وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌ادبیات
پرش به ناوبری پرش به جستجو
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
بهار (بحث | مشارکت‌ها)
۱٬۲۶۷ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
طراوت بارانی (بحث | مشارکت‌ها)
۶٬۲۵۱ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:حوزه-وزارتی.jpg|280px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''از زبان پیر فرزانهٔ بلخ''']]
{{جعبه اطلاعات نهاد
[[پرونده:VEZAFARHANGRATFERS.jpg|280px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''از ۱۲۳۰خورشیدی که وزارت علوم تأسیس شد{{سخ}}تونل زمان از خط سیری گذر کرد که انجامش{{سخ}}تصویب وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در سال۱۳۶۵ بود.'''</center>]]
|بالا            = وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
{{شعر|نستعلیق|سبک=color: blue}}{{ب|'''''ز دانا بپرسید پس دادگر'''''|'''''که، «فرهنگ بهتر بود یا گُهر؟»'''''}}
|تصویر          = [[پرونده:Logovezarat farhang.png|100px]]
{{ب|'''''چنین داد پاسخ بدو رهنمون'''''|'''''که فرهنگ باشد ز گوهر فزون'''''}}
|عنوان تصویر    =
{{ب|'''''که فرهنگ آرایش جان بود'''''|'''''ز گوهر سخن گفتن آسان بود'''''}}
|تصویر۲          = [[پرونده:VEZAFARHANGRATFERS.jpg|260px]]
{{ب|'''''گهر بی هنر، زار و خوار است وسست '''''|'''''به فرهنگ باشد روان تندرست'''''}}
|عنوان تصویر۲    = <center>'''از ۱۲۳۰خورشیدی که وزارت علوم تأسیس شد{{سخ}}تونل زمان از خط سیری گذر کرد که انجامش{{سخ}}تصویب وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در سال۱۳۶۵ بود.'''</center>
{{ب|'''''جز از نیکنامی و فرهنگ و داد'''''|'''''ز رفتارِ گیتی مگیرید یاد'''''}}
|بنانهاده        = ۱۳۶۵خورشیدی
{{ب|'''''تو را باهنر، گوهر است و خرد'''''|'''''روانت همی از تو رامِش بَرد'''''}}
|وضعیت          =
{{ب|'''''همیشه خردمندِ امیدوار'''''|''''' نبیند به جز شادی از روزگار'''''}}
|وظایف حاکمیتی  = مسئول اجرای سیاست‌های رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینهٰ فرهنگ عمومی<ref name=''قوانین''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.farhang.gov.ir/fa/intro/rules/rule1|عنوان= قوانین وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی}}</ref>
|وظایف خودتعریف  = سیاست‌گذاری برای رشد و اعتلای فرهنگ و هنر ایران و اسلام در جایگاه عناصر هویت ملی{{سخ}}سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در زمینهٔ فرهنگ عمومی و اصول سیاست فرهنگی کشور و...<ref name=''اهداف ووظایف''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.farhang.gov.ir/fa/intro/duty|عنوان= اهداف وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی}}</ref>
|قوانین یا آیین‌نامه‌های مرتبط=
|وضعیت حقوقی    = زیرنظر دولت جمهوری اسلامی ایران
|ساحت            =
|هدف            =
|تمرکز          =
|شیوه‌های عمل    =
|رویدادهای تحت پوشش=
|محصولات            =
|گستره فعالیت      = حوزهٔ ادبیات، هنر، مطبوعات، سینما، تئاتر و...
|شعبات            =
|ریاست            = '''سیدعباس صالحی'''
|افراد کلیدی      =
|مقر              =
|مکان              = میدان بهارستان، خیابان کمال‌الملک، روبه‌روی مترو بهارستان، ساختمان مرکزی وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی
|تصویر نقشه        =
|مراجعه‌کنندگان    =
|خدمت‌گیرندگان      =
|تخمین گردش مالی یک‌ساله=
|وبگاه            = https://www.farhang.gov.ir/
}}
[[پرونده:حوزه-وزارتی.jpg|260px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''از زبان پیر فرزانهٔ بلخ''']]
{{شعر|نستعلیق|سبک=color: blue}}{{ب|'''ز دانا بپرسید پس دادگر'''|'''که، «فرهنگ بهتر بود یا گُهر؟»'''}}
{{ب|'''چنین داد پاسخ بدو رهنمون'''|'''که فرهنگ باشد ز گوهر فزون'''}}
{{ب|'''''که فرهنگ آرایش جان بود'''|'''ز گوهر سخن گفتن آسان بود'''}}
{{ب|'''گهر بی هنر، زار و خوار است وسست '''|'''به فرهنگ باشد روان تندرست'''}}
{{ب|'''''جز از نیکنامی و فرهنگ و داد'''|'''ز رفتارِ گیتی مگیرید یاد'''}}
{{ب|'''تو را باهنر، گوهر است و خرد'''|'''روانت همی از تو رامِش بَرد'''}}
{{ب|'''همیشه خردمندِ امیدوار'''|''' نبیند به جز شادی از روزگار'''<ref name=''شاهنامه''>{{پک|خالقی مطلق|۱۳۸۶|ک= شاهنامهٔ حکیم ابوالقاسم فردوسی|ص=۱۶۶}}</ref>}}
{{پایان شعر}}
{{پایان شعر}}
<center>* * * * *</center>
<center>* * * * *</center>
<span style="color:purple">'''فرهنگ'''</span><noinclude> واژه‌ایست که طی قرون اخیر شاهد دگرگونی‌های معنایی بسیار بوده است. صورتِ پهلوی آن فَرَهَنگ (far-hang) است. گفته شده این واژه، مرکب از پیشوندِ «فر-» به‌‌معنای پیش، و ریشهٔ باستانی ثَنگ (thang) به معنایِ کشیدن است. واژه‌هایِ فارسی «هَنگ» به‌‌معنای قصد و آهنگ و «هنجیدن» و «هیختن» و «انجیدن» به‌معنای «بیرون‌کشیدن» و «برآوردن» نیز از این ریشه است.<ref>{{پک|آشوری|۱۳۹۶|ک= تعریف‌ها و مفهومِ فرهنگ|ص=۲۵}}</ref>
<span style="color:purple">'''فرهنگ'''</span><noinclude> واژه‌ای است که طی قرون اخیر شاهد دگرگونی‌های معنایی بسیار بوده است. صورتِ پهلوی آن فَرَهَنگ (far-hang) است. گفته شده این واژه، مرکب از پیشوندِ «فر-» به‌‌معنای پیش، و ریشهٔ باستانی ثَنگ (thang) به معنایِ کشیدن است. واژه‌هایِ فارسی «هَنگ» به‌‌معنای قصد و آهنگ و «هنجیدن» و «هیختن» و «انجیدن» به‌معنای «بیرون‌کشیدن» و «برآوردن» نیز از این ریشه است.<ref>{{پک|آشوری|۱۳۹۶|ک= تعریف‌ها و مفهومِ فرهنگ|ص=۲۵}}</ref>{{سخ}}
فرهنگ در زبان فارسی از وا‌ژه‌های بسیار کهنی‌ست که در نثر فارسیِ دَری و متون پهلوی به‌وفور یافت‌ می‌شود. مصدر آن «فرهیختن» به‌معنای ادب و هنر و علم آموختن یا آموزاندن بوده است و فرهنگ در اصل به‌معنای '''ادب و علم و هرآنچه در ردهٔ‌ شایستگی‌های اخلاقی و هنروری جای دارد'''.<ref name=''مفهوم فرهنگ''>{{پک|آشوری|۱۳۹۶|ک= تعریف‌ها و مفهومِ فرهنگ|ص= ۱۷}}</ref>
{{جعبه گفتاورد |نقل‌قول=<center><span style="color:darkred">'''«هر ولایتی را علمی خاص است. رومیان را علم طب است و هند را تنجیم و حساب، و پارسیان را علوم آداب نفس و فرهنگ و این علم اخلاق است».{{سخ}} برگرفته از '''تاریخ بیهق''' تألیف '''ابوالحسن علی‌بن زید بیهقی'''، ص۴'''<font color=darkcyan>{{سخ}}♦ ♦ ♦ ♦ ♦{{سخ}}</font></span><noinclude></center>|تراز=چپ|عرض=26%|رنگ پس‌زمینه = #d5fdf4}}
[[پرونده:Sakhteman kononi.jpg|210px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''ساختمان کنونی وزارت فرهنگ‌و ارشاد'''</center>]]
[[پرونده:Logo ershad.jpg|210px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''نشانِ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی'''</center>]]
تا چند سدهٔ گذشته نام فرهنگ تنها بر روی جلد کتاب‌هایی بود که در هندوستان در بابِ لغت فارسی تألیف می‌شد. این واژهٔ کهن فارسی سال‌ها بود نقشی در عرصهٔ دولتی و زندگی مردم بازی نمی‌کرد؛ تا‌ اینکه با تأسیس «فرهنگستان ایران» در سال ۱۳۱۴ش، زنده می‌شود و با تبدیل نام «وزارت معارف» به «وزارت فرهنگ» بار دیگر جانی دوباره می‌گیرد.<ref name=''مفهوم فرهنگ''/>  


فرهنگ در زبان فارسی از وا‌ژه‌های بسیار کهنی‌ست که در نثر فارسیِ دَری و متون پهلوی به‌وفور یافت‌ می‌شود.مصدر آن «فرهیختن» به‌معنای ادب و هنر و علم آموختن یا آموزاندن بوده است و فرهنگ در اصل به‌معنای '''ادب و علم، و هر آن‌چه در ردهٔ‌ شایستگی‌های اخلاقی و هنروری جای دارد'''.<ref name=''مفهوم فرهنگ''>{{پک|آشوری|۱۳۹۶|ک= تعریف‌ها و مفهومِ فرهنگ|ص=۱۷}}</ref>
با تأسیس وزارت علوم در سال۱۲۳۰ش به‌تدریج عرصه برای ورود فرهنگ به حوزهٔ مدیریتی کشور باز می‌شود. در آن دوران، رسیدگی به امور فرهنگی در ذیل این وزات‌خانه انجام می‌شد. مدتی بعد که «وزات معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» از دل «وزارت علوم» و چند وزارت دیگر بیرون آمد، برای نخستین‌بار، مدیریت امور فرهنگی در سطح کلانی همچون وزارتخانه پی گرفته شد. کلمهٔ «فرهنگ» نیز در عنوانِ وزارتخانه در ۱۳۱۷ش با تغییر نام «وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» به «وزارت فرهنگ» ظهور کرد.<ref name=''وزارت فرهنگ''/>
{{جعبه گفتاورد |نقل‌قول=<center><span style="color:darkred">'''«هر ولایتی را علمی خاص است. رومیان را علم طب است و هند را تنجیم و حساب، و پارسیان را علوم آداب نفس و فرهنگ و این علم اخلاق است». برگرفته از '''تاریخ بیهق''' تألیف '''ابوالحسن علی‌بن زید بیهقی'''، ص ۱۱۵'''<font color=darkcyan>{{سخ}}♦ ♦ ♦ ♦ ♦{{سخ}}</font></span><noinclude></center>|تراز=چپ|عرض=26%|رنگ پس‌زمینه = #d5fdf4}}


تا چند سدهٔ گذشته نام فرهنگ تنها بر روی جلد کتاب‌هایی یافت می‌شد که در هندوستان در بابِ لغت فارسی تألیف می‌شد. این واژهٔ کهن فارسی سال‌ها بود نقشی در عرصه دولتی و زندگی مردم بازی نمی‌کرد؛ تا‌ اینکه با تأسیس «فرهنگستان ایران» در سال ۱۳۱۴ش، زنده می‌شود و با تبدیل نام «وزارت معارف» به «وزارت فرهنگ» بار دیگر از پستوی فراموشی بیرون می‌زند و مسیر زندگی قرار می‌گیرد.<ref name=''مفهوم فرهنگ''/>
وزارت فرهنگ سال۱۳۱۷ کاملاً با وزارت فرهنگی که امروز روی کار است، تفاوت داشت. این وزارتخانه همواره در میان امواجی از تغییر و تحول قرار داشته؛ از نحوه شکل‌گیری، ادغام و عناوینی که بر آن اطلاق می‌شد گرفته تا تغییراتی که در ساختار، تشکیلات، اهداف و وظایف تعیین‌شده برای آن به وجود آمد. پس از این تحولات، ۱۲اسفندماه۱۳۶۵ بود که طبق مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی،<span style="color:purple">'''«وزارت فرهنگ‌ و‌ارشاد اسلامی»'''</span><noinclude> با اهداف، وظایف و ساختارهای جدید تشکیل شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.farhang.gov.ir/fa/intro/history|عنوان= سیر تاریخی شکل‌گیری وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی}}</ref>{{سخ}}
«وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی» یکی از وزارتخانه‌های کلیدی جمهوری اسلامی ایران است که مسئولیت سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در حوزهٔ فرهنگی و اجرای آن را به‌عهده دارد.{{سخ}}
فراهم‌‌کردن زمینهٔ کارآفرینی و رونق اقتصادی در بخش فرهنگی کشور و سیاست‌گذاری و حمایت از رشد و توسعه فعالیت‌های فرهنگی، هنری، مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی در کشور نیز یکی دیگر از ده‌ها مسئولیتی است که این وزارتخانه متولی آن است.{{سخ}}
این وزارتخانه متشکل از شش معاونت است: '''معاونت امور فرهنگی'''،‌ '''معاونت امور هنری'''، '''معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی'''، '''معاونت توسعهٔ مدیریت و منابع'''، '''معاونت حقوقی و امور مجلس''' و '''معاونت قرآن و عترت'''.{{سخ}}
افزون‌بر این، شماری از سازمان‌ها و مراکز فرهنگی،‌ هنری،‌ ادبی و پژوهشی غیردولتی نیز زیر نظر این وزارتخانه و معاونت‌های آن فعالیت می‌کنند و بخشی از مأموریت‌ها و وظایف وزارت‌ فرهنگ در حوزه‌های تخصصی را به‌انجام می‌رسانند. '''سازمان امور سینمایی و سمعی بصری'''، '''شورای فرهنگ عمومی'''،‌ '''صندوق اعتباری حمایت از نویسندگان، روزنامه‌نگاران و هنرمندان'''، '''نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور'''، '''بنیاد ادبیات داستانی'''، '''انجمن آثار و مفاخر فرهنگی'''، '''مرکز نشر میراث مکتوب'''، '''بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای''' و شماری دیگر، در شمار این سازمان‌هاست.


با تأسیس وزارت علوم در سال۱۲۳۰ش به‌تدریج عرصه برای ورود فرهنگ به عرصهٔ مدیریتی کشور باز می‌شود. در واقع در آن دوران، امور فرهنگی در ذیل این وزات‌خانه تعریف شده بود. مدتی بعد که «وزات معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» از دل «وزارت علوم» و چند وزارت دیگر بیرون آمد، برای نخستین‌بار، مدیریت امور فرهنگی در سطح کلانی همچون وزارتخانه پی گرفته شد. كلمه «فرهنگ» نیز در عنوان وزارتخانه در ۱۳۱۷ش با تغيير نام «وزارت معارف، اوقاف و صنايع مستظرفه» به «وزارت فرهنگ» ظهور کرد.<ref name=''وزارت فرهنگ''/>
==هویت حقوقی و ساختاری==
===قوانین، آیین‌نامه یا دستورالعمل منجر به تشکیل نهاد===
قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسهٔ روز سه‌شنبه ۱۲اسفند۱۳۶۵ مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳اردیبهشت۱۳۶۶ به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامهٔ شماره ۱۰۲۵/۱ مورخ ۲۹اردیبهشت۱۳۶۶ ریاست‌جمهوری به نخست‌وزیر وقت جهت اجرا واصل گردید.<ref>{{پک||۱۳۷۱|ک= مجموعهٔ قوانین و مقررات وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی|ص=۳۵}}</ref>


وزارت فرهنگ سال۱۳۱۷ کاملا با وزارت فرهنگی که امروز روی کار است، تفاوت داشت. این وزارتخانه همواره در میان امواجی از تغییر و تحول قرار داشته؛ از نحوه شکل‌گیری، ادغام و عناوینی که بر آن اطلاق می‌شد گرفته تا تغییراتی که در ساختار، تشکیلات، اهداف و وظایف تعیین شده برای آن به وجود آمد. پس از این تحولات، ۱۲اسفندماه۱۳۶۵ بود که طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی،<span style="color:purple">'''«وزارت فرهنگ‌و‌ارشاداسلامی»'''</span><noinclude> با اهداف، وظایف و ساختارهای جدید تشکیل شد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.farhang.gov.ir/fa/intro/history|عنوان= سیر تاریخی شکل‌گیری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی}}</ref>
[[پرونده:Nemodar.jpg|210px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''نمودار سازمانی وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی''']]
[[پرونده:Ham-andishi.jpg|210px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''هم اندیشی وزیر با اهالی نشر'''</center>]]
[[پرونده:Bonyad sheer.jpg|210px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''[[بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان]]''']]
===ساختار و تشکیلات===
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال۱۳۸۳ با شش معاونت، شامل چهار معاونت تخصصی و دو معاونت پشتیبانی که به تأیید «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی» کشور رسید، به فعالیتش ادامه می‌دهد.


«وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی» یکی از وزارتخانه‌های کلیدی جمهوری اسلامی ایران است که سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در حوزه فرهنگی و اجرای آن را به‌عهده دارد.
====معاونت‌ها و مراکز ستادی<ref>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.farhang.gov.ir/fa/moavenatha|عنوان= معاونت‌ها و مراکز ستادی وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی}}</ref>====
{{بلی}} معاونت امور فرهنگی. این معاونت شامل زیرمجموعهٔ زیر می‌شود:
* اداره‌کل امور کتاب و کتاب‌خوانی
* دفتر امور چاپ
* دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی
* دفتر هماهنگی و ترویج فعالیت‌های قرآنی
* دفتر برنامه‌ریزی و توسعهٔ کتاب و کتاب‌خوانی{{سخ}}
{{بلی}} معاونت امور هنری
* دفتر امور هنرهای تجسمی
* دفتر امور موسیقی
* اداره‌کل امور هنرهای نمایشی
* دفتر آموزش و توسعهٔ فعالیت‌های هنری{{سخ}}
{{بلی}} معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی
* اداره‌کل امور مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی
* دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی
* اداره‌کل رسانه‌های خارجی
* دفتر مطالعات و توسعهٔ رسانه‌ها{{سخ}}
{{بلی}} معاونت حقوقی و امور مجلس
* اداره‌کل امور مالی
* اداره‌کل امور اداری
* اداره‌کل پشتیبانی و خدمات فنی
* دفتر امور حقوقی
* دفتر امور مجلس
* دفتر هماهنگی امور استان‌ها{{سخ}}
{{بلی}} معاونت توسعهٔ مدیریت و منابع
* معاونت قرآن و عترت
* دفتر وزارتی
* دفتر امور ایثارگران
* دبیرخانهٔ هیئت رسیدگی به امور فرهنگی
* دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی
* مدیریت ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات
* مرکز حراست{{سخ}}
افزون‌بر معاونت‌ها و ستادهای یادشده در پایگاه اطلاع‌رسانی «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، مؤسسهٔ [[بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان]] و [[خانهٔ کتاب]] نیز زیرنظر معاونت فرهنگی این وزارتخانه فعالیت می‌کنند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی= http://adabiatirani.com/%d8%af%d8%b1%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d9%85%d8%a7/|عنوان= بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان}}</ref>
 
[[پرونده: سید+عباس+صالحی.jpg|225px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''وزیرِ اهلِ «گفت‌وگو» و دوستدار «کتاب»''']]
====سازمان‌ها و مراکز وابسته<ref>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.farhang.gov.ir/fa/sazmanha|عنوان= سازمان‌های وابسته به وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی}}</ref>====
نهادها و ارگان‌های فرهنگی، هنری، پژوهشی و دینی که درحال‌حاضر به‌لحاظ مادی و معنوی زیرنظر این وزارتخانه فعالیت می‌کنند:{{سخ}}
{{بلی}} سازمان امور سینمایی و سمعی بصری{{سخ}}
{{بلی}} شورای فرهنگ عمومی{{سخ}}
{{بلی}} مؤسسهٔ آموزش عالی علمی‌کاربردی فرهنگ و هنر{{سخ}}
{{بلی}} بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای{{سخ}}
{{بلی}} سازمان حج و زیارت{{سخ}}
{{بلی}} سازمان اوقاف و امور خیریه{{سخ}}
{{بلی}} سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی{{سخ}}
{{بلی}} ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد{{سخ}}
{{بلی}} پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات{{سخ}}
{{بلی}} سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی{{سخ}}
{{بلی}} نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور{{سخ}}
{{بلی}} انجمن آثار و مفاخر فرهنگی{{سخ}}
{{بلی}} بنیاد بین‌المللی فرهنگی و هنری امام رضا(ع){{سخ}}
{{بلی}} صندوق اعتباری هنر{{سخ}}
{{بلی}} مؤسسهٔ کمک به توسعهٔ فرهنگ و هنر{{سخ}}
{{بلی}} مرکز پژوهشی میراث مکتوب{{سخ}}
{{بلی}} شورای امر به معروف و نهی از منکر{{سخ}}
{{بلی}} شورای اقامهٔ نماز{{سخ}}


فراهم‌سازی زمینهٔ کارآفرینی و رونق اقتصادی در بخش فرهنگی کشور و سیاست‌گذاری و حمایت از رشد و توسعه فعالیت‌های فرهنگی، هنری، مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی در کشور نیز یکی دیگر از ده‌ها مسئولیتی است که این وزارتخانه متولی آن است.
[[پرونده:Salehi.jpg|210px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''یاور انجمن‌های ادبی''']]
===ریاست فعلی===
«سیدعباس صالحی» وزیر کنونی وزارتخانه فرهنگ‌وارشاداسلامی است. او در مرداد۱۳۹۶ش، از سوی «حسن روحانی» برای تصدی این پست در دولت دوازدهم به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و توانست از مجلس رأی‌اعتماد بگیرد.{{سخ}}
صالحی برآمده از دیارِ فرهنگ و ادب، خراسان است؛ در سال١٣۴٣ش در مشهد. پدرش مرحوم «سیدحسن صالحی» از علمای‌ بنام خراسان بود. سکان‌دار وزات فرهنگ، دکتری فلسفه دارد و دانش‌آموختهٔ علوم حوزوی است. سال۱۳۵۱ بود که برای فراگیری علوم دینی وارد حوزهٔ علمیهٔ مشهد شد. سال۱۳۶۰ نیز به حوزهٔ علمیهٔ قم رفت و تا سال۱۳۶۸ دروس خارج را در آن‌جا گذراند. سپس به مشهد بازگشت و ادامه درس خارج را نزد علمای مشهد سپری‌ کرد.<ref name=''بیوگرافی''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.farhang.gov.ir/fa/abbassalehi|عنوان= دربارهٔ وزیر فرهنگ‌ وارشاد اسلامی}}</ref>{{سخ}}
<span style="color:darkred{{{1|}}};background:#F99{{{2|}}}">''' فعالیت‌‌های مطبوعاتی:'''</span><noinclude>{{سخ}}
نوشتن را از سال۱۳۶۱ به‌طورجدی در مطبوعات آغاز کرد و نخست، در مجلهٔ «حوزه» قلم زد. در سال‌‏های۱۳۶۵تا۱۳۶۷ سردبیر مجله «حوزه» بود. سال‏‌های۱۳۷۳تا۱۳۷۶ نیز مسئولیت «دفتر تبلیغات اسلامی خراسان» را به‌عهده داشت. از سال۱۳۷۶ تا کنون در سه دورهٔ متوالی عضو هیئت‌مدیره «دفتر تبلیغات اسلامی» و سپس عضو هیئت‌امنای آن است؛ همچنین از ۱۳۷۶ در سِمت مدیرمسئول نشریهٔ «پژوهش‌‏های قرآنی» فعالیت مطبوعاتی خود را پی گرفت. در همان سال، عضو هیئت‌تحریریه نشریات «فقه اهل‌بیت» نیز بود. در سال۱۳۷۸ مدیرمسئول و سردبیر نشریهٔ «پگاه» شد. وزیر فرهنگ، مؤسس سایت «دین‌آنلاین» نیز بوده‌ ‏است.<ref name=''گفت‌وگو''>{{یادکرد وب|نشانی= http://sazandeginews.com/News/6301|عنوان= گفت‌وگوی روزنامهٔ سازندگی با صالحی }}</ref>{{سخ}}
<span style="color:DarkBlue{{{1|}}};background:lime{{{2|}}}">'''نمونهٔ سوابق اجرایی:'''<ref name=''بیوگرافی''/>
* عضو هیئت‌مدیره‌ و هیئت‌امنای «دفتر تبلیغات اسلامی» از سال۱۳۷۶ تاکنون (۵دوره)
* عضویت در شورای «مهندسی فرهنگی» (شورای عالی انقلاب فرهنگی) از ۱۳۸۵تا۱۳۸۷
* عضو حقیقی «شورای فرهنگ عمومی» و مدیرمسئول و سردبیر برخی از نشریات علمی و فرهنگی کشور
* معاون فرهنگی وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی{{سخ}}
<span style="color:darkmagenta{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}">'''چکیده‌ای از عملکردها:'''</span><noinclude>{{سخ}}
صالحی در دولت اول حسن روحانی معاون امور فرهنگی «وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی» بود. معتقد به اصلِ «گفت‌وگو» و شفافیت در همه مراحل تصمیم‌گیری و اجرا است.<ref name=''بیوگرافی''/> بخشی از عملکرد صالحی از نظر گذرانده می‌شود:
* تعامل با اصحاب فرهنگ و نشر و مشارکت هرچه بیشتر تشکل‌های مدنی نشر در اجرای مناسبت‌های فرهنگی از  مشارکت‌دهی آنان در سیاست‌گذاری تا واگذاری امور اجرایی «نمایشگاه کتاب تهران».
* انتشار اسناد و مدارک هزینه‌های خرج‌شده از سوی این معاونت و اعلام عمومی مصوبات هیئت خریدِ کتاب در راستای حفظ اصلِ شفافیت.
* ارتباط نزدیک با اهالی قلم و ناشران و شنیدن انتقادات، مشکلات و پیشنهادهای آنان.
* دیدارهای دوره‌ای در کتاب‌فروشی‌ها. همین مسئله باعث شد که نزدیک به ٤٠٠ ناشر فعال و شناخته‌شده برای تداوم حضور وی در وزارت فرهنگ‌ و‌ ارشاد اسلامی نامه بنویسند.
* ارتباط نزدیک با اهالی و فعالان رسانه و خبرنگاران.


این وزارتخانه متشکل از شش معاونت است: '''معاونت امور فرهنگی'''،‌ '''معاونت امور هنری'''، '''معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی'''، '''معاونت توسعه مدیریت و منابع'''، '''معاونت حقوقی و امور مجلس''' و  '''معاونت قرآن و عترت'''.  
==از دیروز تا امروز==
اصلِ تغییر و تحول در امور انسانی امری ناگزیر است. تشکیلات و نهادهای وابسته‌‌ به فرهنگ نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. با نگاهی به تاریخچه و پیشینهٔ این حوزه در طول چند دهه، به دگرگونی‌های روی‌داده در ساختارها و تشکیلاتِ حوزهٔ فرهنگی کشور پی می‌بریم.


افزون‌بر این، شماری از سازمان‌ها و مراکز فرهنگی،‌ هنری،‌ ادبی و پژوهشی غیر دولتی نیز زیر نظر این وزارتخانه و معاونت‌های آن فعالیت می‌کنند و بخشی از مأموريت‌ها و وظايف وزارت‌ فرهنگ در حوزه‌های تخصصی را به‌انجام می‌رسانند. '''سازمان امور سینمایی و سمعی بصری'''، '''شورای فرهنگ عمومی'''،‌ '''صندوق اعتباری حمايت از نويسندگان، روزنامه‌نگاران و هنرمندان'''، '''نهاد كتابخانه‌های عمومی كشور'''، '''بنياد ادبيات داستانی'''، '''انجمن آثار و مفاخر فرهنگی'''، '''مركز نشر ميراث مكتوب'''، '''بنياد ملی بازی‌های رايانه‌ای''' و شماری دیگر، از جمله این سازمان‌ها هستند.
===وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه===
==هویت حقوقی و ساختاری==
در سال۱۲۵۷ش، ناصرالدین شاه قاجار با پی‌ریزی شش وزارتخانه به‌ نام‌های «وزارت امور خارجه»، «وزارت امور داخله»، «وزارت وظایف و علوم»، «وزارت جنگ»، «وزارت عدلیه» و «وزارت مالیه» به امور مملکت پرداخت. در سال۱۲۵۹تا۱۲۶۰ش، «وزارت وظایف و علوم» به «وزارت علوم» تغییر نام داد و تا سال‌ها نهادی برای عهده‌داری امور فرهنگی در ساختار و تشکیلات وزراتیِ عهد قاجار وجود نداشت.<ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص= ۴۱}}</ref>{{سخ}}
===قوانین، آیین‌نامه یا دستورالعمل منجر به تشکیل نهاد===
چندی بعد، «وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» در سال۱۲۸۹ش از دل سه وزارتخانهٔ «وزارت وظایف، اوقاف و پست»، «وزارت علوم، تلگراف و معادن» و «وزارت انطباعات و دارالترجمه» شکل گرفت که این خود، مقدمهٔ شکل‌گیری «وزارت فرهنگ» در سال‌های آتی شد.<ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص= ۴۴}}</ref>
===ساختار و تشکیلات===
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال۱۳۸۳ با شش معاونت، شامل چهار معاونت تخصصی و دو معاونت پشتیبانی که به تایید «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی» کشور رسید، به فعالیتش ادامه می‌دهد.  
[[پرونده:Nemodar.jpg|300px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''نمودار سازمانی وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی''']]
====معاونت‌ها و مراکز ستادی<ref>{{یادکرد وب|نشانی = https://www.farhang.gov.ir/fa/moavenatha|عنوان= معاونت‌ها و مراکز ستادی وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی}}</ref>====


{{بلی}} معاونت امور فرهنگی
===وزارت فرهنگ===
«وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» در سال۱۳۱۷ش به «وزارت فرهنگ» تغییر نام داد. مدتی بعد، مدیریت امور هنری نیز به «وزارت فرهنگ» سپرده شد. در همین‌ راستا «اداره هنرهای زیبا» در سال۱۳۲۸ش زیر نظر «وزارت فرهنگ» تشکیل شد. اما برای تقویت این ساختار، در سال۱۳۲۹ «اداره‌کل هنرهای زیبا» شکل گرفت.<ref name=''وزارت فرهنگ''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص= ۵۰و۵۱}}</ref>


{{بلی}} معاونت امور هنری
===وزارت فرهنگ و هنر===
در سال۱۳۴۳ش، «اداره‌کل هنرهای زیبا» و «وزارت فرهنگ» بنابه تصویب «مجلس سنا» و «مجلس شورای عالی ملی» تبدیل می‌شود به «وزارت فرهنگ و هنر». در راستای تغییر و تحولات نهادهای وابسته‌ به «وزارت فرهنگ»، «اداره‌کل باستانشناسی»، «کتابخانهٔ ملی» و «دایرهٔ رایزنی‌های فرهنگی» با تصویب هیئت وزیران وقت، به «وزارت فرهنگ و هنر» منتقل می‌شود. فعالیت فرهنگی و هنری این وزارتخانه تا سال۱۳۵۷ ادامه دارد.


{{بلی}} معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی
===وزارت فرهنگ و آموزش عالی===
باتوجه‌به شباهت‌های کاری میان وزارتخانه‌های «فرهنگ و هنر» و «علوم و آموزش عالی» شورای انقلاب در سال۱۳۵۷ش با هدف کاهش اعتبارات و دیوان‌سالاری و اتخاذ خط‌مشی‌های اساسی، طی مصوبه‌ای این دو وزارتخانه را ادغام کرد در «وزارت فرهنگ و آموزش عالی».<ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۱۱}}</ref>


{{بلی}} معاونت توسعه مدیریت و منابع
===وزارت ارشاد ملی===
«وزارت اطلاعات و جهانگردی» که پیش از انقلاب، عمدهٔ فعالیتش شناساندن و اشاعهٔ فرهنگ و تمدن ملی و جاذبه‌های جهانگردی ایران بود و تعدادی معاونت و زیرمجموعه داشت، در سال۱۳۵۸ش به «وزارت ارشاد ملی» تغییر نام یافت. اهداف و وظایف تعریف‌شده برای وزارتخانهٔ جدید تقریبا همان اهداف و وظایف «وزارت اطلاعات و جهانگردی» بود؛ البته با یک سری تغییرات در ساختارها و واحدهای زیرمجموعهٔ آن.<ref name=''تحولات''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص= ۱۰۴}}</ref>{{سخ}}
این دو وزارت‌خانه فارغ از تغییر و تحول محتوائی‌شان به‌واسطه انقلاب اسلامی، دو تفاوت اصلی داشتند:<ref name=''تحولات''/>
* نخست، تمامی واحدهای زیرنظر وزیر حذف شد و فقط دفتر وزیر باقی ماند و بقیهٔ آن‌ها به معاونت‌ها انتقال یافتند.
* دو اینکه: «معاونت اداری و مالی» و «معاونت پارلمانی و بین‌المللی» درهم ادغام شده، «معاونت اداری، مالی و پارلمانی» و «معاونت تبلیغاتی» تشکیل شد.{{سخ}}
هفت سازمان وابسته‌ به «وزارت اطلاعات و جهانگردی» پس از تغییر نام به «وزارت ارشاد ملی» این‌چنین تغییر می‌یابند:{{سخ}}
{{بلی}} تغییر شرکت سهامی چاپ‌خانهٔ وزارت اطلاعات و جهانگردی به چاپ‌خانهٔ وزارت ارشاد ملی{{سخ}}
{{بلی}} تغییر شرکت سهامی تأسیسات جهانگردی به شرکت سهامی خدمات ایران‌گردی و جهان‌گردی{{سخ}}
{{بلی}} وابسته‌شدن شرکت سهامی گشت‌ها و شرکت سهامی مرکز خانه‌های ایران به وزارت فرهنگ و آموزش عالی{{سخ}}
{{بلی}} ادامهٔ‌ فعالیت سازمان رادیو و تلویزیون و مدرسهٔ عالی خدمات جهان‌گردی و اطلاعات و سازمان خبرگزاری پارس زیر نظر وزارت ارشاد ملی<ref name=''ارشاد ملی''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یکصد سال اخیر|ص=۱۱۰و۱۱۱}}</ref>


{{بلی}} معاونت حقوقی و امور مجلس
[[پرونده:Sazman haj.jpg|210px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''سازمان حج و زیارت''']]
======<span style="color:DarkBlue{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}">سازمان‌های وابسته‌ به وزارت ارشاد ملی</span><noinclude><ref name=''تحولات''/>======
# سازمان رادیو و تلویزیون
# شرکت سهامی خدمات ایران‌گردی و جهانگردی
# مدرسهٔ عالی خدمات جهانگردی و اطلاعات
# سازمان خبرگزاری پارس
# چاپخانهٔ وزارت ارشاد ملی
# سازمان حج و زیارت (امور حج و زیارت در ۱۳۵۸ از سازمان اوقاف وابسته به نخست‌وزیری جدا و به وزارت ارشاد ملی تحت‌عنوان سازمان حج و زیارت افزوده شد)


{{بلی}} معاونت قرآن و عترت
======<span style="color:darkmagenta{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}">شوراهای‌ وابسته‌ به وزارت ارشاد ملی</span><noinclude><ref name=''تحولات''/>======
* شورای عالی اطلاعات و جهانگردی
* شورای اطلاعات و انتشارات کشور


{{بلی}} دفتر وزارتی
[[پرونده:Talar rodaki.jpg|210px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''تالار رودکی''']]
[[پرونده:Bagh mozeh.jpg|210px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''باغ موزهٔ نگارستان''']]
===وزارت ارشاد اسلامی===
«وزارت ارشاد ملی» در سال۱۳۵۹ش بود که به «وزارت ارشاد اسلامی» تغییر نام یافت. در سال۱۳۵۹ طبق مصوبهٔ‌ هیئت‌وزیران، ۱۵ واحد از واحدهای سازمانی «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» جدا شد و به وزارت تازه‌تأسیس ارشاد اسلامی منتقل شد.<ref name=''تغییر وتحول''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یکصد سال اخیر|ص=۱۱۱و۱۱۲}}</ref>
# موزهٔ هنرهای معاصر
# موزهٔ آزادی
# مجموعهٔ باغ فردوس
# اداره‌کل فعالیت‌های هنری
# فرهنگ‌سرای نوبهار (باستثناء موزهٔ سفالینه و آبگینه)
# ادارهٔ تألیف و ترجمه
# اداره‌کل تولید فیلم، عکس و اسلاید
# اداره‌کل همکاری‌های سمعی و بصری
# اداره‌کل نظارت و نمایش فیلم
# اداره‌کل تحقیقات و روابط سینمایی
# دفتر ایرانی جوانان دوستدار موسیقی
# ارکستر سنفونیک تهران
# تئاتر شهر
# تالار رودکی
# تالار سنگلج{{سخ}}
علاوه‌بر آن، در جلسهٔ ۲۷آبان۱۳۶۰ دولت، واحدهای زیر با تمام امکانات و وظایف از «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» جدا و به وزارت ارشاد اسلامی ملحق شد:<ref name=''تحولات''/>
# انجمن آثار ملی
# موزه‌های نگارستان، هنرهای معاصر، آبگینه، فرش کرمان و رضا عباسی
# مرکز فرهنگی باغ فردوس
# فرهنگ‌سرای نیاوران
# کاخ‌های نیاوران و سعدآباد
# تالار رودکی
# تئاتر شهر
# تمام واحدهای استانی و شهرستانی (باستثناء دفاتر فنی)
# همهٔ واحدها و خانه‌های فرهنگی خارج از کشور{{سخ}}
تشکیلات تفصیلی مرکزی این وزارتخانه در بهمن۱۳۶۱، ۴۷۳۲ پست سازمانی و تشکیلات تفصیلی واحدهای خارج از مرکز داشت که در خرداد۱۳۶۲ با ۴۴۶۱ پست سازمانی به‌تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور رسید.<ref name=''تشکیلات تفصیلی''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۱۳}}</ref>


{{بلی}} دفتر امور ایثارگران
===وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی===
در اسفند۱۳۶۵ش، شورای اسلامی قانون اهداف و وظایف «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» را تصویب و این وزارتخانه با سازوکار جدیدی فعالیت خود را شروع کرد. پس از آن، وظایف تعریف‌شده برای این وزارتخانه در سال۱۳۸۵ش مورد بازنگری، اصلاح قرار گرفت و وظایف تازه‌ای البته با همان اهداف پیشین برای این وزارتخانه درنظرفته شد و با تصویب «سازمان مدیریت‌ و‌ برنامه‌ریزی» کشور به مرحله اجرا درآمد. دیگر در عنوان این وزارت هیچ تغییری ایجاد نشد؛ اما ساختار و تشکیلات آن همواره در معرض امواج تغییر بوده است.{{سخ}}
در آبان۱۳۷۰ تشکیلات تفصیلی «وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی» در سطح مرکز و خارج از کشور با ۲۳۰۰ پست سازمانی و در سطح استانی و شهرستانی با ۴۸۷۵ پست سازمانی به تأیید «سازمان امور اداری و استخدامی کشوری» رسید که در زیر عنوان شده است:<ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۴۹}}</ref>{{سخ}}
'''الف:''' اداره‌کل درجهٔ۱ شامل ادارهٔ امور اداری و مالی، ادارهٔ امور هنری، ادارهٔ امور سینمایی، سمعی و بصری، ادارهٔ امور فرهنگی و مطبوعات تبلیغات، ادارهٔ امور سیاحتی و دیگر ادارات و واحدها در استان‌های تهران، اصفهان، خراسان، آذربایجان شرقی، خوزستان، مازندران، فارس، گیلان، آذربایجان غربی، کرمان، باختران، مرکزی، سیستان و بلوچستان، همدان، هرمزگان و یزد.{{سخ}}
'''ب:''' اداره‌کل درجهٔ۲ شامل ادارهٔ امور اداری و مالی، ادارهٔ امور هنری، سینمایی، سمعی و بصری، ادارهٔ امور فرهنگی و مطبوعات و تبلیغات، ادارهٔ امور سیاحتی و دیگر ادارات و واحدها در استان‌های لرستان، کردستان، زنجان، بوشهر و سمنان.{{سخ}}
'''پ:''' اداراه‌کل درجهٔ۳ بدون وجود اداره در سطح اداره‌کل در استان‌های ایلام، چهارمحال‌وبختیاری، کهگیلویه‌وبویراحمد.{{سخ}}
<span style="color:darkmagenta{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}">واحدهای خارج از کشور این وزارتخانه در سال۱۳۷۰:</span><noinclude><ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۵۱}}</ref>
# منطقهٔ آسیا و اقیانوسیه: در برخی کشورها همچون پاکستان، هندوستان، چین، ترکیه، افغانستان، فیلیپین، سریلانکا و تایلند.
# منطقهٔ اروپا و آمریکا: در برخی کشورها مانند ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، بلژیک، آلمان، اتریش،انگلستان، یونان، یوگسلاوی، آمریکا و آرژانتین.
# منطقهٔ آفریقا و خاورمیانهٔ عربی: در برخی از کشورها چون قطر، امارت متحدهٔ عربی، عراق، سوریه، مصر، مغرب، تونس، الجزایر، زیمبابوه، کنیا، تانزانیا، نیجریه، سیرالئون، غنا، سودان و بنگلادش.{{سخ}}
طی سال‌های۱۳۶۷تا۱۳۸۳ تغییرات زیادی در نمودار سازمانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وجود آمد. این تغییرات در بهمن۱۳۸۳ به‌تأیید «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشوری» رسید. نمونه‌ای از این تغییرات:<ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۵۴تا۱۵۶}}</ref>{{سخ}}
الف-<span style="color:Darkred{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}">تغییرات واحدهای ستادی زیر نظر وزیر:</span><noinclude>
[[پرونده:Nahade ketabkhane.jpg|210px|thumb|بندانگشتی|چپ]]
# حذف دبیرخانهٔ هیئت‌امنای کتابخانه‌های عمومی کشور با تصویب قانون تأسیس و نحوهٔ ادارهٔ کتابخانه‌های عمومی کشور
# حذف گزینش
# تبدیل دفتر حراست به اداره‌کل حراست
# حذف «دفتر وزارتی و روابط عمومی» و ایجاد دو دفتر با عناوین «دفتر وزارتی» و «دفتر روابط عمومی و امور بین‌الملل»
# حذف «دفتر طرح و برنامه‌ریزی» و سپس ایجاد «معاونت برنامه‌ریزی و توسعه»
# ایجاد دبیرخانهٔ شورای فرهنگ عمومی
# ایجاد دفتر امور مالکیت معنو
# ایجاد مرکز توسعهٔ فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتالی{{سخ}}
ب-<span style="color:darkmagenta{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}">بیان برخی تغییرات در سطح معاونت‌ها:</span><noinclude><ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۵۶تا۱۵۸}}</ref>
# حذف «معاونت امور سیاحتی و زیارتی»
# تغییر عنوان «معاونت امور مطبوعاتی و تبلیغاتی» به «معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی» همراه با برخی تغییرات.
# حذف دفتر فعالیت‌های ویژه
# ادغام «مرکز تحقیقات و مطالعات فرهنگی» با «مرکز گسترش آموزش‌های فرهنگی» و ایجاد دفتر برنامه‌ریزی و توسعهٔ کتاب و کتاب‌خوانی؛ ایجاد دفتر هماهنگی و ترویج فعالیت‌های قرآنی؛ تغییر عنوانِ «اداره‌کل چاپ و نشر» به «دفتر امور چاپ»؛ ایجاد «اداره‌کل امور کتاب و کتاب‌خوانی» در معاونت امور فرهنگی.
# ادغام «مرکز تحقیقات و مطالعات هنری» با مرکز گسترش آموزش‌های هنری و ایجاد «دفتر آموزش و توسعه فعالیت‌های هنری»؛ حذف «مرکز آموزش هنری»؛ تغییر عنوان «مرکز هنرهای نمایشی» به «اداره‌کل امور هنرهای نمایشی»؛ تغییر «مرکز هنرهای تجسمی» به «دفتر امور هنرهای تجسمی»‌ در معاونت امور هنری.
# تغییر «اداره‌کل توسعهٔ و همکاری‌های سمعی و بصری» به «دفتر امور همکاری‌های سمعی و بصری و نمایش خانگی» و نیز ایجاد «دفتر توسعهٔ فناوری سینمایی، سمعی و بصری»؛ تغییر عنوان «اداره‌کل نظارت و ارزشیابی امور سینمایی و سمعی و بصری» به «اداره‌کل ارزشیابی و نظارت سینمای حرفه‌ای؛ حذف مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی؛ حذف اداره‌کل تولید و پشتیبانی؛ تغییر عنوان مدیریت جشنواره‌ها و مجامع سینمایی و سمعی و بصری به‌مدیریت مجامع و جشنواره‌های سینمایی و سمعی و بصری در معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری
# حذف معاونت امور بین‌الملل
# حذف معاونت پژوهشی
# ایجاد معاونت پشتیبانی، امور استان‌ها و مجلس از محل ادغام «معاونت اداری و مالی» و «معاونت امور مجلس و هماهنگی استان‌ها».
# ایجاد معاونت برنامه‌ریزی و توسعه با چند زیرمجموعه


{{بلی}} دبیرخانه هیات رسیدگی به امور فرهنگی
پ-<span style="color:Darkred{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}">تغییرات در سطح سازمان‌های وابسته:</span><noinclude><ref name=''میراث فرهنگی''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۶۷و۱۶۸}}</ref>{{سخ}}
'''*** ایجاد سازمان میراث فرهنگی'''{{سخ}}
در سال۱۳۶۴ بنابر مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی، «سازمان میراث فرهنگی» زیرمجموعهٔ «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» به‌وجود آمد. این سازمان دارای واحدهای مختلف است:{{سخ}}
مرکز باستانشناسی ایران ** اداره‌کل هنرهای سنتی ** مرکز و موزهٔ مردم‌شناسی ** دفتر آثار تاریخی** موزهٔ ایرانِ باستان ** ادارهٔ حفظ میراث فرهنگی شهرستان‌ها ** اداره‌کل موزه‌ها ** اداره‌کل بناهای تاریخی ** اداره‌کل کاخ‌ها ** سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ** اداره‌کل بیوتات (کاخ گلستان){{سخ}}
'''هدف این سازمان<ref name=''میراث فرهنگی''/>:'''{{سخ}}
عبرت از حرکت فرهنگی انسان و بقا و ارتقای هویت و شخصیت فرهنگی جامعه، هدف این سازمان تعریف شده است.{{سخ}}
'''مأموریت‌های سازمان<ref name=''میراث فرهنگی''/>:'''{{سخ}}
<span style="color:DarkGreen{{{1|}}};background:YellowGreen{{{2|}}}">'''تهیه‌وتنظیم و اجرای برنامه‌های پژوهشی پیرامون آثار باقی‌مانده از گذشتگان؛'''</span>{{سخ}}
<span style="color:DarkGreen{{{1|}}};background:YellowGreen{{{2|}}}">'''بررسی و شناسایی محوطه‌ها، تپه‌ها، بناها و مجموعه‌های تاریخی و تهیهٔ فهرست جامع از آن‌ها و نقشه باستان‌شناسی کشور؛'''</span>{{سخ}}
<span style="color:DarkGreen{{{1|}}};background:YellowGreen{{{2|}}}">'''انجام پژوهش‌های باستان‌شناسی و کاوش‌های علمی؛‌ بررسی‌ها مردم‌نگاری، پژوهش‌های مردم‌شناسی، انسان‌شناسی زیستی و شناخت فرهنگ بومی مناطق مختلف کشور؛'''</span>{{سخ}}
<span style="color:DarkGreen{{{1|}}};background:YellowGreen{{{2|}}}">'''تهیه‌واجرای طرح‌های لازم به‌منظور حراست، حفاظت، تعمیر، مرمت و احیای آثار، بناها و مجموعه‌های باارزش فرهنگی و تاریخی تنها شماری از وظیفه‌های مشخص‌شده برای این سازمان‌است.'''</span>{{سخ}}
اما چندی بعد و در '''تاریخ ۲۵فروردین۱۳۷۲''' طبق مصوبهٔ شورای عالی اداری به‌منظور افزایش کارآیی این سازمان و همچنین تقویت یکپارچگی و انسجام در
مدیریت و تشکیلات امور فرهنگی، «سازمان میراث فرهنگی» از «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» جدا و به «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» پیوست.<ref name=''ایران‌گردی''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص= ۱۷۰}}</ref>{{سخ}}
'''*** ایجاد سازمان ایرانگردی و جهانگردی'''{{سخ}}
این سازمان در سال۱۳۷۶ ایجاد شد. طبق مصوبهٔ شورای عالی اداری، همهٔ وظیفه‌ها و مأموریت‌های مربوط‌ به امور سیاحتی، زیارتی، ایرانگردی و جهانگردی که در شاخهٔ «معاونت امور سیاحتی و زیارتی» وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی سازماندهی شده بود به «سازمان ایرانگردی و جهانگردی» منتقل شد.<ref name=''ایران‌گردی''/>{{سخ}}
<span style="color:Indigo{{{1|}}};background:LightPink{{{2|}}}">'''شناساندن کشور جمهوری اسلامی ایران و آشنا ساختن مردم کشور و سایر ملل با خصوصیات فرهنگی، سنتی و آثار تاریخی و تمدن ایران و جهان به‌منظور ایجاد تفاهم بین ملت‌ها؛ '''</span>{{سخ}}
<span style="color:Indigo{{{1|}}};background:LightPink{{{2|}}}">'''ایجاد ارتباط با سازمان‌ها و مراکز داخلی و بین‌المللی جهانگردی در جهت انجام همکاری‌های متقابل و گردآوری مبادلهٔ اطلاعات ایران‌گردی و جهانگردی و شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی جهانگردی براساس ضرورت،'''</span>از اهداف و وظیفه‌های این نهاد به‌شمار می‌رود.<ref name=''ایران‌گردی''/>


{{بلی}} دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی
====سازمان میراث فرهنگی و گردشگری====
در سال۱۳۸۲ بود که با مصوبهٔ‌ مجلس شورای اسلامی دو «سازمان ایرانگردی و جهانگردی» و «سازمان میراث فرهنگی» از وزارت فرهنگ‌ و ارشاد جدا و در هم ادغام شد. حاصل آن، شکل‌گیری سازمان جدیدی به‌نام «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری» زیر نظر رئیس‌جمهوری بود.<ref name=''مراکز وابسته''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۷۲}}</ref>


{{بلی}} مدیریت ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات
====شکل‌گیری «سازمان چاپ و انتشارات» وزارت ارشاد====
پس از سال۱۳۶۷ بود که نام «سازمان چاپخانه و انتشارات» وزارت ارشاد به پیشنهاد این وزارتخانهٔ‌ و تأیید «سازمان امور اداری و استخدامی»، به «سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ‌ و ارشادا سلامی» تغییر کرد. این سازمان ابتدا زیرمجموعهٔ سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت تا اینکه در ۱۳۸۵ این موضوع اصلاح و سازمان یادشده زیر نظر وزارتخانه قرار گرفت.<ref name=''مراکز وابسته''/>


{{بلی}} مرکز حراست
====ایجاد «سازمان حج و زیارت» و «سازمان اوقاف و امور خیریه»<ref name=''سازمان حج''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۷۳}}</ref>====
در سال۱۳۵۸ «امور حج و زیارت» از «سازمان اوقاف» وابسته‌ به نخست‌وزیری جدا شد و «سازمان حج و زیارت» زیرمجموعهٔ «وزارت ارشاد ملی» قرار گرفت.
در۱۳۶۳ با تصویب مجلس شورای اسلامی «سازمان اوقاف» وابسته‌ به نخست‌وزیری از این حوزه جدا و در «سازمان حج و زیارت» وابسته‌ به ارشاد اسلامی ادغام شد که حاصل آن تشکیل «سازمان حج و اوقاف و امور خیریه» بود.
در سال۱۳۷۰ بنابر مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی، قرار شد «امور حج و زیارت» و «امور اوقاف و خیریه» از همدیگر جدا و به‌صورت دو سازمان مستقل زیر نظر وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی فعالیت کنند.


افزون‌بر معاونت‌ها و ستادهای یادشده در پایگاه اطلاع‌رسانی «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، مؤسسهٔ [[بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان]] نیز زیرنظر معاونت فرهنگی این وزارتخانه فعالیت می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://adabiatirani.com/%d8%af%d8%b1%d8%a8%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d9%85%d8%a7/|عنوان=بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان}}</ref>
====تولد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی<ref name=''ارتباطات اسلامی''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۷۷تا۱۷۹}}</ref>====
در ۱۳۷۴ «معاونت امور بین‌الملل» وزارت ارشاد منحل شد و به‌پیشنهاد وزیر ارشاد وقت، با هدف ایجاد تمرکز در فعالیت‌های فرهنگی خارج از کشور،
«سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی» زیرنظر این وزارتخانه شکل گرفت. با تشکیل این سازمان، علاوه‌بر انتقال «معاونت امور بین‌الملل»، نمایندگی‌های خارج از کشور وزارت ارشاد نیز به سازمان تازه‌تأسیس منتقل شد. این سازمان نیز اهداف و وظیفه‌های تعیین‌شده‌ای دارد که{{سخ}}
<span style="color:DarkGreen{{{1|}}};background:MediumSpringGreen{{{2|}}}">'''احیاء و گسترش تفکر و معارف اسلامی در جهان به‌منظور بیداری مسلمانان و ابلاغ پیام اسلام راستین به جهانیان'''</span>{{سخ}}
<span style="color:DarkGreen{{{1|}}};background:MediumSpringGreen{{{2|}}}">'''عرضهٔ صحیح فرهنگ و تمدن ایران و ویژگی‌های فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی آن '''</span>{{سخ}}
<span style="color:SaddleBrown{{{1|}}};background:Gold{{{2|}}}">''' سیاست‌گذاری و هماهنگی کلیهٔ فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی در خارج از کشور'''</span>{{سخ}}
<span style="color:SaddleBrown{{{1|}}};background:Gold{{{2|}}}">'''هدایت، نظارت و پشتیبانی فعالیت‌های فرهنگی بخش غیردولتی در خارج از کشور'''</span>{{سخ}}
<span style="color:SaddleBrown{{{1|}}};background:Gold{{{2|}}}">'''نظارت بر حسن اجرای موافقت‌نامه‌ها و برنامهٔ مبادلات فرهنگی، هنری و تبلیغی با سایر کشورها'''</span>{{سخ}}
<span style="color:SaddleBrown{{{1|}}};background:Gold{{{2|}}}">'''هدایت و حمایت مادی و معنوی از شخصیت‌ها و انجمن‌ها و تشکل‌های اسلامی و مردمی خارج از کشور و نظارت بر فعالیت‌های آنان'''</span>{{سخ}}
<span style="color:SaddleBrown{{{1|}}};background:Gold{{{2|}}}">'''برنامه‌ریزی فرهنگی و تبلیغی برای ایرانی‌ها و علاقه‌مندان به فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی در خارج از کشور'''</span>{{سخ}}از این اهداف و وظیفه‌های سازمانی محسوب می‌شود.


====سازمان‌ها و مراکز وابسته<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.farhang.gov.ir/fa/sazmanha|عنوان= سازمان‌های وابسته به وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی}}</ref>====
====چهرهٔ وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در سال۱۳۸۵<ref name=''چهره دیگر''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۸۹}}</ref>====
شماری از نهادها و ارگان‌های فرهنگی، هنری، پژوهشی و دینی نیز به لحاظ مادی و معنوی زیرنظر این وزارتخانه به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
تشکیلات تفصیلی سال۱۳۷۰ وزارت ارشاد، شامل اهداف و وظاف و نیز عناوین و شمارهٔ پست‌ها در سال۱۳۸۵، بــراساس نمودار سازمانی سال۱۳۸۳ مورد اصلاح و بازنگری و پس از آن، مورد تأیید و تصویب سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور قرار گرفت.{{سخ}}


{{بلی}} سازمان امور سینمایی و سمعی بصری
=====واحدهای ستادی زیرنظر وزیر در سال۱۳۸۵=====
# اداره‌کل حراست
# دفتر وزارتی؛ شامل: دبیرخانهٔ مرکزی، دبیرخانهٔ ستاد پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، دبیرخانهٔ شورای ارزشیابی هنرمندان، دبیرخانهٔ هیئت مرکزی گزینش، هستهٔ گزینش.
# دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخ‌گویی به شکایات
# دبیرخانهٔ شورای فرهنگ عمومی؛ شامل: گروه بررسی سیاست‌های فرهنگی و هنری، گروه مطالعات و تحقیقات.
# مرکز توسعهٔ فناوری مطالعات و رسانه‌های دیجیتال؛ شامل: گروه بررسی ثبت نرم‌افزارها.
# دفتر روابط عمومی
# معاونت امور سینمایی، سمعی و بصری
# معاونت امور هنری
# معاونت امور فرهنگی
# معاونت مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی
# معاونت اداری، مالی و امور استان‌ها
# معاونت برنامه‌ریزی و توسعه
# معاونت حقوقی و امور مجلس


{{بلی}} شورای فرهنگ عمومی
=====شوراهای وابسته‌ به وزارت ارشاد=====
# شورای فرهنگ عمومی
# شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی
# ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد
# شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
# شورای عالی سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی
# شورای عالی سازمان حج و زیارت
# شورای هماهنگی و نظارت بر امر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت


{{بلی}} موسسهٔ آموزش عالی علمی‌کاربردی فرهنگ و هنر
====تغییرات در ساختار وزارت ارشاد از۱۳۸۵تا۱۳۸۸<ref name=''دگرگونی''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۱۹۹}}</ref>====
الف-<span style="color:darkmagenta{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}"> تغییرات واحدهای ستادی زیرنظر وزیر</span><noinclude>
# جداشدن «دبیرانهٔ هیئت مرکزی گزینش» و «هستهٔ گزینش» از دفتر وزارتی و قرارگرفتن در یکی از واحدهای ستادی زیرنظر وزیر.
# ایجاد «دفتر هماهنگی و ترویج فعالیت‌های قرآنی» زیرنظر وزیر پس از جداشدن این واحد از «معاونت امور فرهنگی» و سپس ارتقاء آن در سطح «مرکز هماهنگی و ترویج فعالیت‌های قرآنی».{{سخ}}
ب-<span style="color:Darkred{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}"> تغییرات در سطح معاونت‌ها</span><noinclude>
# حذف کلمهٔ «شعر» از عنوان «دفتر امور موسیقی و شعر» و واگذاری این وظیفه به «معاونت امور فرهنگی» در معاونت امور هنری.
# تغییر عنوان «دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فعالیت‌های هنری» به «دفتر آموزش و توسعه فعالیت‌های هنری» در معاونت امور هنری.
# تغییر عنوان «اداره‌کل امور کتاب و کتابخوانی» به «اداره‌کل امور کتاب» و انتقال وظایف کتابخوانی از این اداره به «دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی و کتابخوانی» در معاونت امور فرهنگی.
# تغییر عنوان «دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی» به «اداره‌کل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی» در معاونت امور فرهنگی.
# جدا شدن «دفتر هماهنگی و ترویج فعالیت‌های قرآنی» از «معاونت امور فرهنگی» و الحاق‌به واحدهای ستادی زیرنظر وزیر در معاونت امور فرهنگی.
# تغییر عنوان «دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی» به «دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی و کتابخوانی» در معاونت امور فرهنگی.
# تغییر عنوان «اداره‌کل امور مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی» به «اداره‌کل امور مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی و پایگاه‌های اطلاع‌‌رسانی اینترنتی» در معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی.
# تغییر عنوان «دفتر آمار، برنامه‌ریزی و تأمین منابع» به «دفتر برنامه و بودجه» در معاونت برنامه‌ریزی و توسعه.
# ایجاد «دفتر مدیریت راهبردی فرهنگ و هنر» پس از حذف «دفتر برنامه‌ریزی و هماهنگی آموزش‌های فرهنگی و هنری» به‌لحاظ تفویض اختیار کامل وظایف آن به استان‌ها در معاونت برنامه‌ریزی و توسعه.{{سخ}}
پ-<span style="color:Darkred{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}"> تغییرات در سازمان‌های وابسته</span>
* جابه‌جایی سازمان چاپ و انتشارات{{سخ}}
این سازمان ابتدا زیرمجموعهٔ سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت؛ اما طی مصوبه‌ای در ۱۳۸۵ یکی از واحدهای زیرمجموعهٔ وزارت ارشاد شد. همچنین طی تصمیم دولت در سال۱۳۸۷،‌ مالکیت صددرصد سهم این سازمان به موقوفات، بقاع متبرکه و صندوق عمران موقوفات تحت نظارت و سرپرستی سازمان اوقاف و امور خیریه اختصاص یافت.
* جابه‌جایی سازمان حج و زیارت{{سخ}}
فروردین۱۳۸۸ و طبق مصوبهٔ شورای عالی اداری قرار شد «سازمان حج و زیارت» از وزارت ارشاد جدا و به‌صورت یک سازمان مستقل به «سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری» ملحق شود؛ اما در پی مخالفت‌هایی این موضوع منتفی شد.
* تغییر عنوان مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات{{سخ}}
«مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات» بنا بر مصوبه هیئت امناء این مؤسسه به «پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات» تغییر عنوان یافت.


{{بلی}} بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای
==کارکردها==
===اهداف<ref name=''اهداف ووظایف''/>===
طبق قانون، وزارت فرهنگ‌و‌ارشاد‌اسلامی برای پیشبرد اهداف زیر تأسیس شده‌است:
{{جعبه گفتاورد|'''رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی ***** استقلال فرهنگی و مصونیت جامعه از نفوذ فرهنگ اجانب ***** اعتلای آگاهی‌های عمومی در زمینه‌های مختلف و شکوفایی استعدادها و روحیهٔ تحقیق، تتبع و ابتکار در جامعه*****رواج فرهنگ و هنر اسلامی ***** آگاهی جهانیان نسبت‌ به مبانی و مظاهر و اهداف انقلاب اسلامی ***** گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف به‌خصوص مسلمانان و مستضعفان جهان ***** فراهم‌آمدن زمینه‌های وحدت میان مسلمین.}}
افزون‌بر این هدف‌ها، وظیفه‌ها و راهبردهای محتوایی نیز برای این وزارتخانه تعریف شده است.


{{بلی}} سازمان حج و زیارت
====راهبردهای محتوایی وزارت فرهنگ<ref name=''اهداف ووظایف''/>====
# تعمیق و نشر ارزش‌­های انقلاب اسلامی بر پایهٔ مکتب فکری و سیاسی امام راحل و رهبر معظم انقلاب اسلامی
# ترویج و اقامهٔ احکام الهی، نشر و تقویت اخلاق اسلامی و فضائل انسانی بر پایهٔ دین‌­مداری و فرهنگ دینی
# نقد مکاتب الحادی و انحرافی در عرصه­‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی و مبارزه جدی با خرافات و موهومات
# تبیین و تقویت فرهنگ مهدویت و نهضت انتظار و ترویج روح بیداری اسلامی
# تبیین و تاکید بر مؤلفه­‌های هویت ایرانی و اسلامی برپایهٔ میراث تاریخ تمدنی، مشاهیر و مفاخر ایرانی و اسلامی
# تقویت روحیهٔ عزت، افتخار، خودباوری ملی، امیدواری و نشاط فردی و اجتماعی
# تولّی و تبرّی، تعمیق روحیهٔ دشمن­‌شناسی، ترویج فرهنگ ظلم ‌ستیزی و استکبارستیزی
# تبیین و ارائهٔ الگوهای مطلوب حیات طیبهٔ فردی و اجتماعی برپایه معارف و آموزه‌­های قرآن، پیامبر اعظم و اهل‌بیت(ع)
# توجه و تأکید بر نقش بنیان خانواده و خانواده‌­محوری در حیات فرهنگی جامعه و ممانعت از گسست نسل‌ها
# ترویج روحیهٔ سلحشوری، فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت‌‌طلبی و ذلت‌­ناپذیری
# مبارزه با فساد و تبعیض و اصلاح فرهنگ نظام مدیریتی برپایه عدالت­‌خواهی و اهتمام‌ به امر‌به‌معروف و نهی‌از‌منکر
# افزایش و ارتقاء آگاهی­‌های عمومی و فرهنگ عمومی براساس تمدن فرهنگ ایرانی و اسلامی و اهتمام جدی به زبان فارسی
# بازشناسی و بازتولید میراث، سنن و آداب و رسوم ایرانی در مناطق مختلف کشور ایران اسلامی
# ترویج و اشاعهٔ روحیهٔ کار و خلاقیت در راستای فرهنگ مطلوب تلاش و برپایی


{{بلی}} سازمان اوقاف و امور خیریه
====وظایف اساسی وزارت فرهنگ<ref>{{پک||۱۳۷۱|ک= مجموعهٔ قوانین و مقررات وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی|ص=۹تا۱۲}}</ref>====
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جایگاه مسئول اجرای سیاست‌های رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینهٔ فرهنگ عمومی، عهده‌دار وظیفه‌های اساسی زیر است:
# شناساندن مبانی، مظاهر، اهداف انقلاب اسلامی به جهانیان با بهره‌گیری از وسائل و امکانات هنری، سمعی و بصری، کتب، نشریات و‌ برگزاری گردهم‌آیی‌های فرهنگی و سایر اقدامات لازم در داخل و خارج از کشور با همکاری وزارت امور خارجه و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط.
# مطالعه و تحقیق در زمینهٔ تبلیغات رسانه‌های جهانی و کشف روش‌های موردعمل آن‌ها و اتخاذ شیوه‌های مناسب مقابله با آن در صورت لزوم.
# گردآوری و طبقه‌بندی کلیهٔ مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی از قبیل فیلم، کتاب، تصویر و سایر انتشارات مربوط‌‌‌‌ به جمهوری اسلامی ایران و‌ نشر موارد لازم.
# تمرکز و بررسی اخبار و اطلاعات مربوط‌ به پیشرفت برنامه‌ها و فعالیت‌های دستگاه‌های دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی به منظور انتشار‌ آن‌ها.
# اجرای قوانین مربوط‌ به مطبوعات و نشریات و تعیین ضوابط و مقررات مربوطه و تمرکز، توزیع و نشر انواع آگهی‌های دولتی و اجرای آن در‌ داخل و خارج کشور.
# انعقاد قرارداد در زمینهٔ مبادلات فرهنگی، هنری، سینمایی، جهانگردی، خبری، مطبوعاتی و شرکت در جلسات سازمان‌های منطقه‌ای و‌ بین‌المللی در موارد مربوطه با همکاری و هماهنگی وزارت امور خارجه با رعایت قانون اساسی.
# ایجاد، توسعه و ادارهٔ تمامیِ امور نمایندگی‌های فرهنگی ایران در خارج و تعیین نمایندگان فرهنگی و مطبوعاتی و نظارت کامل بر اجرای وظایفی‌ که به عهدهٔ آنان نهاده می‌شود.
# انجام همکاری‌های فرهنگی و ارشادی با مراکز اسلامی و فرهنگی سایر کشورها به‌منظور اشاعهٔ فرهنگ اسلامی.
# ادارهٔ امور حج و اوقاف و امور خیریهٔ در چهارچوب قوانین حج و اوقاف و امور خیریه.
# گردآوری خبرها، گزارش‌ها، مقالات و عکس‌های مربوط‌ به ایران و کشورهای جهان و توزیع آن بین رسانه‌های گروهی کشور و همچنین پخش‌ و انعکاس رویدادهای مختلف کشور و منطقه در زمینهٔ پیشرفت و تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی بین وسائل ارتباط‌جمعی‌ کشورهای جهان.
# ایجاد، توسعهٔ و بهره‌برداری از تأسیسات ایران‌گردی و جهانگردی از هر نوع که مناسب باشد و همچنین تأمین وسائل لازم برای مسافرت‌های‌ فردی، جمعی جهانگردان ایرانی و خارجی در داخل کشور اعم از زمینی، هوایی و دریایی و تأمین خدمات جهانگردی و اقدامات لازم برای ارائه‌ پیشرفت‌های مملکتی و شناساندن تحولات فرهنگی و تمدن و جاذبه‌های جهانگردی ایران.
# تقویت روح تحقیق، تتبع و ابتکار در تمام زمینه‌های فرهنگی و هنر اسلامی و ایرانی از طریق تشویق و حمایت نویسندگان، شعرا، ادبا،‌ هنرمندان و معرفی و بزرگداشت علما، عرفا و شخصیت‌های فرهنگی جهان اسلام و تولید و نشر آثار مربوط‌ به آنان و همچنین پرورش استعدادها و ذوق‌ فرهنگی و هنری افراد.
# تعیین ضوابط اعطای جوائز در زمینه‌های فرهنگی و هنری در چهارچوب آیین‌نامه‌های مربوط.
# ایجاد و توسعه و تجهیز و ادارهٔ کتابخانه‌های عمومی و تأسیسات فرهنگی، هنری و سینمایی وابسته‌ به وزارت فرهنگ‌ و ارشاداسلامی در‌ سراسر کشور.
# صدور اجازهٔ تأسیس، انحلال و نظارت بر فعالیت مؤسسات خبری و نمایندگی‌های خبرگزاری‌ها و رسانه‌های خارجی و صدور اجازهٔ فعالیت‌ برای خبرنگاران خارجی و داخلی در کشور طبق مقررات مربوطه.
# صدور اجازهٔ تأسیس، انحلال و نظارت بر نحوهٔ کار و فعالیت کانون‌های تبلیغاتی، چاپخانه‌ها و مؤسسات تکثیر و مؤسسات وابسته‌ به صنعت‌ چاپ و نظارت بر کیفیت و محتوای آگهی‌ها و کارهای چاپی طبق ضوابط و مقررات قانونی مربوطه.
# صدور اجازهٔ تأسیس، توسعه یا انحلال مؤسسات آزاد آموزش‌های هنری و فرهنگی و سینمایی و نیز انجمن‌های فرهنگی و هنری و تصویب‌ آیین‌نامه‌های مربوط و نظارت بر اجرای آن‌ها طبق ضوابط و مقررات قانونی مربوطه.
# برنامه‌ریزی در جهت ایجاد، اصلاح و یا تکمیل تأسیسات جهانگردی از طریق سرمایه‌گذاری مستقیم و یا اعطای وام به بخش خصوصی و‌ یا مشارکت با آن‌ها و یا با سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها و صدور اجازه و نیز نظارت در تأسیس و اداره واحدهای اقامتی و پذیرایی و دفاتر خدمات‌ مسافرتی، جهانگردی که در حوزهٔ سیاحت و زیارت فعالیت دارند؛ و درجه‌بندی و نرخ‌گذاری این تأسیسات با همکاری سازمان‌های ذی‌ربط.
# نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی، هنری، تبلیغاتی اقلیت‌های دینی و مذهبی شناخته‌شده در قانون اساسی.
# صدور اجازهٔ ورود و خروج آثار سمعی و بصری، آثار هنری، مطبوعات و نشریات و کلیهٔ مواد تبلیغی و فرهنگی مشکوک که تعیین موارد‌ مشکوک از غیر مشکوک طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب هیئت‌وزیران خواهد رسید.
# تهیه و تدوین آیین‌نامه‌ها و ضوابط ناظر بر تشکیل جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های فرهنگی، هنری و مسابقات سینمایی و ادبی در داخل و خارج‌ کشور.
# صدور اجازهٔ تأسیس یا انحلال مراکز، مؤسسات و مجامع فرهنگی، مطبوعاتی، خبری، هنری، سینمایی، سمعی و بصری و مؤسسات‌ انتشاراتی و تبلیغاتی در کشور و نظارت بر فعالیت‌های آن‌ها و همچنین ناشران و کتاب‌فروشان در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوط.
# هدایت و حمایت از فعالیت مراکز و مؤسسات فیلم‌سازی، سناریونویسی، سینماها، کانون‌ها و مراکز نمایش فیلم، عکاسخانه‌ها و تولیدکنندگان‌ نوار سمعی و بصری و صدور اجازهٔ تأسیس و یا انحلال آن‌گونه واحدها و نظارت بر آن‌ها در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوط.
# نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی، هنری، تبلیغاتی خارجیان مقیم ایران با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط.
# تحقیق دربارهٔ اثرات وسائل ارتباط‌جمعی و سنجش میزان تأثیر برنامه‌ها و فعالیت‌های گفتاری، تصویری، مطبوعاتی و خبری و متون چاپ‌شده در افکار عمومی با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط.
# انجام مطالعات و تحقیقات لازم پیرامون مسائل و مبانی فرهنگ عمومی، هنر، سینما، تئاتر و دیگر زمینه‌های هنری مربوط، به‌منظور استفاده‌از نتایج حاصل در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی و هنری و دیگر امور مربوط و نهایتاً بهبود کیفی و کمی امور محوله.
# برنامه‌ریزی فرهنگی و تبلیغی در جهت همکاری بیشتر مردم با دولت و بررسی پیرامون اثرات برنامه‌ها و فعالیت‌های دولت در افکار عمومی و‌ارائه آن به هیئت‌وزیران.
# ایجاد زمینه‌های گسترش فرهنگ انقلاب اسلامی و اشاعهٔ زبان فارسی در کشورهای مختلف جهان با همکاری وزارت امور خارجه و وزارت‌ فرهنگ و آموزش عالی
# تنظیم سیاست‌های کلی فرهنگی، هنری، سینمایی کشور و ارائهٔ آن‌ها به مجلس شورای اسلامی جهت تصویب با رعایت اصل ۷۴ قانون اساسی‌ جمهوری اسلامی ایران.
# تأسیس و ادارهٔ مؤسسات آموزشی لازم به‌منظور آموزش افراد مجرب در رشته‌های مختلف فرهنگ، هنر، ارشاد و جهانگردی و امور مربوط‌ دیگر برحسب مورد با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط.


{{بلی}} سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
===فعالیت‌ها و جهت‌گیری‌ها===
فعالیت‌های وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی که بر مسائل فرهنگی، ادبی و هنری تمرکز دارد عمدتاً توسط معاونت‌ها، مؤسسات و نهادهای وابسته‌ به آن انجام می‌شود. از فعالیت‌های این نهاد وزارتی صدور مجوز و پروانه است برای:{{سخ}}
{{بلی}} برگزاری جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و مسابقات فرهنگی، هنری و سینمایی{{سخ}}
{{بلی}} فعالیت‌های فرهنگی، هنری و تبلیغاتی اقلیت‌های دینی و مذهبی{{سخ}}
{{بلی}} نشر و چاپ کتاب (مکتوب و دیجیتال){{سخ}}
{{بلی}} ورود و خروج آثار سمعی و بصری، آثار هنری، مطبوعات، نشریات و کلیه‌ٔ موارد تبلیغی و فرهنگی و مشکوک{{سخ}}
{{بلی}} فعالیت کانون‌های آگهی و تبلیغاتی{{سخ}}
{{بلی}} انتشار نشریه و خبرگزاری{{سخ}}
{{بلی}} نمایندگی توزیع و فروش نشریات{{سخ}}
{{بلی}} ارائهٔ گواهی ثبت پایگاه‌های اینترنتی ایرانی{{سخ}}
{{بلی}} نویسندگی مطبوعاتی و خبرنگاری{{سخ}}
{{بلی}} چاپ آگهی‌های اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی{{سخ}}
{{بلی}} تأسیس آموزشگاه آزاد روزنامه‌نگاری و گرافیک مطبوعاتی{{سخ}}
{{بلی}} ساخت، مالکیت و نمایش فیلم{{سخ}}
{{بلی}} تأسیس مرکز، مؤسسه، کانون و انجمن فرهنگی و هنری{{سخ}}
{{بلی}} افتتاح و بهره‌بردای از سالن سینما{{سخ}}
{{بلی}} استفاده از تجهیزات ماهواره{{سخ}}
{{بلی}} آموزشگاه سینمایی{{سخ}}
{{بلی}} اجرای برنامه‌های صحنه‌ای موسیقی{{سخ}}
{{بلی}} نصب مجسمه و یادمان و علایم و نشانه‌ها{{سخ}}
{{بلی}} تأسیس نگارخانه‌{{سخ}}
{{بلی}} اجرای نمایش{{سخ}}
{{بلی}} راه‌اندازی و توسعهق دوره‌‌های آموزشی مهارت کاردانش و آزاد{{سخ}}
{{بلی}} فعالیت آموزشگاه آزاد هنرهای تجسمی، موسیقی، نمایشی و سنتی{{سخ}}
{{بلی}} ارائهٔ گواهی ثبت رسانه‌های بر خط اختصاصی{{سخ}}
{{بلی}} فعالیت‌های فرهنگی دیجیتجال{{سخ}}
{{بلی}} توزیع و عرضهٔ‌ کالای شامل آثار دیداری، شنیداری (فروشگاه‌های فیزیکی و اینترنتی){{سخ}}
{{بلی}} صیانت از آثار و پدیدآورندگان فرهنگی{{سخ}}
{{بلی}} حمایت‌های متمرکز فرهنگی


{{بلی}} ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد
====موافقت‌نامه‌های فرهنگی و هنری وزارت فرهنگ====
از دیگر فعالیت‌های این وزارتخانه به‌ویژه در سال‌های اولیهٔ پس از انقلاب اسلامی ایران، امضای موافقت‌نامه فرهنگی با کشورهای آسیای میانه و آفریقا بوده است:
* ۱۳۶۱: امضاء موافقت‌نامهٔ فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت لیبی؛ امضاء موافقت‌نامهٔ فرهنگی و هنری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت الجزایر.
* ۱۳۶۳: امضاء موافقت‌نامهٔ فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت سوریه؛ امضاء موافقت‌نامهٔ همکاری فرهنگی و علمی و فنی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت چین.
* ۱۳۶۵: امضاء موافقت‌نامهٔ فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت تانزانیا.
* ۱۳۶۶: امضاء موافقت‌نامهٔ فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت غنا.


{{بلی}} پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
====قوانین وزارت فرهنگ‌وارشاد‌اسلامی====
این وزارتخانه دارای قوانین فراوانی است که طی‌ سال‌های مختلف به‌ تصویب رسیده است. مهم‌ترین این قوانین شامل موارد زیر است:
* قانون تأسیس کتابخانهٔ عمومی در تمام شهرها
* قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان
* قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی
* قانون توسعهٔ صنعت ایران‌گردی و جهانگردی


{{بلی}} سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی
====عضویت وزارت فرهنگ و ارشاد در اساسنامهٔ مجامع بین‌المللی====
* اساسنامهٔ‌ مرکز ملی تآتر در ایران وابسته‌ به کمیسیون ملی یونسکو و انیستیوی بین‌المللی تآتر
* اساسنامهٔ‌ انجمن ملی هنرهای تجسمی
* طرح اساسنامهٔ‌ کمیتهٔ‌ ملی موسیقی
* اساسنامهٔ کمیسیون جنوب آسیا
* اساسنامهٔ سازمان جهانی جهانگردی


{{بلی}} نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور
===رویدادهای تحت پوشش===
جشنوارهٔ فیلم فجر، برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب، جایزهٔ‌ کتابِ سال، [[جایزه ادبی جلال‌ آل‌احمد]]، [[جشنواره بین‌المللی شعر فجر]]، [[جایزه ادبی پروین اعتصامی]] بخشی از رویدادهایی است که توسط معاونت‌ها، مؤسسه‌ها و نهادهای مرتبط‌با وزارتخانه برگزار می‌شوند.


{{بلی}} انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
===افراد برجسته‌ای که عهده‌دار بخش‌های مختلف نهاد در دوره‌های مختلف بوده‌اند و ویژگی‌های هر دوره===
====وزیران فرهنگ پیش از انقلاب====
۹۳ وزیر در عرصهٔ فرهنگی کشور پیش از انقلاب اسلامی سکان‌دار امر امور فرهنگی در وزارتخانه‌های «معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه»، «فرهنگ»، «فرهنگ و هنر» و «اطلاعات و جهانگردی» بودند. همچنین به‌دلیل انشعاب این وزارتخانه‌ها از وزارت علوم، نام وزیران این وزارتخانه نیز آورده می‌شود.<ref name=''وزرای پیشین''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص= ۲۱۵تا۲۱۹}}</ref>
* '''۱۳۳۹تا۱۲۵۹''': علی‌قلی‌خان اعتضادالسلطنه، وزارت علوم.
* '''۱۲۶۰تا۱۲۷۵''': علی‌قلی‌خان مخبرالدوله، وزارت علوم.
* '''۱۲۸۴تا ۱۲۸۶''': میرزا سیدمحمودخان علاءالملک؛‌ مهدی قلی‌خان مخبرالسلطنه‌ هدایت؛ جعفر قلی‌خان نیرالملک؛ مرتضی قلی‌خان صنیع‌الدوله، وزارت علوم.
* '''۱۲۸۶تا۱۲۸۷''': مهدی قلی‌خان مخبرالسلطنه‌ هدایت؛‌ میرزا حسن‌خان مشیرالدوله؛ میرزا نظام‌الدین مهندس‌الممالک؛ وزارت معارف و اوقاف.
* '''۱۲۸۸تا۱۲۹۰''': مرتضی قلی‌خان صنیع‌الدوله؛ علاءالسلطنه؛ میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی)؛ میرزا محمدعلی‌خان علاءالسلطنه؛ میرزا حسن‌خان مشیرالدوله، وزار معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
* '''۱۲۹۱''': میرزا محمد‌علی‌خان علاءالسلطنه؛ میرزا حسن‌خان مشیرالدوله،وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
* '''۱۲۹۲''': میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی) وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
* '''۱۲۹۳''': میرزا نظام‌الدین مهندس‌الممالک؛ میرزا محمدعلی‌خان علاءالسلطنه، معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
* '''۱۲۹۴تا۱۲۹۶''': میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک؛ اسدالله میرزای شهاب‌الدوله؛ مرتضی‌خان ممتازالملک؛ میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی)؛ میرزا حسن‌خان وثوق‌الدوله؛ میرزا حسین‌خان مؤتمن‌الملک، وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
* '''۱۲۹۷تا۱۲۲۹''': مرتضی‌خان ممتازالملک؛ میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی)؛ میرزا احمد‌خان نصیرالدوله بدر؛ میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی)؛ حاج‌میرزا عبدالحسین وحیدالملک شیبانی؛ اسماعیل امین‌الملک مرزبان، وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
* '''۱۲۲۹تا۱۳۰۲''': ‌رضا قلی‌خان نیرالملک؛ میرزا اسماعیل‌خان ممتازالدوله؛ امیر اعلم؛ رضا قلی‌خان نیرالملک؛ میرزا حسن‌خان محتشم‌السلطنه؛ محمد حسن‌خان حکیم‌الدوله؛ سلیمان میرزا محسن، وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
* '''۱۳۰۳تا۱۳۰۶''': میرزا صادق‌خان مستشارالدوله؛ میرزا نظام‌الدین‌خان مشارالدوله؛ سیدمهدی‌ عمادالسلطنه مشیر فاطمی؛ یوسف مشار اعظم؛ میرزا احمد‌خان نصیرالدوله بدر؛ سیدمحمد تدین، معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
* '''۱۳۰۷تا۱۳۱۲''':‌ یحیی‌خان اعتماد‌الدوله قراگزلو؛ احمد عمادالملک محسنی؛ وزارت اوقاف و صنایع مستظرفه.
* '''۱۳۱۲تا۱۳۱۷''': '''علی‌اصغر حکمت،''' معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
* '''۱۳۱۷تا۱۳۲۷''': اسماعیل مرآت؛ '''عیسی صدیق'''؛ سیدمحمد تدین؛ مصطفی عدل؛ '''علی‌اکبر سیاسی'''؛ علی ریاضی؛ '''قاسم غنی'''؛ باقر کاظمی، وزارت فرهنگ.
* '''۱۳۲۳تا۱۳۲۵''': عیسی صدیق؛ غلام‌حسین رهنما؛ [[محمدتقی بهار]]؛ فریدون کشاورز؛ وزارت فرهنگ.
* '''۱۳۲۵تا۱۳۲۷''': سیدعلی شایگان؛ '''عیسی صدیق'''؛ '''علی‌اکبر سیاسی'''؛ '''منوچهر اقبال'''؛ محمد سجادی، وزارت فرهنگ.
* '''۱۳۲۷تا۱۳۳۱''': عبدالحمید اعظم زنگنه؛ مسعود کیهان؛ شمس‌الدین جزایری؛ حبیب‌الله آموزگار؛ کریم سنجابی؛ '''محمود حسابی'''، وزارت فرهنگ.
* '''۱۳۳۱تا۱۳۴۱''': محمد‌مهدی آذر؛ رضا جعفری؛ محمود مهران؛ جهان‌شاه صالح؛ محمد درخشش، وزارت فرهنگ.
* '''۱۳۴۱تا۱۳۵۳''':‌ [[پرویز ناتل خانلری]]؛ عبدالعلی جهان‌شاهی، وزارت فرهنگ.
* '''۱۳۴۳تا۱۳۵۷''': مهرداد پهلبد، وزارت فرهنگ و هنر.
* '''۱۳۴۲تا۱۳۵۳''': نصرت‌الله معینیان، حسن پاک‌روان؛ جواد منصور؛ عباس مستمند شیرازی (هوشنگ انصاری)؛  سام، وزارت اطلاعات.
* '''۱۳۵۳تا۱۳۵۷''': غلام‌‌رضا کیان‌پور؛ کریم پاشا بهادری؛ داریوش همایون؛ محمدرضا عاملی تهرانی؛ ابوالحسن سعادتمند؛ سیروس آموزگار، وزارت اطلاعات و جهانگردی.


{{بلی}} بنیاد بین‌المللی فرهنگی و هنری امام رضا(ع)
====وزیران فرهنگ پس از انقلاب====
=====سیدرضا صالحی‌امیری از ۱۳۹۵تا۱۳۹۶=====
[[پرونده:Amiri.jpg|60px|راست]] متولد سال۱۳۴۰ در بابل. فوق‌لیسانس رشته‌ٔ علوم‌سیاسی و دکتری مدیریت دولتی دارد.
ریاست کمیتهٔ اجتماعی شورای عالی امنیت ملی، معاونت پژوهش‌های فرهنگی استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاونت بررسی‌های راهبردی وزارت اطلاعات، سرپرستی وزارت ورزش و جوانان و ریاست سازمان اسناد و کتابخانه ملی از سوابق اجرایی اوست. صالحی‌امیری معاون فرهنگی ستاد انتخاباتی حسن روحانی نیز بود.<ref name=''صالحی امیری''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.farhang.gov.ir/fa/salehi|عنوان= سوابق اجرایی و علمی صالحی‌امیری}}</ref>{{سخ}}
حسن روحانی، مرداد۱۳۹۲ صالحی‌امیری را در سِمت «سرپرست وزارت ورزش و جوانان ایران» منصوب و در ۲۷مهر همان سال در پست وزیر پیشنهادی «وزارت ورزش و جوانان» به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد؛ اما نتوانست رأی لازم را برای ورود به کابینهٔ‌ روحانی به دست آورد. تااینکه در آبان۱۳۹۵ سرانجام در پست وزیر فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی، وارد کابینه شد. او پس از ۹ماه فعالیت، سکان هدایت این وزراتخانه را به «سیدعباس صالحی‌» سپرد.<ref name=''خداحافظی وزیر''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.irna.ir/news/82637836/%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%B8%DB%8C-%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF|عنوان= خداحافظی صالحی امیری از وزارت ارشاد}}</ref>{{سخ}}
وزیر فرهنگ سابق، صاحب کتاب‌ها و مقالات فراوانی در حوزهٔ فرهنگی است. «مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی»، «فرهنگ و مدیریت سازمان‌های فرهنگی»، «مبانی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی»، «دیپلماسی فرهنگی»، «آسیب‌شناسی فرهنگی در ایران»، «الگوی ارتقای سرمایه فرهنگی در ایران»،‌ «مدیریت منازعات قومی در ایران»، «دانستنی‌های یک رایزن فرهنگی» از نمونه کتاب‌های تألیفی صالحی است.<ref name=''صالحی امیری''/>{{سخ}}
برخی از سوابق علمی او<ref name=''صالحی امیری''/>:
* دانشیاری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
* مدیریت گروه «مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی» دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
* تأسیس انجمن علمی مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی ایران و عهده‌داری مدیریت آن
* مدیرمسئولی فصلنامهٔ (مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی)
* عضویت در شورای طرح و برنامهٔ مؤسسه فرهنگی «هدایت»،
* عضویت در شورای سردبیری فصلنامهٔ علمی‌پژوهشی راهبرد مرکز تحقیقات استراتژیک.


{{بلی}} صندوق اعتباری هنر
=====علی جنتی؛ از ۱۳۹۲تا۱۳۹۵=====
[[پرونده:Ali. Jannati.jpg|60px|راست]]متولد ۱۳۲۸ش و فرزند آیت‌الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان است. وی تحصیلات حوزوی دارد و کار اجرایی را از سال۱۳۵۹ش آغاز کرد.
جنتی در ۱۳۵۴ش که تحت تعقیب ساواک در دورهٔ پهلوی بود، با مشورت شهید «سیدمحمد بهشتی» و آیت‌الله «هاشمی رفسنجانی» به خارج از کشور رفت و مدتی در کشورهای سوریه و لبنان مقیم شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در آغاز سال۱۳۵۹ با سِمت مدیر صداوسیمای جمهوری اسلامی مرکز اهواز منصوب شد که همزمان بود با آغاز جنگ تحمیلی. عضویت در شورای سرپرستی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در سال۱۳۶۰، استانداری خوزستان در سال۱۳۶۳، استانداری خراسان در ۱۳۶۸، معاونت بین‌الملل وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی از سال۱۳۷۱ تا ۱۳۷۷ از سوابق اجرایی او بوده است. وی همچنین از سال۷۷ تا پایان دورهٔ ریاست‌جمهوری خاتمی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در کویت بود. مسئولیت مشاورهٔ وزیر امور خارجه و معاونت سیاسی وزارت کشور در سال۱۳۸۴ نیز از دیگر فعالیت‌های سیاسی این دیپلمات ایرانی به‌شمار می‌رود.<ref name=''علی جنتی''>{{یادکرد وب|نشانی=
https://www.hamshahrionline.ir/news/227167/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C-%DB%B1%DB%B3%DB%B2%DB%B8|عنوان= زندگی‌نامه علی جنتی}}</ref><ref name=''دیپلمات ایرانی''>{{یادکرد وب|نشانی=
https://www.farhang.gov.ir/fa/janati|عنوان= علی جنتی کیست؟}}</ref>{{سخ}}
جنتی در سال۸۵ بار دیگر در سِمت سفیر ایران در کویت تعیین شد که این دوره هم تا سال۸۹ ادامه یافت. در همین سال به‌درخواست «حسن روحانی» رئیس‌‌جمهور وقت مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، با پست پژوهشگر سیاست خارجی در این مرکز مشغول به کار شد. تألیف و ترجمهٔ کتاب‌های متعدد در حوزهٔ سیاست خارجی و ارائهٔ مقالات متعدد در نشریات و شرکت در کنفرانس‌های علمی نیز در سوابق علمی جنتی دیده‌ می‌شود.<ref name=''دیپلمات ایرانی''/>{{سخ}}
جنتی مرداد سال۱۳۹۲ش برای تصدی وزارتخانه ارشاد به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و با کسب اکثریت آرا توانست از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد بگیرد. او در در ۲۷مهر۱۳۹۵ از سمت خود استعفا داد.<ref name=''علی جنتی''/>


{{بلی}} مؤسسه کمک به توسعه فرهنگ و هنر
=====سیدمحمد حسینی؛ از ۱۳۸۸تا ۱۳۹۲=====
[[پرونده:Hoseyni.jpg|60px|راست]] متولد ۱۳۴۰ش در رفسنجان است. دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی از دانشگاه تهران دارد. مدتی رایزن فرهنگی ایران در کنیا بود. در انتخابات مجلس پنجم از سوی مردم رفسنجان به مجلس شورای اسلامی راه یافت. معاونت سازمان صداوسیما، مدیر عاملی «انتشارات سروش»، ریاست هیئت‌مدیرهٔ «انتشارات علمی و فرهنگی»، مشاورهٔ پارلمانی رئیس سازمان «فرهنگ و ارتباطات اسلامی»، مدیر‌مسئولی نشریات «سروش هفتگی»، «جوان و بانوان» و «سروش اندیشه» بخشی از کارنامهٔ اجرایی اوست. حسینی در شهریور۱۳۸۸ به سِمت وزیر فرهنگ انتخاب شد.<ref name=''زندگی‌نامه''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۲۲۶}}</ref>


{{بلی}} مرکز پژوهشی میراث مکتوب
=====محمدحسین صفارهرندی از ۱۳۸۴تا۱۳۸۸=====
[[پرونده:Saffar harandi.jpg|60px|راست]] به‌سال۱۳۳۲ش در خانواده‌ای مذهبی دیده گشود. دارای لیسانس مهندسی راه‌ و ساختمان از دانشگاه «علم و صنعت» است. دورهٔ دکتری را در رشتهٔ‌ «مدیریت استراتژیک» سپری کرد. عضویت در هیئت‌تحریریهٔ نشریهٔ «رویداد و تحلیل» متعلق‌ به دفتر سیاسی سپاه، جانشینی فرماندهی سپاه، جانشینی دفتر سیاسی سپاه، عضویت در «شورای تعیین خط‌مشی خبرگزاری جمهوری اسلامی، عضویت در هیئت‌تحریریه و شورای سردبیری روزنامهٔ «کیهان» از سال۱۳۷۳تا۱۳۸۴ در فعالیت‌های اجرایی اوست. او در دوران ریاست‌جمهوری «محمود احمدی‌نژاد» در پست وزیر ارشاد انتخاب شد.<ref name=''سرگذشت''/>


{{بلی}} شورای امر به معروف و نهی از منکر
=====احمد مسجدجامعی؛ از ۱۳۷۹تا۱۳۸۴=====
[[پرونده:Ahmad Masjed Jamei.jpg|60px|راست]] اهل مشهد و در سال۱۳۳۵ متولد شده است. لیسانس جغرافیای انسانی از دانشگاه تهران دارد. در ۱۳۶۰ش عهده‌دار معاونت پرورشی «وزارت آموزش و پرورش» و در سال ۱۳۶۶ش معاون فرهنگی مؤسسه «انتشارات امیر کبیر» شد. در ۱۳۶۸ نیز مسئولیت دفتر طرح‌ و‌ برنامه‌ریزی «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی» و پس از آن، معاونت امور فرهنگی و معاونت پژوهشی این وزارتخانه را به عهده داشت. او در ۱۳۷۹ در سِمت وزیر فرهنگ فعالیت‌ خود را شروع کرد.<ref name=''سرگذشت''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۲۲۵}}</ref>


{{بلی}} شورای اقامه نماز
=====سیدعطاالله مهاجرانی؛ از ۱۳۷۶تا۱۳۷۹=====
[[پرونده:سید+عباس+صالحی.jpg|220px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''وزیرِ اهلِ «گفت‌وگو» و «کتاب»''']]
[[پرونده:Ataollah Mohajerani.jpg|60px|راست]] سال۱۳۳۳ش در روستای مهاجران اراک چشم گشود. دانش‌آموخته دکتری رشتهٔ‌ تاریخ است. در سال۱۳۶۳ش رایزن فرهنگی ایران در پاکستان شد. در سال۱۳۶۸ش معاون حقوقی دولت «هاشمی رفسنجانی» و در سال۱۳۷۶ش وزیر فرهنگ‌ ارشاد دولت خاتمی بود. او در سال۱۳۷۹ش از سمت خود استعفا داد.<ref name=''کتاب چاپی''/>
===ریاست فعلی===
«سیدعباس صالحی شریعتی» وزیر کنونی وزارتخانه فرهنگ‌وارشاداسلامی است. او در مرداد۱۳۹۶ش، از سوی «حسن روحانی» برای تصدی این پست در دولت دوازدهم به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و توانست از مجلس رأی اعتماد بگیرد.


صالحی برآمده از دیارِ فرهنگ و ادب، خراسان است که در سال١٣٤٣ش در مشهد به‌ دنیا آمد. پدرش مرحوم «سیدحسن صالحی» از علمای‌ بنام خراسان بود. سکان‌دار وزات فرهنگ، دکتری فلسفه دارد و دانش آموختهٔ علوم حوزوی است. در سال۱۳۵۱ بود که برای فراگیری علوم دینی وارد حوزه علمیهٔ مشهد شد. سال۱۳۶۰ نیز به حوزه علمیهٔ قم رفت و تا سال۱۳۶۸ دروس خارج را در آن‌جا گذراند. سپس به مشهد بازگشت و ادامه درس خارج را نزد علمای مشهد سپری‌ کرد.<ref name=''بیوگرافی''>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.farhang.gov.ir/fa/abbassalehi|عنوان= دربارهٔ وزیر فرهنگ‌وارشاداسلامی}}</ref>
=====مصطفی میرسلیم؛ از ۱۳۷۲تا۱۳۷۶=====
[[پرونده:Mirsalim.jpg|60px|راست]] متولد ۱۳۲۶ش در تهران است. دانش‌آموختهٔ فوق‌لیسانس در رشتهٔ مهندسی مکانیک از دانشگاه پواتیه فرانسه است. او مدتی عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی بود و در سال۱۳۵۸ش به‌ معاونت سیاسی اجتماعی «وزارت کشور» برگزیده شد. سرپرستی شهربانی کشور، سرپرستی «بنیاد امور جنگ‌زدگان» و قائم‌مقامی «وزارت کشور» از نمونه مسئولیت‌های او بوده است. میرسلیم از ۱۳۷۲تا۱۳۷۶ش وزیر ارشاد بود. او از سال۱۳۷۵ش با حکم مقام معظم رهبری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است.<ref name=''کتاب چاپی''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۲۲۴}}</ref>


<span style="color:darkred{{{1|}}};background:#F99{{{2|}}}">''' فعالیت‌‌های مطبوعاتی وی:'''</span><noinclude>
=====علی لاریجانی؛ از ۱۳۷۰تا۱۳۷۲=====
[[پرونده:Larijani.jpg|60px|راست]] لاریجانی فرزند مرحوم آیت‌الله حاج‌میرزا هاشم آملی از مراجع تقلید و در سال۱۳۳۶ش متولد شده است. دانش‌آموختهٔ‌ مقطع لیسانسش در رشتهٔ ریاضیات و علوم کامپیوتر از دانشگاه صنعتی شریف است. فوق‌لیسانس و دکتری خود در رشتهٔ فلسفهٔ غرب را در دانشگاه تهران گذراند. مدیریت برون‌مرزی واحد مرکزی خبر صداوسیما، معاونت وزارتخانه‌های کارواموراجتماعی و پست‌وتلگراف‌وتلفن و همچنین جانشینی ستاد کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بین مسئولیت‌های او بوده است. در ۱۳۷۰ش پس از استعفای خاتمی، عهده‌دار وزارت ارشاد شد. پس از آن، از ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۳ ریاست سازمان صداوسیما را برعهده گرفت. لاریجانی از سال۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ دبیر شورای عالی امنیت ملی بود. وی در انتخابات مجلس هشتم به نمایندگی از مردم قم وارد مجلس شد و با رأی نمایندگان، رئیس مجلس شورای اسلامی شد.<ref name=''فرهنگ''/>


نوشتن را از سال۱۳۶۱ به‌طور جدی در مطبوعات آغاز کرد و نخست، در مجلهٔ «حوزه» قلم زد. در سال‌‏های۱۳۶۵تا۱۳۶۷ سردبیر مجله «حوزه» بود. سال‏‌های۱۳۷۳تا۱۳۷۶ نیز مسئولیت «دفتر تبلیغات اسلامی خراسان» را به‌عهده داشت. از سال۱۳۷۶ تاکنون در سه دورهٔ متوالی عضو هیأت‌مدیره «دفتر تبلیغات اسلامی» و سپس عضو هیئت‌امنای آن است. از ۱۳۷۶ به‌عنوان مدیرمسئول نشریهٔ «پژوهش‌‏های قرآنی» به فعالیت مطبوعاتی خود ادامه داد. همان سال، عضو هیأت‌تحریریه نشریات «فقه اهل‌بیت» نیز بود. در سال۱۳۷۸ مدیرمسئول و سردبیر نشریهٔ «پگاه» شد. وزیر فرهنگ، مؤسس سایت «دین‌آنلاین» نیز بوده‌ ‏است. <ref name=''گفت‌وگو''>{{یادکرد وب|نشانی= http://sazandeginews.com/News/6301|عنوان= گفت‌وگوی روزنامهٔ سازندگی با صالحی }}</ref>
=====سیدمحمد خاتمی؛ از ۱۳۶۱تا۱۳۷۰=====
[[پرونده:Salehi.jpg|220px|thumb|بندانگشتی|چپ|<center>'''یاور جدی انجمن‌های ادبی''']]
[[پرونده:Khatami.jpg|60px|راست]] سال۱۳۲۲ش در اردکان یزد به‌‌دنیا آمد. پدرش روح‌الله خاتمی از روحانیون مبارز و مردمی بود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌اش در اردکان سپری شد. سپس به حوزهٔ علمیهٔ قم رفت و پس از آن برای تحصیل در رشتهٔ فلسفه به دانشکدهٔ ادبیات اصفهان راه یافت. خاتمی در سال۱۳۵۷ در سِمت نمایندهٔ مردم اردکان و میبد وارد مجلس شد و در سال۱۳۶۰ به‌فرمان [[روح‌الله موسوی خمینی]]، سرپرستی مؤسسهٔ مطبوعاتی
<span style="color:DarkBlue{{{1|}}};background:lime{{{2|}}}">'''از جمله سوابق اجرایی وی:<ref name=''بیوگرافی''/>'''
کیهان را به‌عهده گرفت. او سال۱۳۶۱ سکان‌ وزارت ارشاد را در کابینهٔ «میرحسین موسوی» به‌دست گرفت و در کابینهٔ «هاشمی رفسنجانی» نیز همچنان وزیر بود تااینکه سال۱۳۷۰ش از پست وزراتی خود استعفا داد و ریاست کتابخانهٔ ملی ایران را پذیرفت. خاتمی در سال۱۳۷۶ش نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد و پس از کسب اکثریت آراء در دو دورهٔ متوالی رئیس‌جمهوری ایران بود.<ref name=''فرهنگ''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۲۲۳}}</ref>
*عضو هیأت‌مدیره‌ و هیأت‌امنای «دفتر تبلیغات اسلامی» از سال۱۳۷۶ تاکنون (۵دوره)


*عضویت در شورای «مهندسی فرهنگی» (شورای عالی انقلاب فرهنگی) از ۱۳۸۵تا۱۳۸۷
=====عبدالمجید معادی‌خواه؛ ۱۳۶۱=====
[[پرونده:Moadekhah.jpg|60px|راست]] سال۱۳۲۶ در قم زاده شد. او سومین وزیر ارشاد اسلامی در کابینهٔ «محمدجواد باهنر» بود که تنها شش ماه در این پست ماند.{{سخ}}
نمایندگی مردم تهران در نخستین دورهٔ مجلس شورای اسلامی و تصدی مدیریت «بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران» در شمار مسئولیت‌های مهم اوست.<ref name=''وزیران ارشاد''/> باهنر پیگیری مسائل فرهنگی و هنری را در وزارت ارشاد مطرح کرد و با حمایت از سینما، ابداع اصطلاح «دهه فجر» و برپایی جشنواره‌های هنری، جایگاه وزارت فرهنگ را ارتقا بخشید.<ref name=''تعطیلی ارشاد''/>


*عضو حقیقی «شورای فرهنگ عمومی» و مدیرمسئول و سردبیر برخی از نشریات علمی و فرهنگی کشور
=====عباس دوزدوزانی؛ از ۱۳۵۹تا۱۳۶۰=====
[[پرونده:Dozdoozani.jpg|60px|راست]] دومین وزیر ارشاد در دولت مؤقت «مهدی بازرگان» و کابینهٔ «محمد‌علی رجایی» بود. او در سال۱۳۲۱ش در تبریز زاده شد. دوزدوزانی چندی وزیر ارشاد ملی بود.<ref name=''وزیران ارشاد''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ص=۲۲۲}}</ref> او را از پایه‌گذاران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز می‌دانند. در دورهٔ وزارتش در سال۱۳۵۹ «وزارت ارشاد» مدتی تعطیل شد. دوزدوزانی همچنین دو دوره نمایندۀ «مجلس شورای اسلامی» از تبریز و تهران و عضو اولین دوره شورای شهر تهران بود. او در سال‌های آخر عمر و حتی بعد از شورای اول فعالیت خاص سیاسی نداشت. دومین وزیر ارشاد جمهوری اسلامی، ۷مرداد۱۳۹۷ در سن۷۷ سالگی درگذشت.<ref name=''تعطیلی ارشاد''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.isna.ir/news/97050804349/%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%84-%DA%A9%D8%B1%D8%AF|عنوان= دوزدوزانی؛ وزیری که وزارت ارشاد را تعطیل کرد!}}</ref>
=====ناصر میناچی؛ از ۱۳۵۸تا۱۳۵۹=====
[[پرونده:Minachi.jpg|60px|راست]] متولد سال۱۳۱۰ش در تهران و دانش‌آموختهٔ رشتهٔ‌ حقوق بود. از همراهان نزدیک «علی شریعتی» و از مؤسسان حسینیهٔ ارشاد به‌شمار می‌رفت. نیز از افرادی بود که در تهیهٔ پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی نقش داشت. میناچی در دولت مؤقت مهدی بازرگان به سمت وزیر «تبلیغات و جهانگردی» انتخاب شد و در دورهٔ او نام این وزارتخانه به وزارت «ارشاد ملی» تغییر یافت. با این حال، در زمان میناچی،‌ امور فرهنگی و هنری زیر نظر وزارت آموزش عالی اداره می‌شد. او تا زمان نخست‌وزیری «محمدعلی رجایی» در پست وزیر بر سر کار بود. میناچی در ۸۲سالگی در تهران درگذشت.<ref>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.bbc.com/persian/arts/2014/01/140125_l41_ershad_minachi_dies|عنوان= ناصر میناچی که بود؟}}</ref>


*معاون فرهنگی وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی
==از میان یادها==
===از حسینیهٔ ارشاد تا وزارت ارشاد===
«ناصر میناچی» نخستین وزیر فرهنگ کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود. او یکی از بنیادگذاران «حسینیهٔ ارشاد» و از همراهان «علی شریعتی» بود که در دولت مؤقت «مهدی بازرگان»، عهده‌دار سمت «وزارت تبلیغات و جهانگردی» شد. میناچی بعد از مدتی به‌سبب علاقه‌ای که به نام «ارشاد» داشت،
نام وزارتخانهٔ تحت مدیریتش را وزارت «ارشاد ملی» گذاشت. اگرچه در آن‌سال‌ها این وزارتخانه، متصدی امور فرهنگی و هنری کشور نبود؛ بلکه «وزارت فرهنگ و هنر» با ادغام در «وزارت علوم و آموزش عالی» به «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» تبدیل شده بود. اما بعدها باوجود ایجاد تغییر در حوزهٔ کاری وزارتخانه‌ٔ ارشاد و افزوده‌شدن امور فرهنگی و هنری به آن، عنوان ارشاد در نام این وزارتخانه ماند و بعدتر در سال۱۳۶۵ شد «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی».<ref>{{یادکرد وب|نشانی= https://aftabnews.ir/fa/news/242321/%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF|عنوان= وزارت «فرهنگ» یا «ارشاد»؟}}</ref>


<span style="color:darkmagenta{{{1|}}};background:#B0E0E6{{{2|}}}">'''چکیده‌ای از عملکرد وی:'''</span><noinclude>
===چرا وزارت ارشاد تعطیل شد؟===
تازه جنگ عراق علیه ایران شروع شده بود که «عباس دوزدوزانی» دومین وزیر ارشاد ملی، از تعطیلی وزارت ارشاد خبر داد! دوزدوزانی در یک مصاحبهٔ مطبوعاتی اعلام کرد که وزارت ارشاد ملی تا اطلاع ثانوی تعطیل شد. به‌گفتهٔ او این تعطیلی برای تجدید سازمان و تصفیهٔ افراد در این وزارتخانه بود و شامل مراکز و دفاتر وزارتخانه در شهرستان‌ها نیز می‌شد و فقط بعضی از قسمت‌های وزارتخانه‌ها می‌توانست به کار خود ادامه دهد. او درباره تعطیلی وزارت ارشاد خطاب به کارکنانش گفت: «متأسفانه اکثر شما کارمندان، کسانی هستید که کارمند سانسور زمان طاغوت بودید؛ در حالی که ما می‌خواهیم «وزارت ارشاد ملی» را هم وزارت ارشاد اسلامی کنیم.»<ref name=''تعطیلی ارشاد''/>


صالحی در دولت اول حسن روحانی معاون امور فرهنگی «وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی» بود. معتقد است که باید اصلِ «شفافیت» در کار حفظ شود.<ref name=''بیوگرافی''/> بخشی از عملکرد صالحی از نظر گذرانده می‌شود: 
===از وزارت ارشاد ملی تا وزارت ارشاد اسلامی===
*تعامل با اصحاب فرهنگ و نشر و  مشارکت هرچه‌بیشتر تشکل‌های مدنی نشر در اجرای مناسبت‌های فرهنگی از جمله مشارکت‌دهی آنان در سیاست‌گذاری و واگذاری امور اجرایی «نمایشگاه کتاب تهران».
عباس دوزددوزانی دومین وزیر ارشاد که سعی داشت همه آنچه مربوط دورهٔ پهلوی دوم می‌شود را حذف کند، ضمن تعطیلی وزارت ارشاد با هدف پاکسازی سازمانی آن، دستور دارد که در سال۱۳۵۹ نام «وزارت ارشاد ملی» به «وزارت ارشاد اسلامی» تغییر کند.<ref name=''وزیران ارشاد''/>
*انتشار اسناد و مدارک هزینه‌های خرج‌شده از سوی این معاونت و اعلام عمومی مصوبات هیأت خریدِ کتاب در راستای حفظ اصلِ شفافیت.
*ارتباط نزدیک با اهالی قلم و ناشران و شنیدن انتقادات، مشکلات و پیشنهادهای آنان.
* دیدارهای دوره‌ای در کتاب‌فروشی‌ها. همین مسئله باعث شد که نزدیک به ٤٠٠ ناشر فعال و شناخته‌شده برای تداوم حضور وی در وزارت فرهنگ‌و‌ارشاد اسلامی نامه بنویسند.
*ارتباط نزدیک با اهالی و فعالان رسانه و خبرنگاران.
===از دیروز تا امروز===
اصلِ تغییر و تحول در امور انسانی امری ناگزیر است. تشکیلات و نهادهای وابسته‌ به فرهنگ نیز از این قاعده مستثنی نیست. با نگاهی به تاریخچه و پیشینهٔ این حوزه در طول روزگار اخیر، به دگرگونی‌های روی‌داده در ساختارها و تشکیلاتِ حوزه فرهنگی کشور پی می‌بریم.
====سیر تحول ساختاری حوزه فرهنگ پیش از انقلاب====
=====وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه=====
در سال۱۲۵۷ش، ناصرالدین شاه قاجار با پی‌ریزی شش وزارتخانه به‌ نام‌های «وزارت امور خارجه»، «وزارت امور داخله»، «وزارت وظايف و علوم»، «وزارت جنگ»، «وزارت عدليه» و «وزارت ماليه» به امور مملکت می‌پردازد. در سال۱۲۵۹-۱۲۶۰ش، «وزارت وظایف و علوم» به «وزارت علوم» تغییر نام می‌دهد و تا سال‌ها نهادی برای عهده‌داری امور فرهنگی در ساختار و تشکیلات وزراتیِ عهد قاجار نمی‌بینیم.<ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر|ص=۴۱}}</ref>


چندی بعد، «وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» در سال۱۲۸۹ش از دل سه وزارتخانهٔ «وزارت وظايف، اوقاف و پست»، «وزارت علوم، تلگراف و معادن» و «وزارت انطباعات و دارالترجمه» پا به عرصه می‌گذارد که این خود، مقدمهٔ شکل‌گیری «وزارت فرهنگ» در سال‌های آتی می‌شود.<ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر|ص=۴۴}}</ref>
=== حتی یک نفر هم نپرسید!===
=====وزارت فرهنگ=====
معادی‌خواه سومین وزیر فرهنگ پس از انقلاب، در مصاحبه‌ای تعریف می‌کند که شورای انقلاب فرهنگی، وزارتخانهٔ «فرهنگ و هنر» را به‌ غلط به زیر مجموعه وزارت علوم برد. یکی از بحث‌هایی که با «محمدجواد باهنر» داشت، این بود که این اشتباه باید تصحیح شود و بخش فرهنگ و هنر به وزارت ارشاد برگردد. او پس از اینکه وزیر شد، معتقد بود که وجه غالب «وزارت ارشاد اسلامی»، '''فرهنگ''' است و ابزار اساسی‌اش هم مسائل مختلف و مرتبط با فرهنگ و هنر. در ادامه می‌گوید: «روی برنامه‌ای که من به مجلس دادم، نوشتم '''«وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی»'''. وظایفی را هم در این برنامه برای وزارت ارشاد تعریف کردم که ربطی به وزارت ارشاد وقت با آن ساختاری که گفتم، نداشت. معادی‌خواه در برنامه‌اش از سینما صحبت کرد و در مورد هنر نیز مسائلی را طرح کرد. '''«خیلی جالب بود که یکی از نمایندگان مجلس از من نپرسید که چرا شما اسم این وزارتخانه را تغییر داده‌اید و به‌جای وزارت ارشاد وقت نوشته‌اید، «وزارت فرهنگ‌و‌ارشاد اسلامی. درواقع بنده عملاً این ادغام را قانونی کردم و تأیید آن را تلویحاً از مجلس گرفتم»'''. وقتی مجلس به آن کابینه و وزیر ارشاد رأی داد یعنی این برنامه را هم تأیید کرده است. این روحانیِ اهل فرهنگ و هنر می‌گوید: هیچ‌کدام از نماینده‌ها از من نپرسیدند که سینما مربوط به شما نیست و به وزارت علوم ارتباط دارد. حتی وزارت علوم هم که در آن زمان متولی فرهنگ بود، به این مسئله شکایتی نکرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.khabaronline.ir/news/309963/%D9%85%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-33-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D9%88-%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%AD%D8%AC%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%DB%8C%D8%AF|عنوان= ماجراهای وزارت ارشاد}}</ref>
نامش در سال۱۳۱۷ش می‌شود «وزارت فرهنگ». مدتی بعد، مدیریت امور هنری نیز به «وزارت فرهنگ» سپرده می‌‌شود. در همین‌ راستا «اداره هنرهای زیبا» در سال۱۳۲۸ش  و برای تقویت این ساختار، «اداره كل هنرهای زيبا» در سال۱۳۲۹ زير نظر «وزارت فرهنگ» تشكيل می‌شود.<ref name=''وزارت فرهنگ''>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر|ص=۵۰و۵۱}}</ref>
=====وزارت فرهنگ و هنر=====
در سال۱۳۴۳ش، «اداره كل هنرهای زيبا» و «وزارت فرهنگ» بنا به تصویب «مجلس سنا» و «مجلس شورای عالی ملی» تبدیل می‌شود به «وزارت فرهنگ و هنر». در راستای تغییر و تحولات نهادهای وابسته به «وزارت فرهنگ»، «اداره كل باستانشناسی»، «كتابخانه ملی» و «دايره رايزنی‌های فرهنگی» با تصویب هیأت وزیران وقت، به «وزارت فرهنگ و هنر» منتقل می‌شود. فعالیت فرهنگی و هنری این وزارتخانه تا سال۱۳۵۷ ادامه دارد.
====سیر تحول ساختاری حوزه فرهنگ پس از انقلاب====
=====وزارت فرهنگ و آموزش عالی=====
با توجه به شباهت‌های کاری میان وزارتخانه‌های «فرهنگ و هنر» و «علوم و آموزش عالی» شورای انقلاب در سال۱۳۵۷ش با هدف کاهش اعتبارات و ديوان‌سالاری و اتخاذ خط‌مشی‌های اساسی، طی مصوبه‌ای این دو وزارتخانه را ادغام کرد در «وزارت فرهنگ و آموزش عالی». <ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر|ص=۱۱۱}}</ref>
=====وزارت ارشاد ملی=====
«وزارت اطلاعات و جهانگردی» که پیش از انقلاب، عمدهٔ فعالیتش شناساندن و اشاعه فرهنگ و تمدن ملی و جاذبه‌های جهانگردی ایران بود و تعدادی معاونت و زیرمجموعه داشت، در سال۱۳۵۸ش به «وزارت ارشاد ملی» تغییر نام می‌یابد. اهداف و وظايف تعریف‌شده برای وزارتخانه جدید تقریبا همان اهداف و وظايف «وزارت اطلاعات و جهانگردی» است؛ البته با یک سری تغییرات در ساختارها و واحدهای زیرمجموعهٔ آن. <ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر|ص=۱۰۴}}</ref>
=====وزارت ارشاد اسلامی=====
«وزارت ارشاد ملی» در سال۱۳۵۹ش است که به «وزارت ارشاد اسلامی» تغییر  نام می‌دهد. در اواخر سال۱۳۵۹، ۱۵ زیرمجموعه از «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» از جمله «موزهٔ هنرهای معاصر»، «موزهٔ آزادی»، «اداره كل تحقيقات و روابط سينمايی»، «اركستر سنفونيك تهران»، «تئاتر شهر» و شماری دیگر به وزارت تازه‌تأسيس ارشاد اسلامی منتقل می‌شود تا چهرهٔ فرهنگی این وزارتخانه بیش‌ازبیش نمودوبروز یابد.<ref>{{پک|نائینی، خانی و رودی|۱۳۸۹|ک= تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر|ص=۱۱۱و۱۱۲}}</ref>
=====وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی=====
در اسفند۱۳۶۵ش، شورای اسلامی قانون اهداف و وظايف «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» را تصویب و این وزارتخانه با سازوکار جدیدی فعالیت خود را شروع می‌کند. پس از آن، وظایف تعریف‌شده برای این وزارتخانه در سال۱۳۸۵ش مورد بازنگری، اصلاح قرار می‌گیرد و وظایف تازه‌ای البته با همان اهداف پیشین برای این وزارتخانه درنظرفته می‌شود و با تصویب «سازمان مدیریت‌و‌برنامه‌ریزی» کشور به مرحله اجرا درمی‌آید. دیگر در عنوان این وزارت هیچ تغییری ایجاد نشد اما ساختار و تشکیلات آن همواره در معرض امواج تغییر بوده است.
== کارکردها==
===اهداف <ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.farhang.gov.ir/fa/intro/duty|عنوان= اهداف وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی}}</ref>===
هفت هدف اساسی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نظرگرفته شده است:


*رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی.
===استعفای وزیر===
اختلافات عقیدتی و سلیقه‌ای و درنتیجه، رویکردهای مختلف در راهبری سکان فرهنگی کشور، داستان همیشگی این حوزه بوده و هست. گاه، این اختلافات تا آنجا می‌رسد که وزیر تن به استعفا می‌دهد. «علی جنتی» یکی از آن‌هاست که رویکردی اعتدالی داشت؛ اما خرده‌گیران و مخالفان سیاست‌های فرهنگی او مانع از ادامهٔ راه شدند. به‌گفته‌ٔ خودش از یک طرف جمعی از فرهیختگان، اصحاب قلم، نخبگان و روزنامه‌نگاران درخواست‌ها و انتظاراتی دارند. آن‌ها سیاست‌های دولت را قبول دارند و از آن استقبال می‌کنند و باید به خواسته‌های آن‌ها پاسخ مثبت داده شود. همین مسئله موجب رونق‌بخشیدن به سینما، تئاتر و موسیقی شد. عدهٔ دیگری هم هستند که صاحب نفودند؛ ولی سلیقهٔ دیگری دارند و معتقدند برای گسترش فرهنگ از این ابزارها نباید استفاده کرد. در انتشار کتاب باید به سراغ کتاب‌های دینی برویم. در حوزهٔ مطبوعات در چارچوب‌های خاصی حرکت کنیم. به موسیقی و تئاتر که اصلا اعتقاد ندارند و سینما را هم فقط در حوزه دفاع مقدس و مسائل اخلاقی محدود می‌کنند. این گروه از افراد و نهادها عموماً از محدود کردن دسترسی مردم به اطلاعات سخن می‌گویند و از فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های اینترنتی دفاع می‌کنند. جنتی، به‌دنبال همین اختلافات سکان فرهنگی کشور را در ۳۰مهر۱۳۹۵ واگذار کرد.<ref name=''اختلاف سلایق''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.isna.ir/news/95092917540/%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%BE%D8%B3-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%81%D8%A7|عنوان= ناگفته‌های علی جنتی پس از استعفا}}</ref>


*استقلال فرهنگی و مصونیت جامعه از نفوذ فرهنگ اجانب.
===استیضاح وزیر===
موضوع استیضاح «علی جنتی» وزیر فرهنگ وقت، سال۱۳۹۳ش بود که مطرح شد. ماه‌ها این مسئله بر سر زبان‌ برخی از نمایندگان در مجلس بود.
به‌گفتهٔ «حمید رسایی» اصلی‌ترین دنبال‌کنندهٔ استیضاح جنتی، وزیر سیاست‌های غلطی را پیش گرفته که موجب اعتراض و نگرانی متدینین و دلسوزان و علما شده است و بیش از این نمی‌توان مماشات کرد. برهمین‌اساس طرح استیضاح «علی جنتی» را تحویل هیئت‌رئیسه داد.<ref name=''استیضاح''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.asriran.com/fa/news/362904/%D8%AC%D8%B1%D9%85-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C|عنوان= جرم علی جنتی؛ اجرای سیاست‌های اعتدالی}}</ref> اما مدتی بعد، «حسین نوش‌آبادی» معاون پارلمانی وزیر ارشاد در خرداد۱۳۹۴ش گفت: اکثریت نمایندگان مجلس شورای اسلامی از عملکرد وزارت ارشاد رضایت دارند و هیچ‌گونه تصمیمی برای استیضاح علی جنتی در هیئت‌رئیسه مجلس اتخاذ نشده و فضای کلی مجلس همراه با دولت و وزارت ارشاد است.<ref name=''جرم جنتی''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.mehrnews.com/news/2761273/%D8%A7%D8%B8%D9%87%D8%A7%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%B3%D8%AE%D9%86%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B6%D8%A7%D8%AD-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C|عنوان= اظهارنظر سخنگوی وزارت ارشاد دربارهٔ «استیضاح» علی جنتی}}</ref>


*اعتلای آگاهی‌های عمومی در زمینه‌های مختلف و شکوفایی استعدادها و روحیه تحقیق، تتبع و ابتکار در جامعه.
===وداع با کرسی وزارت===
خاتمی وزیر فرهنگِ کابینهٔ «هاشمی رفسنجانی» بود. دی‌ماه۱۳۷۰ بود که زمزمهٔ ترک این وزارتخانه را مطرح کرد. وزارت خاتمی هرچند محبوب بسیاری از اهالی فرهنگ بود، خُرده‌گیرانِ سرسختی هم داشت. با پایان پذیرفتن جنگ تحمیلی و برقراری آرامش، فضای فرهنگی کشور آمادهٔ دگرگونی‌هایی بود؛ وزارت فرهنگ سکان‌دار رویکرد جدید در عرصهٔ فرهنگ بود. از دادن مجوز به برخی نشریات ماهانه با دیدگاه‌های متفاوت و صدور مجوز برای کتاب‌های نویسندگان مشهوری که سال‌ها در انزوا بودند، گرفته تا صدور جواز ساخت فیلم‌های تازه فراتر از اکشن‌های جنگی که مدت‌ها عرصهٔ سینما را بر سینماگران اجتماعی تنگ کرده بود و سرانجام تلاش برای احیای دوبارهٔ موسیقی در عرصه اجتماعی. البته این تحول انتقادات گزندهٔ منتقدان را به‌همراه داشت. تااینکه پس از گذشت حدود یک سال از جدل قلمی و زبانی میان متولیان فرهنگ با خرده‌گیران به سیاست‌های جدید فرهنگی، اواخر تیر۱۳۷۱ «محمد خاتمی» وزیر فرهنگِ وقت، پس از ماه‌ها اصرار برای ترک امرِ وزارت، این کرسی را به دیگری سپرد.<ref name=''استعفا''>{{یادکرد وب|نشانی= http://tarikhirani.ir/fa/news/4527/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%81%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%AA%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D9%86%D9%87|عنوان= استعفای خاتمی از ارشاد}}</ref>


*رواج فرهنگ و هنر اسلامی.
===افزایش یک‌درصدی بودجهٔ وزارت فرهنگ===
مؤسسه‌ها و ارگان‌های وابسته‌ به «وزارت‌ فرهنگ‌وارشاد اسلامی»، همواره نخستین‌ نهادهایی هستند که به‌هنگام مواجه با مشکلات اقتصادی و کمبود ردیف بودجهٔ این وزارتخانه، آسیب می‌بینند و دچار بحران‌های مالی می‌شوند. یک‌درصد از کل بودجهٔ کشور سهم وزارت فرهنگ است که البته این مقدار همواره بر روی کاغذ ثبت شده و عملا به ‌دست این وزارتخانه نرسیده است؛ وزارتخانه‌ای که شمار فراوانی از ارگان‌ها و مؤسسه‌های فرهنگی و هنری را تحت‌ پوشش دارد. «احد آزادی‌خواه» سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس دی‌ماه۱۳۹۷ درباره بودجه وزارت فرهنگ گفته بود که بودجهٔ این وزارتخانه باید ۲۰درصد افزایش پیدا می‌کرد درحالی‌که در لایحهٔ بودجه فقط یک‌درصد افزایش پیدا کرده است که این افزایش سودی ندارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.khabarfoori.com/detail/763948/%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%AC%D9%87-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%85-%DA%A9%D9%85-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|عنوان= بودجه وزارت «فرهنگ» کم شده است}}</ref> کاهش اعتبارات وزارتخانه، تبعات جدی و منفی بر روی عملکرد بسیاری از نهادهای این وزارتخانه همچون حوزه سینما، تئاتر و کتاب دارد.


*آگاهی جهانیان نسبت‌ به مبانی و مظاهر و اهداف انقلاب اسلامی.
===خطر ورشکستگی اقتصادی و فرهنگی تئاتر===
اهالی تئاتر از زخم‌خوردگان کاهش اعتبارات «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی» هستند که در نامه‌ای سرگشاده خطاب به وزیر فرهنگ چنین نوشتند:
{{گفتاورد تزیینی|تئاتر ایران به مرحله‌ای بحرانی وارد شده است. پس مخاطبِ این نامه نیز به‌دلیلی آشکار، شخص شمایید؛ فارغ از آنکه این بحران در سال‌های گذشته یا شرایط عمومی کشور ریشه دارد یا پدیده‌ای متاخر و حاصل تحولات چند سال اخیر در وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی، معاونت هنری و اداره‌کل هنرهای نمایشی باشد، اوج‌گیری این بحران اکنون و در دوران مدیریت جناب‌عالی رخ می‌دهد و به‌همین‌سبب، معتقدیم برعهدهٔ شماست که با قبول مسئولیت خود و اصلاح امور، راه‌حلی عاجل بیابید... قطعاً بحران اقتصادی برای هنرمندان تئاتر و لاجرم برای شما امری جدید نبوده و نیست؛ اما متاسفانه امروز به اوج تازه‌ای نزدیک می‌شود که می‌توان آن را "خطر ورشکستگی اقتصادی و فرهنگی تئاتر" نامید... .<ref name=''تئاتر''>{{یادکرد وب|نشانی= http://www.eghtesadhonaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AA%D8%A6%D8%A7%D8%AA%D8%B1-66/831-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C|عنوان= فرهنگ قربانی مشکلات اقتصادی}}</ref>{{سخ}}
«ساسان پیروز» نائب‌رئیس انجمن تئاتر نیز درباره این نامه به وزیر ارشاد گفت: «ما با تئاترهایی مواجه هستیم که وقتی اجرای آن‌ها را می‌بینیم و دربارهٔ پایین آمدن سطح کیفیت‌شان از عوامل‌شان می‌پرسیم همه می‌گویند که زمان کافی نمی‌توانستیم بگذاریم و باید فرآیند تولید تئاتر را کوتاه می‌کردیم تا در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنیم. یا نمی‌توانستیم دکور یا لباس خوب تهیه کنیم چون هزینهٔ تولید را بالا می‌برد و ما را به ورشکستگی می‌کشاند.»<ref name=''تئاتر''/>


*گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف به‌خصوص مسلمانان و مستضعفان جهان.
===وزارت ارشاد منحل شود===
بودجه پایین وزارت فرهنگ‌وارشاد‌اسلامی همواره یکی از بحث‌برانگیز‌ترین بودجه‌ها بوده است تا جایی که به پیشنهاد انحلال این وزارت رسید. در سال۱۳۹۵ش «الیاس حضرتی» نمایندهٔ مردم تهران در مجلس شورای اسلامی به‌دلیل بودجهٔ پایین وزارت‌ ارشاد‌ و فرهنگ‌ اسلامی، خواستار انحلال این وزارت‌خانه شد. به‌گفته‌ٔ وی تنها ۱۶درصد از بودجهٔ فرهنگی کشور در اختیار وزارت ارشاد است. ازاین‌رو پیشنهاد داد که این ۱۶درصد از بودجهٔ کل نیز در اختیار دیگر نهاد‌ها و ارگان‌هایی که بودجه‌هایی به‌مراتب بیشتر از وزارت ارشاد دریافت می‌کنند، قرار بگیرد و مسئولیت امور نیز به آنان واگذار شود.<ref name=''منحل شود''>{{یادکرد وب|نشانی= https://fararu.com/fa/news/292641/%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%B3-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA%DB%8C-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D9%85%D9%86%D8%AD%D9%84-%D8%B4%D9%88%D8%AF|عنوان= الیاس حضرتی: وزارت ارشاد منحل شود}}</ref>


*فراهم‌آمدن زمینه‌های وحدت میان مسلمین.
===اولویت ادغام، اصلاح ساختار است===
بحث انحلال یا ادغام مؤسسه‌ها و ارگان‌های وابسته‌ به معاونت‌های «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی» موضوع تازه‌ای نیست. در دوره‌های پیشین نیز این طرح بارها ارائه شد؛ اما عزمی برای اجرای آن وجود نداشت. موضوع ادغام مؤسسه‌های این وزارتخانه طی چند ماه اخیر دوباره به‌شدت داغ شده است. این موضوع با اعتراض برخی از اهالی تئاتر روبه‌رو شده است؛ اما به‌گفتهٔ صالحی، ادغام این مؤسسه‌ها نه به‌منظور تعدیل نیرو، بلکه در راستای چابک‌سازی و روان‌تر شدن نظام مدیریتی انجام می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.isna.ir/news/98053114977/%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D8%A7%D8%BA%D8%B0-%D9%88-%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7|عنوان= گفته‌های صالحی دربارهٔ ادغام مؤسسات}}</ref> «همایون امیرزاده» مشاور وزیر و مدیر مرکز اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی» نیز در مصاحبه با روزنامهٔ «جام جم» در این‌باره گفته: ما ۳۶ مؤسسه تابعه در مجموعه وزارتخانه داریم؛ حساب کنید اگر هر یک از این مؤسسات پنج هیئت‌مدیره داشته باشد، ۱۸۰ نفر عضو هیئت‌مدیره خواهیم داشت. این ۳۶ مؤسسه، ۳۶ مدیرعامل دارند و اگر هر یک دو منشی داشته باشند، بیش از ۷۰ نفر، مدیر دفتر داریم. ما می‌توانیم با تجمیع این‌ها به بهره‌وری برسیم و هزینه‌های بالاسری را کاهش دهیم. این‌ها در جاهای دیگر می‌توانند بیشتر کارساز باشند. بسیاری از این مؤسسه‌ها بنابه ضرورت‌هایی سال‌ها پیش شکل گرفته‌اند. ما حالا بررسی کرده‌ایم که این ضرورت‌ها هنوز وجود دارند یا نه. دگرگونی‌های فرهنگی و وظایف جدید، کارکرد بسیاری از این مؤسسه‌ها را مخدوش کرده است. ما فراموش کرده‌ایم که چرا فلان مؤسسه آن موقع شکل گرفته. بنابر مفاد طرح تحول ساختار نظام اداری کشور، اقتضا می‌کند ما هم به‌منظور کاهش هزینه‌ها و هم افزایش بهره‌وری، بدنه‌مان را کوچک کنیم، آن‌هم در شرایط کنونی که به‌لحاظ اقتصادی، کشور در مضیقه است. ما با کمک این تجمیع باید به آرایشی جدید مبتنی بر ضروریات و شرایط امروز برسیم.<ref>{{یادکرد وب|نشانی= http://jamejamdaily.ir/newspaper/page/5463/9/35456/0|عنوان= ۷۰نفر منشی می‌خواهیم چه کار؟}}</ref>


افزون‌بر این هفت‌ هدف، وظیفه‌ها و راهبردهای محتوایی دیگر نیز برای این وزارتخانه تعریف شده که در پایگاه اطلاع‌رسانی این وزارتخانه بیان شده است.
===ممیزی کتاب از دورهٔ میرسلیم باب شد===
شیوهٔ مدیریت میرسلم که در سال۱۳۷۲ش عهده‌دار «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی» بود بیشتر مبتنی‌بر مقابله با «تهاجم فرهنگی» بود که البته این روش به مذاق بسیاری از اهالی فرهنگ خوش نیامد. بسیاری‌ چون «احمد بیگدلی» نویسندهٔ برگزیدهٔ جایزهٔ «[[کتاب‌سال ایران]]» معتقد است که «ممیزی کتاب» در زمان «میرسلیم» باب شد و بسیاری از کتاب‌ها مجوز نگرفته، آرشیو شدند و آن دسته هم که مجوز گرفتند از سرند ادیت ارشاد گذشتند. «رئوف عاشوری» در این‌باره معتقد است: «در دوران وزارت میرسلیم فشار بر مولفان و ناشران افزایش می‌یابد و دامنهٔ سانسور و ممیزی حتی تا کتاب‌های پزشکی و پرستاری و حوزهٔ تخصصی علوم را هم در برمی‌گیرد. فشارهای امنیتی و بازجویی‌ها از ناشران و نویسندگان بالا می‌گیرد و پای بسیاریشان هم به دادگاه و محاکمه کشیده می‌شود. آمار نشان می‌دهد تعداد کتاب‌های چاپ‌‌شده در این دوران در سال از ۱۵هزار جلد فرا‌تر نمی‌رود.»<ref name=''ممیزی کتاب''>{{یادکرد وب|نشانی= http://www.tarikhirani.ir/fa/news/5836/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1-%D8%B9%D8%B4%D9%82-%D9%88-%D8%B1%D9%81%DB%8C%D9%82|عنوان= میراث میرسلیم در ارشاد}}</ref> در این دوران علاوه‌بر کتاب، محدودیت‌هایی نیز برای سینما ایجاد شد و باوجود اکران فیلم‌های ماندگاری چون «بادکنک سفید» جعفر پناهی، «لیلی با من است» کمال تبریزی، تعداد زیادی از فیلم‌ها به‌دلیل عدم دریافت مجوز از وزارت ارشاد، اکران نشدند. از آن جمله فیلم پرمخاطب «آدم‌برفی» ساخته «داود میرباقری» است که سال۱۳۷۳ ساخته شد؛ اما تا سال۷۶ مجوز اکران عمومی نگرفت.


===فعالیت‌ها و جهت‌گیری‌ها===
===بازگشایی خانهٔ سینما===
خانهٔ سینما که بزرگ‌ترین نهاد صنفی سینماگران ایران است از سال۱۳۷۲ش فعالیت خود را آغاز کرد. حفظ حقوق مادی و معنوی اهالی سینما و هنر و نیز ایجاد امنیت شغلی و تأمین اجتماعی و ارتقای سطح آموزشی سینماگران از اهداف این نهاد است؛ اما این نهاد فرهنگی در سال۱۳۹۰ش به‌دستور «سیدمحمد حسینی» وزیر فرهنگ‌وارشاد اسلامی وقت، بنابه دلایلی مثل طی‌نشدن تشریفات قانونی مربوط‌ به تأسیس مؤسسات فرهنگی و هنری و نیز اقدامات غیرقانونی بعدی، منحل شد که با واکنش شدید سینماگران روبه‌رو شد.<ref name=''خانهٔ سینما''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.hamshahrionline.ir/news/155998/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7-%D9%85%D9%86%D8%AD%D9%84-%D8%B4%D8%AF|عنوان= خانهٔ سینما منحل شد}}</ref> این خانه، پس از دو سال و هم‌زمان با روز ملی سینما در ۲۱شهریور۱۳۹۲ با حضور جمعی از اهالی سینما به‌دنبال حکمی از سوی «علی جنتی» وزیر فرهنگِ وقت، بازگشایی شد.<ref name=''بازگشایی''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.asriran.com/fa/news/295471/%D9%85%D8%AA%D9%86-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87%E2%80%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7|عنوان= متن و حاشیه‌ بازگشایی خانه‌ سینما}}</ref>


===رویدادهای تحت پوشش===
===فیس‌بوک باید رفع فیلتر شود===
جشنواره فیلم فجر، برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب، جایزهٔ‌کتابِ سال، جایزهٔ ادبیات داستانی جلال‌ آل‌احمد، جشنوارهٔ‌ بین‌المللی شعر فجر، جایزهٔ ادبی پروین اعتصامی از جمله بخشی از رویدادهایی است که توسط معاونت‌ها، مؤسسه‌ها و نهادهای مرتبط با وزارتخانه برگزار می‌شوند.
'''علی جنتی''' یازدهمین وزریر فرهنگ جمهوری اسلامی ایران رویکرد نرم‌تری را در عرصهٔ فرهنگ کشور دنبال کرد. او مخالف کاهش دسترسی‌ها به شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک بود. ازاین‌رو طی سخنانی در حاشیهٔ مراسم نخستین نشست فعالان رسانه‌های دیجیتال گفت: نه‌تنها فیس‌‌بوک باید قابل دسترسی باشد بلکه قید "غیرقانونی" برای سایر شبکه‌های اجتماعی نیز باید برداشته شود.<ref name=''غیرقانونی''>{{یادکرد وب|نشانی= http://www.jahannews.com/phototitr/323596/%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%81%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D9%88%DA%A9-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D9%81%D8%B9-%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AA%D8%B1-%D8%B4%D9%88%D8%AF-%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82-%D9%88%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D8%A8%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86|عنوان= جنتی: فیس‌بوک باید رفع فیلتر شود}}</ref>
===افراد برجسته‌ای که عهده‌دار بخش‌های مختلف نهاد در دوره‌های مختلف بوده‌اند و ویژگی‌های هر دوره===
====وزیران فرهنگ پیش از انقلاب====
====وزیران فرهنگ پس از انقلاب====
=====عباس دوزدوزانی=====
[[پرونده:Dozdoozani.jpg|80px |بی‌قاب||هیچ]] دومین وزیر ارشاد در دولت موقت «مهدی بازرگان» و کابینهٔ «محمد‌علی رجایی» بود. او را از پایه‌گذاران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌دانند. در دورهٔ وزارت او در سال۱۳۵۹ «وزارت ارشاد» مدتی تعطیل شد. دوزدوزانی همچنین دو دوره نمایندۀ «مجلس شورای اسلامی» از تبریز و تهران بود. او در سال های آخر عمر و حتی بعد از شورای اول فعالیت خاص سیاسی نداشت. دومین وزیر ارشاد جمهوری اسلامی، ۷مرداد۱۳۹۷ در سن۷۷ سالگی درگذشت.<ref name=''تعطیلی ارشاد''>{{یادکرد وب|نشانی https://www.isna.ir/news/97050804349/%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%84-%DA%A9%D8%B1%D8%AF|عنوان=دوزدوزانی؛ وزیری که وزارت ارشاد را تعطیل کرد!}}</ref>.
=====ناصر میناچی=====
[[پرونده:Minachi.jpg|80px |بی‌قاب||هیچ]]متولد سال۱۳۱۰ش در تهران و دانش‌آموختهٔ رشتهٔ‌ حقوق بود. از همراهان نزدیک علی شریعتی و از مؤسسان حسینیهٔ ارشاد به‌شمار می‌رفت. نیز از جمله افرادی بود که در تهیه پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی نقش داشت. میناچی در دولت موقت مهدی بازرگان به سمت وزیر «تبلیغات و جهانگردی» انتخاب شد و در دورهٔ او نام این وزارتخانه به وزارت «ارشاد ملی» تغییر یافت. با این حال، در زمان او،‌ امور فرهنگی و هنری زیر نظر وزارت آموزش عالی اداره می شد. او تا زمان نخست‌وزیری «محمدعلی رجایی» به‌عنوان وزیر بر سر کار بود. میناچی در ۸۲سالگی در تهران درگذشت<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.bbc.com/persian/arts/2014/01/140125_l41_ershad_minachi_dies|عنوان= ناصر میناچی که بود؟}}</ref>.


== داستانک‌ها==
===اکران فیلم قصه‌ها===
===داستانک‌های تأسیس===
این فیلم توقیفی در دوران وزارت جنتی اکران شد. '''قصه‌ها''' محصول سال۱۳۹۰ش است و مانند سایر آثار رخشان بنی‌اعتماد سازندهٔ آن، مضمونی اجتماعی دارد. «کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی» قصه‌ها و چند فیلم دیگر را مرتبط با '''فتنه''' دانست و خواستار عدم صدور مجور اکران آن شد. پس از کشمکش‌ها میان مجلس و وزارت فرهنگ، فیلم «قصه‌ها» بدون هیچ‌گونه تغییری در اردیبهشت۱۳۹۴ به روی پرده سینما رفت.<ref name=''اکران''>{{یادکرد وب|نشانی= https://plus.irna.ir/news/83450155/%DB%B1%DB%B7-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%DB%B6-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1-%D8%B1%D9%81%D8%B9-%D8%AA%D9%88%D9%82%DB%8C%D9%81-%D8%B4%D8%AF%D9%86%D8%AF|عنوان= ۱۷ فیلم سینمایی که در ۶ سال اخیر رفع توقیف شدند}}</ref>
===از حسینیهٔ ارشاد تا وزارت ارشاد===
«ناصر میناچی» نخستین وزیر فرهنگ کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود. او یکی از بنیادگذاران «حسینیهٔ ارشاد» و از همراهان «علی شریعتی» بود که در دولت مؤقت «مهدی بازرگان»،عهده‌دار سمت «وزارت تبلیغات و جهانگردی» شد. میناچی بعد از مدتی به‌سبب علاقه‌ای که به نام «ارشاد» داشت، 
نام وزارتخانهٔ تحت مدیریتش را وزارت «ارشاد ملی» گذاشت. اگرچه در آن‌سال‌ها این وزارتخانه، متصدی امور فرهنگی و هنری کشور نبود، بلکه «وزارت فرهنگ و هنر» با ادغام در «وزارت علوم و آموزش عالی» به «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» تبدیل شده بود. اما بعدها باوجود ایجاد تغییر در حوزه کاری وزارتخانه‌ ارشاد و افزوده شدن امور فرهنگی و هنری به آن، عنوان ارشاد در نام این وزارتخانه ماند و بعدتر در سال۱۳۶۵ شد «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی».<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://aftabnews.ir/fa/news/242321/%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF|عنوان= وزارت «فرهنگ» یا «ارشاد»؟}}</ref>
===چرا وزارت ارشاد تعطیل شد؟===
تازه جنگ عراق علیه ایران شروع شده بود که «عباس دوزدوزانی» دومین وزیر ارشاد ملی، از تعطیلی وزارت ارشاد خبر داد! دوزدوزانی در یک مصاحبه مطبوعاتی اعلام کرد که وزارت ارشاد ملی تا اطلاع ثانوی تعطیل شد. به‌گفتهٔ او، این تعطیلی برای تجدید سازمان و تصفیهٔ افراد در این وزارتخانه بود و شامل مراکز و دفاتر وزارتخانه در شهرستان‌ها نیز می‌شد و فقط بعضی از قسمت‌های وزارتخانه‌ها می‌توانند به کار خود ادامه دهند. او درباره تعطیلی وزارت ارشاد خطاب به کارکنانش گفته بود: «متأسفانه اکثر شما کارمندان، کسانی هستید که کارمند سانسور زمان طاغوت بودید؛ در حالی که ما می‌خواهیم «وزارت ارشاد ملی» را هم وزارت ارشاد اسلامی کنیم». دوران وزارت او آن‌قدر به درازا نکشید که این ایده را عملیاتی کند و با آمدن سوم وزیر ارشاد، شیوهٔ دیگری در این وزارتخانه پی گرفته شد.<ref name=''تعطیلی ارشاد''></ref>.
===داستانک‌های عزل و نصب‌ها===
===داستانک‌های رسوایی‌ها===
===داستانک‌های توسعه شعب===
===داستانک‌های بحران‌های مالی===
===افزایش یک‌درصدی بودجهٔ وزارت فرهنگ ===
مؤسسه‌ها و ارگان‌های وابسته به «وزارت‌ فرهنگ‌وارشاداسلامی»، همواره نخستین‌ نهادهایی هستند که به‌هنگام مواجه با مشکلات اقتصادی و کمبود ردیف بودجهٔ این وزارتخانه، آسیب می‌بینند و دچار بحران‌های مالی می‌شوند. یک‌درصد از کل بودجهٔ کشور سهم وزارت فرهنگ است که البته این مقدار همواره بر روی کاغذ ثبت شده و عملا به ‌دست این وزارتخانه نرسیده است؛ وزارتخانه‌ای که شمار فراوانی از ارگان‌ها و مؤسسه‌های فرهنگی و هنری را تحت‌ پوشش دارد. «احد آزادی‌خواه» سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس دی‌ماه۱۳۹۷ درباره بودجه وزارت فرهنگ گفته بود که بودجه این وزارتخانه باید ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کرد درحالی‌که در لایحه بودجه فقط یک درصد افزایش پیدا کرده است که این افزایش سودی ندارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.khabarfoori.com/detail/763948/%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%AC%D9%87-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%85-%DA%A9%D9%85-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA
|عنوان= بودجه وزارت «فرهنگ» کم شده است}}</ref> کاهش اعتبارات وزارتخانه، تبعات جدی و منفی بر روی عملکرد بسیاری از ارگان‌های این وزارتخانه از جمله حوزه سینما، تئاتر، کتاب و... دارد.
===خطر ورشکستگی اقتصادی و فرهنگی تئاتر===
اهالی تئاتر از جمله زخم‌خوردگان کاهش اعتبارات «وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی» هستند که در نامه‌ای سرگشاده خطاب به وزیر فرهنگ چنین نوشتند:
{{گفتاورد تزیینی|تئاتر ایران به مرحله‌ای بحرانی وارد شده است. پس مخاطبِ این نامه نیز به دلیلی آشکار شخص شمایید؛ فارغ از آنکه این بحران در سال‌های گذشته یا شرایط عمومی کشور ریشه دارد یا پدیده‌ای متاخر و حاصل تحولات چند سال اخیر در وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی، معاونت هنری و اداره کل هنرهای نمایشی باشد، اوج‌گیری این بحران اکنون و در دوران مدیریت جناب‌عالی رخ می‌دهد و به‌همین‌سبب، معتقدیم بر عهده شماست که با قبول مسئولیت خود و اصلاح امور، راه حلی عاجل بیابید...قطعاً بحران اقتصادی برای هنرمندان تئاتر و لاجرم برای شما امری جدید نبوده و نیست اما متاسفانه امروز به اوج تازه‌ای نزدیک می‌شود که می‌توان آن را "خطر ورشکستگی اقتصادی و فرهنگی تئاتر" نامید...<ref name=''تئاتر''>{{یادکرد وب|نشانی =http://www.eghtesadhonaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AA%D8%A6%D8%A7%D8%AA%D8%B1-66/831-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C
|عنوان= فرهنگ قربانی مشکلات اقتصادی}}</ref>}}
«ساسان پیروز» نائب رئیس انجمن تئاتر نیز درباره این نامه به وزیر ارشاد گفت: «ما با تئاترهایی مواجه هستیم که وقتی اجرای آن‌ها را می‌بینیم و درباره پایین آمدن سطح کیفیت‌شان از عوامل‌شان می‌پرسیم همه می‌گویند که زمان کافی نمی‌توانستیم بگذاریم و باید فرآیند تولید تئاتر را کوتاه می‌کردیم تا در هزینه‌ها صرفه جویی کنیم. یا نمی‌توانستیم دکور یا لباس خوب تهیه کنیم چون هزینه تولید را بالا می‌برد و ما را به ورشکستگی می‌کشاند.»<ref name=''تئاتر''/>   


===داستانک‌های انحلال و ادغام===
===موسیقی رپ مجوز گرفت===
===اولویت ادغام، اصلاح ساختار است===
موسیقی رپ در زمان وزارت جنتی بود که مجوز گرفت. البته با این قید که مطابق با فرهنگ ایرانی و اسلامی باشد. آلبوم موسیقی «فراموشی» کاری از گروه «اتل متل» نخستین آلبوم رپی بود که موفق به کسب مجوز رسمی از دفتر موسیقی وزارت ارشاد شد. این آلبوم ۱۰ سال پیش ساخته شده بود و سازندگانش بارها برای دریافت مجوز اقدام کرده بودند که سرانجام پس از یک دهه این آلبوم در ۱۳۹۴ش با اخذ همه مجوزهای لازم از سوی دفتر موسیقی روانه بازار موسیقی کشور شد.<ref name=''رپ''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.mashreghnews.ir/news/414125/%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%B1%D9%BE-%D9%85%D8%AC%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%A7%D8%AF|عنوان= وزارت ارشاد به موسیقی رپ مجوز داد}}</ref>
بحث انحلال یا ادغام مؤسسه‌ها و ارگان‌های وابسته به معاونت‌های «وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی» موضوع تازه‌ای نیست. در دوره‌های پیشین نیز این طرح بارها ارائه شد اما عزمی برای اجرای آن وجود نداشت. موضوع ادغام مؤسسه‌های این وزارتخانه طی چند ماه اخیر دوباره به شدت داغ شده است. این موضوع با اعتراض برخی از جمله اهالی تئاتر روبه‌رو شده است اما به‌گفتهٔ صالحی، ادغام این مؤسسه‌ها نه به‌منظور تعدیل نیرو، بلکه در راستای چابک‌سازی و روان‌تر شدن نظام مدیریتی انجام می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.isna.ir/news/98053114977/%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D8%A7%D8%BA%D8%B0-%D9%88-%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7|عنوان= گفته‌های صالحی درباره ادغام موسسات}}</ref> «همایون امیرزاده» مشاور وزیر و مدیر مركز اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی «وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی» نیز در مصاحبه با روزنامهٔ «جام جم» در این‌باره گفته: ما ۳۶ موسسه تابعه در مجموعه وزارتخانه داریم؛ حساب كنید اگر هر یك از این موسسات پنج هیأت‌مدیره داشته باشد، ۱۸۰ نفر عضو هیأت‌مدیره خواهیم داشت. این ۳۶ موسسه، ۳۶ مدیرعامل دارند و اگر هر یك دو منشی داشته باشند، بیش از ۷۰ نفر، مدیر دفتر داریم. ما می‌توانیم با تجمیع این‌ها به بهره‌وری برسیم و هزینه‌های بالاسری را كاهش دهیم. این‌ها در جاهای دیگر می‌توانند بیشتر كارساز باشند. بسیاری از این مؤسسه‌ها بنا به ضرورت‌هایی سال‌ها پیش شكل گرفته‌اند. ما حالا بررسی كرده‌ایم كه این ضرورت‌ها هنوز وجود دارند یا نه. دگرگونی‌های فرهنگی و وظایف جدید، كاركرد بسیاری از این موسسه‌ها را مخدوش كرده است. ما فراموش كرده‌ایم كه چرا فلان موسسه آن موقع شكل گرفته. بنا بر مفاد طرح تحول ساختار نظام اداری كشور، اقتضا می‌كند ما هم به منظور كاهش هزینه‌ها و هم افزایش بهره‌وری، بدنه‌مان را كوچك كنیم، آن هم در شرایط كنونی كه به لحاظ اقتصادی كشور در مضیقه است. ما با كمك این تجمیع باید به آرایشی جدید مبتنی بر ضروریات و شرایط امروز برسیم.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://jamejamdaily.ir/newspaper/page/5463/9/35456/0
|عنوان=۷۰نفر منشی می‌خواهیم چه كار؟}}</ref>  


===داستانک‌های ویژگی‌های مدیران هر دوره===
===عذرخواهی وزارت ارشاد===
اردیبهشت۱۳۹۴ بود که '''سیدعباس صالحی''' معاون فرهنگی جنتی، وزیر فرهنگ وقت، با دسته‌گل و شیرینی به دفتر «انتشارات حیّان» رفت و به‌دلیل برخورد حراست نمایشگاه کتاب با «مهدی خزعلی» مدیر «انتشارات حیّان» عذرخواهی کرد. داستان از این قرار بود که غرفهٔ این انتشارات در ۱۳۹۴ش و در بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، بنابه دلایلی از سوی وزارت فرهنگ‌و‌ارشاد اسلامی بسته شد. خزعلی ضمن اعتراض شدید به این رفتار تهدید کرد که به مراجع بین‌المللی شکایت می‌کند. اما معاون فرهنگی وزارت ارشاد، برای دلجویی از او به دفترش رفت و از خزعلی خواست تا به اعتصاب غذایش پایان دهد. صالحی در جریان این دیدار گفت:‌ باتوجه‌به اینکه اشتباه از سیستم نمایشگاه بوده است، خسارات مؤسسه حیان را دین وزارت ارشاد دانسته و بدون فوت وقت تمام‌و‌کمال جبران می‌کنیم.<ref name=''عذرخواهی''>{{یادکرد وب|نشانی= https://www.khabaronline.ir/news/415661/%D8%B9%D8%B0%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B2%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C-%D8%B4%DB%8C%D8%B7%D9%86%D8%AA-%D9%86%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AF|عنوان=  صالحی: شیطنت نکنید}}</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
خط ۲۱۱: خط ۵۸۴:


==منابع==
==منابع==
*{{یادکرد کتاب|نام خانوادگی = بنیادی‌ نائینی|نام=علی|نام خانوادگی۲=خانی|نام۲=رضا|نام خانوادگی۳=رودی|نام۳= کمیل| عنوان = تاريخچه و سير تحول تشكيلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در يك‌صد سال اخیر|ناشر=پژوهشگاه فرهنگ‌، هنر و ارتباطات|جلد=اول|سال=۱۳۸۹|مکان= تهران||شابک= ۹۷۸-۶۰۰-۵۸۱۸-۰۴-۸}}
# {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی= بنیادی‌ نائینی|نام= علی|نام خانوادگی۲= خانی|نام۲= رضا|نام خانوادگی۳= رودی|نام۳= کمیل|عنوان= تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر|ناشر= پژوهشگاه فرهنگ‌، هنر و ارتباطات|جلد= اول|سال= ۱۳۸۹|مکان= تهران||شابک= ۹۷۸-۶۰۰-۵۸۱۸-۰۴-۸}}  
*{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = بیهقی| نام = ابوالحسن علی‌بن زید|عنوان =تاریخ بیهق|سال =۱۳۱۷| ناشر = چاپخانهٔ اسلامیه|مکان = تهران|صفحه = ۳۵۹}}
# {{یادکرد کتاب|عنوان= مجموعهٔ قوانین و مقررات وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی و سازمان‌های وابسته|سال= ۱۳۷۱| ناشر= سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ‌و‌ارشاداسلامی|مکان= تهران}}
*{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = آشوری| نام = داریوش|عنوان =تعریف‌ها و مفهومِ فرهنگ|سال =۱۳۹۶| ناشر = نشر آگه|مکان = تهران|شابک =۹۶۴-۳۲۶-۰۱۲-۳|صفحه = ۱۶۰}}
# {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی= ابن‌فندق|نام= ابوالحسن علی‌بن زید|عنوان= تاریخ بیهقی|سال= ۱۳۱۷|ناشر= چاپخانهٔ اسلامیه|مکان= تهران|صفحه= ۳۵۹}}
# {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی= آشوری|نام= داریوش|عنوان= تعریف‌ها و مفهومِ فرهنگ|سال= ۱۳۹۶|ناشر= نشر آگه|مکان= تهران|شابک= ۹۷۸-۹۶۴-۳۲۹-۰۱۲-۲}}
# {{یادکرد کتاب|نام خانوادگی= خالقی مطلق|نام= جلال|عنوان= شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی|جلد= دفتر پنجم|سال= ۱۳۸۶|ناشر= دایرةالمعارف اسلامی|مکان= تهران}}


==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* {{یادکرد وب|نشانی= https://www.farhang.gov.ir/|عنوان=وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی|ناشر= پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد|تاریخ بازدید= ۷آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://www.farhang.gov.ir/|عنوان= وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی|ناشر= وزارت فرهنگ‌وارشاد|تاریخ بازدید= ۷آبان۱۳۹۸}}
* {{یادکرد وب|نشانی= http://adabiatirani.com//|عنوان=بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان|ناشر= پایگاه اطلاع‌رسانی ادبیات ایرانی|تاریخ بازدید= ۷آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= http://adabiatirani.com//|عنوان= بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان|ناشر= ادبیات ایرانی|تاریخ بازدید= ۷آبان۱۳۹۸}}
* {{یادکرد وب|نشانی= http://sazandeginews.com/News/6301/|عنوان=فرهنگ در فشار؛ گفت‌وگو با سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ‌وارشاداسلامی|ناشر= پایگاه اطلاع‌رسانی سازندگی|تاریخ انتشار= ۲۵مهر۱۳۹۸| بازدید= ۷آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= http://sazandeginews.com/News/6301/|عنوان= فرهنگ در فشار؛ گفت‌وگو با سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ‌وارشاداسلامی|ناشر= سازندگی|تاریخ انتشار= ۲۵مهر۱۳۹۸|بازدید= ۷آبان۱۳۹۸}}
* {{یادکرد وب|نشانی= http://sazandeginews.com/News/6301/|عنوان=وزارت «فرهنگ» یا «ارشاد»؟|ناشر= پایگاه خبری آفتاب‌نیوز|تاریخ انتشار= ۱۳اردیبهشت۱۳۹۳| بازدید= ۸آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= http://sazandeginews.com/News/6301/|عنوان= وزارت «فرهنگ» یا «ارشاد»؟|ناشر= آفتاب‌نیوز|تاریخ انتشار= ۱۳اردیبهشت۱۳۹۳|بازدید= ۸آبان۱۳۹۸}}
* {{یادکرد وب|نشانی= https://www.isna.ir/news/98053114977/گفته-های-صالحی-درباره-ادغام-موسسات-کاغذ-و-اکران-خاکستری-سینما/|عنوان=گفته‌های صالحی درباره ادغام موسسات، کاغذ و اکران خاکستری سینما|ناشر= پایگاه خبری ایسنا|تاریخ انتشار= ۳۱مرداد۱۳۹۸| بازدید= ۸آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://www.isna.ir/news/98053114977/%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AF%D8%BA%D8%A7%D9%85-%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D8%A7%D8%BA%D8%B0-%D9%88-%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7|عنوان= گفته‌های صالحی دربارهٔ ادغام مؤسسات، کاغذ و اکران خاکستری سینما|ناشر= ایسنا|تاریخ انتشار= ۳۱مرداد۱۳۹۸|بازدید= ۸آبان۱۳۹۸}}
* {{یادکرد وب|نشانی= http://jamejamdaily.ir/newspaper/page/5463/9/35456/0|عنوان=۷۰نفر منشی می‌خواهیم چه كار؟|ناشر= روزنامهٔ جام‌جم|تاریخ انتشار= ۲شهریور۱۳۹۸| بازدید= ۸آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= http://jamejamdaily.ir/newspaper/page/5463/9/35456/0|عنوان= ۷۰نفر منشی می‌خواهیم چه کار؟|ناشر= روزنامهٔ جام‌جم|تاریخ انتشار= ۲شهریور۱۳۹۸|بازدید= ۸آبان۱۳۹۸}}
* {{یادکرد وب|نشانی= https://www.khabarfoori.com/detail/763948/بودجه-وزارت-فرهنگ-و-ارشاد-اسلامی-با-توجه-به-تورم-کم-شده-است|عنوان=بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با توجه به تورم کم شده است|ناشر= پایگاه اطلاع‌رسانی خبر فوری|تاریخ انتشار= ۶دی۱۳۹۷| بازدید= ۹آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://www.khabarfoori.com/detail/763948/%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%AC%D9%87-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%88-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%85-%DA%A9%D9%85-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|عنوان= بودجه وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی باتوجه‌به تورم کم شده است|ناشر= خبر فوری|تاریخ انتشار= ۶دی۱۳۹۷|بازدید= ۹آبان۱۳۹۸}}
* {{یادکرد وب|نشانی= http://www.eghtesadhonaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AA%D8%A6%D8%A7%D8%AA%D8%B1-66/831-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C|عنوان=فرهنگ قربانی مشکلات اقتصادی|ناشر= پایگاه اطلاع‌رسانی هنر امروز|تاریخ انتشار= ۲۹مهر۱۳۹۸| بازدید= ۹آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= http://www.eghtesadhonaronline.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AA%D8%A6%D8%A7%D8%AA%D8%B1-66/831-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C|عنوان= فرهنگ قربانی مشکلات اقتصادی|ناشر= هنر امروز|تاریخ انتشار= ۲۹مهر۱۳۹۸|بازدید= ۹آبان۱۳۹۸}}
* {{یادکرد وب|نشانی=https://www.bbc.com/persian/arts/2014/01/140125_l41_ershad_minachi_dies|عنوان=ناصر میناچی از مؤسسان حسینیهٔ ارشاد و وزیر ارشاد دولت بازرگان درگذشت|ناشر= پایگاه اطلاع‌رسانی بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ انتشار=۵بهمن۱۳۹۲|تاریخ بازدید= ۱۰آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی=https://www.bbc.com/persian/arts/2014/01/140125_l41_ershad_minachi_dies|عنوان= ناصر میناچی از مؤسسان حسینیهٔ ارشاد و وزیر ارشاد دولت بازرگان درگذشت|ناشر= بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ انتشار= ۵بهمن۱۳۹۲|تاریخ بازدید= ۱۰آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://www.isna.ir/news/97050804349/%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8%B9%D8%B7%DB%8C%D9%84-%DA%A9%D8%B1%D8%AF|عنوان= دوزدوزانی؛ وزیری که وزارت ارشاد را تعطیل کرد!|ناشر= ایسنا|تاریخ انتشار= ۸مرداد۱۳۹۷|تاریخ بازدید= ۱۰آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://www.khabaronline.ir/news/309963/%D9%85%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-33-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%81%D8%AA-%D9%88-%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%AD%D8%AC%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AC%DB%8C%D8%AF|عنوان= ماجراهای وزارت ارشاد ۳۳ سال پیش در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام عبدالمجید معادیخواه|ناشر= خبرآنلاین|تاریخ انتشار= ۳شهریور۱۳۹۲|تاریخ بازدید= ۱۰آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= http://www.tarikhirani.ir/fa/news/5836/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%B1-%D8%B9%D8%B4%D9%82-%D9%88-%D8%B1%D9%81%DB%8C%D9%82|عنوان= میراث میرسلیم در ارشاد|ناشر= تاریخ ایرانی|تاریخ انتشار= ۱۶اردیبهشت۱۳۹۶|بازدید= ۸آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://www.hamshahrionline.ir/news/227167/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C-%DB%B1%DB%B3%DB%B2%DB%B8|عنوان= زندگی‌نامه علی جنتی |ناشر= همشهری‌آنلاین|تاریخ انتشار= ۲۴مرداد۱۳۹۲|بازدید= ۱۴آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://www.asriran.com/fa/news/295471/%D9%85%D8%AA%D9%86-%D9%88-%D8%AD%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%87%E2%80%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7|عنوان= متن و حاشیه‌ بازگشایی خانه‌ سینما|ناشر= عصر ایران|تاریخ انتشار= ۲۴مرداد۱۳۹۲|بازدید= ۲۰آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= http://www.jahannews.com/phototitr/323596/%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%81%DB%8C%D8%B3-%D8%A8%D9%88%DA%A9-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%B1%D9%81%D8%B9-%D9%81%DB%8C%D9%84%D8%AA%D8%B1-%D8%B4%D9%88%D8%AF-%D8%AA%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%82-%D9%88%D8%A7%D9%85-%D8%AE%D8%A8%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86|عنوان= جنتی: فیس‌بوک باید رفع فیلتر شود|ناشر= جهان‌نیوز|تاریخ انتشار= ۱۴آبان۱۳۹۲|بازدید= ۲۰آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://plus.irna.ir/news/83450155/%DB%B1%DB%B7-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%DB%B6-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1-%D8%B1%D9%81%D8%B9-%D8%AA%D9%88%D9%82%DB%8C%D9%81-%D8%B4%D8%AF%D9%86%D8%AF|عنوان= ۱۷ فیلم سینمایی که در ۶ سال اخیر رفع توقیف شدند
|ناشر= ایرناپلاس|تاریخ انتشار= ۳شهریور۱۳۹۸|بازدید= ۲۰آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://www.mashreghnews.ir/news/414125/%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%A8%D9%87-%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D8%B1%D9%BE-%D9%85%D8%AC%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%A7%D8%AF|عنوان= وزارت ارشاد به موسیقی رپ مجوز داد|ناشر= مشرق‌نیوز|تاریخ انتشار= ۱۹اردیبهشت۱۳۹۴|بازدید= ۲۰آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://www.khabaronline.ir/news/415661/%D8%B9%D8%B0%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B2%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AD%DB%8C-%D8%B4%DB%8C%D8%B7%D9%86%D8%AA-%D9%86%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AF|عنوان=عذرخواهی معاون فرهنگی ارشاد از مهدی خزعلی، صالحی: شیطنت نکنید|ناشر= خبرآنلاین|تاریخ انتشار= ۲۱اردیبهشت۱۳۹۴|بازدید= ۲۰آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= https://www.mehrnews.com/news/2761273/%D8%A7%D8%B8%D9%87%D8%A7%D8%B1-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%B3%D8%AE%D9%86%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B6%D8%A7%D8%AD-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C|عنوان= اظهارنظر سخنگوی وزارت ارشاد دربارهٔ «استیضاح» علی جنتی|ناشر= مهرنیوز|تاریخ انتشار= ۵خرداد۱۳۹۴|بازدید= ۲۱آبان۱۳۹۸}}
# {{یادکرد وب|نشانی= http://tarikhirani.ir/fa/news/4527/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B9%D9%81%D8%A7%DB%8C-%D8%AE%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF-%D8%AA%D8%AC%D9%84%DB%8C%D9%84-%D9%84%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%AD%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D9%86%D9%87|عنوان= استعفای خاتمی از ارشاد؛ تجلیل لاریجانی از روحانی فرزانه|ناشر= تاریخ ایرانی|تاریخ انتشار= ۳۱تیر۱۳۹۳|بازدید= ۲۱آبان۱۳۹۸}}
 
[[رده:نهادهای مستقل‌شده]]
[[رده:نهادهای دولتی]]
[[رده:بنیان‌گذاری‌های ۱۳۶۵]]
[[رده:نهادهایی با بیش از ۲۰ زیرمجموعه]]
[[رده:نهادهای جایزه‌دهنده]]
[[رده:سانسور در ادبیات]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ خرداد ۱۳۹۹، ساعت ۰۱:۰۳

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
از ۱۲۳۰خورشیدی که وزارت علوم تأسیس شد
تونل زمان از خط سیری گذر کرد که انجامش
تصویب وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در سال۱۳۶۵ بود.
بنانهاده۱۳۶۵خورشیدی
وظایف حاکمیتیمسئول اجرای سیاست‌های رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینهٰ فرهنگ عمومی[۱]
وظایف خودتعریفسیاست‌گذاری برای رشد و اعتلای فرهنگ و هنر ایران و اسلام در جایگاه عناصر هویت ملی
سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در زمینهٔ فرهنگ عمومی و اصول سیاست فرهنگی کشور و...خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
وضعیت حقوقیزیرنظر دولت جمهوری اسلامی ایران
گستره فعالیتحوزهٔ ادبیات، هنر، مطبوعات، سینما، تئاتر و...
ریاستسیدعباس صالحی
مکانمیدان بهارستان، خیابان کمال‌الملک، روبه‌روی مترو بهارستان، ساختمان مرکزی وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی
نقشه
وبگاهhttps://www.farhang.gov.ir/


از زبان پیر فرزانهٔ بلخ
ز دانا بپرسید پس دادگرکه، «فرهنگ بهتر بود یا گُهر؟»
چنین داد پاسخ بدو رهنمونکه فرهنگ باشد ز گوهر فزون
که فرهنگ آرایش جان بودز گوهر سخن گفتن آسان بود
گهر بی هنر، زار و خوار است وسست به فرهنگ باشد روان تندرست
جز از نیکنامی و فرهنگ و دادز رفتارِ گیتی مگیرید یاد
تو را باهنر، گوهر است و خردروانت همی از تو رامِش بَرد
همیشه خردمندِ امیدوار نبیند به جز شادی از روزگار[۲]
* * * * *

فرهنگ واژه‌ای است که طی قرون اخیر شاهد دگرگونی‌های معنایی بسیار بوده است. صورتِ پهلوی آن فَرَهَنگ (far-hang) است. گفته شده این واژه، مرکب از پیشوندِ «فر-» به‌‌معنای پیش، و ریشهٔ باستانی ثَنگ (thang) به معنایِ کشیدن است. واژه‌هایِ فارسی «هَنگ» به‌‌معنای قصد و آهنگ و «هنجیدن» و «هیختن» و «انجیدن» به‌معنای «بیرون‌کشیدن» و «برآوردن» نیز از این ریشه است.[۳]
فرهنگ در زبان فارسی از وا‌ژه‌های بسیار کهنی‌ست که در نثر فارسیِ دَری و متون پهلوی به‌وفور یافت‌ می‌شود. مصدر آن «فرهیختن» به‌معنای ادب و هنر و علم آموختن یا آموزاندن بوده است و فرهنگ در اصل به‌معنای ادب و علم و هرآنچه در ردهٔ‌ شایستگی‌های اخلاقی و هنروری جای دارد.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

«هر ولایتی را علمی خاص است. رومیان را علم طب است و هند را تنجیم و حساب، و پارسیان را علوم آداب نفس و فرهنگ و این علم اخلاق است».
برگرفته از تاریخ بیهق تألیف ابوالحسن علی‌بن زید بیهقی، ص۴
♦ ♦ ♦ ♦ ♦
ساختمان کنونی وزارت فرهنگ‌و ارشاد
نشانِ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

تا چند سدهٔ گذشته نام فرهنگ تنها بر روی جلد کتاب‌هایی بود که در هندوستان در بابِ لغت فارسی تألیف می‌شد. این واژهٔ کهن فارسی سال‌ها بود نقشی در عرصهٔ دولتی و زندگی مردم بازی نمی‌کرد؛ تا‌ اینکه با تأسیس «فرهنگستان ایران» در سال ۱۳۱۴ش، زنده می‌شود و با تبدیل نام «وزارت معارف» به «وزارت فرهنگ» بار دیگر جانی دوباره می‌گیرد.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

با تأسیس وزارت علوم در سال۱۲۳۰ش به‌تدریج عرصه برای ورود فرهنگ به حوزهٔ مدیریتی کشور باز می‌شود. در آن دوران، رسیدگی به امور فرهنگی در ذیل این وزات‌خانه انجام می‌شد. مدتی بعد که «وزات معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» از دل «وزارت علوم» و چند وزارت دیگر بیرون آمد، برای نخستین‌بار، مدیریت امور فرهنگی در سطح کلانی همچون وزارتخانه پی گرفته شد. کلمهٔ «فرهنگ» نیز در عنوانِ وزارتخانه در ۱۳۱۷ش با تغییر نام «وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» به «وزارت فرهنگ» ظهور کرد.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

وزارت فرهنگ سال۱۳۱۷ کاملاً با وزارت فرهنگی که امروز روی کار است، تفاوت داشت. این وزارتخانه همواره در میان امواجی از تغییر و تحول قرار داشته؛ از نحوه شکل‌گیری، ادغام و عناوینی که بر آن اطلاق می‌شد گرفته تا تغییراتی که در ساختار، تشکیلات، اهداف و وظایف تعیین‌شده برای آن به وجود آمد. پس از این تحولات، ۱۲اسفندماه۱۳۶۵ بود که طبق مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی،«وزارت فرهنگ‌ و‌ارشاد اسلامی» با اهداف، وظایف و ساختارهای جدید تشکیل شد.[۴]
«وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی» یکی از وزارتخانه‌های کلیدی جمهوری اسلامی ایران است که مسئولیت سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در حوزهٔ فرهنگی و اجرای آن را به‌عهده دارد.
فراهم‌‌کردن زمینهٔ کارآفرینی و رونق اقتصادی در بخش فرهنگی کشور و سیاست‌گذاری و حمایت از رشد و توسعه فعالیت‌های فرهنگی، هنری، مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی در کشور نیز یکی دیگر از ده‌ها مسئولیتی است که این وزارتخانه متولی آن است.
این وزارتخانه متشکل از شش معاونت است: معاونت امور فرهنگی،‌ معاونت امور هنری، معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی، معاونت توسعهٔ مدیریت و منابع، معاونت حقوقی و امور مجلس و معاونت قرآن و عترت.
افزون‌بر این، شماری از سازمان‌ها و مراکز فرهنگی،‌ هنری،‌ ادبی و پژوهشی غیردولتی نیز زیر نظر این وزارتخانه و معاونت‌های آن فعالیت می‌کنند و بخشی از مأموریت‌ها و وظایف وزارت‌ فرهنگ در حوزه‌های تخصصی را به‌انجام می‌رسانند. سازمان امور سینمایی و سمعی بصری، شورای فرهنگ عمومی،‌ صندوق اعتباری حمایت از نویسندگان، روزنامه‌نگاران و هنرمندان، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، بنیاد ادبیات داستانی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مرکز نشر میراث مکتوب، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای و شماری دیگر، در شمار این سازمان‌هاست.

هویت حقوقی و ساختاری

قوانین، آیین‌نامه یا دستورالعمل منجر به تشکیل نهاد

قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جلسهٔ روز سه‌شنبه ۱۲اسفند۱۳۶۵ مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳اردیبهشت۱۳۶۶ به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامهٔ شماره ۱۰۲۵/۱ مورخ ۲۹اردیبهشت۱۳۶۶ ریاست‌جمهوری به نخست‌وزیر وقت جهت اجرا واصل گردید.[۵]

نمودار سازمانی وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی
هم اندیشی وزیر با اهالی نشر
بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان

ساختار و تشکیلات

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال۱۳۸۳ با شش معاونت، شامل چهار معاونت تخصصی و دو معاونت پشتیبانی که به تأیید «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی» کشور رسید، به فعالیتش ادامه می‌دهد.

معاونت‌ها و مراکز ستادی[۶]

YesY معاونت امور فرهنگی. این معاونت شامل زیرمجموعهٔ زیر می‌شود:

  • اداره‌کل امور کتاب و کتاب‌خوانی
  • دفتر امور چاپ
  • دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی
  • دفتر هماهنگی و ترویج فعالیت‌های قرآنی
  • دفتر برنامه‌ریزی و توسعهٔ کتاب و کتاب‌خوانی

YesY معاونت امور هنری

  • دفتر امور هنرهای تجسمی
  • دفتر امور موسیقی
  • اداره‌کل امور هنرهای نمایشی
  • دفتر آموزش و توسعهٔ فعالیت‌های هنری

YesY معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی

  • اداره‌کل امور مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی
  • دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی
  • اداره‌کل رسانه‌های خارجی
  • دفتر مطالعات و توسعهٔ رسانه‌ها

YesY معاونت حقوقی و امور مجلس

  • اداره‌کل امور مالی
  • اداره‌کل امور اداری
  • اداره‌کل پشتیبانی و خدمات فنی
  • دفتر امور حقوقی
  • دفتر امور مجلس
  • دفتر هماهنگی امور استان‌ها

YesY معاونت توسعهٔ مدیریت و منابع

  • معاونت قرآن و عترت
  • دفتر وزارتی
  • دفتر امور ایثارگران
  • دبیرخانهٔ هیئت رسیدگی به امور فرهنگی
  • دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی راهبردی
  • مدیریت ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات
  • مرکز حراست

افزون‌بر معاونت‌ها و ستادهای یادشده در پایگاه اطلاع‌رسانی «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، مؤسسهٔ بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان و خانهٔ کتاب نیز زیرنظر معاونت فرهنگی این وزارتخانه فعالیت می‌کنند.[۷]

وزیرِ اهلِ «گفت‌وگو» و دوستدار «کتاب»

سازمان‌ها و مراکز وابسته[۸]

نهادها و ارگان‌های فرهنگی، هنری، پژوهشی و دینی که درحال‌حاضر به‌لحاظ مادی و معنوی زیرنظر این وزارتخانه فعالیت می‌کنند:
YesY سازمان امور سینمایی و سمعی بصری
YesY شورای فرهنگ عمومی
YesY مؤسسهٔ آموزش عالی علمی‌کاربردی فرهنگ و هنر
YesY بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای
YesY سازمان حج و زیارت
YesY سازمان اوقاف و امور خیریه
YesY سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
YesY ستاد عالی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد
YesY پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
YesY سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی
YesY نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور
YesY انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
YesY بنیاد بین‌المللی فرهنگی و هنری امام رضا(ع)
YesY صندوق اعتباری هنر
YesY مؤسسهٔ کمک به توسعهٔ فرهنگ و هنر
YesY مرکز پژوهشی میراث مکتوب
YesY شورای امر به معروف و نهی از منکر
YesY شورای اقامهٔ نماز

یاور انجمن‌های ادبی

ریاست فعلی

«سیدعباس صالحی» وزیر کنونی وزارتخانه فرهنگ‌وارشاداسلامی است. او در مرداد۱۳۹۶ش، از سوی «حسن روحانی» برای تصدی این پست در دولت دوازدهم به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و توانست از مجلس رأی‌اعتماد بگیرد.
صالحی برآمده از دیارِ فرهنگ و ادب، خراسان است؛ در سال١٣۴٣ش در مشهد. پدرش مرحوم «سیدحسن صالحی» از علمای‌ بنام خراسان بود. سکان‌دار وزات فرهنگ، دکتری فلسفه دارد و دانش‌آموختهٔ علوم حوزوی است. سال۱۳۵۱ بود که برای فراگیری علوم دینی وارد حوزهٔ علمیهٔ مشهد شد. سال۱۳۶۰ نیز به حوزهٔ علمیهٔ قم رفت و تا سال۱۳۶۸ دروس خارج را در آن‌جا گذراند. سپس به مشهد بازگشت و ادامه درس خارج را نزد علمای مشهد سپری‌ کرد.[۹]
فعالیت‌‌های مطبوعاتی:
نوشتن را از سال۱۳۶۱ به‌طورجدی در مطبوعات آغاز کرد و نخست، در مجلهٔ «حوزه» قلم زد. در سال‌‏های۱۳۶۵تا۱۳۶۷ سردبیر مجله «حوزه» بود. سال‏‌های۱۳۷۳تا۱۳۷۶ نیز مسئولیت «دفتر تبلیغات اسلامی خراسان» را به‌عهده داشت. از سال۱۳۷۶ تا کنون در سه دورهٔ متوالی عضو هیئت‌مدیره «دفتر تبلیغات اسلامی» و سپس عضو هیئت‌امنای آن است؛ همچنین از ۱۳۷۶ در سِمت مدیرمسئول نشریهٔ «پژوهش‌‏های قرآنی» فعالیت مطبوعاتی خود را پی گرفت. در همان سال، عضو هیئت‌تحریریه نشریات «فقه اهل‌بیت» نیز بود. در سال۱۳۷۸ مدیرمسئول و سردبیر نشریهٔ «پگاه» شد. وزیر فرهنگ، مؤسس سایت «دین‌آنلاین» نیز بوده‌ ‏است.[۱۰]
نمونهٔ سوابق اجرایی:خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد

  • عضو هیئت‌مدیره‌ و هیئت‌امنای «دفتر تبلیغات اسلامی» از سال۱۳۷۶ تاکنون (۵دوره)
  • عضویت در شورای «مهندسی فرهنگی» (شورای عالی انقلاب فرهنگی) از ۱۳۸۵تا۱۳۸۷
  • عضو حقیقی «شورای فرهنگ عمومی» و مدیرمسئول و سردبیر برخی از نشریات علمی و فرهنگی کشور
  • معاون فرهنگی وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی

چکیده‌ای از عملکردها:
صالحی در دولت اول حسن روحانی معاون امور فرهنگی «وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی» بود. معتقد به اصلِ «گفت‌وگو» و شفافیت در همه مراحل تصمیم‌گیری و اجرا است.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد بخشی از عملکرد صالحی از نظر گذرانده می‌شود:

  • تعامل با اصحاب فرهنگ و نشر و مشارکت هرچه بیشتر تشکل‌های مدنی نشر در اجرای مناسبت‌های فرهنگی از مشارکت‌دهی آنان در سیاست‌گذاری تا واگذاری امور اجرایی «نمایشگاه کتاب تهران».
  • انتشار اسناد و مدارک هزینه‌های خرج‌شده از سوی این معاونت و اعلام عمومی مصوبات هیئت خریدِ کتاب در راستای حفظ اصلِ شفافیت.
  • ارتباط نزدیک با اهالی قلم و ناشران و شنیدن انتقادات، مشکلات و پیشنهادهای آنان.
  • دیدارهای دوره‌ای در کتاب‌فروشی‌ها. همین مسئله باعث شد که نزدیک به ٤٠٠ ناشر فعال و شناخته‌شده برای تداوم حضور وی در وزارت فرهنگ‌ و‌ ارشاد اسلامی نامه بنویسند.
  • ارتباط نزدیک با اهالی و فعالان رسانه و خبرنگاران.

از دیروز تا امروز

اصلِ تغییر و تحول در امور انسانی امری ناگزیر است. تشکیلات و نهادهای وابسته‌‌ به فرهنگ نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. با نگاهی به تاریخچه و پیشینهٔ این حوزه در طول چند دهه، به دگرگونی‌های روی‌داده در ساختارها و تشکیلاتِ حوزهٔ فرهنگی کشور پی می‌بریم.

وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه

در سال۱۲۵۷ش، ناصرالدین شاه قاجار با پی‌ریزی شش وزارتخانه به‌ نام‌های «وزارت امور خارجه»، «وزارت امور داخله»، «وزارت وظایف و علوم»، «وزارت جنگ»، «وزارت عدلیه» و «وزارت مالیه» به امور مملکت پرداخت. در سال۱۲۵۹تا۱۲۶۰ش، «وزارت وظایف و علوم» به «وزارت علوم» تغییر نام داد و تا سال‌ها نهادی برای عهده‌داری امور فرهنگی در ساختار و تشکیلات وزراتیِ عهد قاجار وجود نداشت.[۱۱]
چندی بعد، «وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» در سال۱۲۸۹ش از دل سه وزارتخانهٔ «وزارت وظایف، اوقاف و پست»، «وزارت علوم، تلگراف و معادن» و «وزارت انطباعات و دارالترجمه» شکل گرفت که این خود، مقدمهٔ شکل‌گیری «وزارت فرهنگ» در سال‌های آتی شد.[۱۲]

وزارت فرهنگ

«وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه» در سال۱۳۱۷ش به «وزارت فرهنگ» تغییر نام داد. مدتی بعد، مدیریت امور هنری نیز به «وزارت فرهنگ» سپرده شد. در همین‌ راستا «اداره هنرهای زیبا» در سال۱۳۲۸ش زیر نظر «وزارت فرهنگ» تشکیل شد. اما برای تقویت این ساختار، در سال۱۳۲۹ «اداره‌کل هنرهای زیبا» شکل گرفت.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

وزارت فرهنگ و هنر

در سال۱۳۴۳ش، «اداره‌کل هنرهای زیبا» و «وزارت فرهنگ» بنابه تصویب «مجلس سنا» و «مجلس شورای عالی ملی» تبدیل می‌شود به «وزارت فرهنگ و هنر». در راستای تغییر و تحولات نهادهای وابسته‌ به «وزارت فرهنگ»، «اداره‌کل باستانشناسی»، «کتابخانهٔ ملی» و «دایرهٔ رایزنی‌های فرهنگی» با تصویب هیئت وزیران وقت، به «وزارت فرهنگ و هنر» منتقل می‌شود. فعالیت فرهنگی و هنری این وزارتخانه تا سال۱۳۵۷ ادامه دارد.

وزارت فرهنگ و آموزش عالی

باتوجه‌به شباهت‌های کاری میان وزارتخانه‌های «فرهنگ و هنر» و «علوم و آموزش عالی» شورای انقلاب در سال۱۳۵۷ش با هدف کاهش اعتبارات و دیوان‌سالاری و اتخاذ خط‌مشی‌های اساسی، طی مصوبه‌ای این دو وزارتخانه را ادغام کرد در «وزارت فرهنگ و آموزش عالی».[۱۳]

وزارت ارشاد ملی

«وزارت اطلاعات و جهانگردی» که پیش از انقلاب، عمدهٔ فعالیتش شناساندن و اشاعهٔ فرهنگ و تمدن ملی و جاذبه‌های جهانگردی ایران بود و تعدادی معاونت و زیرمجموعه داشت، در سال۱۳۵۸ش به «وزارت ارشاد ملی» تغییر نام یافت. اهداف و وظایف تعریف‌شده برای وزارتخانهٔ جدید تقریبا همان اهداف و وظایف «وزارت اطلاعات و جهانگردی» بود؛ البته با یک سری تغییرات در ساختارها و واحدهای زیرمجموعهٔ آن.[۱۴]
این دو وزارت‌خانه فارغ از تغییر و تحول محتوائی‌شان به‌واسطه انقلاب اسلامی، دو تفاوت اصلی داشتند:خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد

  • نخست، تمامی واحدهای زیرنظر وزیر حذف شد و فقط دفتر وزیر باقی ماند و بقیهٔ آن‌ها به معاونت‌ها انتقال یافتند.
  • دو اینکه: «معاونت اداری و مالی» و «معاونت پارلمانی و بین‌المللی» درهم ادغام شده، «معاونت اداری، مالی و پارلمانی» و «معاونت تبلیغاتی» تشکیل شد.

هفت سازمان وابسته‌ به «وزارت اطلاعات و جهانگردی» پس از تغییر نام به «وزارت ارشاد ملی» این‌چنین تغییر می‌یابند:
YesY تغییر شرکت سهامی چاپ‌خانهٔ وزارت اطلاعات و جهانگردی به چاپ‌خانهٔ وزارت ارشاد ملی
YesY تغییر شرکت سهامی تأسیسات جهانگردی به شرکت سهامی خدمات ایران‌گردی و جهان‌گردی
YesY وابسته‌شدن شرکت سهامی گشت‌ها و شرکت سهامی مرکز خانه‌های ایران به وزارت فرهنگ و آموزش عالی
YesY ادامهٔ‌ فعالیت سازمان رادیو و تلویزیون و مدرسهٔ عالی خدمات جهان‌گردی و اطلاعات و سازمان خبرگزاری پارس زیر نظر وزارت ارشاد ملیخطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

سازمان حج و زیارت
سازمان‌های وابسته‌ به وزارت ارشاد ملیخطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
  1. سازمان رادیو و تلویزیون
  2. شرکت سهامی خدمات ایران‌گردی و جهانگردی
  3. مدرسهٔ عالی خدمات جهانگردی و اطلاعات
  4. سازمان خبرگزاری پارس
  5. چاپخانهٔ وزارت ارشاد ملی
  6. سازمان حج و زیارت (امور حج و زیارت در ۱۳۵۸ از سازمان اوقاف وابسته به نخست‌وزیری جدا و به وزارت ارشاد ملی تحت‌عنوان سازمان حج و زیارت افزوده شد)
شوراهای‌ وابسته‌ به وزارت ارشاد ملیخطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
  • شورای عالی اطلاعات و جهانگردی
  • شورای اطلاعات و انتشارات کشور
تالار رودکی
باغ موزهٔ نگارستان

وزارت ارشاد اسلامی

«وزارت ارشاد ملی» در سال۱۳۵۹ش بود که به «وزارت ارشاد اسلامی» تغییر نام یافت. در سال۱۳۵۹ طبق مصوبهٔ‌ هیئت‌وزیران، ۱۵ واحد از واحدهای سازمانی «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» جدا شد و به وزارت تازه‌تأسیس ارشاد اسلامی منتقل شد.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

  1. موزهٔ هنرهای معاصر
  2. موزهٔ آزادی
  3. مجموعهٔ باغ فردوس
  4. اداره‌کل فعالیت‌های هنری
  5. فرهنگ‌سرای نوبهار (باستثناء موزهٔ سفالینه و آبگینه)
  6. ادارهٔ تألیف و ترجمه
  7. اداره‌کل تولید فیلم، عکس و اسلاید
  8. اداره‌کل همکاری‌های سمعی و بصری
  9. اداره‌کل نظارت و نمایش فیلم
  10. اداره‌کل تحقیقات و روابط سینمایی
  11. دفتر ایرانی جوانان دوستدار موسیقی
  12. ارکستر سنفونیک تهران
  13. تئاتر شهر
  14. تالار رودکی
  15. تالار سنگلج

علاوه‌بر آن، در جلسهٔ ۲۷آبان۱۳۶۰ دولت، واحدهای زیر با تمام امکانات و وظایف از «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» جدا و به وزارت ارشاد اسلامی ملحق شد:خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد

  1. انجمن آثار ملی
  2. موزه‌های نگارستان، هنرهای معاصر، آبگینه، فرش کرمان و رضا عباسی
  3. مرکز فرهنگی باغ فردوس
  4. فرهنگ‌سرای نیاوران
  5. کاخ‌های نیاوران و سعدآباد
  6. تالار رودکی
  7. تئاتر شهر
  8. تمام واحدهای استانی و شهرستانی (باستثناء دفاتر فنی)
  9. همهٔ واحدها و خانه‌های فرهنگی خارج از کشور

تشکیلات تفصیلی مرکزی این وزارتخانه در بهمن۱۳۶۱، ۴۷۳۲ پست سازمانی و تشکیلات تفصیلی واحدهای خارج از مرکز داشت که در خرداد۱۳۶۲ با ۴۴۶۱ پست سازمانی به‌تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور رسید.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

در اسفند۱۳۶۵ش، شورای اسلامی قانون اهداف و وظایف «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» را تصویب و این وزارتخانه با سازوکار جدیدی فعالیت خود را شروع کرد. پس از آن، وظایف تعریف‌شده برای این وزارتخانه در سال۱۳۸۵ش مورد بازنگری، اصلاح قرار گرفت و وظایف تازه‌ای البته با همان اهداف پیشین برای این وزارتخانه درنظرفته شد و با تصویب «سازمان مدیریت‌ و‌ برنامه‌ریزی» کشور به مرحله اجرا درآمد. دیگر در عنوان این وزارت هیچ تغییری ایجاد نشد؛ اما ساختار و تشکیلات آن همواره در معرض امواج تغییر بوده است.
در آبان۱۳۷۰ تشکیلات تفصیلی «وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی» در سطح مرکز و خارج از کشور با ۲۳۰۰ پست سازمانی و در سطح استانی و شهرستانی با ۴۸۷۵ پست سازمانی به تأیید «سازمان امور اداری و استخدامی کشوری» رسید که در زیر عنوان شده است:[۱۵]
الف: اداره‌کل درجهٔ۱ شامل ادارهٔ امور اداری و مالی، ادارهٔ امور هنری، ادارهٔ امور سینمایی، سمعی و بصری، ادارهٔ امور فرهنگی و مطبوعات تبلیغات، ادارهٔ امور سیاحتی و دیگر ادارات و واحدها در استان‌های تهران، اصفهان، خراسان، آذربایجان شرقی، خوزستان، مازندران، فارس، گیلان، آذربایجان غربی، کرمان، باختران، مرکزی، سیستان و بلوچستان، همدان، هرمزگان و یزد.
ب: اداره‌کل درجهٔ۲ شامل ادارهٔ امور اداری و مالی، ادارهٔ امور هنری، سینمایی، سمعی و بصری، ادارهٔ امور فرهنگی و مطبوعات و تبلیغات، ادارهٔ امور سیاحتی و دیگر ادارات و واحدها در استان‌های لرستان، کردستان، زنجان، بوشهر و سمنان.
پ: اداراه‌کل درجهٔ۳ بدون وجود اداره در سطح اداره‌کل در استان‌های ایلام، چهارمحال‌وبختیاری، کهگیلویه‌وبویراحمد.
واحدهای خارج از کشور این وزارتخانه در سال۱۳۷۰:[۱۶]

  1. منطقهٔ آسیا و اقیانوسیه: در برخی کشورها همچون پاکستان، هندوستان، چین، ترکیه، افغانستان، فیلیپین، سریلانکا و تایلند.
  2. منطقهٔ اروپا و آمریکا: در برخی کشورها مانند ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، بلژیک، آلمان، اتریش،انگلستان، یونان، یوگسلاوی، آمریکا و آرژانتین.
  3. منطقهٔ آفریقا و خاورمیانهٔ عربی: در برخی از کشورها چون قطر، امارت متحدهٔ عربی، عراق، سوریه، مصر، مغرب، تونس، الجزایر، زیمبابوه، کنیا، تانزانیا، نیجریه، سیرالئون، غنا، سودان و بنگلادش.

طی سال‌های۱۳۶۷تا۱۳۸۳ تغییرات زیادی در نمودار سازمانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به وجود آمد. این تغییرات در بهمن۱۳۸۳ به‌تأیید «سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشوری» رسید. نمونه‌ای از این تغییرات:[۱۷]
الف-تغییرات واحدهای ستادی زیر نظر وزیر:

بندانگشتی
  1. حذف دبیرخانهٔ هیئت‌امنای کتابخانه‌های عمومی کشور با تصویب قانون تأسیس و نحوهٔ ادارهٔ کتابخانه‌های عمومی کشور
  2. حذف گزینش
  3. تبدیل دفتر حراست به اداره‌کل حراست
  4. حذف «دفتر وزارتی و روابط عمومی» و ایجاد دو دفتر با عناوین «دفتر وزارتی» و «دفتر روابط عمومی و امور بین‌الملل»
  5. حذف «دفتر طرح و برنامه‌ریزی» و سپس ایجاد «معاونت برنامه‌ریزی و توسعه»
  6. ایجاد دبیرخانهٔ شورای فرهنگ عمومی
  7. ایجاد دفتر امور مالکیت معنو
  8. ایجاد مرکز توسعهٔ فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتالی

ب-بیان برخی تغییرات در سطح معاونت‌ها:[۱۸]

  1. حذف «معاونت امور سیاحتی و زیارتی»
  2. تغییر عنوان «معاونت امور مطبوعاتی و تبلیغاتی» به «معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی» همراه با برخی تغییرات.
  3. حذف دفتر فعالیت‌های ویژه
  4. ادغام «مرکز تحقیقات و مطالعات فرهنگی» با «مرکز گسترش آموزش‌های فرهنگی» و ایجاد دفتر برنامه‌ریزی و توسعهٔ کتاب و کتاب‌خوانی؛ ایجاد دفتر هماهنگی و ترویج فعالیت‌های قرآنی؛ تغییر عنوانِ «اداره‌کل چاپ و نشر» به «دفتر امور چاپ»؛ ایجاد «اداره‌کل امور کتاب و کتاب‌خوانی» در معاونت امور فرهنگی.
  5. ادغام «مرکز تحقیقات و مطالعات هنری» با مرکز گسترش آموزش‌های هنری و ایجاد «دفتر آموزش و توسعه فعالیت‌های هنری»؛ حذف «مرکز آموزش هنری»؛ تغییر عنوان «مرکز هنرهای نمایشی» به «اداره‌کل امور هنرهای نمایشی»؛ تغییر «مرکز هنرهای تجسمی» به «دفتر امور هنرهای تجسمی»‌ در معاونت امور هنری.
  6. تغییر «اداره‌کل توسعهٔ و همکاری‌های سمعی و بصری» به «دفتر امور همکاری‌های سمعی و بصری و نمایش خانگی» و نیز ایجاد «دفتر توسعهٔ فناوری سینمایی، سمعی و بصری»؛ تغییر عنوان «اداره‌کل نظارت و ارزشیابی امور سینمایی و سمعی و بصری» به «اداره‌کل ارزشیابی و نظارت سینمای حرفه‌ای؛ حذف مرکز اسلامی آموزش فیلمسازی؛ حذف اداره‌کل تولید و پشتیبانی؛ تغییر عنوان مدیریت جشنواره‌ها و مجامع سینمایی و سمعی و بصری به‌مدیریت مجامع و جشنواره‌های سینمایی و سمعی و بصری در معاونت امور سینمایی و سمعی و بصری
  7. حذف معاونت امور بین‌الملل
  8. حذف معاونت پژوهشی
  9. ایجاد معاونت پشتیبانی، امور استان‌ها و مجلس از محل ادغام «معاونت اداری و مالی» و «معاونت امور مجلس و هماهنگی استان‌ها».
  10. ایجاد معاونت برنامه‌ریزی و توسعه با چند زیرمجموعه

پ-تغییرات در سطح سازمان‌های وابسته:خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
*** ایجاد سازمان میراث فرهنگی
در سال۱۳۶۴ بنابر مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی، «سازمان میراث فرهنگی» زیرمجموعهٔ «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» به‌وجود آمد. این سازمان دارای واحدهای مختلف است:
مرکز باستانشناسی ایران ** اداره‌کل هنرهای سنتی ** مرکز و موزهٔ مردم‌شناسی ** دفتر آثار تاریخی** موزهٔ ایرانِ باستان ** ادارهٔ حفظ میراث فرهنگی شهرستان‌ها ** اداره‌کل موزه‌ها ** اداره‌کل بناهای تاریخی ** اداره‌کل کاخ‌ها ** سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ** اداره‌کل بیوتات (کاخ گلستان)
هدف این سازمانخطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه:
عبرت از حرکت فرهنگی انسان و بقا و ارتقای هویت و شخصیت فرهنگی جامعه، هدف این سازمان تعریف شده است.
مأموریت‌های سازمانخطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه:
تهیه‌وتنظیم و اجرای برنامه‌های پژوهشی پیرامون آثار باقی‌مانده از گذشتگان؛
بررسی و شناسایی محوطه‌ها، تپه‌ها، بناها و مجموعه‌های تاریخی و تهیهٔ فهرست جامع از آن‌ها و نقشه باستان‌شناسی کشور؛
انجام پژوهش‌های باستان‌شناسی و کاوش‌های علمی؛‌ بررسی‌ها مردم‌نگاری، پژوهش‌های مردم‌شناسی، انسان‌شناسی زیستی و شناخت فرهنگ بومی مناطق مختلف کشور؛
تهیه‌واجرای طرح‌های لازم به‌منظور حراست، حفاظت، تعمیر، مرمت و احیای آثار، بناها و مجموعه‌های باارزش فرهنگی و تاریخی تنها شماری از وظیفه‌های مشخص‌شده برای این سازمان‌است.
اما چندی بعد و در تاریخ ۲۵فروردین۱۳۷۲ طبق مصوبهٔ شورای عالی اداری به‌منظور افزایش کارآیی این سازمان و همچنین تقویت یکپارچگی و انسجام در مدیریت و تشکیلات امور فرهنگی، «سازمان میراث فرهنگی» از «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» جدا و به «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» پیوست.[۱۹]
*** ایجاد سازمان ایرانگردی و جهانگردی
این سازمان در سال۱۳۷۶ ایجاد شد. طبق مصوبهٔ شورای عالی اداری، همهٔ وظیفه‌ها و مأموریت‌های مربوط‌ به امور سیاحتی، زیارتی، ایرانگردی و جهانگردی که در شاخهٔ «معاونت امور سیاحتی و زیارتی» وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی سازماندهی شده بود به «سازمان ایرانگردی و جهانگردی» منتقل شد.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد
شناساندن کشور جمهوری اسلامی ایران و آشنا ساختن مردم کشور و سایر ملل با خصوصیات فرهنگی، سنتی و آثار تاریخی و تمدن ایران و جهان به‌منظور ایجاد تفاهم بین ملت‌ها؛
ایجاد ارتباط با سازمان‌ها و مراکز داخلی و بین‌المللی جهانگردی در جهت انجام همکاری‌های متقابل و گردآوری مبادلهٔ اطلاعات ایران‌گردی و جهانگردی و شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی جهانگردی براساس ضرورت،از اهداف و وظیفه‌های این نهاد به‌شمار می‌رود.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد

سازمان میراث فرهنگی و گردشگری

در سال۱۳۸۲ بود که با مصوبهٔ‌ مجلس شورای اسلامی دو «سازمان ایرانگردی و جهانگردی» و «سازمان میراث فرهنگی» از وزارت فرهنگ‌ و ارشاد جدا و در هم ادغام شد. حاصل آن، شکل‌گیری سازمان جدیدی به‌نام «سازمان میراث فرهنگی و گردشگری» زیر نظر رئیس‌جمهوری بود.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

شکل‌گیری «سازمان چاپ و انتشارات» وزارت ارشاد

پس از سال۱۳۶۷ بود که نام «سازمان چاپخانه و انتشارات» وزارت ارشاد به پیشنهاد این وزارتخانهٔ‌ و تأیید «سازمان امور اداری و استخدامی»، به «سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ‌ و ارشادا سلامی» تغییر کرد. این سازمان ابتدا زیرمجموعهٔ سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت تا اینکه در ۱۳۸۵ این موضوع اصلاح و سازمان یادشده زیر نظر وزارتخانه قرار گرفت.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

ایجاد «سازمان حج و زیارت» و «سازمان اوقاف و امور خیریه»خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

در سال۱۳۵۸ «امور حج و زیارت» از «سازمان اوقاف» وابسته‌ به نخست‌وزیری جدا شد و «سازمان حج و زیارت» زیرمجموعهٔ «وزارت ارشاد ملی» قرار گرفت. در۱۳۶۳ با تصویب مجلس شورای اسلامی «سازمان اوقاف» وابسته‌ به نخست‌وزیری از این حوزه جدا و در «سازمان حج و زیارت» وابسته‌ به ارشاد اسلامی ادغام شد که حاصل آن تشکیل «سازمان حج و اوقاف و امور خیریه» بود. در سال۱۳۷۰ بنابر مصوبهٔ مجلس شورای اسلامی، قرار شد «امور حج و زیارت» و «امور اوقاف و خیریه» از همدیگر جدا و به‌صورت دو سازمان مستقل زیر نظر وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی فعالیت کنند.

تولد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامیخطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

در ۱۳۷۴ «معاونت امور بین‌الملل» وزارت ارشاد منحل شد و به‌پیشنهاد وزیر ارشاد وقت، با هدف ایجاد تمرکز در فعالیت‌های فرهنگی خارج از کشور، «سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی» زیرنظر این وزارتخانه شکل گرفت. با تشکیل این سازمان، علاوه‌بر انتقال «معاونت امور بین‌الملل»، نمایندگی‌های خارج از کشور وزارت ارشاد نیز به سازمان تازه‌تأسیس منتقل شد. این سازمان نیز اهداف و وظیفه‌های تعیین‌شده‌ای دارد که
احیاء و گسترش تفکر و معارف اسلامی در جهان به‌منظور بیداری مسلمانان و ابلاغ پیام اسلام راستین به جهانیان
عرضهٔ صحیح فرهنگ و تمدن ایران و ویژگی‌های فرهنگی، جغرافیایی و تاریخی آن
سیاست‌گذاری و هماهنگی کلیهٔ فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی در خارج از کشور
هدایت، نظارت و پشتیبانی فعالیت‌های فرهنگی بخش غیردولتی در خارج از کشور
نظارت بر حسن اجرای موافقت‌نامه‌ها و برنامهٔ مبادلات فرهنگی، هنری و تبلیغی با سایر کشورها
هدایت و حمایت مادی و معنوی از شخصیت‌ها و انجمن‌ها و تشکل‌های اسلامی و مردمی خارج از کشور و نظارت بر فعالیت‌های آنان
برنامه‌ریزی فرهنگی و تبلیغی برای ایرانی‌ها و علاقه‌مندان به فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی در خارج از کشور
از این اهداف و وظیفه‌های سازمانی محسوب می‌شود.

چهرهٔ وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در سال۱۳۸۵خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

تشکیلات تفصیلی سال۱۳۷۰ وزارت ارشاد، شامل اهداف و وظاف و نیز عناوین و شمارهٔ پست‌ها در سال۱۳۸۵، بــراساس نمودار سازمانی سال۱۳۸۳ مورد اصلاح و بازنگری و پس از آن، مورد تأیید و تصویب سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور قرار گرفت.

واحدهای ستادی زیرنظر وزیر در سال۱۳۸۵
  1. اداره‌کل حراست
  2. دفتر وزارتی؛ شامل: دبیرخانهٔ مرکزی، دبیرخانهٔ ستاد پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، دبیرخانهٔ شورای ارزشیابی هنرمندان، دبیرخانهٔ هیئت مرکزی گزینش، هستهٔ گزینش.
  3. دفتر ارزیابی عملکرد و پاسخ‌گویی به شکایات
  4. دبیرخانهٔ شورای فرهنگ عمومی؛ شامل: گروه بررسی سیاست‌های فرهنگی و هنری، گروه مطالعات و تحقیقات.
  5. مرکز توسعهٔ فناوری مطالعات و رسانه‌های دیجیتال؛ شامل: گروه بررسی ثبت نرم‌افزارها.
  6. دفتر روابط عمومی
  7. معاونت امور سینمایی، سمعی و بصری
  8. معاونت امور هنری
  9. معاونت امور فرهنگی
  10. معاونت مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی
  11. معاونت اداری، مالی و امور استان‌ها
  12. معاونت برنامه‌ریزی و توسعه
  13. معاونت حقوقی و امور مجلس
شوراهای وابسته‌ به وزارت ارشاد
  1. شورای فرهنگ عمومی
  2. شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی
  3. ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد
  4. شورای عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
  5. شورای عالی سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی
  6. شورای عالی سازمان حج و زیارت
  7. شورای هماهنگی و نظارت بر امر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت

تغییرات در ساختار وزارت ارشاد از۱۳۸۵تا۱۳۸۸[۲۰]

الف- تغییرات واحدهای ستادی زیرنظر وزیر

  1. جداشدن «دبیرانهٔ هیئت مرکزی گزینش» و «هستهٔ گزینش» از دفتر وزارتی و قرارگرفتن در یکی از واحدهای ستادی زیرنظر وزیر.
  2. ایجاد «دفتر هماهنگی و ترویج فعالیت‌های قرآنی» زیرنظر وزیر پس از جداشدن این واحد از «معاونت امور فرهنگی» و سپس ارتقاء آن در سطح «مرکز هماهنگی و ترویج فعالیت‌های قرآنی».

ب- تغییرات در سطح معاونت‌ها

  1. حذف کلمهٔ «شعر» از عنوان «دفتر امور موسیقی و شعر» و واگذاری این وظیفه به «معاونت امور فرهنگی» در معاونت امور هنری.
  2. تغییر عنوان «دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فعالیت‌های هنری» به «دفتر آموزش و توسعه فعالیت‌های هنری» در معاونت امور هنری.
  3. تغییر عنوان «اداره‌کل امور کتاب و کتابخوانی» به «اداره‌کل امور کتاب» و انتقال وظایف کتابخوانی از این اداره به «دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی و کتابخوانی» در معاونت امور فرهنگی.
  4. تغییر عنوان «دفتر مجامع و فعالیت‌های فرهنگی» به «اداره‌کل مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی» در معاونت امور فرهنگی.
  5. جدا شدن «دفتر هماهنگی و ترویج فعالیت‌های قرآنی» از «معاونت امور فرهنگی» و الحاق‌به واحدهای ستادی زیرنظر وزیر در معاونت امور فرهنگی.
  6. تغییر عنوان «دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی» به «دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی و کتابخوانی» در معاونت امور فرهنگی.
  7. تغییر عنوان «اداره‌کل امور مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی» به «اداره‌کل امور مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی و پایگاه‌های اطلاع‌‌رسانی اینترنتی» در معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی.
  8. تغییر عنوان «دفتر آمار، برنامه‌ریزی و تأمین منابع» به «دفتر برنامه و بودجه» در معاونت برنامه‌ریزی و توسعه.
  9. ایجاد «دفتر مدیریت راهبردی فرهنگ و هنر» پس از حذف «دفتر برنامه‌ریزی و هماهنگی آموزش‌های فرهنگی و هنری» به‌لحاظ تفویض اختیار کامل وظایف آن به استان‌ها در معاونت برنامه‌ریزی و توسعه.

پ- تغییرات در سازمان‌های وابسته

  • جابه‌جایی سازمان چاپ و انتشارات

این سازمان ابتدا زیرمجموعهٔ سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت؛ اما طی مصوبه‌ای در ۱۳۸۵ یکی از واحدهای زیرمجموعهٔ وزارت ارشاد شد. همچنین طی تصمیم دولت در سال۱۳۸۷،‌ مالکیت صددرصد سهم این سازمان به موقوفات، بقاع متبرکه و صندوق عمران موقوفات تحت نظارت و سرپرستی سازمان اوقاف و امور خیریه اختصاص یافت.

  • جابه‌جایی سازمان حج و زیارت

فروردین۱۳۸۸ و طبق مصوبهٔ شورای عالی اداری قرار شد «سازمان حج و زیارت» از وزارت ارشاد جدا و به‌صورت یک سازمان مستقل به «سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری» ملحق شود؛ اما در پی مخالفت‌هایی این موضوع منتفی شد.

  • تغییر عنوان مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات

«مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات» بنا بر مصوبه هیئت امناء این مؤسسه به «پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات» تغییر عنوان یافت.

کارکردها

اهدافخطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

طبق قانون، وزارت فرهنگ‌و‌ارشاد‌اسلامی برای پیشبرد اهداف زیر تأسیس شده‌است:

رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی ***** استقلال فرهنگی و مصونیت جامعه از نفوذ فرهنگ اجانب ***** اعتلای آگاهی‌های عمومی در زمینه‌های مختلف و شکوفایی استعدادها و روحیهٔ تحقیق، تتبع و ابتکار در جامعه*****رواج فرهنگ و هنر اسلامی ***** آگاهی جهانیان نسبت‌ به مبانی و مظاهر و اهداف انقلاب اسلامی ***** گسترش مناسبات فرهنگی با ملل و اقوام مختلف به‌خصوص مسلمانان و مستضعفان جهان ***** فراهم‌آمدن زمینه‌های وحدت میان مسلمین.

افزون‌بر این هدف‌ها، وظیفه‌ها و راهبردهای محتوایی نیز برای این وزارتخانه تعریف شده است.

راهبردهای محتوایی وزارت فرهنگخطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

  1. تعمیق و نشر ارزش‌­های انقلاب اسلامی بر پایهٔ مکتب فکری و سیاسی امام راحل و رهبر معظم انقلاب اسلامی
  2. ترویج و اقامهٔ احکام الهی، نشر و تقویت اخلاق اسلامی و فضائل انسانی بر پایهٔ دین‌­مداری و فرهنگ دینی
  3. نقد مکاتب الحادی و انحرافی در عرصه­‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی و مبارزه جدی با خرافات و موهومات
  4. تبیین و تقویت فرهنگ مهدویت و نهضت انتظار و ترویج روح بیداری اسلامی
  5. تبیین و تاکید بر مؤلفه­‌های هویت ایرانی و اسلامی برپایهٔ میراث تاریخ تمدنی، مشاهیر و مفاخر ایرانی و اسلامی
  6. تقویت روحیهٔ عزت، افتخار، خودباوری ملی، امیدواری و نشاط فردی و اجتماعی
  7. تولّی و تبرّی، تعمیق روحیهٔ دشمن­‌شناسی، ترویج فرهنگ ظلم ‌ستیزی و استکبارستیزی
  8. تبیین و ارائهٔ الگوهای مطلوب حیات طیبهٔ فردی و اجتماعی برپایه معارف و آموزه‌­های قرآن، پیامبر اعظم و اهل‌بیت(ع)
  9. توجه و تأکید بر نقش بنیان خانواده و خانواده‌­محوری در حیات فرهنگی جامعه و ممانعت از گسست نسل‌ها
  10. ترویج روحیهٔ سلحشوری، فرهنگ ایثار، جهاد و شهادت‌‌طلبی و ذلت‌­ناپذیری
  11. مبارزه با فساد و تبعیض و اصلاح فرهنگ نظام مدیریتی برپایه عدالت­‌خواهی و اهتمام‌ به امر‌به‌معروف و نهی‌از‌منکر
  12. افزایش و ارتقاء آگاهی­‌های عمومی و فرهنگ عمومی براساس تمدن فرهنگ ایرانی و اسلامی و اهتمام جدی به زبان فارسی
  13. بازشناسی و بازتولید میراث، سنن و آداب و رسوم ایرانی در مناطق مختلف کشور ایران اسلامی
  14. ترویج و اشاعهٔ روحیهٔ کار و خلاقیت در راستای فرهنگ مطلوب تلاش و برپایی

وظایف اساسی وزارت فرهنگ[۲۱]

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در جایگاه مسئول اجرای سیاست‌های رسمی نظام جمهوری اسلامی ایران در زمینهٔ فرهنگ عمومی، عهده‌دار وظیفه‌های اساسی زیر است:

  1. شناساندن مبانی، مظاهر، اهداف انقلاب اسلامی به جهانیان با بهره‌گیری از وسائل و امکانات هنری، سمعی و بصری، کتب، نشریات و‌ برگزاری گردهم‌آیی‌های فرهنگی و سایر اقدامات لازم در داخل و خارج از کشور با همکاری وزارت امور خارجه و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط.
  2. مطالعه و تحقیق در زمینهٔ تبلیغات رسانه‌های جهانی و کشف روش‌های موردعمل آن‌ها و اتخاذ شیوه‌های مناسب مقابله با آن در صورت لزوم.
  3. گردآوری و طبقه‌بندی کلیهٔ مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی از قبیل فیلم، کتاب، تصویر و سایر انتشارات مربوط‌‌‌‌ به جمهوری اسلامی ایران و‌ نشر موارد لازم.
  4. تمرکز و بررسی اخبار و اطلاعات مربوط‌ به پیشرفت برنامه‌ها و فعالیت‌های دستگاه‌های دولتی و نهادهای انقلاب اسلامی به منظور انتشار‌ آن‌ها.
  5. اجرای قوانین مربوط‌ به مطبوعات و نشریات و تعیین ضوابط و مقررات مربوطه و تمرکز، توزیع و نشر انواع آگهی‌های دولتی و اجرای آن در‌ داخل و خارج کشور.
  6. انعقاد قرارداد در زمینهٔ مبادلات فرهنگی، هنری، سینمایی، جهانگردی، خبری، مطبوعاتی و شرکت در جلسات سازمان‌های منطقه‌ای و‌ بین‌المللی در موارد مربوطه با همکاری و هماهنگی وزارت امور خارجه با رعایت قانون اساسی.
  7. ایجاد، توسعه و ادارهٔ تمامیِ امور نمایندگی‌های فرهنگی ایران در خارج و تعیین نمایندگان فرهنگی و مطبوعاتی و نظارت کامل بر اجرای وظایفی‌ که به عهدهٔ آنان نهاده می‌شود.
  8. انجام همکاری‌های فرهنگی و ارشادی با مراکز اسلامی و فرهنگی سایر کشورها به‌منظور اشاعهٔ فرهنگ اسلامی.
  9. ادارهٔ امور حج و اوقاف و امور خیریهٔ در چهارچوب قوانین حج و اوقاف و امور خیریه.
  10. گردآوری خبرها، گزارش‌ها، مقالات و عکس‌های مربوط‌ به ایران و کشورهای جهان و توزیع آن بین رسانه‌های گروهی کشور و همچنین پخش‌ و انعکاس رویدادهای مختلف کشور و منطقه در زمینهٔ پیشرفت و تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی بین وسائل ارتباط‌جمعی‌ کشورهای جهان.
  11. ایجاد، توسعهٔ و بهره‌برداری از تأسیسات ایران‌گردی و جهانگردی از هر نوع که مناسب باشد و همچنین تأمین وسائل لازم برای مسافرت‌های‌ فردی، جمعی جهانگردان ایرانی و خارجی در داخل کشور اعم از زمینی، هوایی و دریایی و تأمین خدمات جهانگردی و اقدامات لازم برای ارائه‌ پیشرفت‌های مملکتی و شناساندن تحولات فرهنگی و تمدن و جاذبه‌های جهانگردی ایران.
  12. تقویت روح تحقیق، تتبع و ابتکار در تمام زمینه‌های فرهنگی و هنر اسلامی و ایرانی از طریق تشویق و حمایت نویسندگان، شعرا، ادبا،‌ هنرمندان و معرفی و بزرگداشت علما، عرفا و شخصیت‌های فرهنگی جهان اسلام و تولید و نشر آثار مربوط‌ به آنان و همچنین پرورش استعدادها و ذوق‌ فرهنگی و هنری افراد.
  13. تعیین ضوابط اعطای جوائز در زمینه‌های فرهنگی و هنری در چهارچوب آیین‌نامه‌های مربوط.
  14. ایجاد و توسعه و تجهیز و ادارهٔ کتابخانه‌های عمومی و تأسیسات فرهنگی، هنری و سینمایی وابسته‌ به وزارت فرهنگ‌ و ارشاداسلامی در‌ سراسر کشور.
  15. صدور اجازهٔ تأسیس، انحلال و نظارت بر فعالیت مؤسسات خبری و نمایندگی‌های خبرگزاری‌ها و رسانه‌های خارجی و صدور اجازهٔ فعالیت‌ برای خبرنگاران خارجی و داخلی در کشور طبق مقررات مربوطه.
  16. صدور اجازهٔ تأسیس، انحلال و نظارت بر نحوهٔ کار و فعالیت کانون‌های تبلیغاتی، چاپخانه‌ها و مؤسسات تکثیر و مؤسسات وابسته‌ به صنعت‌ چاپ و نظارت بر کیفیت و محتوای آگهی‌ها و کارهای چاپی طبق ضوابط و مقررات قانونی مربوطه.
  17. صدور اجازهٔ تأسیس، توسعه یا انحلال مؤسسات آزاد آموزش‌های هنری و فرهنگی و سینمایی و نیز انجمن‌های فرهنگی و هنری و تصویب‌ آیین‌نامه‌های مربوط و نظارت بر اجرای آن‌ها طبق ضوابط و مقررات قانونی مربوطه.
  18. برنامه‌ریزی در جهت ایجاد، اصلاح و یا تکمیل تأسیسات جهانگردی از طریق سرمایه‌گذاری مستقیم و یا اعطای وام به بخش خصوصی و‌ یا مشارکت با آن‌ها و یا با سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها و صدور اجازه و نیز نظارت در تأسیس و اداره واحدهای اقامتی و پذیرایی و دفاتر خدمات‌ مسافرتی، جهانگردی که در حوزهٔ سیاحت و زیارت فعالیت دارند؛ و درجه‌بندی و نرخ‌گذاری این تأسیسات با همکاری سازمان‌های ذی‌ربط.
  19. نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی، هنری، تبلیغاتی اقلیت‌های دینی و مذهبی شناخته‌شده در قانون اساسی.
  20. صدور اجازهٔ ورود و خروج آثار سمعی و بصری، آثار هنری، مطبوعات و نشریات و کلیهٔ مواد تبلیغی و فرهنگی مشکوک که تعیین موارد‌ مشکوک از غیر مشکوک طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب هیئت‌وزیران خواهد رسید.
  21. تهیه و تدوین آیین‌نامه‌ها و ضوابط ناظر بر تشکیل جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های فرهنگی، هنری و مسابقات سینمایی و ادبی در داخل و خارج‌ کشور.
  22. صدور اجازهٔ تأسیس یا انحلال مراکز، مؤسسات و مجامع فرهنگی، مطبوعاتی، خبری، هنری، سینمایی، سمعی و بصری و مؤسسات‌ انتشاراتی و تبلیغاتی در کشور و نظارت بر فعالیت‌های آن‌ها و همچنین ناشران و کتاب‌فروشان در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوط.
  23. هدایت و حمایت از فعالیت مراکز و مؤسسات فیلم‌سازی، سناریونویسی، سینماها، کانون‌ها و مراکز نمایش فیلم، عکاسخانه‌ها و تولیدکنندگان‌ نوار سمعی و بصری و صدور اجازهٔ تأسیس و یا انحلال آن‌گونه واحدها و نظارت بر آن‌ها در چهارچوب ضوابط و مقررات مربوط.
  24. نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی، هنری، تبلیغاتی خارجیان مقیم ایران با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط.
  25. تحقیق دربارهٔ اثرات وسائل ارتباط‌جمعی و سنجش میزان تأثیر برنامه‌ها و فعالیت‌های گفتاری، تصویری، مطبوعاتی و خبری و متون چاپ‌شده در افکار عمومی با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط.
  26. انجام مطالعات و تحقیقات لازم پیرامون مسائل و مبانی فرهنگ عمومی، هنر، سینما، تئاتر و دیگر زمینه‌های هنری مربوط، به‌منظور استفاده‌از نتایج حاصل در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی و هنری و دیگر امور مربوط و نهایتاً بهبود کیفی و کمی امور محوله.
  27. برنامه‌ریزی فرهنگی و تبلیغی در جهت همکاری بیشتر مردم با دولت و بررسی پیرامون اثرات برنامه‌ها و فعالیت‌های دولت در افکار عمومی و‌ارائه آن به هیئت‌وزیران.
  28. ایجاد زمینه‌های گسترش فرهنگ انقلاب اسلامی و اشاعهٔ زبان فارسی در کشورهای مختلف جهان با همکاری وزارت امور خارجه و وزارت‌ فرهنگ و آموزش عالی
  29. تنظیم سیاست‌های کلی فرهنگی، هنری، سینمایی کشور و ارائهٔ آن‌ها به مجلس شورای اسلامی جهت تصویب با رعایت اصل ۷۴ قانون اساسی‌ جمهوری اسلامی ایران.
  30. تأسیس و ادارهٔ مؤسسات آموزشی لازم به‌منظور آموزش افراد مجرب در رشته‌های مختلف فرهنگ، هنر، ارشاد و جهانگردی و امور مربوط‌ دیگر برحسب مورد با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط.

فعالیت‌ها و جهت‌گیری‌ها

فعالیت‌های وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی که بر مسائل فرهنگی، ادبی و هنری تمرکز دارد عمدتاً توسط معاونت‌ها، مؤسسات و نهادهای وابسته‌ به آن انجام می‌شود. از فعالیت‌های این نهاد وزارتی صدور مجوز و پروانه است برای:
YesY برگزاری جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و مسابقات فرهنگی، هنری و سینمایی
YesY فعالیت‌های فرهنگی، هنری و تبلیغاتی اقلیت‌های دینی و مذهبی
YesY نشر و چاپ کتاب (مکتوب و دیجیتال)
YesY ورود و خروج آثار سمعی و بصری، آثار هنری، مطبوعات، نشریات و کلیه‌ٔ موارد تبلیغی و فرهنگی و مشکوک
YesY فعالیت کانون‌های آگهی و تبلیغاتی
YesY انتشار نشریه و خبرگزاری
YesY نمایندگی توزیع و فروش نشریات
YesY ارائهٔ گواهی ثبت پایگاه‌های اینترنتی ایرانی
YesY نویسندگی مطبوعاتی و خبرنگاری
YesY چاپ آگهی‌های اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی
YesY تأسیس آموزشگاه آزاد روزنامه‌نگاری و گرافیک مطبوعاتی
YesY ساخت، مالکیت و نمایش فیلم
YesY تأسیس مرکز، مؤسسه، کانون و انجمن فرهنگی و هنری
YesY افتتاح و بهره‌بردای از سالن سینما
YesY استفاده از تجهیزات ماهواره
YesY آموزشگاه سینمایی
YesY اجرای برنامه‌های صحنه‌ای موسیقی
YesY نصب مجسمه و یادمان و علایم و نشانه‌ها
YesY تأسیس نگارخانه‌
YesY اجرای نمایش
YesY راه‌اندازی و توسعهق دوره‌‌های آموزشی مهارت کاردانش و آزاد
YesY فعالیت آموزشگاه آزاد هنرهای تجسمی، موسیقی، نمایشی و سنتی
YesY ارائهٔ گواهی ثبت رسانه‌های بر خط اختصاصی
YesY فعالیت‌های فرهنگی دیجیتجال
YesY توزیع و عرضهٔ‌ کالای شامل آثار دیداری، شنیداری (فروشگاه‌های فیزیکی و اینترنتی)
YesY صیانت از آثار و پدیدآورندگان فرهنگی
YesY حمایت‌های متمرکز فرهنگی

موافقت‌نامه‌های فرهنگی و هنری وزارت فرهنگ

از دیگر فعالیت‌های این وزارتخانه به‌ویژه در سال‌های اولیهٔ پس از انقلاب اسلامی ایران، امضای موافقت‌نامه فرهنگی با کشورهای آسیای میانه و آفریقا بوده است:

  • ۱۳۶۱: امضاء موافقت‌نامهٔ فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت لیبی؛ امضاء موافقت‌نامهٔ فرهنگی و هنری بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت الجزایر.
  • ۱۳۶۳: امضاء موافقت‌نامهٔ فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت سوریه؛ امضاء موافقت‌نامهٔ همکاری فرهنگی و علمی و فنی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت چین.
  • ۱۳۶۵: امضاء موافقت‌نامهٔ فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت تانزانیا.
  • ۱۳۶۶: امضاء موافقت‌نامهٔ فرهنگی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت غنا.

قوانین وزارت فرهنگ‌وارشاد‌اسلامی

این وزارتخانه دارای قوانین فراوانی است که طی‌ سال‌های مختلف به‌ تصویب رسیده است. مهم‌ترین این قوانین شامل موارد زیر است:

  • قانون تأسیس کتابخانهٔ عمومی در تمام شهرها
  • قانون حمایت از حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان
  • قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی
  • قانون توسعهٔ صنعت ایران‌گردی و جهانگردی

عضویت وزارت فرهنگ و ارشاد در اساسنامهٔ مجامع بین‌المللی

  • اساسنامهٔ‌ مرکز ملی تآتر در ایران وابسته‌ به کمیسیون ملی یونسکو و انیستیوی بین‌المللی تآتر
  • اساسنامهٔ‌ انجمن ملی هنرهای تجسمی
  • طرح اساسنامهٔ‌ کمیتهٔ‌ ملی موسیقی
  • اساسنامهٔ کمیسیون جنوب آسیا
  • اساسنامهٔ سازمان جهانی جهانگردی

رویدادهای تحت پوشش

جشنوارهٔ فیلم فجر، برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب، جایزهٔ‌ کتابِ سال، جایزه ادبی جلال‌ آل‌احمد، جشنواره بین‌المللی شعر فجر، جایزه ادبی پروین اعتصامی بخشی از رویدادهایی است که توسط معاونت‌ها، مؤسسه‌ها و نهادهای مرتبط‌با وزارتخانه برگزار می‌شوند.

افراد برجسته‌ای که عهده‌دار بخش‌های مختلف نهاد در دوره‌های مختلف بوده‌اند و ویژگی‌های هر دوره

وزیران فرهنگ پیش از انقلاب

۹۳ وزیر در عرصهٔ فرهنگی کشور پیش از انقلاب اسلامی سکان‌دار امر امور فرهنگی در وزارتخانه‌های «معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه»، «فرهنگ»، «فرهنگ و هنر» و «اطلاعات و جهانگردی» بودند. همچنین به‌دلیل انشعاب این وزارتخانه‌ها از وزارت علوم، نام وزیران این وزارتخانه نیز آورده می‌شود.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

  • ۱۳۳۹تا۱۲۵۹: علی‌قلی‌خان اعتضادالسلطنه، وزارت علوم.
  • ۱۲۶۰تا۱۲۷۵: علی‌قلی‌خان مخبرالدوله، وزارت علوم.
  • ۱۲۸۴تا ۱۲۸۶: میرزا سیدمحمودخان علاءالملک؛‌ مهدی قلی‌خان مخبرالسلطنه‌ هدایت؛ جعفر قلی‌خان نیرالملک؛ مرتضی قلی‌خان صنیع‌الدوله، وزارت علوم.
  • ۱۲۸۶تا۱۲۸۷: مهدی قلی‌خان مخبرالسلطنه‌ هدایت؛‌ میرزا حسن‌خان مشیرالدوله؛ میرزا نظام‌الدین مهندس‌الممالک؛ وزارت معارف و اوقاف.
  • ۱۲۸۸تا۱۲۹۰: مرتضی قلی‌خان صنیع‌الدوله؛ علاءالسلطنه؛ میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی)؛ میرزا محمدعلی‌خان علاءالسلطنه؛ میرزا حسن‌خان مشیرالدوله، وزار معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
  • ۱۲۹۱: میرزا محمد‌علی‌خان علاءالسلطنه؛ میرزا حسن‌خان مشیرالدوله،وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
  • ۱۲۹۲: میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی) وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
  • ۱۲۹۳: میرزا نظام‌الدین مهندس‌الممالک؛ میرزا محمدعلی‌خان علاءالسلطنه، معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
  • ۱۲۹۴تا۱۲۹۶: میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک؛ اسدالله میرزای شهاب‌الدوله؛ مرتضی‌خان ممتازالملک؛ میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی)؛ میرزا حسن‌خان وثوق‌الدوله؛ میرزا حسین‌خان مؤتمن‌الملک، وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
  • ۱۲۹۷تا۱۲۲۹: مرتضی‌خان ممتازالملک؛ میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی)؛ میرزا احمد‌خان نصیرالدوله بدر؛ میرزا ابراهیم‌خان حکیم‌الملک (حکیمی)؛ حاج‌میرزا عبدالحسین وحیدالملک شیبانی؛ اسماعیل امین‌الملک مرزبان، وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
  • ۱۲۲۹تا۱۳۰۲: ‌رضا قلی‌خان نیرالملک؛ میرزا اسماعیل‌خان ممتازالدوله؛ امیر اعلم؛ رضا قلی‌خان نیرالملک؛ میرزا حسن‌خان محتشم‌السلطنه؛ محمد حسن‌خان حکیم‌الدوله؛ سلیمان میرزا محسن، وزارت معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
  • ۱۳۰۳تا۱۳۰۶: میرزا صادق‌خان مستشارالدوله؛ میرزا نظام‌الدین‌خان مشارالدوله؛ سیدمهدی‌ عمادالسلطنه مشیر فاطمی؛ یوسف مشار اعظم؛ میرزا احمد‌خان نصیرالدوله بدر؛ سیدمحمد تدین، معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
  • ۱۳۰۷تا۱۳۱۲:‌ یحیی‌خان اعتماد‌الدوله قراگزلو؛ احمد عمادالملک محسنی؛ وزارت اوقاف و صنایع مستظرفه.
  • ۱۳۱۲تا۱۳۱۷: علی‌اصغر حکمت، معارف، اوقاف و صنایع مستظرفه.
  • ۱۳۱۷تا۱۳۲۷: اسماعیل مرآت؛ عیسی صدیق؛ سیدمحمد تدین؛ مصطفی عدل؛ علی‌اکبر سیاسی؛ علی ریاضی؛ قاسم غنی؛ باقر کاظمی، وزارت فرهنگ.
  • ۱۳۲۳تا۱۳۲۵: عیسی صدیق؛ غلام‌حسین رهنما؛ محمدتقی بهار؛ فریدون کشاورز؛ وزارت فرهنگ.
  • ۱۳۲۵تا۱۳۲۷: سیدعلی شایگان؛ عیسی صدیق؛ علی‌اکبر سیاسی؛ منوچهر اقبال؛ محمد سجادی، وزارت فرهنگ.
  • ۱۳۲۷تا۱۳۳۱: عبدالحمید اعظم زنگنه؛ مسعود کیهان؛ شمس‌الدین جزایری؛ حبیب‌الله آموزگار؛ کریم سنجابی؛ محمود حسابی، وزارت فرهنگ.
  • ۱۳۳۱تا۱۳۴۱: محمد‌مهدی آذر؛ رضا جعفری؛ محمود مهران؛ جهان‌شاه صالح؛ محمد درخشش، وزارت فرهنگ.
  • ۱۳۴۱تا۱۳۵۳:‌ پرویز ناتل خانلری؛ عبدالعلی جهان‌شاهی، وزارت فرهنگ.
  • ۱۳۴۳تا۱۳۵۷: مهرداد پهلبد، وزارت فرهنگ و هنر.
  • ۱۳۴۲تا۱۳۵۳: نصرت‌الله معینیان، حسن پاک‌روان؛ جواد منصور؛ عباس مستمند شیرازی (هوشنگ انصاری)؛ سام، وزارت اطلاعات.
  • ۱۳۵۳تا۱۳۵۷: غلام‌‌رضا کیان‌پور؛ کریم پاشا بهادری؛ داریوش همایون؛ محمدرضا عاملی تهرانی؛ ابوالحسن سعادتمند؛ سیروس آموزگار، وزارت اطلاعات و جهانگردی.

وزیران فرهنگ پس از انقلاب

سیدرضا صالحی‌امیری از ۱۳۹۵تا۱۳۹۶

متولد سال۱۳۴۰ در بابل. فوق‌لیسانس رشته‌ٔ علوم‌سیاسی و دکتری مدیریت دولتی دارد.

ریاست کمیتهٔ اجتماعی شورای عالی امنیت ملی، معاونت پژوهش‌های فرهنگی استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، معاونت بررسی‌های راهبردی وزارت اطلاعات، سرپرستی وزارت ورزش و جوانان و ریاست سازمان اسناد و کتابخانه ملی از سوابق اجرایی اوست. صالحی‌امیری معاون فرهنگی ستاد انتخاباتی حسن روحانی نیز بود.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
حسن روحانی، مرداد۱۳۹۲ صالحی‌امیری را در سِمت «سرپرست وزارت ورزش و جوانان ایران» منصوب و در ۲۷مهر همان سال در پست وزیر پیشنهادی «وزارت ورزش و جوانان» به مجلس شورای اسلامی معرفی کرد؛ اما نتوانست رأی لازم را برای ورود به کابینهٔ‌ روحانی به دست آورد. تااینکه در آبان۱۳۹۵ سرانجام در پست وزیر فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی، وارد کابینه شد. او پس از ۹ماه فعالیت، سکان هدایت این وزراتخانه را به «سیدعباس صالحی‌» سپرد.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
وزیر فرهنگ سابق، صاحب کتاب‌ها و مقالات فراوانی در حوزهٔ فرهنگی است. «مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی»، «فرهنگ و مدیریت سازمان‌های فرهنگی»، «مبانی سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی»، «دیپلماسی فرهنگی»، «آسیب‌شناسی فرهنگی در ایران»، «الگوی ارتقای سرمایه فرهنگی در ایران»،‌ «مدیریت منازعات قومی در ایران»، «دانستنی‌های یک رایزن فرهنگی» از نمونه کتاب‌های تألیفی صالحی است.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
برخی از سوابق علمی اوخطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه:

  • دانشیاری و عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
  • مدیریت گروه «مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی» دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
  • تأسیس انجمن علمی مدیریت و برنامه‌ریزی فرهنگی ایران و عهده‌داری مدیریت آن
  • مدیرمسئولی فصلنامهٔ (مدیریت فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی)
  • عضویت در شورای طرح و برنامهٔ مؤسسه فرهنگی «هدایت»،
  • عضویت در شورای سردبیری فصلنامهٔ علمی‌پژوهشی راهبرد مرکز تحقیقات استراتژیک.
علی جنتی؛ از ۱۳۹۲تا۱۳۹۵

متولد ۱۳۲۸ش و فرزند آیت‌الله احمد جنتی دبیر شورای نگهبان است. وی تحصیلات حوزوی دارد و کار اجرایی را از سال۱۳۵۹ش آغاز کرد.

جنتی در ۱۳۵۴ش که تحت تعقیب ساواک در دورهٔ پهلوی بود، با مشورت شهید «سیدمحمد بهشتی» و آیت‌الله «هاشمی رفسنجانی» به خارج از کشور رفت و مدتی در کشورهای سوریه و لبنان مقیم شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، در آغاز سال۱۳۵۹ با سِمت مدیر صداوسیمای جمهوری اسلامی مرکز اهواز منصوب شد که همزمان بود با آغاز جنگ تحمیلی. عضویت در شورای سرپرستی صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران در سال۱۳۶۰، استانداری خوزستان در سال۱۳۶۳، استانداری خراسان در ۱۳۶۸، معاونت بین‌الملل وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی از سال۱۳۷۱ تا ۱۳۷۷ از سوابق اجرایی او بوده است. وی همچنین از سال۷۷ تا پایان دورهٔ ریاست‌جمهوری خاتمی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در کویت بود. مسئولیت مشاورهٔ وزیر امور خارجه و معاونت سیاسی وزارت کشور در سال۱۳۸۴ نیز از دیگر فعالیت‌های سیاسی این دیپلمات ایرانی به‌شمار می‌رود.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازهخطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
جنتی در سال۸۵ بار دیگر در سِمت سفیر ایران در کویت تعیین شد که این دوره هم تا سال۸۹ ادامه یافت. در همین سال به‌درخواست «حسن روحانی» رئیس‌‌جمهور وقت مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، با پست پژوهشگر سیاست خارجی در این مرکز مشغول به کار شد. تألیف و ترجمهٔ کتاب‌های متعدد در حوزهٔ سیاست خارجی و ارائهٔ مقالات متعدد در نشریات و شرکت در کنفرانس‌های علمی نیز در سوابق علمی جنتی دیده‌ می‌شود.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه
جنتی مرداد سال۱۳۹۲ش برای تصدی وزارتخانه ارشاد به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و با کسب اکثریت آرا توانست از مجلس شورای اسلامی رأی اعتماد بگیرد. او در در ۲۷مهر۱۳۹۵ از سمت خود استعفا داد.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

سیدمحمد حسینی؛ از ۱۳۸۸تا ۱۳۹۲

متولد ۱۳۴۰ش در رفسنجان است. دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی از دانشگاه تهران دارد. مدتی رایزن فرهنگی ایران در کنیا بود. در انتخابات مجلس پنجم از سوی مردم رفسنجان به مجلس شورای اسلامی راه یافت. معاونت سازمان صداوسیما، مدیر عاملی «انتشارات سروش»، ریاست هیئت‌مدیرهٔ «انتشارات علمی و فرهنگی»، مشاورهٔ پارلمانی رئیس سازمان «فرهنگ و ارتباطات اسلامی»، مدیر‌مسئولی نشریات «سروش هفتگی»، «جوان و بانوان» و «سروش اندیشه» بخشی از کارنامهٔ اجرایی اوست. حسینی در شهریور۱۳۸۸ به سِمت وزیر فرهنگ انتخاب شد.[۲۲]

محمدحسین صفارهرندی از ۱۳۸۴تا۱۳۸۸

به‌سال۱۳۳۲ش در خانواده‌ای مذهبی دیده گشود. دارای لیسانس مهندسی راه‌ و ساختمان از دانشگاه «علم و صنعت» است. دورهٔ دکتری را در رشتهٔ‌ «مدیریت استراتژیک» سپری کرد. عضویت در هیئت‌تحریریهٔ نشریهٔ «رویداد و تحلیل» متعلق‌ به دفتر سیاسی سپاه، جانشینی فرماندهی سپاه، جانشینی دفتر سیاسی سپاه، عضویت در «شورای تعیین خط‌مشی خبرگزاری جمهوری اسلامی، عضویت در هیئت‌تحریریه و شورای سردبیری روزنامهٔ «کیهان» از سال۱۳۷۳تا۱۳۸۴ در فعالیت‌های اجرایی اوست. او در دوران ریاست‌جمهوری «محمود احمدی‌نژاد» در پست وزیر ارشاد انتخاب شد.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد

احمد مسجدجامعی؛ از ۱۳۷۹تا۱۳۸۴

اهل مشهد و در سال۱۳۳۵ متولد شده است. لیسانس جغرافیای انسانی از دانشگاه تهران دارد. در ۱۳۶۰ش عهده‌دار معاونت پرورشی «وزارت آموزش و پرورش» و در سال ۱۳۶۶ش معاون فرهنگی مؤسسه «انتشارات امیر کبیر» شد. در ۱۳۶۸ نیز مسئولیت دفتر طرح‌ و‌ برنامه‌ریزی «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی» و پس از آن، معاونت امور فرهنگی و معاونت پژوهشی این وزارتخانه را به عهده داشت. او در ۱۳۷۹ در سِمت وزیر فرهنگ فعالیت‌ خود را شروع کرد.[۲۳]

سیدعطاالله مهاجرانی؛ از ۱۳۷۶تا۱۳۷۹

سال۱۳۳۳ش در روستای مهاجران اراک چشم گشود. دانش‌آموخته دکتری رشتهٔ‌ تاریخ است. در سال۱۳۶۳ش رایزن فرهنگی ایران در پاکستان شد. در سال۱۳۶۸ش معاون حقوقی دولت «هاشمی رفسنجانی» و در سال۱۳۷۶ش وزیر فرهنگ‌ ارشاد دولت خاتمی بود. او در سال۱۳۷۹ش از سمت خود استعفا داد.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

مصطفی میرسلیم؛ از ۱۳۷۲تا۱۳۷۶

متولد ۱۳۲۶ش در تهران است. دانش‌آموختهٔ فوق‌لیسانس در رشتهٔ مهندسی مکانیک از دانشگاه پواتیه فرانسه است. او مدتی عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی بود و در سال۱۳۵۸ش به‌ معاونت سیاسی اجتماعی «وزارت کشور» برگزیده شد. سرپرستی شهربانی کشور، سرپرستی «بنیاد امور جنگ‌زدگان» و قائم‌مقامی «وزارت کشور» از نمونه مسئولیت‌های او بوده است. میرسلیم از ۱۳۷۲تا۱۳۷۶ش وزیر ارشاد بود. او از سال۱۳۷۵ش با حکم مقام معظم رهبری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

علی لاریجانی؛ از ۱۳۷۰تا۱۳۷۲

لاریجانی فرزند مرحوم آیت‌الله حاج‌میرزا هاشم آملی از مراجع تقلید و در سال۱۳۳۶ش متولد شده است. دانش‌آموختهٔ‌ مقطع لیسانسش در رشتهٔ ریاضیات و علوم کامپیوتر از دانشگاه صنعتی شریف است. فوق‌لیسانس و دکتری خود در رشتهٔ فلسفهٔ غرب را در دانشگاه تهران گذراند. مدیریت برون‌مرزی واحد مرکزی خبر صداوسیما، معاونت وزارتخانه‌های کارواموراجتماعی و پست‌وتلگراف‌وتلفن و همچنین جانشینی ستاد کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بین مسئولیت‌های او بوده است. در ۱۳۷۰ش پس از استعفای خاتمی، عهده‌دار وزارت ارشاد شد. پس از آن، از ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۳ ریاست سازمان صداوسیما را برعهده گرفت. لاریجانی از سال۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ دبیر شورای عالی امنیت ملی بود. وی در انتخابات مجلس هشتم به نمایندگی از مردم قم وارد مجلس شد و با رأی نمایندگان، رئیس مجلس شورای اسلامی شد.خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد

سیدمحمد خاتمی؛ از ۱۳۶۱تا۱۳۷۰

سال۱۳۲۲ش در اردکان یزد به‌‌دنیا آمد. پدرش روح‌الله خاتمی از روحانیون مبارز و مردمی بود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌اش در اردکان سپری شد. سپس به حوزهٔ علمیهٔ قم رفت و پس از آن برای تحصیل در رشتهٔ فلسفه به دانشکدهٔ ادبیات اصفهان راه یافت. خاتمی در سال۱۳۵۷ در سِمت نمایندهٔ مردم اردکان و میبد وارد مجلس شد و در سال۱۳۶۰ به‌فرمان روح‌الله موسوی خمینی، سرپرستی مؤسسهٔ مطبوعاتی

کیهان را به‌عهده گرفت. او سال۱۳۶۱ سکان‌ وزارت ارشاد را در کابینهٔ «میرحسین موسوی» به‌دست گرفت و در کابینهٔ «هاشمی رفسنجانی» نیز همچنان وزیر بود تااینکه سال۱۳۷۰ش از پست وزراتی خود استعفا داد و ریاست کتابخانهٔ ملی ایران را پذیرفت. خاتمی در سال۱۳۷۶ش نامزد انتخابات ریاست جمهوری شد و پس از کسب اکثریت آراء در دو دورهٔ متوالی رئیس‌جمهوری ایران بود.[۲۴]

عبدالمجید معادی‌خواه؛ ۱۳۶۱

سال۱۳۲۶ در قم زاده شد. او سومین وزیر ارشاد اسلامی در کابینهٔ «محمدجواد باهنر» بود که تنها شش ماه در این پست ماند.

نمایندگی مردم تهران در نخستین دورهٔ مجلس شورای اسلامی و تصدی مدیریت «بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران» در شمار مسئولیت‌های مهم اوست.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه باهنر پیگیری مسائل فرهنگی و هنری را در وزارت ارشاد مطرح کرد و با حمایت از سینما، ابداع اصطلاح «دهه فجر» و برپایی جشنواره‌های هنری، جایگاه وزارت فرهنگ را ارتقا بخشید.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

عباس دوزدوزانی؛ از ۱۳۵۹تا۱۳۶۰

دومین وزیر ارشاد در دولت مؤقت «مهدی بازرگان» و کابینهٔ «محمد‌علی رجایی» بود. او در سال۱۳۲۱ش در تبریز زاده شد. دوزدوزانی چندی وزیر ارشاد ملی بود.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه او را از پایه‌گذاران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز می‌دانند. در دورهٔ وزارتش در سال۱۳۵۹ «وزارت ارشاد» مدتی تعطیل شد. دوزدوزانی همچنین دو دوره نمایندۀ «مجلس شورای اسلامی» از تبریز و تهران و عضو اولین دوره شورای شهر تهران بود. او در سال‌های آخر عمر و حتی بعد از شورای اول فعالیت خاص سیاسی نداشت. دومین وزیر ارشاد جمهوری اسلامی، ۷مرداد۱۳۹۷ در سن۷۷ سالگی درگذشت.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

ناصر میناچی؛ از ۱۳۵۸تا۱۳۵۹

متولد سال۱۳۱۰ش در تهران و دانش‌آموختهٔ رشتهٔ‌ حقوق بود. از همراهان نزدیک «علی شریعتی» و از مؤسسان حسینیهٔ ارشاد به‌شمار می‌رفت. نیز از افرادی بود که در تهیهٔ پیش‌نویس قانون اساسی جمهوری اسلامی نقش داشت. میناچی در دولت مؤقت مهدی بازرگان به سمت وزیر «تبلیغات و جهانگردی» انتخاب شد و در دورهٔ او نام این وزارتخانه به وزارت «ارشاد ملی» تغییر یافت. با این حال، در زمان میناچی،‌ امور فرهنگی و هنری زیر نظر وزارت آموزش عالی اداره می‌شد. او تا زمان نخست‌وزیری «محمدعلی رجایی» در پست وزیر بر سر کار بود. میناچی در ۸۲سالگی در تهران درگذشت.[۲۵]

از میان یادها

از حسینیهٔ ارشاد تا وزارت ارشاد

«ناصر میناچی» نخستین وزیر فرهنگ کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود. او یکی از بنیادگذاران «حسینیهٔ ارشاد» و از همراهان «علی شریعتی» بود که در دولت مؤقت «مهدی بازرگان»، عهده‌دار سمت «وزارت تبلیغات و جهانگردی» شد. میناچی بعد از مدتی به‌سبب علاقه‌ای که به نام «ارشاد» داشت، نام وزارتخانهٔ تحت مدیریتش را وزارت «ارشاد ملی» گذاشت. اگرچه در آن‌سال‌ها این وزارتخانه، متصدی امور فرهنگی و هنری کشور نبود؛ بلکه «وزارت فرهنگ و هنر» با ادغام در «وزارت علوم و آموزش عالی» به «وزارت فرهنگ و آموزش عالی» تبدیل شده بود. اما بعدها باوجود ایجاد تغییر در حوزهٔ کاری وزارتخانه‌ٔ ارشاد و افزوده‌شدن امور فرهنگی و هنری به آن، عنوان ارشاد در نام این وزارتخانه ماند و بعدتر در سال۱۳۶۵ شد «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی».[۲۶]

چرا وزارت ارشاد تعطیل شد؟

تازه جنگ عراق علیه ایران شروع شده بود که «عباس دوزدوزانی» دومین وزیر ارشاد ملی، از تعطیلی وزارت ارشاد خبر داد! دوزدوزانی در یک مصاحبهٔ مطبوعاتی اعلام کرد که وزارت ارشاد ملی تا اطلاع ثانوی تعطیل شد. به‌گفتهٔ او این تعطیلی برای تجدید سازمان و تصفیهٔ افراد در این وزارتخانه بود و شامل مراکز و دفاتر وزارتخانه در شهرستان‌ها نیز می‌شد و فقط بعضی از قسمت‌های وزارتخانه‌ها می‌توانست به کار خود ادامه دهد. او درباره تعطیلی وزارت ارشاد خطاب به کارکنانش گفت: «متأسفانه اکثر شما کارمندان، کسانی هستید که کارمند سانسور زمان طاغوت بودید؛ در حالی که ما می‌خواهیم «وزارت ارشاد ملی» را هم وزارت ارشاد اسلامی کنیم.»خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

از وزارت ارشاد ملی تا وزارت ارشاد اسلامی

عباس دوزددوزانی دومین وزیر ارشاد که سعی داشت همه آنچه مربوط دورهٔ پهلوی دوم می‌شود را حذف کند، ضمن تعطیلی وزارت ارشاد با هدف پاکسازی سازمانی آن، دستور دارد که در سال۱۳۵۹ نام «وزارت ارشاد ملی» به «وزارت ارشاد اسلامی» تغییر کند.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

حتی یک نفر هم نپرسید!

معادی‌خواه سومین وزیر فرهنگ پس از انقلاب، در مصاحبه‌ای تعریف می‌کند که شورای انقلاب فرهنگی، وزارتخانهٔ «فرهنگ و هنر» را به‌ غلط به زیر مجموعه وزارت علوم برد. یکی از بحث‌هایی که با «محمدجواد باهنر» داشت، این بود که این اشتباه باید تصحیح شود و بخش فرهنگ و هنر به وزارت ارشاد برگردد. او پس از اینکه وزیر شد، معتقد بود که وجه غالب «وزارت ارشاد اسلامی»، فرهنگ است و ابزار اساسی‌اش هم مسائل مختلف و مرتبط با فرهنگ و هنر. در ادامه می‌گوید: «روی برنامه‌ای که من به مجلس دادم، نوشتم «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی». وظایفی را هم در این برنامه برای وزارت ارشاد تعریف کردم که ربطی به وزارت ارشاد وقت با آن ساختاری که گفتم، نداشت. معادی‌خواه در برنامه‌اش از سینما صحبت کرد و در مورد هنر نیز مسائلی را طرح کرد. «خیلی جالب بود که یکی از نمایندگان مجلس از من نپرسید که چرا شما اسم این وزارتخانه را تغییر داده‌اید و به‌جای وزارت ارشاد وقت نوشته‌اید، «وزارت فرهنگ‌و‌ارشاد اسلامی. درواقع بنده عملاً این ادغام را قانونی کردم و تأیید آن را تلویحاً از مجلس گرفتم». وقتی مجلس به آن کابینه و وزیر ارشاد رأی داد یعنی این برنامه را هم تأیید کرده است. این روحانیِ اهل فرهنگ و هنر می‌گوید: هیچ‌کدام از نماینده‌ها از من نپرسیدند که سینما مربوط به شما نیست و به وزارت علوم ارتباط دارد. حتی وزارت علوم هم که در آن زمان متولی فرهنگ بود، به این مسئله شکایتی نکرد.[۲۷]

استعفای وزیر

اختلافات عقیدتی و سلیقه‌ای و درنتیجه، رویکردهای مختلف در راهبری سکان فرهنگی کشور، داستان همیشگی این حوزه بوده و هست. گاه، این اختلافات تا آنجا می‌رسد که وزیر تن به استعفا می‌دهد. «علی جنتی» یکی از آن‌هاست که رویکردی اعتدالی داشت؛ اما خرده‌گیران و مخالفان سیاست‌های فرهنگی او مانع از ادامهٔ راه شدند. به‌گفته‌ٔ خودش از یک طرف جمعی از فرهیختگان، اصحاب قلم، نخبگان و روزنامه‌نگاران درخواست‌ها و انتظاراتی دارند. آن‌ها سیاست‌های دولت را قبول دارند و از آن استقبال می‌کنند و باید به خواسته‌های آن‌ها پاسخ مثبت داده شود. همین مسئله موجب رونق‌بخشیدن به سینما، تئاتر و موسیقی شد. عدهٔ دیگری هم هستند که صاحب نفودند؛ ولی سلیقهٔ دیگری دارند و معتقدند برای گسترش فرهنگ از این ابزارها نباید استفاده کرد. در انتشار کتاب باید به سراغ کتاب‌های دینی برویم. در حوزهٔ مطبوعات در چارچوب‌های خاصی حرکت کنیم. به موسیقی و تئاتر که اصلا اعتقاد ندارند و سینما را هم فقط در حوزه دفاع مقدس و مسائل اخلاقی محدود می‌کنند. این گروه از افراد و نهادها عموماً از محدود کردن دسترسی مردم به اطلاعات سخن می‌گویند و از فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های اینترنتی دفاع می‌کنند. جنتی، به‌دنبال همین اختلافات سکان فرهنگی کشور را در ۳۰مهر۱۳۹۵ واگذار کرد.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

استیضاح وزیر

موضوع استیضاح «علی جنتی» وزیر فرهنگ وقت، سال۱۳۹۳ش بود که مطرح شد. ماه‌ها این مسئله بر سر زبان‌ برخی از نمایندگان در مجلس بود. به‌گفتهٔ «حمید رسایی» اصلی‌ترین دنبال‌کنندهٔ استیضاح جنتی، وزیر سیاست‌های غلطی را پیش گرفته که موجب اعتراض و نگرانی متدینین و دلسوزان و علما شده است و بیش از این نمی‌توان مماشات کرد. برهمین‌اساس طرح استیضاح «علی جنتی» را تحویل هیئت‌رئیسه داد.[۲۸] اما مدتی بعد، «حسین نوش‌آبادی» معاون پارلمانی وزیر ارشاد در خرداد۱۳۹۴ش گفت: اکثریت نمایندگان مجلس شورای اسلامی از عملکرد وزارت ارشاد رضایت دارند و هیچ‌گونه تصمیمی برای استیضاح علی جنتی در هیئت‌رئیسه مجلس اتخاذ نشده و فضای کلی مجلس همراه با دولت و وزارت ارشاد است.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

وداع با کرسی وزارت

خاتمی وزیر فرهنگِ کابینهٔ «هاشمی رفسنجانی» بود. دی‌ماه۱۳۷۰ بود که زمزمهٔ ترک این وزارتخانه را مطرح کرد. وزارت خاتمی هرچند محبوب بسیاری از اهالی فرهنگ بود، خُرده‌گیرانِ سرسختی هم داشت. با پایان پذیرفتن جنگ تحمیلی و برقراری آرامش، فضای فرهنگی کشور آمادهٔ دگرگونی‌هایی بود؛ وزارت فرهنگ سکان‌دار رویکرد جدید در عرصهٔ فرهنگ بود. از دادن مجوز به برخی نشریات ماهانه با دیدگاه‌های متفاوت و صدور مجوز برای کتاب‌های نویسندگان مشهوری که سال‌ها در انزوا بودند، گرفته تا صدور جواز ساخت فیلم‌های تازه فراتر از اکشن‌های جنگی که مدت‌ها عرصهٔ سینما را بر سینماگران اجتماعی تنگ کرده بود و سرانجام تلاش برای احیای دوبارهٔ موسیقی در عرصه اجتماعی. البته این تحول انتقادات گزندهٔ منتقدان را به‌همراه داشت. تااینکه پس از گذشت حدود یک سال از جدل قلمی و زبانی میان متولیان فرهنگ با خرده‌گیران به سیاست‌های جدید فرهنگی، اواخر تیر۱۳۷۱ «محمد خاتمی» وزیر فرهنگِ وقت، پس از ماه‌ها اصرار برای ترک امرِ وزارت، این کرسی را به دیگری سپرد.[۲۹]

افزایش یک‌درصدی بودجهٔ وزارت فرهنگ

مؤسسه‌ها و ارگان‌های وابسته‌ به «وزارت‌ فرهنگ‌وارشاد اسلامی»، همواره نخستین‌ نهادهایی هستند که به‌هنگام مواجه با مشکلات اقتصادی و کمبود ردیف بودجهٔ این وزارتخانه، آسیب می‌بینند و دچار بحران‌های مالی می‌شوند. یک‌درصد از کل بودجهٔ کشور سهم وزارت فرهنگ است که البته این مقدار همواره بر روی کاغذ ثبت شده و عملا به ‌دست این وزارتخانه نرسیده است؛ وزارتخانه‌ای که شمار فراوانی از ارگان‌ها و مؤسسه‌های فرهنگی و هنری را تحت‌ پوشش دارد. «احد آزادی‌خواه» سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس دی‌ماه۱۳۹۷ درباره بودجه وزارت فرهنگ گفته بود که بودجهٔ این وزارتخانه باید ۲۰درصد افزایش پیدا می‌کرد درحالی‌که در لایحهٔ بودجه فقط یک‌درصد افزایش پیدا کرده است که این افزایش سودی ندارد.[۳۰] کاهش اعتبارات وزارتخانه، تبعات جدی و منفی بر روی عملکرد بسیاری از نهادهای این وزارتخانه همچون حوزه سینما، تئاتر و کتاب دارد.

خطر ورشکستگی اقتصادی و فرهنگی تئاتر

اهالی تئاتر از زخم‌خوردگان کاهش اعتبارات «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی» هستند که در نامه‌ای سرگشاده خطاب به وزیر فرهنگ چنین نوشتند: {{گفتاورد تزیینی|تئاتر ایران به مرحله‌ای بحرانی وارد شده است. پس مخاطبِ این نامه نیز به‌دلیلی آشکار، شخص شمایید؛ فارغ از آنکه این بحران در سال‌های گذشته یا شرایط عمومی کشور ریشه دارد یا پدیده‌ای متاخر و حاصل تحولات چند سال اخیر در وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی، معاونت هنری و اداره‌کل هنرهای نمایشی باشد، اوج‌گیری این بحران اکنون و در دوران مدیریت جناب‌عالی رخ می‌دهد و به‌همین‌سبب، معتقدیم برعهدهٔ شماست که با قبول مسئولیت خود و اصلاح امور، راه‌حلی عاجل بیابید... قطعاً بحران اقتصادی برای هنرمندان تئاتر و لاجرم برای شما امری جدید نبوده و نیست؛ اما متاسفانه امروز به اوج تازه‌ای نزدیک می‌شود که می‌توان آن را "خطر ورشکستگی اقتصادی و فرهنگی تئاتر" نامید... .[۳۱]
«ساسان پیروز» نائب‌رئیس انجمن تئاتر نیز درباره این نامه به وزیر ارشاد گفت: «ما با تئاترهایی مواجه هستیم که وقتی اجرای آن‌ها را می‌بینیم و دربارهٔ پایین آمدن سطح کیفیت‌شان از عوامل‌شان می‌پرسیم همه می‌گویند که زمان کافی نمی‌توانستیم بگذاریم و باید فرآیند تولید تئاتر را کوتاه می‌کردیم تا در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنیم. یا نمی‌توانستیم دکور یا لباس خوب تهیه کنیم چون هزینهٔ تولید را بالا می‌برد و ما را به ورشکستگی می‌کشاند.»خطای یادکرد: برچسب بازکنندهٔ <ref> بدشکل است یا نام بدی دارد

وزارت ارشاد منحل شود

بودجه پایین وزارت فرهنگ‌وارشاد‌اسلامی همواره یکی از بحث‌برانگیز‌ترین بودجه‌ها بوده است تا جایی که به پیشنهاد انحلال این وزارت رسید. در سال۱۳۹۵ش «الیاس حضرتی» نمایندهٔ مردم تهران در مجلس شورای اسلامی به‌دلیل بودجهٔ پایین وزارت‌ ارشاد‌ و فرهنگ‌ اسلامی، خواستار انحلال این وزارت‌خانه شد. به‌گفته‌ٔ وی تنها ۱۶درصد از بودجهٔ فرهنگی کشور در اختیار وزارت ارشاد است. ازاین‌رو پیشنهاد داد که این ۱۶درصد از بودجهٔ کل نیز در اختیار دیگر نهاد‌ها و ارگان‌هایی که بودجه‌هایی به‌مراتب بیشتر از وزارت ارشاد دریافت می‌کنند، قرار بگیرد و مسئولیت امور نیز به آنان واگذار شود.خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه

اولویت ادغام، اصلاح ساختار است

بحث انحلال یا ادغام مؤسسه‌ها و ارگان‌های وابسته‌ به معاونت‌های «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی» موضوع تازه‌ای نیست. در دوره‌های پیشین نیز این طرح بارها ارائه شد؛ اما عزمی برای اجرای آن وجود نداشت. موضوع ادغام مؤسسه‌های این وزارتخانه طی چند ماه اخیر دوباره به‌شدت داغ شده است. این موضوع با اعتراض برخی از اهالی تئاتر روبه‌رو شده است؛ اما به‌گفتهٔ صالحی، ادغام این مؤسسه‌ها نه به‌منظور تعدیل نیرو، بلکه در راستای چابک‌سازی و روان‌تر شدن نظام مدیریتی انجام می‌شود.[۳۲] «همایون امیرزاده» مشاور وزیر و مدیر مرکز اطلاع‌رسانی و روابط‌عمومی «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی» نیز در مصاحبه با روزنامهٔ «جام جم» در این‌باره گفته: ما ۳۶ مؤسسه تابعه در مجموعه وزارتخانه داریم؛ حساب کنید اگر هر یک از این مؤسسات پنج هیئت‌مدیره داشته باشد، ۱۸۰ نفر عضو هیئت‌مدیره خواهیم داشت. این ۳۶ مؤسسه، ۳۶ مدیرعامل دارند و اگر هر یک دو منشی داشته باشند، بیش از ۷۰ نفر، مدیر دفتر داریم. ما می‌توانیم با تجمیع این‌ها به بهره‌وری برسیم و هزینه‌های بالاسری را کاهش دهیم. این‌ها در جاهای دیگر می‌توانند بیشتر کارساز باشند. بسیاری از این مؤسسه‌ها بنابه ضرورت‌هایی سال‌ها پیش شکل گرفته‌اند. ما حالا بررسی کرده‌ایم که این ضرورت‌ها هنوز وجود دارند یا نه. دگرگونی‌های فرهنگی و وظایف جدید، کارکرد بسیاری از این مؤسسه‌ها را مخدوش کرده است. ما فراموش کرده‌ایم که چرا فلان مؤسسه آن موقع شکل گرفته. بنابر مفاد طرح تحول ساختار نظام اداری کشور، اقتضا می‌کند ما هم به‌منظور کاهش هزینه‌ها و هم افزایش بهره‌وری، بدنه‌مان را کوچک کنیم، آن‌هم در شرایط کنونی که به‌لحاظ اقتصادی، کشور در مضیقه است. ما با کمک این تجمیع باید به آرایشی جدید مبتنی بر ضروریات و شرایط امروز برسیم.[۳۳]

ممیزی کتاب از دورهٔ میرسلیم باب شد

شیوهٔ مدیریت میرسلم که در سال۱۳۷۲ش عهده‌دار «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی» بود بیشتر مبتنی‌بر مقابله با «تهاجم فرهنگی» بود که البته این روش به مذاق بسیاری از اهالی فرهنگ خوش نیامد. بسیاری‌ چون «احمد بیگدلی» نویسندهٔ برگزیدهٔ جایزهٔ «کتاب‌سال ایران» معتقد است که «ممیزی کتاب» در زمان «میرسلیم» باب شد و بسیاری از کتاب‌ها مجوز نگرفته، آرشیو شدند و آن دسته هم که مجوز گرفتند از سرند ادیت ارشاد گذشتند. «رئوف عاشوری» در این‌باره معتقد است: «در دوران وزارت میرسلیم فشار بر مولفان و ناشران افزایش می‌یابد و دامنهٔ سانسور و ممیزی حتی تا کتاب‌های پزشکی و پرستاری و حوزهٔ تخصصی علوم را هم در برمی‌گیرد. فشارهای امنیتی و بازجویی‌ها از ناشران و نویسندگان بالا می‌گیرد و پای بسیاریشان هم به دادگاه و محاکمه کشیده می‌شود. آمار نشان می‌دهد تعداد کتاب‌های چاپ‌‌شده در این دوران در سال از ۱۵هزار جلد فرا‌تر نمی‌رود.»خطای یادکرد: برچسب <ref> نامعتبر؛ نام‌های نامعتبر، مثلاً بیش از اندازه در این دوران علاوه‌بر کتاب، محدودیت‌هایی نیز برای سینما ایجاد شد و باوجود اکران فیلم‌های ماندگاری چون «بادکنک سفید» جعفر پناهی، «لیلی با من است» کمال تبریزی، تعداد زیادی از فیلم‌ها به‌دلیل عدم دریافت مجوز از وزارت ارشاد، اکران نشدند. از آن جمله فیلم پرمخاطب «آدم‌برفی» ساخته «داود میرباقری» است که سال۱۳۷۳ ساخته شد؛ اما تا سال۷۶ مجوز اکران عمومی نگرفت.

بازگشایی خانهٔ سینما

خانهٔ سینما که بزرگ‌ترین نهاد صنفی سینماگران ایران است از سال۱۳۷۲ش فعالیت خود را آغاز کرد. حفظ حقوق مادی و معنوی اهالی سینما و هنر و نیز ایجاد امنیت شغلی و تأمین اجتماعی و ارتقای سطح آموزشی سینماگران از اهداف این نهاد است؛ اما این نهاد فرهنگی در سال۱۳۹۰ش به‌دستور «سیدمحمد حسینی» وزیر فرهنگ‌وارشاد اسلامی وقت، بنابه دلایلی مثل طی‌نشدن تشریفات قانونی مربوط‌ به تأسیس مؤسسات فرهنگی و هنری و نیز اقدامات غیرقانونی بعدی، منحل شد که با واکنش شدید سینماگران روبه‌رو شد.[۳۴] این خانه، پس از دو سال و هم‌زمان با روز ملی سینما در ۲۱شهریور۱۳۹۲ با حضور جمعی از اهالی سینما به‌دنبال حکمی از سوی «علی جنتی» وزیر فرهنگِ وقت، بازگشایی شد.[۳۵]

فیس‌بوک باید رفع فیلتر شود

علی جنتی یازدهمین وزریر فرهنگ جمهوری اسلامی ایران رویکرد نرم‌تری را در عرصهٔ فرهنگ کشور دنبال کرد. او مخالف کاهش دسترسی‌ها به شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک بود. ازاین‌رو طی سخنانی در حاشیهٔ مراسم نخستین نشست فعالان رسانه‌های دیجیتال گفت: نه‌تنها فیس‌‌بوک باید قابل دسترسی باشد بلکه قید "غیرقانونی" برای سایر شبکه‌های اجتماعی نیز باید برداشته شود.[۳۶]

اکران فیلم قصه‌ها

این فیلم توقیفی در دوران وزارت جنتی اکران شد. قصه‌ها محصول سال۱۳۹۰ش است و مانند سایر آثار رخشان بنی‌اعتماد سازندهٔ آن، مضمونی اجتماعی دارد. «کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی» قصه‌ها و چند فیلم دیگر را مرتبط با فتنه دانست و خواستار عدم صدور مجور اکران آن شد. پس از کشمکش‌ها میان مجلس و وزارت فرهنگ، فیلم «قصه‌ها» بدون هیچ‌گونه تغییری در اردیبهشت۱۳۹۴ به روی پرده سینما رفت.[۳۷]

موسیقی رپ مجوز گرفت

موسیقی رپ در زمان وزارت جنتی بود که مجوز گرفت. البته با این قید که مطابق با فرهنگ ایرانی و اسلامی باشد. آلبوم موسیقی «فراموشی» کاری از گروه «اتل متل» نخستین آلبوم رپی بود که موفق به کسب مجوز رسمی از دفتر موسیقی وزارت ارشاد شد. این آلبوم ۱۰ سال پیش ساخته شده بود و سازندگانش بارها برای دریافت مجوز اقدام کرده بودند که سرانجام پس از یک دهه این آلبوم در ۱۳۹۴ش با اخذ همه مجوزهای لازم از سوی دفتر موسیقی روانه بازار موسیقی کشور شد.[۳۸]

عذرخواهی وزارت ارشاد

اردیبهشت۱۳۹۴ بود که سیدعباس صالحی معاون فرهنگی جنتی، وزیر فرهنگ وقت، با دسته‌گل و شیرینی به دفتر «انتشارات حیّان» رفت و به‌دلیل برخورد حراست نمایشگاه کتاب با «مهدی خزعلی» مدیر «انتشارات حیّان» عذرخواهی کرد. داستان از این قرار بود که غرفهٔ این انتشارات در ۱۳۹۴ش و در بیست‌وهشتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، بنابه دلایلی از سوی وزارت فرهنگ‌و‌ارشاد اسلامی بسته شد. خزعلی ضمن اعتراض شدید به این رفتار تهدید کرد که به مراجع بین‌المللی شکایت می‌کند. اما معاون فرهنگی وزارت ارشاد، برای دلجویی از او به دفترش رفت و از خزعلی خواست تا به اعتصاب غذایش پایان دهد. صالحی در جریان این دیدار گفت:‌ باتوجه‌به اینکه اشتباه از سیستم نمایشگاه بوده است، خسارات مؤسسه حیان را دین وزارت ارشاد دانسته و بدون فوت وقت تمام‌و‌کمال جبران می‌کنیم.[۳۹]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ «قوانین وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی». 
  2. ↑ خالقی مطلق، شاهنامهٔ حکیم ابوالقاسم فردوسی، ۱۶۶.
  3. ↑ آشوری، تعریف‌ها و مفهومِ فرهنگ، ۲۵.
  4. ↑ «سیر تاریخی شکل‌گیری وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی». 
  5. ↑ ، مجموعهٔ قوانین و مقررات وزارت فرهنگ‌ و ارشاد اسلامی، ۳۵.
  6. ↑ «معاونت‌ها و مراکز ستادی وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی». 
  7. ↑ «بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان». 
  8. ↑ «سازمان‌های وابسته به وزارت فرهنگ‌ وارشاد اسلامی». 
  9. ↑ «دربارهٔ وزیر فرهنگ‌ وارشاد اسلامی». 
  10. ↑ «گفت‌وگوی روزنامهٔ سازندگی با صالحی». 
  11. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۴۱.
  12. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۴۴.
  13. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۱۱۱.
  14. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۱۰۴.
  15. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۱۴۹.
  16. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۱۵۱.
  17. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۱۵۴تا۱۵۶.
  18. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۱۵۶تا۱۵۸.
  19. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۱۷۰.
  20. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۱۹۹.
  21. ↑ ، مجموعهٔ قوانین و مقررات وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی، ۹تا۱۲.
  22. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۲۲۶.
  23. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۲۲۵.
  24. ↑ نائینی، خانی و رودی، تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر، ۲۲۳.
  25. ↑ «ناصر میناچی که بود؟». 
  26. ↑ «وزارت «فرهنگ» یا «ارشاد»؟». 
  27. ↑ «ماجراهای وزارت ارشاد». 
  28. ↑ «جرم علی جنتی؛ اجرای سیاست‌های اعتدالی». 
  29. ↑ «استعفای خاتمی از ارشاد». 
  30. ↑ «بودجه وزارت «فرهنگ» کم شده است». 
  31. ↑ «فرهنگ قربانی مشکلات اقتصادی». 
  32. ↑ «گفته‌های صالحی دربارهٔ ادغام مؤسسات». 
  33. ↑ «۷۰نفر منشی می‌خواهیم چه کار؟». 
  34. ↑ «خانهٔ سینما منحل شد». 
  35. ↑ «متن و حاشیه‌ بازگشایی خانه‌ سینما». 
  36. ↑ «جنتی: فیس‌بوک باید رفع فیلتر شود». 
  37. ↑ «۱۷ فیلم سینمایی که در ۶ سال اخیر رفع توقیف شدند». 
  38. ↑ «وزارت ارشاد به موسیقی رپ مجوز داد». 
  39. ↑ «صالحی: شیطنت نکنید». 

منابع

  1. بنیادی‌ نائینی، علی؛ خانی، رضا؛ رودی، کمیل (۱۳۸۹). تاریخچه و سیر تحول تشکیلاتی و ساختاری وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی در یک‌صد سال اخیر. اول. تهران: پژوهشگاه فرهنگ‌، هنر و ارتباطات. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۵۸۱۸-۰۴-۸.
  2. مجموعهٔ قوانین و مقررات وزارت فرهنگ‌وارشاداسلامی و سازمان‌های وابسته. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ‌و‌ارشاداسلامی. ۱۳۷۱.
  3. ابن‌فندق، ابوالحسن علی‌بن زید (۱۳۱۷). تاریخ بیهقی. تهران: چاپخانهٔ اسلامیه. ص. ۳۵۹.
  4. آشوری، داریوش (۱۳۹۶). تعریف‌ها و مفهومِ فرهنگ. تهران: نشر آگه. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۳۲۹-۰۱۲-۲.
  5. خالقی مطلق، جلال (۱۳۸۶). شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی. دفتر پنجم. تهران: دایرةالمعارف اسلامی.

پیوند به بیرون

  1. «وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی». وزارت فرهنگ‌وارشاد. بازبینی‌شده در ۷آبان۱۳۹۸. 
  2. «بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان». ادبیات ایرانی. بازبینی‌شده در ۷آبان۱۳۹۸. 
  3. «فرهنگ در فشار؛ گفت‌وگو با سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ‌وارشاداسلامی». سازندگی، ۲۵مهر۱۳۹۸. بازبینی‌شده در ۷آبان۱۳۹۸. 
  4. «وزارت «فرهنگ» یا «ارشاد»؟». آفتاب‌نیوز، ۱۳اردیبهشت۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۸آبان۱۳۹۸. 
  5. «گفته‌های صالحی دربارهٔ ادغام مؤسسات، کاغذ و اکران خاکستری سینما». ایسنا، ۳۱مرداد۱۳۹۸. بازبینی‌شده در ۸آبان۱۳۹۸. 
  6. «۷۰نفر منشی می‌خواهیم چه کار؟». روزنامهٔ جام‌جم، ۲شهریور۱۳۹۸. بازبینی‌شده در ۸آبان۱۳۹۸. 
  7. «بودجه وزارت فرهنگ‌وارشاد اسلامی باتوجه‌به تورم کم شده است». خبر فوری، ۶دی۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۹آبان۱۳۹۸. 
  8. «فرهنگ قربانی مشکلات اقتصادی». هنر امروز، ۲۹مهر۱۳۹۸. بازبینی‌شده در ۹آبان۱۳۹۸. 
  9. «ناصر میناچی از مؤسسان حسینیهٔ ارشاد و وزیر ارشاد دولت بازرگان درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی، ۵بهمن۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۰آبان۱۳۹۸. 
  10. «دوزدوزانی؛ وزیری که وزارت ارشاد را تعطیل کرد!». ایسنا، ۸مرداد۱۳۹۷. بازبینی‌شده در ۱۰آبان۱۳۹۸. 
  11. «ماجراهای وزارت ارشاد ۳۳ سال پیش در گفت‌وگو با حجت‌الاسلام عبدالمجید معادیخواه». خبرآنلاین، ۳شهریور۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۰آبان۱۳۹۸. 
  12. «میراث میرسلیم در ارشاد». تاریخ ایرانی، ۱۶اردیبهشت۱۳۹۶. بازبینی‌شده در ۸آبان۱۳۹۸. 
  13. «زندگی‌نامه علی جنتی». همشهری‌آنلاین، ۲۴مرداد۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۱۴آبان۱۳۹۸. 
  14. «متن و حاشیه‌ بازگشایی خانه‌ سینما». عصر ایران، ۲۴مرداد۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۲۰آبان۱۳۹۸. 
  15. «جنتی: فیس‌بوک باید رفع فیلتر شود». جهان‌نیوز، ۱۴آبان۱۳۹۲. بازبینی‌شده در ۲۰آبان۱۳۹۸. 
  16. «۱۷ فیلم سینمایی که در ۶ سال اخیر رفع توقیف شدند». ایرناپلاس، ۳شهریور۱۳۹۸. بازبینی‌شده در ۲۰آبان۱۳۹۸. 
  17. «وزارت ارشاد به موسیقی رپ مجوز داد». مشرق‌نیوز، ۱۹اردیبهشت۱۳۹۴. بازبینی‌شده در ۲۰آبان۱۳۹۸. 
  18. «عذرخواهی معاون فرهنگی ارشاد از مهدی خزعلی، صالحی: شیطنت نکنید». خبرآنلاین، ۲۱اردیبهشت۱۳۹۴. بازبینی‌شده در ۲۰آبان۱۳۹۸. 
  19. «اظهارنظر سخنگوی وزارت ارشاد دربارهٔ «استیضاح» علی جنتی». مهرنیوز، ۵خرداد۱۳۹۴. بازبینی‌شده در ۲۱آبان۱۳۹۸. 
  20. «استعفای خاتمی از ارشاد؛ تجلیل لاریجانی از روحانی فرزانه». تاریخ ایرانی، ۳۱تیر۱۳۹۳. بازبینی‌شده در ۲۱آبان۱۳۹۸. 
برگرفته از «https://wikiadabiat.net/index.php?title=وزارت_فرهنگ_و_ارشاد_اسلامی&oldid=42428»