|
|
| (۳۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات کتاب
| |
| | عنوان = منظومهٔ ظهر روز دهم
| |
| | تصویر =
| |
| |اندازه تصویر =
| |
| | زیرنویس تصویر =
| |
| | نویسنده = [[قیصر امین‌پور]]
| |
| | تصویرگر = محمد خزایی
| |
| | طراح جلد =
| |
| | زبان =
| |
| | مجموعه =
| |
| | موضوع =
| |
| | سبک = نیمایی
| |
| | ناشر = برگ<ref>{{یادکرد وب|نشانی= http://www.ketab.org.ir/bookview.aspx?bookid=6250|عنوان= دربارهٔ منظومهٔ ظهر روز دهم}}</ref>
| |
| | ناشر فارسی =
| |
| | محل انتشارات = تهران
| |
| | تاریخ نشر = ۱۳۶۵
| |
| | تاریخ نشر فارسی =
| |
| | محل ناشر فارسی =
| |
| | نوع رسانه =
| |
| | صفحه = ۲۸<ref>{{یادکرد وب|نشانی= http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=543793&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author|عنوان= داده‌هایی دربارهٔ منظومهٔ ظهر روز دهم}}</ref>
| |
| | شابک =
| |
| | پس از =
| |
| | پیش از =
| |
| }}
| |
| '''منظومهٔ ظهر روز دهم''' روایتگر قهرمانی‌های قاسم‌بن‌حسن(ع) در حماسهٔ عاشورای حسینی به‌سُرایشِ [[قیصر امین‌پور]] است. این منظومه، نخست در سال۱۳۶۵ منتشر شد و در سال۱۳۸۷ به چاپ سوم خود رسید.
| |
| <center>* * * * *</center>
| |
| شاعر در این منظومه مفاهیمی همچون وطن‌دوستی، پایداری، استقامت و کوشش برای برافراشتگی پرچم حق حتی به‌قیمت ازدست‌دادن جان برای آرمان را پرورانده و به مخاطبش در گروه سنی نوجوان القا کرده است.
| |
|
| |
|
| |
|
| ==برای کسانی که کتاب را نخوانده‌اند==
| |
| ===آغاز با یک داستانک جذّاب دربارهٔ کتاب===
| |
| ===یک بند در معرفی خلاصهٔ کتاب (بدون رجوع به اطلاعات شناسنامه‌ای)===
| |
| ===گزارشی از شعرهای مهم در کتاب شعر===
| |
|
| |
| ===دلیل شهرت===
| |
| مهم‌ترین رویکرد [[قیصر امین‌پور]] تحول شعر عاشورایی برای مخاطب نوجوان است. او کوشیده تا با نگرش و جهان‌بینی یک نوجوان به مفاهیم عمیق و جریان‌ساز نهضت عاشورا بنگرد و شناخت درست او از مخاطبش سبب شد تا کودکان و نوجوانان خودشان را با مفاهیم عاشورایی بیگانه نپندارند و حتی احساس همذاتپنداری نیز در آنان زنده شود و با ادبیات آیینی و مذهبی همراه شوند.<ref name= ''ایرنا''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.irna.ir/news/83468861/%D8%B8%D9%87%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D9%84%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%B9-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2|عنوان= «ظهر روز دهم»؛ روایت دل‌دادگی حضرت قاسم(ع)}}</ref>
| |
|
| |
| ===تقدیم‌شده به===
| |
| ===مقدمه‌نویس یا یادداشت‌نویس===
| |
| ===چرا باید این کتاب را خواند===
| |
| رنج‌ها و مصیبت‌هایی که در واقعهٔ عاشورا بر حسین‌بن‌علی(ع) و یارانش وارد شد ممکن است به‌سبب تلخی حادثه برای ردهٔ سنی نوجوان بازتاب خوبی نداشته باشد؛ ازاین‌رو [[قیصر امین‌پور|امین‌پور]] با بیانی عاطفی و نگاهی محبت‌آمیز، آنچه را که در کربلا گذشته برای کودکان و نوجوانان سروده است.<ref name= ''ایرنا''/>
| |
|
| |
| ==برای کسانی که کتاب را خوانده‌اند==
| |
| ===از میان یادها===
| |
| ====مجوز====
| |
| ====نشر و تغییر نام====
| |
| ====جوایز====
| |
| ====جلسات نقد و بررسی====
| |
| ====اهدا====
| |
| ====بازتاب در توئیت‌ها و نوشته‌های مجازی====
| |
| ====اشاره به کتاب در کلام افراد مشهور====
| |
| ====تقریظ و مقدمه‌هایی بر کتاب====
| |
| ====هوادری====
| |
| ==== استحال و اقتباس====
| |
|
| |
| ===سال‌شمار کتاب===
| |
|
| |
| ===محل نوشته شدن در کتاب===
| |
| مکانی که این منظومه در آن روایت می‌شود صحرای کربلا است.<ref name= ''ایرنا''/>
| |
|
| |
| ===داستان انتشار کتاب (اوّلین بار در کجا و چگونه بوده است؟!)===
| |
|
| |
| ===نیمایی نوجوانانه===
| |
| [[قیصر امین‌پور]] این منظومه را به‌سبک نیمایی سروده است.<ref name= ''ایرنا''/> او برای روایت واقعهٔ عاشورا از بحر رمل بهره برده و رکن فاعلاتن را به‌صورت متفق‌الارکان به‌کار گرفته است. رمل از بحرهای پرکاربرد در شعر نیمایی است و به شعر پویایی می‌بخشد که این پویایی برای سن نوجوان مناسب است، همچنین موسیقی قافیه‌ها نیز سببِ ارتباط بهتر نوجوان با ابیاتِ این منظومه شده است. استفاده از بحر رمل اسلوب این منظومهٔ حماسی را مستحکم کرده است و نیز تعدد قافیه‌ها، اتفاق رکن‌ها و نزدیکی شعر به قالب‌هایی مثل چهارپاره و مثنوی، شکل این نیمایی را از نیمایی‌های دیگر امین‌پور متمایز کرده است؛ تا اندازه‌ای که شاید بتوان لقب نیمایی نوجوانانه را بر این شکل نهاد.<ref name= ''ادب''>{{یادکرد وب|نشانی= https://shahrestanadab.com/Content/ID/5943/%D8%B8%D9%87%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D9%87%D9%85-%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D9%82%DB%8C%D8%B5%D8%B1-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%BE%D9%88%D8%B1-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%81%D8%B1-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C|عنوان= منظومهٔ خورشیدی قیصر امین‌پور}}</ref>
| |
|
| |
| ===پیشینهٔ کتاب===
| |
|
| |
| ===محتوا===
| |
| منظومهٔ ظهر روز دهم با توصیف آغاز می‌شود که برای مخاطب نوجوان جذاب است و به کار بردن واژهٔ عشق از همان ابتدا مفاهیم کلی را به ذهن متبادر می‌کند:
| |
| <span style="color:darkcyan">
| |
| {{سخ}}'''عشق تنها بود{{سخ}}
| |
| '''کربلا آن روز غوغا بود{{سخ}}
| |
| </span><noinclude>
| |
| در ادامه توصیف‌هایی از رنگ سرخ در بادها نوشته شده که گرمای سوزان و جبههٔ دشمنان که سرخ‌پوش بودند را در ذهن تداعی می‌کند:
| |
| <span style="color:#DC143C">
| |
| {{سخ}}'''آتش سوز و عطش بر دشت می‌بارید{{سخ}}
| |
| '''در هجوم بادهای سرخ{{سخ}}
| |
| '''بوته‌های خار می‌لرزید{{سخ}}
| |
| </span><noinclude>
| |
| در مصراع‌های بعدی شاعر چنین سروده است که <span style="color:#DC143C"> '''از عرق پیشانی خورشید تر می‌شد''' </span><noinclude> و این‌گونه گرما را بیشتر القا می‌کند، همچنین به عمق فاجعه نیز اشاره دارد که خورشید با اینکه خودش منبع گرماست، از مواجهه با این واقعهٔ سوزنده عرق شرم بر چهره‌اش نشسته است. البته خورشید در اینجا به‌معنای نور مکاشفه و چهره‌ای از حقیقت نیز به‌کار رفته است و با استعاره‌هایی که از این واژه برای حسین‌بن‌علی(ع) به کار می‌رود تفاوت دارد.{{سخ}}
| |
| پیش از اینکه شخصیت اصلی یعنی قاسم‌بن‌حسن(ع) به میدان کارزار برود، شاعر در شعرش از ترکیب دو واژهٔ نیزه و زوبین به‌معنای نیزهٔ کوچک استفاده می‌کند که نشان‌دهندهٔ حضور کودکان و نوجوانان در صحنهٔ کربلاست:
| |
| <span style="color:darkcyan">
| |
| {{سخ}}'''هر طرف افتاده در میدان{{سخ}}
| |
| '''اسب‌های زخمی و بی‌زین{{سخ}}
| |
| '''نیزه و زوبین{{سخ}}
| |
| </span><noinclude>
| |
|
| |
| ===شخصیت‌پردازی===
| |
| این کتاب رشادت‌های قاسم‌بن‌حسن(ع) را در کنار دو عموی شهیدش حسین‌بن‌علی(ع) و عباس‌بن‌علی(ع) و تجربهٔ ایستادگی او را در مقابل یزیدیان بازگو می‌کند.<ref name= ''ایرنا''/>
| |
|
| |
| ===ویژگی‌های مهم کتاب===
| |
| شاعر با جایگاه و دیدگاه و معیارهای یک نوجوان آشناست و نیک می‌داند که هر انسانی در این سنِ حساس استقلال‌طلب می‌شود؛ به‌همین‌روی ادبیات شعاری را کنار می‌گذارد و در شعرش از واژگان پیچیده و زبان سنگین استفاده نمی‌کند؛ بلکه با حالی شاعرانه و زبانی نرم، ابیاتش را برای نوجوان تصویرگری می‌کند. او بیش از اینکه تلاشش را برای خلق یک اثر منظوم صرف کند، می‌کوشد تا موضوع را برای مخاطبش عینی کند و احساس همذاتپنداری را در نوجوان زنده کند.<ref name= ''ایرنا''/>
| |
|
| |
| ===الهام از شخصیت‌ها===
| |
| ====شخصیت‌های اصلی====
| |
| ====شخصیت‌های فرعی====
| |
|
| |
|
| |
| ===گزارشی از فروش کتاب===
| |
| ===گزارشی از ترجمه به زبان‌های دیگر===
| |
| ===اتفاقات سیاسی یا اجتماعی مرتبط با کتاب و جریان‌سازی‌های کتاب===
| |
| ===نشست‌های خبرساز دربارهٔ کتاب===
| |
| ===اظهارنظرها===
| |
| ====نقدهای مثبت====
| |
| ====نقدهای منفی====
| |
| ====اظهارنظر اهالی ادبیات و روشنفکران====
| |
| محبوبه وحیدیان، منتقد حوزهٔ ادبیات کودک و نوجوان، بر این باور است که [[قیصر امین‌پور]] با استفاده از زبان و بیانی کودکانه مفهوم شهادت را برای نوجوانان می‌سراید. او از مؤلفه‌های داستانی نیز بهره گرفته و با فضاسازی مناسب منظومهٔ موفقی را سروده است. شاعر برای ارتباط بهتر با مخاطبِ خود، عناصر جان‌بخشی به اشیا و گفت‌وگو را در شعرش به کار برده و فضا را برای نوجوان ملموس کرده است:<ref name= ''ایرنا''/>{{سخ}}
| |
| :<span style="color:#A2006D">''و زمین و آسمان دیدند</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''کودکی تنها به میدان رفت</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''آسمان غرق تماشا بود</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''و زمین از خستگی در زیر پای او نفس می‌زد</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''آسمان بر طبل می‌کوبید...</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''در میدان جنگ از این کودک پرسیده می‌شود:</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''آی کودک! مادرت آیا خبر دارد؟</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">کودک اما گرم پاسخ داد: مادرم با دست‌های خود</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''بر کمر شمشیر پیکار مرا بسته است...</span><noinclude>{{سخ}}
| |
| اشعار این منظومه پر از تصویر هستند و شاعر به‌گونه‌ای آن تصاویر را وصف کرده که گویی مخاطب شاهد ماجراست. [[قیصر امین‌پور]] نقش کودک را حماسی‌تر و پررنگ‌تر نمایانده است و بخش پایانی را که پس از شهادت کودک است این‌گونه می‌سراید:{{سخ}}
| |
| :<span style="color:#A2006D">''من نمی‌دانم چه شد دیگر</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''بس که میدان خاک بر سر زد</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''بعد از آن چیزی نمی‌دیدم</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''در میان گردوخاک و دشت</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''مرغی از میدان به‌سوی آسمان پر زد</span><noinclude>
| |
| :<span style="color:#A2006D">''پردهٔ هفت‌آسمان افتاد...».</span><noinclude>{{سخ}}
| |
| [[جلیل صفربیگی]]، شاعر و مترجم و منتقد ادبی، بیان می‌کند که [[قیصر امین‌پور]] و شاعران هم‌نسلش مانند [[سلمان هراتی]] و [[سیدحسن حسینی]] در نشان‌دادن نهضت عاشورا به جنبهٔ حماسی آن نگریسته‌اند.<ref name= ''ایرنا''/>
| |
|
| |
| ====نظرات داوری در مراسم‌های گوناگون====
| |
| ====اظهارنظر دیگر شخصیت‌ها====
| |
| ====نظر خود نویسنده دربارهٔ کتاب====
| |
| ====تأثیرپذیرفته از====
| |
| ====تأثیرگذاشته بر====
| |
| ====گزارشی از اقتباس‌های هنری انجام‌گرفته در کتاب====
| |
| ====فهرست امکان نام‌گذاری‌شده از روی نام کتاب====
| |
| ====جمله‌های ماندگار کتاب====
| |
| ====جوایز کتاب====
| |
|
| |
| ==مشخصات کتاب‌شناختی==
| |
| ===تعداد صفحات، دفعات چاپ، جمع کل تیراز و ناشرانی که اثر را چاپ کرده‌اند===
| |
| ===طراحی جلد و تصویرسازی===
| |
| ===تغییرات طرح جلد در چاپ‌های مختلف===
| |
|
| |
| ==منبع‌شناسی (پایان‌نامه و مقاله نوشته شده دربارهٔ کتاب)==
| |
|
| |
| ==نوا، نما و نگاه==
| |
| ===تصویر از صفحات کتاب===
| |
| ===صدای نویسنده===
| |
| ===تصویرهای ساخته‌شده دربارهٔ کتاب (فیلم و مستند)===
| |
| ===طرحی از یکی از صحنه‌های کتاب===
| |
|
| |
| ==جستارهای وابسته==
| |
|
| |
| ==پانویس==
| |
| {{پانویس|۲}}
| |
| ==منابع==
| |
| ==پیوند به بیرون==
| |
| * {{یادکرد وب|نشانی= http://www.ketab.org.ir/bookview.aspx?bookid=6250|عنوان= دربارهٔ منظومهٔ ظهر روز دهم|ناشر= خانهٔ کتاب|تاریخ انتشار= |تاریخ بازبینی= ۲۹شهریور۱۳۹۹ (۱۹سپتامبر۲۰۲۰)}}
| |
|
| |
| * {{یادکرد وب|نشانی= http://opac.nlai.ir/opac-prod/search/briefListSearch.do?command=FULL_VIEW&id=543793&pageStatus=0&sortKeyValue1=sortkey_title&sortKeyValue2=sortkey_author|عنوان= داده‌هایی دربارهٔ منظومهٔ ظهر روز دهم|ناشر= سازمان اسناد و کتابخانهٔ ملی ایران|تاریخ انتشار= |تاریخ بازبینی= ۲۹شهریور۱۳۹۹ (۱۹سپتامبر۲۰۲۰)}}
| |
|
| |
| * {{یادکرد وب|نشانی= https://www.irna.ir/news/83468861/%D8%B8%D9%87%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D9%84%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%B9-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%B2|عنوان= «ظهر روز دهم»؛ روایت دل‌دادگی حضرت قاسم(ع)|ناشر= خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)|تاریخ انتشار= ۱۹شهریور۱۳۹۸|تاریخ بازبینی= ۷مهر۱۳۹۹ (۲۸سپتامبر۲۰۲۰)}}
| |
|
| |
| * {{یادکرد وب|نشانی= https://shahrestanadab.com/Content/ID/5943/%D8%B8%D9%87%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D9%87%D9%85-%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%88%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D9%82%DB%8C%D8%B5%D8%B1-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%BE%D9%88%D8%B1-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%81%D8%B1-%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C|عنوان= منظومهٔ خورشیدی قیصر امین‌پور|ناشر= تارنمای مؤسسهٔ فرهنگی‌هنری شهرستان ادب|تاریخ انتشار= ۸آبان۱۳۹۴|تاریخ بازبینی= ۸مهر۱۳۹۹ (۲۹سپتامبر۲۰۲۰)}}
| |