علی‌محمد افغانی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۱۸: | ||
هم‌اینک افغانی در آمریکا زندگی می‌کند. از قول عیسی اربابی«زندگی خصوصی آرام، بی‌سروصدا و در پرده‌ای دارد و رابطه اش با محافل روشنفکری بسیار محدود است. می‌گویند با تجارت پرسود آهن، گذران زندگی می‌کرده است و امروز دوران بازنشستگی را می‌گذراند. <ref>{{پک|عیسی اربابی|۱۳۷۸|ک= چهار سرو افسانه|ص=۲۳۹}}</ref> | هم‌اینک افغانی در آمریکا زندگی می‌کند. از قول عیسی اربابی«زندگی خصوصی آرام، بی‌سروصدا و در پرده‌ای دارد و رابطه اش با محافل روشنفکری بسیار محدود است. می‌گویند با تجارت پرسود آهن، گذران زندگی می‌کرده است و امروز دوران بازنشستگی را می‌گذراند. <ref>{{پک|عیسی اربابی|۱۳۷۸|ک= چهار سرو افسانه|ص=۲۳۹}}</ref> | ||
===شخصیت و اندیشه=== | ===شخصیت و اندیشه=== | ||
علی‌محمد افغانی یکی از پیشگامان رمان رئالیسم اجتماعی در ایران است. با آنکه مکتب رئالیسم در ایران پس از نهضت مشروطه، کانون توجه قرار گرفت و به آفرینش رمان‌هایی با مضامین اجتماعی و سیاسی منجر شد اما علی‌محمد افغانی به‌خصوص با رمان [[شوهرِ آهوخانم]] مایه‌های عمیق اجتماعی را به آن اضافه کرد.<ref>{{یادکرد ژورنال |نام خانوادگی= سالمیان |تاریخ= ۱۳۹۲|عنوان= بازتاب مولفه‌های مکتب رئالیسم در رمان شوهرِ آهوخانم|ژورنال= فصلنامه زبان و ادبیات فارسی|صفحات= ۱۸}}</ref> {{سخ}}افغانی با ذره‌بین خود به قشرهای مختلف و مسائل اجتماعی آنها توجه خاصی دارد. آثار او مناسبت‌ها و رفتارهای جامعه را منعکس می‌کند. خود افغانی معتقد است«در رئالیسم مسئله کوچکی انسان مطرح نیست، بلکه بزرگی انسان حتی در جنبه‌های منفتی ذاتی‌اش مطرح می‌گردد. رئالیسم، والایی و پرتو افکنی انسان است، عمق عواطف انسان است.<ref name =''مصاحبه''>{{یادکرد وب|نشانی= http://bukharamag.com/1389.01.1070.html|عنوان= گفت‌وگو با علی‌محمد افغانی، سحر کریمی مهر| ناشر= بخارا|تاریخ انتشار= ۹فروردین۱۳۸۹|تاریخ بازبینی= ۳۰شهریور۱۳۹۸}}</ref> {{سخ}}این نگاه افغانی همراه با نگاه انتقادی‌اش، او را از سایر نویسندگان دورهٔ خود متمایز می‌کند. او با آنکه در جوانی‌اش به صورت پرشوری به فعالیت‌های سیاسی پرداخته است اما بعد از آزاد شدن از زندان برای همیشه سیاست حزبی را بوسید و کنار گذاشت. هیچ‌گونه فعالیت و درگیری سیاسی مشخص عملی از او، چه در دوران پیش از انقلاب و چه پس از آن، دیده نشده استت. در کانون نویسندگان ایران و شورای نویسندگان عضو نبود، اگر بود حضوری محسوس و فعال نداشت. از سال۱۳۲۰ تا۱۳۴۰ بازیگر بود و از۱۳۴۰ تاکنون نظاره‌گر بوده و نظاره‌گر باقی خواهد ماند.<ref>{{پک|عیسی اربابی|۱۳۷۸|ک= چهار سرو افسانه|ص=۲۴۰}}</ref>اما نگاه انتقادی با آنکه از زندگی افغانی رخت بر بسته است اما این نگاه در آثارش دیده می‌شود. خود افغانی می‌گوید: ادبیات اولین میدان مبارزه برای بقای اندیشه یک ملت است.<ref name =''مصاحبه''>{{یادکرد وب|نشانی= http://bukharamag.com/1389.01.1070.html|عنوان= گفت‌وگو با علی‌محمد افغانی، سحر کریمی مهر| ناشر= بخارا|تاریخ انتشار= ۹فروردین۱۳۸۹|تاریخ بازبینی= ۳۰شهریور۱۳۹۸}}</ref> | |||
===زمینهٔ فعالیت=== | ===زمینهٔ فعالیت=== | ||
===یادمان و بزرگداشت‌ها=== | ===یادمان و بزرگداشت‌ها=== | ||
نسخهٔ ۹ مهر ۱۳۹۸، ساعت ۱۸:۵۹
| علی‌محمد افغانی | |
|---|---|
 علی‌محمد افغانی؛ نویسندهٔ رمانِ شوهرِ آهوخانم | |
| نام اصلی | علی‌محمد افغانی |
| زمینهٔ کاری | رمان و داستان کوتاه |
| زادروز | ۱۱دی۱۳۰۳ کرمانشاه |
| رویدادهای مهم | دستگیری و زندانی شدن در دههٔ چهل |
| سبک نوشتاری | رمان و داستان کوتاه |
| کتاب‌ها | «شوهرِ آهوخانم» |
| دلیل سرشناسی | رئالیسم اجتماعی داستان کوتاه |
| اثرگذاشته بر | جریان رمان اجتماعی دههٔ چهل و پنجاه |
علی‌محمد افغانی نویسنده صاحب‌سبک در زمینه رمان اجتماعی است. معروف‌ترین اثر او شوهرِ آهوخانم به عنوان اولین رمان واقع‌گرایانهٔ ایرانی شناخته می‌شود.
داستانک
مهم نیست ناشری رمان‌ام را چاپ نکند خودم چاپش می‌کنم!
در دههٔ چهل به دلیل شرایط اقتصادی، هیچ ناشری حاضر نبود خطر کند و رمانی با هزاران صفحه را چاپ کند. به همین دلیل علی‌محمد افغانی رمان شوهرِ آهوخانم را با هزینه شخصی خودش در دو هزار نسخه چاپ کرد. کتاب به زودی جای خود را میان منتقدان و اهل قلم باز کرد و انجمن کتاب ایران آن را به عنوان رمان برگزیده سال ۱۳۴۰ انتخاب کرد. بعد از آن ناشران زیادی خواستار چاپ رمان شدند!
حدیث بر دار کردن آن سوار که آمده است!
علی‌محمد افغانی پس از کودتای ۲۸مرداد۱۳۳۲ به علت فعالیت‌های سیاسی دستگیر شد. ابتدا به اعدام محکوم شد اما در دادگاه تجدید نظر، به حبس ابد محکوم شد اما بعد از ۵سال با تخفیف آزاد شد.
زندان، آزاد‌ت می‌کند!
برای اولین بار جرقه‌های رمان شوهرِ آهوخانم در زندان به ذهن علی‌محمد افغانی رسید. او این رمان را در زمان حبسش نوشت.
دلالی از نوشتن برای حکومت بهتر است
در سال۱۳۴۵ دومین رمان علی‌محمد افغانی به نام شادکامان دره قره‌سو توسط نشر امیرکبیر به چاپ رسید اما نتوانست به شهرت و موفقیت کتاب شوهرِ آهوخانم برسد. افغانی بعد از این کتاب به دلیل مشکلات معیشتی از نویسندگی دست کشید و به کار آزاد روی آورد و در یک شرکت ژاپنی مشغول به کار شد. از طرف دستگاه وقت برای کمک پیشنهاداتی دریافت کرد اما نپذیرفت و در شرایطی که برخی به او طعنه می‌زدند که دلالی را بر نویسندگی ترجیح می‌دهد، تأکید کرد که دلالی از نوشتن برای حکومت بهتر است.
شلغم میوه جهنمه!
افغانی در رمان شلغم میوه بهشته، با خرافه‌پرستی مقابله می‌کند. در این رمان، یکی از شخصیت‌ها بعد از خوردن شلغم مسخ می‌شود و اندام‌اش از حالت طبیعی خارج می‌شود.
همسر سیدمیران
نام اولین رمان علی‌محمد افغانی با نوعی کنایه همراه است. شخصیت اصلی رمان،آهوخانم یعنی همسر سیدمیران است اما نامی که افغانی برای اثرش برگزیده با نوعی اشاره به وضعیت مردسالار جامعه ایران همراه است اینکه هویت زن وابسته به شوهرش است.
شوهر افغانی
آثار علی‌محمد افغانی بعد از شوهرِ آهوخانم نشانهٔ افول او در نویسندگی هستند. خود افغانی در این مورد می‌گوید: مدتی که در محیط زندان سپری کرده بودم، تمام روز در عالم آهو خانم و سید میران سرابی می‌گذارندم ولی پس از زندان با شروع کار در یک شرکت ژاپنی تمرکز لازم برایم وجود نداشت.[۱]
چوب خط هایی برای نوشتن
افغانی هنگامی که در زندان مشغول نوشتن رمانشوهرِ آهوخانم بوده، شب هنگام علامت‌هایی روی دیوار ثبت می‌کرده تا مطالبی که در ذهنش بوده را فراموش نکند و فردا آنها را بر روی کاغذ بیاورد.
داستانک‌های قهر
داستانک‌های آشتی‌ها
داستانک نگرفتن جوایز
داستانک حرفی که در حین گرفتن جایزه زده است
داستانک‌های مذهب و ارتباط با خدا
داستانک‌های عصبانیت، ترک مجلس، مهمانی‌ها، برنامه‌ها، استعفا و مشابه آن
داستانک نحوهٔ مرگ، بازتاب خبر مرگ در روزنامه‌ها و مجلات و نمونه‌هایی از آن
داستانک‌های دارایی
داستانک‌های زندگی شخصی
داستانک برخی خاله‌زنکی‌های شیرین (اشک‌ها و لبخندها)
داستانک شکایت‌هایی از دیگران کرده به محاکم و شکایت‌هایی که از او شده
داستانک‌های مشهور ممیزی
داستانک‌های مربوط به مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها و حضور رادیو یا تلویزیون یا فضای مجازی همراه ارايه نمونه‌هایی از آن برای بخش شنیداری و تصویری
عکس سنگ‌قبر و داستانکی از تشییع جنازه و جزيیات آن
داستان‌های دیگر
زندگی و تراث
از روزگاری که رفته
- ۱۳۰۳تولد در کرمانشاه
- ۱۳۰۷ورود به مدرسه ملی همایونی
- ۱۳۲۶رفتن به تهران و ورود به دانشکده افسری
- ۱۳۳۳دستگیری و زندان به جرم فعالیت سیاسی
- ۱۳۴۰چاپ رمان شوهرِ آهوخانم
- ۱۳۴۵چاپ رمان شادکامان دره قره‌سو
- ۱۳۴۵کنار گذاشتن نویسندگی و روی آوردن به شغل آزاد به مدت هشت سال
- ۱۳۵۳چاپ رمان شلغم میوه بهشته
- ۱۳۶۰چاپ رمان سیندخت
- ۱۳۶۱چاپ رمان بافته‌های رنج
- ۱۳۶۴چاپ رمان دکتر بکتاش
- ۱۳۶۷چاپ رمان همسفر‌ها
- ۱۳۷۰انتشار کتاب محکوم به اعدام
- ۱۳۷۰مهاجرت به آمریکا
- ۱۳۷۲انتشار کتاب بوته‌زار
- ۱۳۷۷انتشار کتاب خداحافظ دخترم
- ۱۳۷۷انتشار کتاب دختر دایی پروین
- ۱۳۷۷نوشتن داستان حاج الله باشی
افغانی در گذر زمان
علی‌محمد افغانی در ۱۱دی ماه سال۱۳۰۳ در کرمانشاه متولد شد. پدر او اهل نجف‌آباد اصفهان بود و پس از انقلاب مشروطه به دلیل گرفتاری‌ها و کشت و کشتار‌ها که آنجا می‌شد، تصمیم گرفت که مدتی در آنجا نباشد و به زیارت عتبات برود. سر راه به کرمانشاه رسید و آنجا ماندگار شد.[۲]
علت انتساب خاندان او به افغانی، این بود که پدربزرگ علی‌محمد، شاعری بود که افغان تخلص می‌کرد و خواسته بود شناسنامه‌اش را به نام افغان بگیرد که به او گفتند فامیل افغان داریم، بگذار افغانی و از آن تاریخ این خاندان فامیل افغانی گرفتند.[۳]
پدر علی‌محمد، سواد نداشت ولی از دوراندیشی خوبی برخوردار بود. او علی‌محمد را به مکتب شیخ‌آقا سپرد. علی‌محمد افغانی بعد از ۴سال به مدرسه ملی همایونی رفت و در کلاس دوم پذیرفته شد. او با استعدادی که از خود نشان داد جزو شاگردان نمونه شد و تحصیلات متوسطه را نیز در کرمانشاه گذارند. در کلاس یازدهم با توجه به محیط سیاسی دبیرستان و فضای ضد‌رژیمی که در آن وجود داشت، با تشویق یکی از دبیران خود به انجام فعالیت‌های سیاسی روی آورد.
وی در سال ۱۳۲۶ برای ادامه تحصیل عازم تهران شد. هنگام او‌ج‌گیری نهضت چپ، به دانشکده افسری رفت و چون نتوانست به آزمون ورودی پزشکی برسد وارد پیاده نظام ارتش شد. او با گروهی در آنجا به فعالیت‌های سیاسی ادامه داد و شب‌نامه هایی با مضمون افشای مسائل پشت پرده ارتش پرداخت. پس از فارغ‌التحصیلی به علت ممتاز بودن برای گذراندن یک دوره آموزشی به آمریکا اعزام شد. در آنجا ادبیات انگلیسی را فرا گرفت و با ادبیات نوین و دنیای رمان آشنا شد.
هنگام بازگشت، پس از سرنگونی حکومت مصدق و کودتای ۲۸مرداد به علت فعالیت‌های سیاسی دستگیر شد که ابتدا به اعدام و سپس در دادگاه تجدیدنظر به حبس ابد محکوم شد. اما بعد از ۵سال با تخفیف آزاد شد. در زندان شروع به تدریس زبان انگلیسی و آموختن زبان فرانسه کرد. هم‌چنین نخستین جرقه‌های نگارش رمان شوهرِ آهوخانم در ذهن او شکل گرفت. افغانی این رمان را در زندان نوشت و هنگام بیرون آمدن از زندان به دلیل امتناع ناشران از چاپ آن، کتاب را با هزینه شخصی خود منتشر کرد. او سپس رمان شادکامان دره قره‌سو را نوشت که در سال۱۳۴۵توسط نشر امیرکبیر به چاپ رسید. اما این رمان هیچ‌گاه به اقبال کتاب پیشین او نرسید. افغانی بعد از این کتاب به دلیل مشکلات معیشتی از نویسندگی دست کشید و به کار آزاد روی آورد و در یک شرکت ژاپنی مشغول به کار شد. اما بعد از وقفه‌ای هشت ساله دوباره به عرصه نویسندگی بازگشت و آثاری از خود به جای گذاشت که البته هیچ‌گاه به شهرت شوهرِ آهوخانم نرسیدند.
علی‌محمد افغانی آثاری به زبان انگلیسی نیز دارد: تراژدی نادرشاه، ماه بر فراز جبهه، دختری از شهرستان.
هم‌اینک افغانی در آمریکا زندگی می‌کند. از قول عیسی اربابی«زندگی خصوصی آرام، بی‌سروصدا و در پرده‌ای دارد و رابطه اش با محافل روشنفکری بسیار محدود است. می‌گویند با تجارت پرسود آهن، گذران زندگی می‌کرده است و امروز دوران بازنشستگی را می‌گذراند. [۴]
شخصیت و اندیشه
علی‌محمد افغانی یکی از پیشگامان رمان رئالیسم اجتماعی در ایران است. با آنکه مکتب رئالیسم در ایران پس از نهضت مشروطه، کانون توجه قرار گرفت و به آفرینش رمان‌هایی با مضامین اجتماعی و سیاسی منجر شد اما علی‌محمد افغانی به‌خصوص با رمان شوهرِ آهوخانم مایه‌های عمیق اجتماعی را به آن اضافه کرد.[۵]
افغانی با ذره‌بین خود به قشرهای مختلف و مسائل اجتماعی آنها توجه خاصی دارد. آثار او مناسبت‌ها و رفتارهای جامعه را منعکس می‌کند. خود افغانی معتقد است«در رئالیسم مسئله کوچکی انسان مطرح نیست، بلکه بزرگی انسان حتی در جنبه‌های منفتی ذاتی‌اش مطرح می‌گردد. رئالیسم، والایی و پرتو افکنی انسان است، عمق عواطف انسان است.[۶]
این نگاه افغانی همراه با نگاه انتقادی‌اش، او را از سایر نویسندگان دورهٔ خود متمایز می‌کند. او با آنکه در جوانی‌اش به صورت پرشوری به فعالیت‌های سیاسی پرداخته است اما بعد از آزاد شدن از زندان برای همیشه سیاست حزبی را بوسید و کنار گذاشت. هیچ‌گونه فعالیت و درگیری سیاسی مشخص عملی از او، چه در دوران پیش از انقلاب و چه پس از آن، دیده نشده استت. در کانون نویسندگان ایران و شورای نویسندگان عضو نبود، اگر بود حضوری محسوس و فعال نداشت. از سال۱۳۲۰ تا۱۳۴۰ بازیگر بود و از۱۳۴۰ تاکنون نظاره‌گر بوده و نظاره‌گر باقی خواهد ماند.[۷]اما نگاه انتقادی با آنکه از زندگی افغانی رخت بر بسته است اما این نگاه در آثارش دیده می‌شود. خود افغانی می‌گوید: ادبیات اولین میدان مبارزه برای بقای اندیشه یک ملت است.[۸]
زمینهٔ فعالیت
یادمان و بزرگداشت‌ها
از نگاه دیگران (چند دیدگاه مثبت و منفی)
نظرات فرد دربارهٔ خودش و آثارش
تفسیر خود از آثارش
موضع‌گیری‌های او دربارهٔ دیگران
همراهی‌های سیاسی
مخالفت‌های سیاسی
نامه‌های سرگشاده
نام‌های دسته‌جمعی
بیانیه‌ها
جملهٔ موردعلاقه در کتاب‌هایش
جمله‌ای از ایشان
نحوهٔ پوشش
تکیه‌کلام‌ها
خلقیات
منزلی که در آن زندگی می‌کرد (باغ و ویلا)
گزارش جامعی از سفرها(نقشه همراه مکان‌هایی که به آن مسافرت کرده است)
برنامه‌های ادبی که در دیگر کشورها اجرا کرده است
ناشرانی که با او کار کرده‌اند
بنیان‌گذاری
تأثیرپذیری‌ها
استادان و شاگردان
علت شهرت
فیلم ساخته شده براساس
حضور در فیلم‌های مستند دربارهٔ خود
اتفاقات بعد از انتشار آثار
نام جاهایی که به اسم این فرد است
کاریکاتورهایی که درباره‌اش کشیده‌اند
مجسمه و نگاره‌هایی که از او کشیده‌اند
ده تا بیست مطلب نقل‌شده از نمونه‌های فوق از مجلات آن دوره
برگه‌هایی از مصاحبه‌های فرد
آثار و کتاب‌شناسی
سبک و لحن و ویژگی آثار
کارنامه و فهرست آثار
جوایز و افتخارات
منبع‌شناسی (منابعی که دربارهٔ آثار فرد نوشته شده است)
بررسی چند اثر
ناشرانی که با او کار کرده‌اند
تعداد چاپ‌ها و تجدیدچاپ‌های کتاب‌ها
منبع‌شناسی
منابعی که دربارهٔ فرد و آثارش نوشته شده است. (شامل کتاب، مقاله و پایان‌نامه)
نوا، نما، نگاه
خواندنی و شنیداری و تصویری و قطعاتی از کارهای وی (بدون محدودیت و براساس جذابیت نمونه‌های شنیداری و تصویری انتخاب شود)
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ «گفت‌وگو با علی‌محمد افغانی، سحر کریمی مهر». بخارا، ۹فروردین۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۱مهر۱۳۹۸.
- ↑ ناطقی، نگاهی به رئالیسم در آثار علی‌محمد افغانی و سیمین دانشور، ۳۲.
- ↑ ناطقی، نگاهی به رئالیسم در آثار علی‌محمد افغانی و سیمین دانشور، ۳۳.
- ↑ عیسی اربابی، چهار سرو افسانه، ۲۳۹.
- ↑ سالمیان. «بازتاب مولفه‌های مکتب رئالیسم در رمان شوهرِ آهوخانم». فصلنامه زبان و ادبیات فارسی، ۱۳۹۲، ۱۸.
- ↑ «گفت‌وگو با علی‌محمد افغانی، سحر کریمی مهر». بخارا، ۹فروردین۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۳۰شهریور۱۳۹۸.
- ↑ عیسی اربابی، چهار سرو افسانه، ۲۴۰.
- ↑ «گفت‌وگو با علی‌محمد افغانی، سحر کریمی مهر». بخارا، ۹فروردین۱۳۸۹. بازبینی‌شده در ۳۰شهریور۱۳۹۸.