران»، جای خود را در عرصهٔ فرهنگی کشور بازمی‌یابد. بدین‌ترتیب که نام «وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه» به‌عنوان نخستین | این واژهٔ اثربخش و اثرآفرین در سال۱۳۱۴ با تأسیس «فرهنگستان ایران»، جای خود را در عرصهٔ فرهنگی کشور بازمی‌یابد. بدین‌ترتیب که نام «وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه» به‌عنوان نخستین وزارتخانهٔ متولی امور فرهنگی کشور به «وزارت فرهنگ» تبدیل میشود. | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۶: | ||
===ساختار و تشکیلات=== | ===ساختار و تشکیلات=== | ||
===ریاست فعلی=== | ===ریاست فعلی=== | ||
===تاریخچه=== | ===از دیروز تا امروز=== | ||
اصلِ تغییر و تحول در امور انسانی امری ناگزیر است. تشکیلات و نهادهای وابسته به فرهنگ نیز از این قاعده مستثنی نیست. با نگاهی به تاریخچه و پیشینهٔ این حوزه در طول روزگار اخیر، به دگرگونی‌های روی‌داده در ساختارها و تشکیلاتِ حوزه فرهنگی کشور پی می‌بریم. | |||
====پیش از انقلاب==== | |||
=====وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه===== | |||
در سال۱۲۷۷ش، ناصرالدین شاه قاجار با پی‌ریزی شش وزارت‌خانه به نام‌های «وزارت امور خارجه»، «وزارت امور داخله»، «وزارت وظايف و علوم»، «وزارت جنگ»، «وزارت عدليه» و «وزارت ماليه» به امور مملکت می‌پردازد. در سال۱۲۵۹-۱۲۶۰ش، «وزارت وظایف و علوم» به «وزارت علوم» تغییر نام می‌دهد و ما تا سال‌ها نهادی برای عهده‌داری امور فرهنگی در ساختار و تشکیلات وزراتیِ عهد قاجار وجود نمی‌بینیم. | |||
چندی بعد، «وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» در سال۱۲۸۹ش از دل سه وزارتخانهٔ «وزارت وظايف، اوقاف و پست»، «وزارت علوم، تلگراف و معادن» و «وزارت انطباعات و دارالترجمه» پا به عرصه می‌گذارد که این خود، مقدمهٔ شکل‌گیری «وزارت فرهنگ» در سال‌های آتی میشود.<ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر|ص=۴۴}}</ref> | |||
=====وزارت فرهنگ===== | |||
نامش در سال۱۳۱۷ش میشود «وزارت فرهنگ». مدتی بعد، مدیریت امور هنری نیز به «وزارت فرهنگ» سپرده میشود. در همین راستا «اداره هنرهای زیبا» در سال۱۳۲۸ش و برای تقویت این ساختار، «اداره كل هنرهای زيبا» در سال۱۳۲۹ زير نظر «وزارت فرهنگ» تشكيل میشود.<ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر|ص=۵۰و۵۱}}</ref> | |||
=====وزارت فرهنگ و هنر===== | |||
در سال۱۳۴۳ش، «اداره كل هنرهای زيبا» و «وزارت فرهنگ» بنا به تصویب «مجلس سنا» و «مجلس شورای عالی ملی» تبدیل میشود به «وزارت فرهنگ و هنر». در راستای تغییر و تحولات نهادهای وابسته به «وزارت فرهنگ»، «اداره كل باستانشناسی»، «كتابخانه ملی» و «دايره رايزنی‌های فرهنگی» با تصویب هیأت وزیران وقت، به «وزارت فرهنگ و هنر» منتقل میشود. فعالیت فرهنگی و هنری این وزارت‌خانه تا سال۱۳۵۷ ادامه دارد. | |||
====پس از انقلاب==== | |||
== کارکردها== | == کارکردها== | ||
| خط ۳۷: | خط ۵۱: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = بنیادی نائینی|نام=علی|نام خانوادگی۲=خانی|نام۲=رضا|نام خانوادگی۳=رودی|نام۳= کمیل| عنوان = تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر|ناشر=پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات|جلد=اول|سال=۱۳۸۹|مکان= تهران||شابک= ۹۷۸-۶۰۰-۵۸۱۸-۰۴-۸}} | |||
*{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = صاحبی| نام = محمدجواد|عنوان =مناسبات دین و فرهنگ در جامعه ایران (مجموعه‌مقالات)|سال = ۱۳۸۴| ناشر = وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی|مکان = تهران|شابک = ۹۶۴-۴۲۲-۷۰۲-۶|صفحه = ۸۴۰}} | |||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
نسخهٔ ۶ آبان ۱۳۹۸، ساعت ۱۶:۲۹
تونل زمان از خط سیری گذر کرد که انجامش
تصویب وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در سال۱۳۶۵ بود.
وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی
| جز از نیک‌نامی و فرهنگ و داد | ز کِردار گیتی مگیرید یاد |
فرهنگ به‌عنوان پربسامدترین واژهٔ دیروز و امروزِ فارسی، یکی از مؤثرترین قدرت‌های نرم یک کشور به‌شمار می‌رود. «فَرّ» به معنای «شُکوه» و «عظمت» و در صورت پیشوندبودن به معنای «جلو» و «بالا»، «پیش» و «بیرون» است. «نگ» از ریشهٔ اوستایی به معنای «کشیدن»، «سنگینی» و «وقار» است. زین‌رو معنای فرهنگ میشود: «بیرون‌کشیدن»، «بالاکشیدن».
البته که در سیر تاریخی‌اش معنای مختلفی به خود گرفته است: ادب، تربیت، دانش، معرفت، مجموعهٔ آداب و رسوم و آثار علمی و ادبی یک ملت، کتاب لغت، نیکویی، پرورش، بزرگی، فضیلت، شکوه‌مندی، هنر، حکمت، شاخ درختی که زیر زمین خوابانند و بر آن خاک ریزند، و نیز تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش، مکتب و ایدئولوژی.[۱] این واژهٔ اثربخش و اثرآفرین در سال۱۳۱۴ با تأسیس «فرهنگستان ایران»، جای خود را در عرصهٔ فرهنگی کشور بازمی‌یابد. بدین‌ترتیب که نام «وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه» به‌عنوان نخستین وزارتخانهٔ متولی امور فرهنگی کشور به «وزارت فرهنگ» تبدیل میشود.
هویت حقوقی و ساختاری
قوانین، آیین‌نامه یا دستورالعمل منجر به تشکیل نهاد
ساختار و تشکیلات
ریاست فعلی
از دیروز تا امروز
اصلِ تغییر و تحول در امور انسانی امری ناگزیر است. تشکیلات و نهادهای وابسته به فرهنگ نیز از این قاعده مستثنی نیست. با نگاهی به تاریخچه و پیشینهٔ این حوزه در طول روزگار اخیر، به دگرگونی‌های روی‌داده در ساختارها و تشکیلاتِ حوزه فرهنگی کشور پی می‌بریم.
پیش از انقلاب
وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه
در سال۱۲۷۷ش، ناصرالدین شاه قاجار با پی‌ریزی شش وزارت‌خانه به نام‌های «وزارت امور خارجه»، «وزارت امور داخله»، «وزارت وظايف و علوم»، «وزارت جنگ»، «وزارت عدليه» و «وزارت ماليه» به امور مملکت می‌پردازد. در سال۱۲۵۹-۱۲۶۰ش، «وزارت وظایف و علوم» به «وزارت علوم» تغییر نام می‌دهد و ما تا سال‌ها نهادی برای عهده‌داری امور فرهنگی در ساختار و تشکیلات وزراتیِ عهد قاجار وجود نمی‌بینیم.
چندی بعد، «وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» در سال۱۲۸۹ش از دل سه وزارتخانهٔ «وزارت وظايف، اوقاف و پست»، «وزارت علوم، تلگراف و معادن» و «وزارت انطباعات و دارالترجمه» پا به عرصه می‌گذارد که این خود، مقدمهٔ شکل‌گیری «وزارت فرهنگ» در سال‌های آتی میشود.[۲]
وزارت فرهنگ
نامش در سال۱۳۱۷ش میشود «وزارت فرهنگ». مدتی بعد، مدیریت امور هنری نیز به «وزارت فرهنگ» سپرده میشود. در همین راستا «اداره هنرهای زیبا» در سال۱۳۲۸ش و برای تقویت این ساختار، «اداره كل هنرهای زيبا» در سال۱۳۲۹ زير نظر «وزارت فرهنگ» تشكيل میشود.[۳]
وزارت فرهنگ و هنر
در سال۱۳۴۳ش، «اداره كل هنرهای زيبا» و «وزارت فرهنگ» بنا به تصویب «مجلس سنا» و «مجلس شورای عالی ملی» تبدیل میشود به «وزارت فرهنگ و هنر». در راستای تغییر و تحولات نهادهای وابسته به «وزارت فرهنگ»، «اداره كل باستانشناسی»، «كتابخانه ملی» و «دايره رايزنی‌های فرهنگی» با تصویب هیأت وزیران وقت، به «وزارت فرهنگ و هنر» منتقل میشود. فعالیت فرهنگی و هنری این وزارت‌خانه تا سال۱۳۵۷ ادامه دارد.
پس از انقلاب
کارکردها
اهداف
فعالیت‌ها و جهت‌گیری‌ها
رویدادهای تحت پوشش
افراد برجسته‌ای که عهده‌دار بخش‌های مختلف نهاد در دوره‌های مختلف بوده‌اند و ویژگی‌های هر دوره
داستانک‌ها
داستانک‌های تأسیس
داستانک‌های عزل و نصب‌ها
داستانک‌های رسوایی‌ها
داستانک‌های توسعه شعب
داستانک‌های بحران‌های مالی
داستانک‌های انحلال و ادغام
داستانک‌های ویژگی‌های مدیران هر دوره
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ صاحبی، محمدجواد. مناسبات دین و فرهنگ در جامعهٔ ایران. ص. ۶۰.
- ↑ نائینی، خانی و رودی، تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر، ۴۴.
- ↑ نائینی، خانی و رودی، تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر، ۵۰و۵۱.
منابع
- بنیادی نائینی، علی؛ خانی، رضا؛ رودی، کمیل (۱۳۸۹). تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر. اول. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۸۱۸-۰۴-۸.
- صاحبی، محمدجواد (۱۳۸۴). مناسبات دین و فرهنگ در جامعه ایران (مجموعه‌مقالات). تهران: وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی. ص. ۸۴۰. شابک ۹۶۴-۴۲۲-۷۰۲-۶.