اسماعیل امینی

اسماعیل امینی
شاعران از رودکی تا عنصری بی‌گمان دارند هریک دکتری
زمینهٔ کاری	سرایش، نویسندگی، تدریس، پژوهش و داوری
زادروز	دی‌ماه ۱۳۴۲ تهران
پدر و مادر	محمد
پیشه	طنزپرداز، نویسنده، مدرس، پژوهشگر و داور جشنواره‌های ادبی
کتاب‌ها	«اسب‌ها و خرها»، «خندمین تر افسانه» و...
مدرک تحصیلی	دکتری زبان‌وادبیات فارسی
دانشگاه	تهران ، قم

اسماعیل امینی نویسنده، طنزپرداز، مدرس، پژوهشگر و داور جشنواره‌های ادبی است.

* * * * *

شنیدن کلام آهنگین برایش جذاب بود از همین رو از روزگار کودکی بدون این که معنا بداند نوحه و شعر حفظ می‌کرد البته به حفظ نوحه علاقه‌ی بیشتری داشت. او همراه پدر و برادر در هیئت‌ها شرکت می‌کرد و ضرب و آهنگ نوحه برایش جالب‌تر بود. اصالتا اهل خلخال است و قلم طنزش هم به اصالتش باز می‌گردد زیرا مردم خلخال اغلب شوخ‌طبع هستند و حتی بداهه شعر طنز هم می‌گویند. در ساختن چهارشنبه‌های گل‌آقایی با کیومرث صابری همکاری می‌کرد. وی عضو تحریریه هفته‌نامه گل‌آقا بوده.امینی از دوران جوانی به دو زبان فارسی و ترکی شعر می‌سراید. شعرهای طنز و غیرطنز بسیاری سروده اما به چاپ اشعار غیرطنزش علاقه‌ی چندانی نشان نمی‌دهد زیرا معتقد است که شعرهای جدید باید چیزی به ادبیات معاصر بیافزایند نه اینکه در کنار آن باشند. وی صاحب رتبه‌های نخست در جشنواره‌های مهم ادبی است. مانند کسب رتبه نخست در بخش پژوهش جشنواره بین المللی طنز. کسب عنوان برتر در بخش فعالیت‌های ادبی جشنواره فجر. هیچ‌گاه سراغ سیگار و سیاست نرفته و نخواهد رفت زیرا این دو را مضر می‌داند اولی را برای سلامتی و دومی را برای اهل ادب، کتاب و تدریس.

داستانک

داستانک‌های عصبانیت، ترک مجلس، مهمانی‌ها، برنامه‌ها، استعفا و مشابه آن

گزارش خبرنگار مهر، اسماعیلی امینی که در زمره نخستین افرادی بود که به صورت رسمی از فعالیت خود به عنوان سرگروه بخش شعر در اداره کتاب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی خبر داده بود از ادامه همکاری با این اداره انصراف و استعفا داد.

امینی در گفتگو با مهر با تایید این خبر گفت: نخست باید بگویم که من با آقای مرادی نیا مدیرکل اداره کتاب و کتابخوانی هیچ اختلاف نظری ندارم. ایشان از دوستان خوب من است و واقعا نیز او را فاضل می‌دانم. از سوی دیگر این مسئولیت سمتی نبوده که جایگاه ویژه‌ای به من داده باشد. جالب است بدانید که حتی حقوق هم ندارد. اما من از ادامه این فعالیت اعلام انصراف دادم.

وی ادامه داد: من بر این باورم که در عرصه فرهنگ به جای پنهان‌کاری و سیاسی‌بازی و کار به اصطلاح امنیتی کردن باید به صاحب ادبیات و فرهنگ توجه شود. برای من سیاست و سیاسی‌بازی اینقدر اهمیت ندارد که فرهنگ و دین و اخلاق و زبان فارسی مهم است. وقتی که اولویت در این اداره سیاست و سیاست‌مداران باشد نه فرهنگ و ادبیات و دین و اخلاق و زبان فارسی، ترجیح می‌دهم که از ادامه فعالیت با آن انصراف دهم.

این شاعر و دبیر سابق جشنواره شعر فجر افزود: متاسفم که زبان و فارسی و فرهنگ و دین و اخلاق در بررسی‌ها مهم شمرده نمی‌شود و فقط مواظبت می‌شود که فلان چهره سیاسی ناراحت نشود. من این رفتار را به نفع کشورم نمی‌دانم. من عمرم را صرف سیاست نمی‌کنم. اگر کتابی بخواهد با دین و فرهنگ و زبان فارسی در تعارض باشد با آن برخورد می‌کنم اما اینکه فلان سیاستمدار از انتشار یک کتاب ناراحت شود برایم مهم نیست. وقتی می‌بینم نگاه حاکم با نگاه من تفاوت دارد از ادامه کار منصرف می‌شوم که شدم.

امینی گفت: در اداره کتاب به اهل قلم می‌گوییم کتابت از نظر زبان و رسم الخط فارسی ایراد دارد و یا متنی که نوشتی به عنوان نوحه وهن تشیع و امام است، می‌گویند چطور فلان کتاب از فلان آدم سیاسی را مجوز می‌دهید. ذهن همه انگار سیاسی شده و دیگر کسی نگران زبان فارسی ورسم الخط و دین و اخلاق نیست. همه به این فکر می‌کنند که نسبتشان با سیاست را تعریف کنند و یا طوری برخورد کنند که به فلان آدم سیاسی برنخورد. این فضایی نبود که من بخواهم در آن کار کنم.

زندگی و تراث

چند منظر

حسین قرایی

« امینی بیشترین جدیت را در حوزه نقد داشته و بیشتر به عنوان منتقد شناخته میشود. »

حسین اسرافیلی

« از هم صحبتی با اسماعیل امینی همیشه درس گرفته ام واز ابعاد مختلف میتوان به امینی پرداخت. »

محمود دست‌پیش

« تواضع و انسانیت امینی بسیار بالاست وی جای کوچکترین فرزند من است ولی صاخب بسیار صاحب احترام است. او از نظر قدرت و آشنایی به زبانت آذری در سطح بالایی قرار دارد. »

ناصر فیض

« من و امینی با هم وارد دانشگاه شدیم. من تا مقطعی ادامه دادم ولی امینی باید بیشتر ادامه میداد زیرا از همان ابتدا دکتر بو.د و حضورش سر کلاس ها وزن داشت. برخی اساتید از حضور وی ناراحت بودند زیرا باید حواسشان را بیشتر جمع میکردند تا مبادا امینی ایرادی از آنها بگیرد. »

محمدرضا سهرابی نژاد

« پیش از انقلاب مطالبی میخواندم که میگفت اسامی دارای بار هستند و مصداق این حرف ایماعیل امینی است که نامش دارای بار است. در حوزه های شعری مختلف دارای سابقه ای طولانی است و به اندازه خودم از او درس گرفتم و خود را شاگرد وی میدانم. امینی امین است. بخیل نیست و چیزهایی که یاد گرفته را در اختیار دیگران قرار میدهد و منشی آزاد دارد وی حق طلب است و هر روز رنگ عوض نمیکند و مانند بسیاری برای لقمه ای نان خود را نمیفروشد. »

علی محمد مؤدب (مدیر عامل موسسه شهرستان ادب)

« امینی برادرانه و مهربانانه با دانش‌آموزان برخورد می‌کند، مقابله با مشهورات ادبی یکی از ویژگی‌های فعالیت امینی در عرصه ادبیات است، امینی برای من به عنوان شاعر یکی از معدود آدم‌های روزگار است که به مقابله با مشهورات مشغول است، تعهد راستین به انقلاب و اسلام با حوصله‌ای مثال‌زدنی دیگر ویژگی وی است. »

محمود عبدالحسینی

« منش فردی و اجتماعی امینی نشأت گرفته از پیامبر اسلام است »

شهرام شکیبا

« امینی به خوبی نگاه طنز و آکادمیک را با هم جمع کرده است. نگاه آکادمیک از ویژگی‌های امینی است طنز امینی معقول است و هیجان‌زده نوشته نمی‌شود. »

موضع‌گیری‌های او دربارهٔ دیگران

کیومرث صابری

« صابری به دیگر طنزنویسان یاد داد که می‌توان طنز نوشت اما شلخته و ترسو نبود. انتقاد کردن خارج از طیف ارزش‌های انقلاب و زیر سوال بردن مسئولان نیست. می‌توان صاحب تفکر و اندیشه بود اما بله قربان گو و منفعل نبود. »

آثار و کتاب‌شناسی

کارنامه و فهرست آثار

• خندمین تر افسانه (جلوه های طنز در مثنوی معنوی)
• لبخند سعدی (طنز آوری در غزل های سعدی)
• لبخند غیر مجاز (نوشته های طنز)
• تبسم دوست (لطایف و مطایبات در کلام امام خمینی)
• گزیدۀ شعر طنز
• جلسۀ شعر (نوشته های آموزشی دربارۀ شعر)
• اسب‌ها و خرها (مجموعه شعر طنز)
• نشر اکاذیب (مجموعه شعر طنز)
• دلقک و شاعر دربار (مجموعه شعر)