خشایار دیهیمی: تفاوت میان نسخه‌ها
| (۴۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
|تخلص = | |تخلص = | ||
|فیلم(های) ساخته براساس اثر(ها) = | |فیلم(های) ساخته براساس اثر(ها) = | ||
|همسر = مریم | |همسر = مریم و رویا رضوانی | ||
|شریک زندگی = | |شریک زندگی = | ||
|فرزندان = نازنین | |فرزندان = نازنین | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
}} | }} | ||
خشايار ديهيمی نویسنده، مترجم و ویراستار آثار فلسفی است که بیش از هشتاد اثر در حوزه ترجمه دارد و ویراستاری بالغ بر نود کتاب را انجام داده‌است. | خشايار ديهيمی نویسنده، مترجم و ویراستار آثار فلسفی است که بیش از صد و هشتاد اثر در حوزه ترجمه دارد و ویراستاری بالغ بر نود کتاب را انجام داده‌است. | ||
<center>* * * * *</center> | <center>* * * * *</center> | ||
خشایار دیهیمی در سال ۱۳۳۴ هجری‌شمسی در تبریز به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، وارد دانشگاه شد و همزمان در رشته‌های شیمی و زبان انگلیسی به تحصیل پرداخت اما در ابتدای شکل‌گیری انقلاب اسلامی به اتهامی غیرسیاسی روانه زندان گردید و از این رو در فرصت پیش آمده وارد حوزه ترجمه و روزنامه‌نگاری شد. | خشایار دیهیمی در سال ۱۳۳۴ هجری‌شمسی در تبریز به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، وارد دانشگاه شد و همزمان در رشته‌های شیمی و زبان انگلیسی به تحصیل پرداخت اما در ابتدای شکل‌گیری انقلاب اسلامی به اتهامی غیرسیاسی روانه زندان گردید و از این رو در فرصت پیش آمده وارد حوزه ترجمه و روزنامه‌نگاری شد. | ||
ابتدا به عضویت | ابتدا به عضویت نهضت‌آزادی ایران درآمد و در اندک زمانی با سمت مشاور عالی حزب مشارکت ایران به تدوین راهکارهای انتخاباتی برای اصلاح‌طلبان پرداخت. | ||
از دهه ۶۰ ارتباط خود را با نهادهای فکری تحکیم بخشید و ۲ سال بعد ضمن پیوستن به سازمان آموزش و انتشارات انقلاب اسلامی، اوقات خود را صرف ترجمه آثاری برجسته و ارزشمند نمود. | از دهه ۶۰ ارتباط خود را با نهادهای فکری تحکیم بخشید و ۲ سال بعد ضمن پیوستن به سازمان آموزش و انتشارات انقلاب اسلامی، اوقات خود را صرف ترجمه آثاری برجسته و ارزشمند نمود. | ||
دیهیمی هر روز فعالیت‌های خود را گسترده‌تر می‌کرد و به فکر ترجمه مجموعه‌ای ۱۰۰ جلدی با عنوان نسل قلم افتاد. مجموعه‌ای که دایره‌المعارف ادبیات جهان بود و در سال ۱۹۷۴ میلادی (۱۳۵۳ هجری‌شمسی) با همکاری انجمن فرهنگی بریتانیا و دانشگاه مینه‌سوتا توسط نویسندگان مطرح و سرشناس تدوین شده بود. | دیهیمی هر روز فعالیت‌های خود را گسترده‌تر می‌کرد و به فکر ترجمه مجموعه‌ای ۱۰۰ جلدی با عنوان نسل قلم افتاد. مجموعه‌ای که دایره‌المعارف ادبیات جهان بود و در سال ۱۹۷۴ میلادی (۱۳۵۳ هجری‌شمسی) با همکاری انجمن فرهنگی بریتانیا و دانشگاه مینه‌سوتا توسط نویسندگان مطرح و سرشناس تدوین شده بود. | ||
وی مدیریت هیئت تحریریه انتشارات طرح نو را برعهده داشت و ترجمه مجموعه ۱۰۰ جلدی دیگری را کلید زد. در سال ۱۳۷۶ | وی مدیریت هیئت تحریریه انتشارات طرح نو را برعهده داشت و ترجمه مجموعه ۱۰۰ جلدی دیگری را کلید زد. در سال ۱۳۷۶ طرح جامعی برای فلسفه غرب تدوین کرد و زندگینامه فیلسوفان حوزهٔ علوم انسانی را ترجمه و در مجموعهٔ ۱۰۰ جلدی ''نام‌آوران فرهنگ'' منتشر کرد. وی هم اکنون در شهر کلاردشت سکونت دارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://tabrizpedia.info/%D8%AE%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C/|عنوان =زندگینامه خشایار دیهیمی|ناشر = تبریز پدیا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | ||
خشايار ديهيمی را بيشتر با دايرةالمعارف‌هايش مي‌شناسند: مجموعهٔ ''نسل قلم''( دايرةالمعارف نويسندگان مطرح جهان)، «نام‌آوران فرهنگ» و كتاب‌های كوچک فلسفه (فلسفهٔ غرب). ديهيمی معتقد است فلسفه را بايد گام‌به‌گام خواند و پيش آمد. او می‌گويد «چون معتاد به مطالعه بودم، ترجمه كردم تا لذت خواندن را با ديگران سهيم شوم. اما ترجمه‌هايم همه مساله‌محور و نظام‌مند بوده است.» ديهيمی علاوه بر اين مجموعه‌ها، در حوزهٔ ترجمهٔ فلسفهٔ سياسی نيز فعال بوده است. او گرايش فكری روشني دارد: طرفدار ''راولز''، ''هانا آرنت'' و ''آيزايا برلين'' است. و معتقد است بيشتر متفكران ما تلخ‌انديش و نااميدند و اين برای جامعه سم است. ديهيمی به گواه ترجمه‌هايش در حوزهٔ ادبيات بيش از همه به آلبر كامو علاقه‌مند است و پیرامون کامو و اخلاقش بسیار قلم فرسایی کرده است. او كامو را نويسنده‌ای اميدوار میداند و می‌گويد: «من اخلاق را از كامو آموخته‌ام، همان طور كه كامو می‌گويد، نااميدی بزرگ‌ترين گناه و بزرگ‌ترين بی‌اخلاقی است.» ديهيمی معتقد است گرچه جهانِ امروز، اخلاقی‌تر نشده، اما ما در جهان اخلاقی‌تر فكر می‌كنيم. ديهيمی علاوه بر ترجمه، در دوره‌هايی درباره سياست هم نوشته و موضع‌گيری كرده است. او آن روزها معتقد بود، جامعه ما ''سارتر'' و ''كامو'' را خوب نخوانده‌اند، از اين‌رو نمی‌توانند به درستی موضع‌گيری سياسی كنند اما امروز معتقد است جامعه نياز به «آگاهی» دارد و در اين راستا در حال گردآوری مجموعه تازه‌ای است: ''فلسفه و هنر زندگی''. مجموعه‌كتاب‌هايی درباره فلسفه كه به گفته او همه مردم می‌توانند آنها را راحت بخوانند و بفهمند. <ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://fararu.com/fa/news/111667/%D8%AE%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%81%D8%AA|عنوان =کامو نویسنده‌ای امیدوار|ناشر = فرارو|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | |||
=== | ==داستانک== | ||
===داستان واکنش خشایار دیهیمی به حذف نام مترجم نمایش «ویتسک»=== | |||
خشایار دیهیمی زمانی که متوجه شد تئاتری به‌نام ویتسک بیآنکه نام مترجم اثر در شناسنامه کار درج شود روی صحنه رفته است، غمگین شد. این در حالی‌ست که کارگردان این تئاتر به‌جای احترام گذاشتن به کار مترجم، نام [[نازنین دیهیمی]] را حذف می‌کند و نام خود را به‌عنوان مترجم اثر معرفی می‌کند. دیهیمی این عمل را مصداق بی‌اخلاقی معرفی کرد. | |||
=== | خشایار دیهیمی در پی این اتفاق در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دربارهٔ حذف نام [[نازنین دیهیمی]] (دخترش) از بروشور این نمایش، گفت:<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.isna.ir/news/91102514778/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4-%D8%AE%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AD%D8%B0%D9%81-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%B3%DA%A9|عنوان =واکنش خشایار دیهیمی به حذف نام مترجم نمایش «ویتسک»|ناشر = ایسنا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | ||
{{گفتاورد تزیینی|این یک بی‌اخلاقی و حق‌خوری است. خودم قصد داشتم یک نوشته بنویسم و منتشر کنم، اما دیدم دیگرانی زودتر و در فضای مجازی این کار را کرده‌اند. البته نه به خاطر این‌که مترجم دختر من است، بلکه وظیفهٔ انسانی حکم می‌کند از حقوق دیگران دفاع کرد. بنابراین این قضیه به این‌که مترجم آن دختر من است، هیچ ربطی ندارد، بلکه به عنوان یک انسان از حق او دفاع می‌کنم. | |||
این مترجم در ادامه دربارهٔ توضیحات کارگردان درباره‌ی کار خود، گفت: پس از این‌که جریان اینترنتی در جهت احقاق حق از نازنین شروع شد، کارگردان این نمایش با من تماس گرفت و بهانه‌هایی آورد. در حالی‌که من میدانم نهادهایی که او از آنها نام می‌برد، کاری به این کارها ندارند و در محتوای یک بروشور دخالت نمی‌کنند، بنابراین این حرف‌ها بهانه است، چون قبل از مطرح شدن این موضوع در فضای مجازی، کارگردان اثر با توجه به این‌که مترجم آن در دسترس نیست، هیچ‌گونه تماس و توضیحی نداده است و حال که با اعتراض مواجه شده است، آن را به گردن نهادهای رسمی انداخته‌اند. | |||
دیهیمی در پایان نیز با بیان این‌که کارگردان باید به افکار عمومی پاسخ دهد، اظهار کرد: امیدوارم این مسأله به صورت عام مطرح شود تا افکار عمومی نسبت به چنین مسائلی حساس شوند، چرا که کسانی که این کار را می‌کنند، قرار است اخلاق‌ساز باشند؛ در صورتی که با این کارشان تباه‌کننده‌ٔ اخلاق هستند.}} | |||
<center>* * * * *</center> | |||
این نمایش با نام «ویتسک» و برگرفته از نمایشنامهٔ ''گئورگ بوشنر'' بود که در ''جشنواره تئاتر فجر'' سال ۹۱ به کارگردانی '''رضا ثروتی''' به‌روی صحنه رفت. | |||
.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://academyhonar.com/1389-02-23-16-17-06/porte/2009-woyzeck.html|عنوان =پرونده نمایش«ویتسک»|ناشر = آکادمی هنر|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | |||
=== | |||
==زندگی و تراث== | ==زندگی و تراث== | ||
===سوانح عمر=== | ===سوانح عمر=== | ||
===کودکی و نوجوانی، جوانی، پیری=== | ===کودکی و نوجوانی، جوانی، پیری=== | ||
خشایار دیهیمی سال ۱۳۳۴ در تبریز به دنیا آمد. در دانشگاه شیمی و سپس زبان انگلیسی خواند. ابتدای انقلاب به اتهامی نامعلوم روانه زندان شد. سال ۱۳۵۸ با هفته‌نامهٔ ''جنبش'' متعلق به ''علی اصغر حاج سیدجوادی'' همکاری کرد. این هفته‌نامه با مشارکت ''اسلام کاظمیه'' منتشر می‌شد. دیهیمی به گفته خودش مانند یک «لیبرال رادیکال» در آن مقاله می‌نوشت تا از خط مشی نهضت آزادی ایران دفاع کند. شاید دیهیمی در میان مردم شخصیت سرشناسی نباشد، اما با ترجمه صداثر در حوزه علوم انسانی، فلسفه و ادبیات غرب یک مترجم پرکار بود. از سویی عضو گروهک نهضت آزادی ایران به شمار می‌رفت و از طرف دیگر مشاور عالی رتبهٔ حزب مشارکت ایران. حتی در حساس ترین لحظات، ''مصطفی تاج زاده'' تدوین بخشی از راهکارهای انتخاباتی اصلاح طلبان را به دیهیمی سپرد. در سه دهه گذشته، او سه دوره فعالیت حرفه‌ای را برای انجام ماموریتش گذرانده است. دهه ۱۳۶۰ پیوندهای خود را با نهادهای فکری حاکمیت برقرار کرد. از سال ۱۳۶۲ به سازمان آموزش و انتشارات انقلاب اسلامی رفت؛ سازمانی که پس از مصادره انتشارات آمریکایی فرانکلین جایگزین آن شد، اما بدنه مدیریتی‌اش همچنان در اختیار نسل قدیم فرانکلینی‌ها و مترجمانی مانند ''امیرحسین آریانپور''، ''باقر پرهام'' و ''داریوش آشوری'' ماند. دیهیمی در سال ۱۳۶۴ به عنوان یکی از سرویراستاران سازمان برگزیده شد و ترجمه کتاب ''گفت وگو با مرگ'' اثر ''آرتور کوستلر'' را منتشر کرد؛ همان هنگام که ترجمه کتاب ''ظلمت در نیمروز'' (روایت دادگاه‌های استالینی برای تصفیهٔ ایدئولوژیک) از این نویسنده چاپ شد. دیهیمی بعدها کتاب زندگی و آثار آرتور کوستلر را انتشار داد. خشایار دیهیمی هر روز فعالیت‌های خود را گسترش می‌داد. در ابتدای دهه ۱۳۷۰ پس از پیوند با دولتمردان دولت سازندگی چون ''محمدتقی بانکی'' و ''علی میرزایی'' به عنوان دبیر شورای نویسندگان ماهنامهٔ ''نگاه نو'' انتخاب شد. | خشایار دیهیمی سال ۱۳۳۴ در تبریز به دنیا آمد. در دانشگاه شیمی و سپس زبان انگلیسی خواند. ابتدای انقلاب به اتهامی نامعلوم روانه زندان شد. سال ۱۳۵۸ با هفته‌نامهٔ ''جنبش'' متعلق به ''علی اصغر حاج سیدجوادی'' همکاری کرد. این هفته‌نامه با مشارکت ''اسلام کاظمیه'' منتشر می‌شد. دیهیمی به گفته خودش مانند یک «لیبرال رادیکال» در آن مقاله می‌نوشت تا از خط مشی نهضت آزادی ایران دفاع کند. شاید دیهیمی در میان مردم شخصیت سرشناسی نباشد، اما با ترجمه صداثر در حوزه علوم انسانی، فلسفه و ادبیات غرب یک مترجم پرکار بود. از سویی عضو گروهک نهضت آزادی ایران به شمار می‌رفت و از طرف دیگر مشاور عالی رتبهٔ حزب مشارکت ایران. حتی در حساس ترین لحظات، ''مصطفی تاج زاده'' تدوین بخشی از راهکارهای انتخاباتی اصلاح طلبان را به دیهیمی سپرد. در سه دهه گذشته، او سه دوره فعالیت حرفه‌ای را برای انجام ماموریتش گذرانده است. دهه ۱۳۶۰ پیوندهای خود را با نهادهای فکری حاکمیت برقرار کرد. از سال ۱۳۶۲ به سازمان آموزش و انتشارات انقلاب اسلامی رفت؛ سازمانی که پس از مصادره انتشارات آمریکایی فرانکلین جایگزین آن شد، اما بدنه مدیریتی‌اش همچنان در اختیار نسل قدیم فرانکلینی‌ها و مترجمانی مانند ''امیرحسین آریانپور''، ''باقر پرهام'' و ''داریوش آشوری'' ماند. دیهیمی در سال ۱۳۶۴ به عنوان یکی از سرویراستاران سازمان برگزیده شد و ترجمه کتاب ''گفت وگو با مرگ'' اثر ''آرتور کوستلر'' را منتشر کرد؛ همان هنگام که ترجمه کتاب ''ظلمت در نیمروز'' (روایت دادگاه‌های استالینی برای تصفیهٔ ایدئولوژیک) از این نویسنده چاپ شد. دیهیمی بعدها کتاب زندگی و آثار آرتور کوستلر را انتشار داد. خشایار دیهیمی هر روز فعالیت‌های خود را گسترش می‌داد. در ابتدای دهه ۱۳۷۰ پس از پیوند با دولتمردان دولت سازندگی چون ''محمدتقی بانکی'' و ''علی میرزایی'' به عنوان دبیر شورای نویسندگان ماهنامهٔ ''نگاه نو'' انتخاب شد. | ||
در طول دوران فعالیت حرفه‌ای دیهیمی در عرصهٔ ترجمه و مطبوعات، علاقهٔ او به نشر آثار ''آیزایا برلین'' از جنسی دیگر است، مثل یک پروژه مادام العمر و دستور کار دائم. از هنگام انتشار نخستین شمارهٔ ماهنامهٔ نگاه نو در مهر ۱۳۷۰، دیهیمی و ''رامین جهانبگلو'' در این نشریه سلسله مقالاتی دربارهٔ آیزایا برلین نوشتند و او را «استاد تفکر آزادی خواهی» خواندند. اگر [[عزت الله فولادوند]] با معرفی ''هانا آرنت'' یکی از سه ضلع مثلث اصلاحات در ایران را کامل کرد، دیهیمی نیز با نشر آراء ''آیزایا برلین'' سهمی بزرگ در ساختن دومین ضلع این مثلث داشت. همچنین او هدف مجله ''نگاه نو'' را احیاء تفکر کانون نویسندگان ایران تعریف کرد. شماره‌هایی از مجله به تجلیل از [[محمود دولت آبادی]]، ''کاوه گلستان''، ''مرتضی ممیز''، ''بهرام بیضایی''، [[نجف دریابندری]]، [[منوچهر آتشی]] و... اختصاص یافت. از نویسندگانی مانند ''کامران فانی'' (رضوان الله فانی) تا [[داریوش آشوری]] یا مترجمان سکولار چون [[عزت الله فولادوند]] و [[نادر انتخابی]] در آن حضوری پررنگ داشتند. ''مهرداد درویش پور'' ،''حورا یاوری''، '''پرویز دوایی''' و ''محمدرضا نیکفر'' از فعالان اپوزیسیون سیاسی خارج کشور به درخواست دیهیمی برای نگاه نو مطلب می نوشتند. | در طول دوران فعالیت حرفه‌ای دیهیمی در عرصهٔ ترجمه و مطبوعات، علاقهٔ او به نشر آثار ''آیزایا برلین'' از جنسی دیگر است، مثل یک پروژه مادام العمر و دستور کار دائم. از هنگام انتشار نخستین شمارهٔ ماهنامهٔ نگاه نو در مهر ۱۳۷۰، دیهیمی و ''رامین جهانبگلو'' در این نشریه سلسله مقالاتی دربارهٔ آیزایا برلین نوشتند و او را «استاد تفکر آزادی خواهی» خواندند. اگر [[عزت الله فولادوند]] با معرفی ''هانا آرنت'' یکی از سه ضلع مثلث اصلاحات در ایران را کامل کرد، دیهیمی نیز با نشر آراء ''آیزایا برلین'' سهمی بزرگ در ساختن دومین ضلع این مثلث داشت. همچنین او هدف مجله ''نگاه نو'' را احیاء تفکر کانون نویسندگان ایران تعریف کرد. شماره‌هایی از مجله به تجلیل از [[محمود دولت آبادی]]، ''کاوه گلستان''، ''مرتضی ممیز''، ''بهرام بیضایی''، [[نجف دریابندری]]، [[منوچهر آتشی]] و... اختصاص یافت. از نویسندگانی مانند ''کامران فانی'' (رضوان الله فانی) تا [[داریوش آشوری]] یا مترجمان سکولار چون [[عزت الله فولادوند]] و [[نادر انتخابی]] در آن حضوری پررنگ داشتند. ''مهرداد درویش پور'' ،''حورا یاوری''، '''پرویز دوایی''' و ''محمدرضا نیکفر'' از فعالان اپوزیسیون سیاسی خارج کشور به درخواست دیهیمی برای نگاه نو مطلب می نوشتند. | ||
دیهیمی بعدها به فکر چاپ یک مجموعه کتاب ۱۰۰جلدی نیز با نام نسل قلم افتاد. این مجموعه ترجمه دایرة‌المعارف ادبیات جهان بود که سال ۱۹۷۴ در دوران اوج جنگ سرد با همکاری انجمن فرهنگی بریتانیا و دانشگاه مینه‌سوتا تدوین شد و نام نویسندگانی چون ''مارسل پروست''، ''تی. اس. الیوت''، ''هربرت رید''، ''آلبر کامو''، ''میلان کوندرا'' و... در آن به چشم می‌خورد. دیهیمی ، کلوب نسل قلم را در ایران به همراه سه تن از دوستانش به نامهای ''آرمان امید''، ''حسن ملکی'' و ''بهرام داوری'' تشکیل داد و از مترجمانی مانند [[عزت الله فولادوند]]، ''کریم امامی'' (سرویراستار انتشارات آمریکایی فرانکلین)، [[عبدالله کوثری]] و [[مهدی سحابی]] (مترجم اثر سترگ ''در جستجوی زمان از دست رفته'') برای کار دعوت کرد. او می خواست هر ماه دو جلد کتاب را روانه بازار کند و یک شبکه بزرگ از مشترکان برای پیش فروش کتاب‌ها بسازد تا بتواند آنان را به‌صورت مستمر تغذیه فکری کند. در سال ۱۳۷۲ این شبکه با هزار مشترک ثابت و ششصد هزار تومان سرمایه، فعالیتش را آغاز کرد و مدام بر تعداد اعضاء آن افزوده می شد. طی شش سال مجموعه نسل قلم به صد جلد کتاب در پیرامون ادبیات غرب رسید و دیهیمی یک پروژه صد جلدی دیگر را نیز کلید زد. | |||
خشایار دیهیمی از سال ۱۳۷۶ طرح جامعی برای شناساندن فلسفهٔ غرب ریخت. این مجموعه کتاب‌ها با عنوان ''نام‌آوران فرهنگ'' در انتشارات ''طرح نو'' و با همت گروهی از مترجمان منتشر شده است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2480915|عنوان =مترجمی آزادی خواه |ناشر =مگ ایران|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | خشایار دیهیمی از سال ۱۳۷۶ طرح جامعی برای شناساندن فلسفهٔ غرب ریخت. این مجموعه کتاب‌ها با عنوان ''نام‌آوران فرهنگ'' در انتشارات ''طرح نو'' و با همت گروهی از مترجمان منتشر شده است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2480915|عنوان =مترجمی آزادی خواه |ناشر =مگ ایران|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | ||
===شخصیت و اندیشه=== | ===شخصیت و اندیشه=== | ||
===موضع‌گیری‌ها=== | |||
{{گفتاورد تزیینی دیگر|right|'''[[جلال آل احمد]]'''{{سخ}}آل احمد هم دقیقاً عملکردش مثل همان روزنامهایی است که مثال زدم(کیهان). آقا(جلال آل احمد) برداشته سه جلد کتاب علیه روشنفکری نوشته بیآنکه اصلاً بفهمد روشنفکری چیست؟ از آن طرف هم خودش را روشنفکر میداند. در واقع آل احمد اصلاً روشنفکر نیست. یک اکتیویست سیاسی است. برای همین هم به حزب توده میپیوندد. به نیروی سوم ملحق میشود. زمانی که کسی به حزبی می‌گراید تفکرش تحت سیطره و حاکمیت گروه میشود و استقلال فردی از بین می‌رود. به همین سبب است که به مرجع تقلید نامه می‌نویسد و همه این کارها را هم از موضع حزبی انجام می‌دهد. این چپ روی است، نه روشنفکری. روشنفکر نمیتواند این کارها را بکند.}}<ref name="موضع‌گیری‌های دیهیمی">{{یادکرد وب|نام‌خانوادگی = |نام = |عنوان = گفتوگو سیدعبدالجواد موسوی با خشایار دیهیمی|ناشر = پارسینه| نشانی = https://www.parsine.com/fa/news/62080/%D8%AE%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%B1%D8%AC%D8%A7-%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D9%85%DB%8C%E2%80%8B%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%BA-%D9%85%DB%8C%E2%80%8B%DA%AF%D9%81%D8%AA|تاریخ = | تاریخ بازبینی = |}} | |||
{{گفتاورد تزیینی | </ref> | ||
{{گفتاورد تزیینی دیگر|right|'''[[علی شریعتی]]'''{{سخ}} [[علی شریعتی| شریعتی]] هر جا که صلاح میدید، دروغ میگفت.}}<ref name="موضع‌گیری‌های دیهیمی">{{یادکرد وب|نام‌خانوادگی = |نام = |عنوان = گفتوگو سیدعبدالجواد موسوی با خشایار دیهیمی|ناشر = پارسینه| نشانی = https://www.parsine.com/fa/news/62080/%D8%AE%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%B1%D8%AC%D8%A7-%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D9%85%DB%8C%E2%80%8B%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%BA-%D9%85%DB%8C%E2%80%8B%DA%AF%D9%81%D8%AA|تاریخ = | تاریخ بازبینی = |}} | |||
{{ | |||
</ref> | </ref> | ||
خشایار دیهمی همچنین در مورد '''سید محمد خاتمی''' می‌گوید:ایشان در یکی از سفرهایش به ''اسپانیا'' گفته بود که بنده سیاستمدار نیستم، اهل فرهنگم. گفتم:{{گفتاورد تزیینی|آقا! ریاست جمهوری که پست فرهنگی نیست. شما بی‌حساب آنجا رفتید. همان کتابخانهٔ ملی می‌ماندید، وقتی رئیس جمهورید باید سیاستمدار باشید چراکه این پست، پست سیاسی است. پست سیاسی هم اقتضائات خاص خودش را دارد.}}<ref name="موضع‌گیری‌های دیهیمی">{{یادکرد وب|نام‌خانوادگی = |نام = |عنوان = گفتوگو سیدعبدالجواد موسوی با خشایار دیهیمی|ناشر = پارسینه| نشانی = https://www.parsine.com/fa/news/62080/%D8%AE%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%B1%D8%AC%D8%A7-%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D9%85%DB%8C%E2%80%8B%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%BA-%D9%85%DB%8C%E2%80%8B%DA%AF%D9%81%D8%AA|تاریخ = | تاریخ بازبینی = |}} | |||
ایشان در یکی از سفرهایش به اسپانیا گفته بود | |||
</ref> | </ref> | ||
===همراهی‌های سیاسی=== | ===همراهی‌های سیاسی=== | ||
این مترجم در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ به همراه [[بابک احمدی]] با انتشار بیانیه‌ای به دفاع از اصلاح‌طلبی در انتخابات پرداختند و تأکید کردند که کارنامه چهارسالهٔ آقای احمدی‌نژاد اسباب سرشکستگی حکومت و تحقیر ملی بوده‌است. دیهیمی از جمله ۱۴۰ هنرمند ایرانی بود که با امضاء طوماری در مورخ ۲۲ خرداد ۱۳۹۲، همراه با سایر اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان، ضمن قدردانی انصراف عارف به نفع روحانی، از نامزدی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ حمایت علنی کرد.<ref>{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = | نام = | نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان = | ژورنال = مجله آیین | مکان =تهران | دوره = | شماره = ۲۱| سال =خرداد ۱۳۸۸| ص=}}</ref> | |||
خشایار دیهیمی از جمله ۱۴۰ هنرمند ایرانی بود که با امضاء طوماری در مورخ ۲۲ خرداد ۱۳۹۲، همراه با سایر اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان، ضمن قدردانی از انصراف محمدرضا عارف به نفع روحانی، از نامزدی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ حمایت علنی کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.goodreads.com/author/show/1432272._|عنوان =موضع‌گیری سیاسی|ناشر = گود ریدز|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | خشایار دیهیمی از جمله ۱۴۰ هنرمند ایرانی بود که با امضاء طوماری در مورخ ۲۲ خرداد ۱۳۹۲، همراه با سایر اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان، ضمن قدردانی از انصراف محمدرضا عارف به نفع روحانی، از نامزدی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ حمایت علنی کرد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.goodreads.com/author/show/1432272._|عنوان =موضع‌گیری سیاسی|ناشر = گود ریدز|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | ||
===نامهٔ سرگشاده به رئیس قوهٔ قضاییه === | ===نامهٔ سرگشاده به رئیس قوهٔ قضاییه === | ||
خشایار دیهیمی هموراه به مسائلی که در کشورش اتفاق افتاده است واکنش نشان داده و حرفش را بی‌بیم و بی‌پرده زده است. یکی از این واکنش‌ها نامهای بود که وی خطاب به رئیس قوه قضاییهٔ پیشین نوشت و در صفحهٔ فیسبوکش آن را منتشر کرد. | |||
{{گفتاورد تزیینی|حتی از سر ادب هم نمیتوانم... اگر هم خطاب به شما می‌نویسم علتش فقط این است که موضوع این نامهٔ سرگشاده مربوط به شما و گماشتگانتان در قوه ی قضاییه است وگرنه حرفم خطاب به عموم است. به حرف هیچیک از دوستان و مشفقان هم عمل نمیتوانم کرد که زبان در کام بگیرم چرا که وجدانم قرار و آرام از من میگیرد. من یک شهروندم یک لاقبا و از خودم خاطر جمع....}} | |||
حتی از سر ادب هم نمیتوانم | |||
<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.radiozamaneh.com/363312|عنوان =نامه خشایار دیهیمی به آملی لاریجانی|ناشر = رادیو زمانه|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | |||
===فلسفه نزد دیهیمی=== | ===فلسفه نزد دیهیمی=== | ||
| خط ۱۹۱: | خط ۱۱۷: | ||
وظیفهٔ فلسفه روشنایی انداختن بر مسائل و شكافتن‌شان است و نه تجویز و نسخه پیچیدن. نه اینكه بگوید این كار را كردن خوب است و آن كار را كردن بد. فقط می‌گوید عاقبت این كار چنین است و عاقبت آن كار چنان و باید خودت فكر كنی ببینی در چه موقعیتی دست به چه انتخابی می‌زنی. اخلاقی زیستن یعنی شناختن حق و تكلیف و مسوولانه زیستن. از زیر بار مسئولیت نباید شانه خالی كرد. ما هم مسئولیت فردی داریم و هم مسئولیت اجتماعی. مسئولیت فردی عبارت است از ارتقا دادن فهم و شعور خودمان. مسئولیت اجتماعی‌مان نسبت به شهروندان خودمان و شهروندان جهان این است كه نباید آزار برسانیم و موجب ناراحتی دیگران شویم و در عین حال در قبال درد و رنج آدم‌ها حساس باشیم و از كنارشان بی‌اعتنا نگذریم.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://dinonline.com/doc/report/fa/5525/|عنوان =گفتگوی دیهیمی با روزنامهٔ اعتماد|ناشر = دین‌آنلاین|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | وظیفهٔ فلسفه روشنایی انداختن بر مسائل و شكافتن‌شان است و نه تجویز و نسخه پیچیدن. نه اینكه بگوید این كار را كردن خوب است و آن كار را كردن بد. فقط می‌گوید عاقبت این كار چنین است و عاقبت آن كار چنان و باید خودت فكر كنی ببینی در چه موقعیتی دست به چه انتخابی می‌زنی. اخلاقی زیستن یعنی شناختن حق و تكلیف و مسوولانه زیستن. از زیر بار مسئولیت نباید شانه خالی كرد. ما هم مسئولیت فردی داریم و هم مسئولیت اجتماعی. مسئولیت فردی عبارت است از ارتقا دادن فهم و شعور خودمان. مسئولیت اجتماعی‌مان نسبت به شهروندان خودمان و شهروندان جهان این است كه نباید آزار برسانیم و موجب ناراحتی دیگران شویم و در عین حال در قبال درد و رنج آدم‌ها حساس باشیم و از كنارشان بی‌اعتنا نگذریم.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://dinonline.com/doc/report/fa/5525/|عنوان =گفتگوی دیهیمی با روزنامهٔ اعتماد|ناشر = دین‌آنلاین|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | ||
===جمله‌ای از ایشان=== | ===جمله‌ای از ایشان=== | ||
{{گفتاورد تزیینی دیگر|right|'''فلسفه'''{{سخ}} فلسفه بايد به سوالات مردم پاسخ دهد، اما متاسفانه امروز كسانی كه در حوزهٔ فلسفه كار می‌كنند، به اين مسايل نمی‌پردازند. اين است كه مردم می‌روند انواع كتاب‌های روان‌شناسی و پيراروان‌شناسی و... را كه نسخه می‌پيچند، می‌خرند. سی راه برای خوشبختی، سی راه برای حل مشكلات زناشويی، سی راه برای دفع استرس... خب فلاسفه درخشان راجع به همه اين مسايل نوشته‌اند اما فرق‌شان اين است كه فيلسوفان نسخه نمی‌پيچند چون می‌دانند آدم‌ها يک جور نيستند و هر كس بايد راه‌حل خاص خودش را برای رويارويی با مشلات زندگی پيدا كند. پس مساله را فقط می‌شكافند تا خواننده خود به عمق مساله پی ببرد و بعد راه‌حل خودش را پيدا كند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://fararu.com/fa/news/111667/%D8%AE%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D9%81%D8%AA|عنوان =ایده‌های مفت|ناشر = فرارو|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | |||
بزرگ‌ترین وظیفه فیلسوف، اخلاقی كردن جامعه است، نه آزردن احمق‌ها.}}<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://dinonline.com/doc/report/fa/5525/|عنوان =وظیفهٔ فلاسفه|ناشر = دین‌آنلاین|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | |||
===ده تا بیست مطلب نقل‌شده از نمونه‌های فوق از مجلات آن دوره=== | ===ده تا بیست مطلب نقل‌شده از نمونه‌های فوق از مجلات آن دوره=== | ||
=== | ===شماری از مصاحبه‌های خشایار دیهیمی=== | ||
*خشایار دیهیمی: شریعتی هرجا صلاح میدید دروغ میگفت! (متن کامل گفت و گوی سیدعبدالجواد موسوی با دیهیمی)<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.parsine.com/fa/news/62080/%D8%AE%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%B1%D8%AC%D8%A7-%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D9%85%DB%8C%E2%80%8B%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%BA-%D9%85%DB%8C%E2%80%8B%DA%AF%D9%81%D8%AA|عنوان =شریعتی هرجا صلاح میدید دروغ میگفت|ناشر =پارسینه|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | * خشایار دیهیمی:شریعتی هرجا صلاح میدید دروغ میگفت! (متن کامل گفت و گوی سیدعبدالجواد موسوی با دیهیمی)<ref>{{یادکرد وب|نشانی =https://www.parsine.com/fa/news/62080/%D8%AE%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D8%B1%D8%AC%D8%A7-%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D9%85%DB%8C%E2%80%8B%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%BA-%D9%85%DB%8C%E2%80%8B%DA%AF%D9%81%D8%AA|عنوان =شریعتی هرجا صلاح میدید دروغ میگفت|ناشر =پارسینه|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | ||
* مصاحبه خشایار دیهیمی با روزنامه اعتماد(چیستی فلسفه و فیلسوف)<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://dinonline.com/doc/report/fa/5525/|عنوان =فلسفه درد و رنج را کم نمی‌کند اما آن را قابل تحمل می‌سازد|ناشر =دین‌آنلاین|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | * مصاحبه خشایار دیهیمی با روزنامه اعتماد(چیستی فلسفه و فیلسوف)<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://dinonline.com/doc/report/fa/5525/|عنوان =فلسفه درد و رنج را کم نمی‌کند اما آن را قابل تحمل می‌سازد|ناشر =دین‌آنلاین|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | ||
* گفتوگو با خشایار دیهیمی در باب «اخلاق مترجم» و «اخلاق نقد» در فرهنگ امروز<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://farhangemrooz.com/news/6347/%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%B0%D9%85%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|عنوان = | * گفتوگو با خشایار دیهیمی در باب «اخلاق مترجم» و «اخلاق نقد» در فرهنگ امروز<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://farhangemrooz.com/news/6347/%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%B0%D9%85%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|عنوان =در نقد مترجم اهانت به شخصیت او مذموم است|ناشر =فرهنگ امروز|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | ||
* | * گفتوگو گروه فرهنگی-اجتماعی اندیشکدهٔ برهان با خشایار دیهیمی در بابا ترجمه<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://notes.feizonline.com/2018/06/interview-with-khashayar-deyhimi|عنوان =مترجم ایدئولوگ نیست|ناشر =فیض آنلاین|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | ||
==آثار و منبع‌شناسی== | ==آثار و منبع‌شناسی== | ||
===سبک و لحن و ویژگی آثار=== | ===سبک و لحن و ویژگی آثار=== | ||
===کارنامه و فهرست گزیدهٔ آثار خشایار دیهیمی=== | |||
===کارنامه و فهرست آثار=== | |||
*یادداشتهای یک دیوانه، اثر نیکلای گوگول، نشر نی | *یادداشتهای یک دیوانه، اثر نیکلای گوگول، نشر نی | ||
*فرهنگ اندیشه‌های سیاسی، نشر نی | *فرهنگ اندیشه‌های سیاسی، نشر نی | ||
| خط ۲۸۷: | خط ۱۷۴: | ||
نویسنده کتاب ''دیوید تامسن'' که از اساتید به نام تاریخ در کشورهای انگلستان و آمریکا بوده است علاوه بر این کتاب، کتاب‌های دیگر نظیر ''«تاریخ جهان از ۱۹۱۴تا ۱۹۶۱»'' و ''«تاریخ دموکراسی در فرانسه»'' را نیز در زمینهٔ تاریخ عمومی جهان به رشتهٔ تحریر درآورده است. دیوید تامسن در سال ۱۹۷۰ در ۵۸ سالگی درگذشته است. | نویسنده کتاب ''دیوید تامسن'' که از اساتید به نام تاریخ در کشورهای انگلستان و آمریکا بوده است علاوه بر این کتاب، کتاب‌های دیگر نظیر ''«تاریخ جهان از ۱۹۱۴تا ۱۹۶۱»'' و ''«تاریخ دموکراسی در فرانسه»'' را نیز در زمینهٔ تاریخ عمومی جهان به رشتهٔ تحریر درآورده است. دیوید تامسن در سال ۱۹۷۰ در ۵۸ سالگی درگذشته است. | ||
«اروپا از دوران ناپلئون» که تاکنون ده‌ها بار در انگلستان و ده‌ها بار در امریکا تجدید چاپ شده است، اکنون یکی از کتاب‌های مرجع دربارهٔ تاریخ اروپای مدرن به‌حساب می‌آید. این کتاب بر اساس این اعتقاد نوشته شده که اروپای پس از ۱۷۸۹ را فقط با پژوهش در نیروهای فراگیری می‌توان درک کرد که در طول زمان بر شکل‌گیری اروپای مدرن از بریتانیا تا بالکان تأثیرگذار بودند. تامسن در این کتاب بر عواملی کلی نظیر رشد جمعیت، صنعتی‌شدن، توسعه ماوراء بحار، دموکراسی و سوسیالیسم، ناسیونالیسم، روابط میان جنگ و انقلاب تأکید می‌گذارد | «اروپا از دوران ناپلئون» که تاکنون ده‌ها بار در انگلستان و ده‌ها بار در امریکا تجدید چاپ شده است، اکنون یکی از کتاب‌های مرجع دربارهٔ تاریخ اروپای مدرن به‌حساب می‌آید. این کتاب بر اساس این اعتقاد نوشته شده که اروپای پس از ۱۷۸۹ را فقط با پژوهش در نیروهای فراگیری می‌توان درک کرد که در طول زمان بر شکل‌گیری اروپای مدرن از بریتانیا تا بالکان تأثیرگذار بودند. تامسن در این کتاب بر عواملی کلی نظیر رشد جمعیت، صنعتی‌شدن، توسعه ماوراء بحار، دموکراسی و سوسیالیسم، ناسیونالیسم، روابط میان جنگ و انقلاب تأکید می‌گذارد.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://www.ibna.ir/fa/doc/tolidi/269143/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%BE%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF|عنوان =«اروپا از دوران ناپلئون»|ناشر =ایبنا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | ||
===ناشرانی که با او کار کرده‌اند=== | ===ناشرانی که با او کار کرده‌اند=== | ||
| خط ۲۹۶: | خط ۱۸۳: | ||
* طرح نو | * طرح نو | ||
و... | و... | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۳۰۷: | خط ۱۸۸: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* {{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = | نام = | نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان =مترجم محبوس | ژورنال = همدلی | مکان =تهران | دوره = سوم| شماره = ۷۴۲| سال =آبان ۹۶| ص=}} | |||
*{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = | نام = | نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان = | ژورنال = مجله آیین | مکان =تهران | دوره = | شماره = ۲۱| سال =خرداد ۱۳۸۸| ص=}} | *{{یادکرد ژورنال | نام خانوادگی = | نام = | نام خانوادگی۲ = | نام۲ = | عنوان = | ژورنال = مجله آیین | مکان =تهران | دوره = | شماره = ۲۱| سال =خرداد ۱۳۸۸| ص=}} | ||
| خط ۳۲۱: | خط ۲۰۳: | ||
* {{یادکرد وب|نشانی =http://www.ibna.ir/fa/doc/tolidi/269143/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%BE%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF|عنوان =«اروپا از دوران ناپلئون»|ناشر =ایبنا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | * {{یادکرد وب|نشانی =http://www.ibna.ir/fa/doc/tolidi/269143/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%BE%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86-%DA%86%D8%A7%D9%BE-%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%AF|عنوان =«اروپا از دوران ناپلئون»|ناشر =ایبنا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | ||
* {{یادکرد وب|نشانی =http://www.ibna.ir/fa/doc/tolidi/267326/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%AD%D8%A8%D9%88%D8%A8-%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5|عنوان =برگزیدگان مترجم محبوب|ناشر =ایبنا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | * {{یادکرد وب|نشانی =http://www.ibna.ir/fa/doc/tolidi/267326/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B2%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%AD%D8%A8%D9%88%D8%A8-%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5|عنوان =برگزیدگان مترجم محبوب|ناشر =ایبنا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | ||
* {{یادکرد وب|نشانی =http://farhangemrooz.com/news/6347/%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85-%D9%85%D8%B0%D9%85%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%B3%D8%AA|عنوان =در نقد مترجم اهانت به شخصیت او مذموم است|ناشر =فرهنگ امروز|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | |||
*{{یادکرد وب|نشانی =http://notes.feizonline.com/2018/06/interview-with-khashayar-deyhimi|عنوان =مترجم ایدئولوگ نیست|ناشر =فیض آنلاین|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | |||
* {{یادکرد وب|نشانی =http://www.magiran.com/npview.asp?ID=2480915|عنوان =مترجمی آزادی خواه |ناشر =مگ ایران|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | |||
* {{یادکرد وب|نشانی =https://www.radiozamaneh.com/52735|عنوان =نازنین دیهیمی|ناشر = رادیو زمانه|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | |||
* {{یادکرد وب|نشانی =https://www.ilna.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-6/558399-%D9%86%D8%A7%D8%B2%D9%86%DB%8C%D9%86-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA|عنوان =نازنین دیهیمی درگذشت|ناشر = ایلنا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }}</ref> | |||
* {{یادکرد وب|نشانی =https://www.kaleme.com/1391/07/12/klm-114755/|عنوان =نازنین دیهیمی برای اجرای حکم خود به زندان رفت|ناشر = کلمه|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | |||
*{{یادکرد وب|نشانی =https://www.radiofarda.com/a/24762496.html|عنوان =هشت زن زندانی سیاسی|ناشر = رادیو فردا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | |||
* {{یادکرد وب|نشانی =https://www.isna.ir/news/91102514778/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4-%D8%AE%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D9%87%DB%8C%D9%85%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AD%D8%B0%D9%81-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D9%85%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%B3%DA%A9|عنوان =واکنش خشایار دیهیمی به حذف نام مترجم نمایش «ویتسک»|ناشر = ایسنا|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | |||
* {{یادکرد وب|نشانی =http://academyhonar.com/1389-02-23-16-17-06/porte/2009-woyzeck.html|عنوان =پرونده نمایش«ویتسک»|ناشر = آکادمی هنر|تاریخ بازدید = |تاریخ = }} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۴ خرداد ۱۳۹۸، ساعت ۱۲:۲۴
| خشایار دیهیمی | |
|---|---|
 | |
| زمینهٔ کاری | نویسندگی، ترجمه و ویرایش |
| زادروز | ۲۰آبان۱۳۳۴ تبریز |
| پیشه | نویسنده، مترجم و ویراستار |
| همسر(ها) | مریم و رویا رضوانی |
| فرزندان | نازنین |
| مدرک تحصیلی | علوم شیمی و زبان و ادبیات انگلیسی |
خشايار ديهيمی نویسنده، مترجم و ویراستار آثار فلسفی است که بیش از صد و هشتاد اثر در حوزه ترجمه دارد و ویراستاری بالغ بر نود کتاب را انجام داده‌است.
خشایار دیهیمی در سال ۱۳۳۴ هجری‌شمسی در تبریز به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، وارد دانشگاه شد و همزمان در رشته‌های شیمی و زبان انگلیسی به تحصیل پرداخت اما در ابتدای شکل‌گیری انقلاب اسلامی به اتهامی غیرسیاسی روانه زندان گردید و از این رو در فرصت پیش آمده وارد حوزه ترجمه و روزنامه‌نگاری شد. ابتدا به عضویت نهضت‌آزادی ایران درآمد و در اندک زمانی با سمت مشاور عالی حزب مشارکت ایران به تدوین راهکارهای انتخاباتی برای اصلاح‌طلبان پرداخت. از دهه ۶۰ ارتباط خود را با نهادهای فکری تحکیم بخشید و ۲ سال بعد ضمن پیوستن به سازمان آموزش و انتشارات انقلاب اسلامی، اوقات خود را صرف ترجمه آثاری برجسته و ارزشمند نمود. دیهیمی هر روز فعالیت‌های خود را گسترده‌تر می‌کرد و به فکر ترجمه مجموعه‌ای ۱۰۰ جلدی با عنوان نسل قلم افتاد. مجموعه‌ای که دایره‌المعارف ادبیات جهان بود و در سال ۱۹۷۴ میلادی (۱۳۵۳ هجری‌شمسی) با همکاری انجمن فرهنگی بریتانیا و دانشگاه مینه‌سوتا توسط نویسندگان مطرح و سرشناس تدوین شده بود.
وی مدیریت هیئت تحریریه انتشارات طرح نو را برعهده داشت و ترجمه مجموعه ۱۰۰ جلدی دیگری را کلید زد. در سال ۱۳۷۶ طرح جامعی برای فلسفه غرب تدوین کرد و زندگینامه فیلسوفان حوزهٔ علوم انسانی را ترجمه و در مجموعهٔ ۱۰۰ جلدی نام‌آوران فرهنگ منتشر کرد. وی هم اکنون در شهر کلاردشت سکونت دارد.[۱]
خشايار ديهيمی را بيشتر با دايرةالمعارف‌هايش مي‌شناسند: مجموعهٔ نسل قلم( دايرةالمعارف نويسندگان مطرح جهان)، «نام‌آوران فرهنگ» و كتاب‌های كوچک فلسفه (فلسفهٔ غرب). ديهيمی معتقد است فلسفه را بايد گام‌به‌گام خواند و پيش آمد. او می‌گويد «چون معتاد به مطالعه بودم، ترجمه كردم تا لذت خواندن را با ديگران سهيم شوم. اما ترجمه‌هايم همه مساله‌محور و نظام‌مند بوده است.» ديهيمی علاوه بر اين مجموعه‌ها، در حوزهٔ ترجمهٔ فلسفهٔ سياسی نيز فعال بوده است. او گرايش فكری روشني دارد: طرفدار راولز، هانا آرنت و آيزايا برلين است. و معتقد است بيشتر متفكران ما تلخ‌انديش و نااميدند و اين برای جامعه سم است. ديهيمی به گواه ترجمه‌هايش در حوزهٔ ادبيات بيش از همه به آلبر كامو علاقه‌مند است و پیرامون کامو و اخلاقش بسیار قلم فرسایی کرده است. او كامو را نويسنده‌ای اميدوار میداند و می‌گويد: «من اخلاق را از كامو آموخته‌ام، همان طور كه كامو می‌گويد، نااميدی بزرگ‌ترين گناه و بزرگ‌ترين بی‌اخلاقی است.» ديهيمی معتقد است گرچه جهانِ امروز، اخلاقی‌تر نشده، اما ما در جهان اخلاقی‌تر فكر می‌كنيم. ديهيمی علاوه بر ترجمه، در دوره‌هايی درباره سياست هم نوشته و موضع‌گيری كرده است. او آن روزها معتقد بود، جامعه ما سارتر و كامو را خوب نخوانده‌اند، از اين‌رو نمی‌توانند به درستی موضع‌گيری سياسی كنند اما امروز معتقد است جامعه نياز به «آگاهی» دارد و در اين راستا در حال گردآوری مجموعه تازه‌ای است: فلسفه و هنر زندگی. مجموعه‌كتاب‌هايی درباره فلسفه كه به گفته او همه مردم می‌توانند آنها را راحت بخوانند و بفهمند. [۲]
داستانک
داستان واکنش خشایار دیهیمی به حذف نام مترجم نمایش «ویتسک»
خشایار دیهیمی زمانی که متوجه شد تئاتری به‌نام ویتسک بیآنکه نام مترجم اثر در شناسنامه کار درج شود روی صحنه رفته است، غمگین شد. این در حالی‌ست که کارگردان این تئاتر به‌جای احترام گذاشتن به کار مترجم، نام نازنین دیهیمی را حذف می‌کند و نام خود را به‌عنوان مترجم اثر معرفی می‌کند. دیهیمی این عمل را مصداق بی‌اخلاقی معرفی کرد.
خشایار دیهیمی در پی این اتفاق در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، دربارهٔ حذف نام نازنین دیهیمی (دخترش) از بروشور این نمایش، گفت:[۳]
| « | این یک بی‌اخلاقی و حق‌خوری است. خودم قصد داشتم یک نوشته بنویسم و منتشر کنم، اما دیدم دیگرانی زودتر و در فضای مجازی این کار را کرده‌اند. البته نه به خاطر این‌که مترجم دختر من است، بلکه وظیفهٔ انسانی حکم می‌کند از حقوق دیگران دفاع کرد. بنابراین این قضیه به این‌که مترجم آن دختر من است، هیچ ربطی ندارد، بلکه به عنوان یک انسان از حق او دفاع می‌کنم.
این مترجم در ادامه دربارهٔ توضیحات کارگردان درباره‌ی کار خود، گفت: پس از این‌که جریان اینترنتی در جهت احقاق حق از نازنین شروع شد، کارگردان این نمایش با من تماس گرفت و بهانه‌هایی آورد. در حالی‌که من میدانم نهادهایی که او از آنها نام می‌برد، کاری به این کارها ندارند و در محتوای یک بروشور دخالت نمی‌کنند، بنابراین این حرف‌ها بهانه است، چون قبل از مطرح شدن این موضوع در فضای مجازی، کارگردان اثر با توجه به این‌که مترجم آن در دسترس نیست، هیچ‌گونه تماس و توضیحی نداده است و حال که با اعتراض مواجه شده است، آن را به گردن نهادهای رسمی انداخته‌اند. دیهیمی در پایان نیز با بیان این‌که کارگردان باید به افکار عمومی پاسخ دهد، اظهار کرد: امیدوارم این مسأله به صورت عام مطرح شود تا افکار عمومی نسبت به چنین مسائلی حساس شوند، چرا که کسانی که این کار را می‌کنند، قرار است اخلاق‌ساز باشند؛ در صورتی که با این کارشان تباه‌کننده‌ٔ اخلاق هستند. |
» |
این نمایش با نام «ویتسک» و برگرفته از نمایشنامهٔ گئورگ بوشنر بود که در جشنواره تئاتر فجر سال ۹۱ به کارگردانی رضا ثروتی به‌روی صحنه رفت. .[۴]
زندگی و تراث
سوانح عمر
کودکی و نوجوانی، جوانی، پیری
خشایار دیهیمی سال ۱۳۳۴ در تبریز به دنیا آمد. در دانشگاه شیمی و سپس زبان انگلیسی خواند. ابتدای انقلاب به اتهامی نامعلوم روانه زندان شد. سال ۱۳۵۸ با هفته‌نامهٔ جنبش متعلق به علی اصغر حاج سیدجوادی همکاری کرد. این هفته‌نامه با مشارکت اسلام کاظمیه منتشر می‌شد. دیهیمی به گفته خودش مانند یک «لیبرال رادیکال» در آن مقاله می‌نوشت تا از خط مشی نهضت آزادی ایران دفاع کند. شاید دیهیمی در میان مردم شخصیت سرشناسی نباشد، اما با ترجمه صداثر در حوزه علوم انسانی، فلسفه و ادبیات غرب یک مترجم پرکار بود. از سویی عضو گروهک نهضت آزادی ایران به شمار می‌رفت و از طرف دیگر مشاور عالی رتبهٔ حزب مشارکت ایران. حتی در حساس ترین لحظات، مصطفی تاج زاده تدوین بخشی از راهکارهای انتخاباتی اصلاح طلبان را به دیهیمی سپرد. در سه دهه گذشته، او سه دوره فعالیت حرفه‌ای را برای انجام ماموریتش گذرانده است. دهه ۱۳۶۰ پیوندهای خود را با نهادهای فکری حاکمیت برقرار کرد. از سال ۱۳۶۲ به سازمان آموزش و انتشارات انقلاب اسلامی رفت؛ سازمانی که پس از مصادره انتشارات آمریکایی فرانکلین جایگزین آن شد، اما بدنه مدیریتی‌اش همچنان در اختیار نسل قدیم فرانکلینی‌ها و مترجمانی مانند امیرحسین آریانپور، باقر پرهام و داریوش آشوری ماند. دیهیمی در سال ۱۳۶۴ به عنوان یکی از سرویراستاران سازمان برگزیده شد و ترجمه کتاب گفت وگو با مرگ اثر آرتور کوستلر را منتشر کرد؛ همان هنگام که ترجمه کتاب ظلمت در نیمروز (روایت دادگاه‌های استالینی برای تصفیهٔ ایدئولوژیک) از این نویسنده چاپ شد. دیهیمی بعدها کتاب زندگی و آثار آرتور کوستلر را انتشار داد. خشایار دیهیمی هر روز فعالیت‌های خود را گسترش می‌داد. در ابتدای دهه ۱۳۷۰ پس از پیوند با دولتمردان دولت سازندگی چون محمدتقی بانکی و علی میرزایی به عنوان دبیر شورای نویسندگان ماهنامهٔ نگاه نو انتخاب شد.
در طول دوران فعالیت حرفه‌ای دیهیمی در عرصهٔ ترجمه و مطبوعات، علاقهٔ او به نشر آثار آیزایا برلین از جنسی دیگر است، مثل یک پروژه مادام العمر و دستور کار دائم. از هنگام انتشار نخستین شمارهٔ ماهنامهٔ نگاه نو در مهر ۱۳۷۰، دیهیمی و رامین جهانبگلو در این نشریه سلسله مقالاتی دربارهٔ آیزایا برلین نوشتند و او را «استاد تفکر آزادی خواهی» خواندند. اگر عزت الله فولادوند با معرفی هانا آرنت یکی از سه ضلع مثلث اصلاحات در ایران را کامل کرد، دیهیمی نیز با نشر آراء آیزایا برلین سهمی بزرگ در ساختن دومین ضلع این مثلث داشت. همچنین او هدف مجله نگاه نو را احیاء تفکر کانون نویسندگان ایران تعریف کرد. شماره‌هایی از مجله به تجلیل از محمود دولت آبادی، کاوه گلستان، مرتضی ممیز، بهرام بیضایی، نجف دریابندری، منوچهر آتشی و... اختصاص یافت. از نویسندگانی مانند کامران فانی (رضوان الله فانی) تا داریوش آشوری یا مترجمان سکولار چون عزت الله فولادوند و نادر انتخابی در آن حضوری پررنگ داشتند. مهرداد درویش پور ،حورا یاوری، پرویز دوایی و محمدرضا نیکفر از فعالان اپوزیسیون سیاسی خارج کشور به درخواست دیهیمی برای نگاه نو مطلب می نوشتند. دیهیمی بعدها به فکر چاپ یک مجموعه کتاب ۱۰۰جلدی نیز با نام نسل قلم افتاد. این مجموعه ترجمه دایرة‌المعارف ادبیات جهان بود که سال ۱۹۷۴ در دوران اوج جنگ سرد با همکاری انجمن فرهنگی بریتانیا و دانشگاه مینه‌سوتا تدوین شد و نام نویسندگانی چون مارسل پروست، تی. اس. الیوت، هربرت رید، آلبر کامو، میلان کوندرا و... در آن به چشم می‌خورد. دیهیمی ، کلوب نسل قلم را در ایران به همراه سه تن از دوستانش به نامهای آرمان امید، حسن ملکی و بهرام داوری تشکیل داد و از مترجمانی مانند عزت الله فولادوند، کریم امامی (سرویراستار انتشارات آمریکایی فرانکلین)، عبدالله کوثری و مهدی سحابی (مترجم اثر سترگ در جستجوی زمان از دست رفته) برای کار دعوت کرد. او می خواست هر ماه دو جلد کتاب را روانه بازار کند و یک شبکه بزرگ از مشترکان برای پیش فروش کتاب‌ها بسازد تا بتواند آنان را به‌صورت مستمر تغذیه فکری کند. در سال ۱۳۷۲ این شبکه با هزار مشترک ثابت و ششصد هزار تومان سرمایه، فعالیتش را آغاز کرد و مدام بر تعداد اعضاء آن افزوده می شد. طی شش سال مجموعه نسل قلم به صد جلد کتاب در پیرامون ادبیات غرب رسید و دیهیمی یک پروژه صد جلدی دیگر را نیز کلید زد. خشایار دیهیمی از سال ۱۳۷۶ طرح جامعی برای شناساندن فلسفهٔ غرب ریخت. این مجموعه کتاب‌ها با عنوان نام‌آوران فرهنگ در انتشارات طرح نو و با همت گروهی از مترجمان منتشر شده است.[۵]
شخصیت و اندیشه
موضع‌گیری‌ها
| ” | جلال آل احمد آل احمد هم دقیقاً عملکردش مثل همان روزنامهایی است که مثال زدم(کیهان). آقا(جلال آل احمد) برداشته سه جلد کتاب علیه روشنفکری نوشته بیآنکه اصلاً بفهمد روشنفکری چیست؟ از آن طرف هم خودش را روشنفکر میداند. در واقع آل احمد اصلاً روشنفکر نیست. یک اکتیویست سیاسی است. برای همین هم به حزب توده میپیوندد. به نیروی سوم ملحق میشود. زمانی که کسی به حزبی می‌گراید تفکرش تحت سیطره و حاکمیت گروه میشود و استقلال فردی از بین می‌رود. به همین سبب است که به مرجع تقلید نامه می‌نویسد و همه این کارها را هم از موضع حزبی انجام می‌دهد. این چپ روی است، نه روشنفکری. روشنفکر نمیتواند این کارها را بکند. |
“ |
| ” | علی شریعتی شریعتی هر جا که صلاح میدید، دروغ میگفت. |
“ |
خشایار دیهمی همچنین در مورد سید محمد خاتمی می‌گوید:ایشان در یکی از سفرهایش به اسپانیا گفته بود که بنده سیاستمدار نیستم، اهل فرهنگم. گفتم:
| « | آقا! ریاست جمهوری که پست فرهنگی نیست. شما بی‌حساب آنجا رفتید. همان کتابخانهٔ ملی می‌ماندید، وقتی رئیس جمهورید باید سیاستمدار باشید چراکه این پست، پست سیاسی است. پست سیاسی هم اقتضائات خاص خودش را دارد. | » |
همراهی‌های سیاسی
این مترجم در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ به همراه بابک احمدی با انتشار بیانیه‌ای به دفاع از اصلاح‌طلبی در انتخابات پرداختند و تأکید کردند که کارنامه چهارسالهٔ آقای احمدی‌نژاد اسباب سرشکستگی حکومت و تحقیر ملی بوده‌است. دیهیمی از جمله ۱۴۰ هنرمند ایرانی بود که با امضاء طوماری در مورخ ۲۲ خرداد ۱۳۹۲، همراه با سایر اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان، ضمن قدردانی انصراف عارف به نفع روحانی، از نامزدی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ حمایت علنی کرد.[۷] خشایار دیهیمی از جمله ۱۴۰ هنرمند ایرانی بود که با امضاء طوماری در مورخ ۲۲ خرداد ۱۳۹۲، همراه با سایر اصلاح‌طلبان و اعتدالگرایان، ضمن قدردانی از انصراف محمدرضا عارف به نفع روحانی، از نامزدی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ حمایت علنی کرد.[۸]
نامهٔ سرگشاده به رئیس قوهٔ قضاییه
خشایار دیهیمی هموراه به مسائلی که در کشورش اتفاق افتاده است واکنش نشان داده و حرفش را بی‌بیم و بی‌پرده زده است. یکی از این واکنش‌ها نامهای بود که وی خطاب به رئیس قوه قضاییهٔ پیشین نوشت و در صفحهٔ فیسبوکش آن را منتشر کرد.
| « | حتی از سر ادب هم نمیتوانم... اگر هم خطاب به شما می‌نویسم علتش فقط این است که موضوع این نامهٔ سرگشاده مربوط به شما و گماشتگانتان در قوه ی قضاییه است وگرنه حرفم خطاب به عموم است. به حرف هیچیک از دوستان و مشفقان هم عمل نمیتوانم کرد که زبان در کام بگیرم چرا که وجدانم قرار و آرام از من میگیرد. من یک شهروندم یک لاقبا و از خودم خاطر جمع.... | » |
فلسفه نزد دیهیمی
فلسفه به كلی دارد به سمت انتزاعی شدن پیش می‌رود و آثاری كه منتشر میشود بسیار انتزاعی و دشوار فهم هستند. در واقع آثاری در می‌آمد كه به درد پز دادن می‌خورد و نه زندگی چراكه آدم‌ها دركی از آن نداشتند. مثالی می‌زنم كه بحث را ملموس‌تر و روشن‌تر كند. زمانی انجمن اسلامی دانشگاه شهید بهشتی من را برای سخنرانی دعوت كرد، در آنجا از بچه‌ها پرسیدم كه چندنفر «هستی و زمان» هایدگر را خریده‌اند. تقریبا نیم بیشتری از آنها كتاب را دیده بودند و با آن آشنا بودند. زمانی كه پرسیدم به چندنفر آن را خواندهاند، آن تعداد از نصف هم كمتر شد. در ادامه پرسیدم چندنفر آن را فهمیده‌اند، تقریبا هیچ‌كس جواب نداد چون می‌دانستند اگر پاسخ مثبت بدهند از آنها خواهم پرسید مثلاً در فلان جا هایدگر چه می‌گوید. چنین وضعیتی بود.
از هستی و زمان سه ترجمه مختلف منتشر شده است و هر كدام هم سه چهار بار تجدید چاپ شده است. من نمی‌خواهم بگویم هستی و زمان به درد نمی‌خورد. ولی این كتاب بسیار فنی و تخصصی است و عموم مردم حتی آنهایی هم كه خریده‌اند آن را نخوانده‌اند یا آنهایی هم كه خواندهاند فهمی از آن به دست نیاورده‌اند. بنابراین دور باطلی است كه ادامه پیدا می‌كند. این كتاب باید در نسخه‌های خیلی محدودی چاپ و در دانشگاه هم تدریس شود. این كتاب‌ها باید تدریس شود.افراد عادی و حتی دانشجویان نمی‌توانند خودشان آن را بفهمند. در حالی كه فلسفه از دوران سقراط در ذات و گوهر خودش، مال آگورا و میدان عمومی بوده، برای این بوده كه مردم یاد بگیرند بهتر و سالم‌تر زندگی كنند. بنابراین در جامعه ما چنین چیزی وجود نداشت و متاسفانه جای آن را كتاب‌های زردِ خودیاری و چگونه خوشبخت شویم، چگونه پولدار شویم و... پر كرده بود. ما به این نتیجه رسیدیم كه حیف است و باید مخاطب را از كتاب‌های زرد جدا و جذب‌شان كرد. از سویی اینها حتما نیاز داشته‌اند كه به سمت این كتاب‌ها رفته‌اند و می‌خواهند ببینند خوشبختی چیست، چگونه باید خوشبخت شد، چگونه می‌توان به زندگی معنا بخشید و... اینها دغدغه‌های همه مردم است. از یك طرف هم می‌خواستیم به آدم‌هایی كه به سمت فلسفه‌های انتزاعی‌تر می‌رفتند، بگوییم كه فیلسوفانی هم وجود دارند كه به زبان عادی صحبت می‌كنند و چندان اصطلاحات فنی پیچیده‌ای ندارند و می‌توانند اینها را بشناسند و آثارشان را بخوانند.
مخاطب ما هم هر كسی است كه دوست دارد راجع به زندگی‌اش فكر كند و با تفكر زندگی‌اش را راه ببرد، جلوی اشتباهاتش را بگیرد و بفهمد كه اشتباهاتش از كجا ناشی میشود و... در این آثار فقط مخاطب مهم است و سطح سواد و میزان تحصیلات مدنظر ما نیست. طبیعتا باید یك مقدار سواد داشته باشند چون كتاب‌ها كاریكاتور و قدم اولی نیستند. زبان، زبان ساده‌ای است و ما هم سعی كرده‌ایم همان زبان ساده را در ترجمه رعایت كنیم.
وظیفهٔ فلسفه روشنایی انداختن بر مسائل و شكافتن‌شان است و نه تجویز و نسخه پیچیدن. نه اینكه بگوید این كار را كردن خوب است و آن كار را كردن بد. فقط می‌گوید عاقبت این كار چنین است و عاقبت آن كار چنان و باید خودت فكر كنی ببینی در چه موقعیتی دست به چه انتخابی می‌زنی. اخلاقی زیستن یعنی شناختن حق و تكلیف و مسوولانه زیستن. از زیر بار مسئولیت نباید شانه خالی كرد. ما هم مسئولیت فردی داریم و هم مسئولیت اجتماعی. مسئولیت فردی عبارت است از ارتقا دادن فهم و شعور خودمان. مسئولیت اجتماعی‌مان نسبت به شهروندان خودمان و شهروندان جهان این است كه نباید آزار برسانیم و موجب ناراحتی دیگران شویم و در عین حال در قبال درد و رنج آدم‌ها حساس باشیم و از كنارشان بی‌اعتنا نگذریم.[۱۰]
جمله‌ای از ایشان
| ” | فلسفه فلسفه بايد به سوالات مردم پاسخ دهد، اما متاسفانه امروز كسانی كه در حوزهٔ فلسفه كار می‌كنند، به اين مسايل نمی‌پردازند. اين است كه مردم می‌روند انواع كتاب‌های روان‌شناسی و پيراروان‌شناسی و... را كه نسخه می‌پيچند، می‌خرند. سی راه برای خوشبختی، سی راه برای حل مشكلات زناشويی، سی راه برای دفع استرس... خب فلاسفه درخشان راجع به همه اين مسايل نوشته‌اند اما فرق‌شان اين است كه فيلسوفان نسخه نمی‌پيچند چون می‌دانند آدم‌ها يک جور نيستند و هر كس بايد راه‌حل خاص خودش را برای رويارويی با مشلات زندگی پيدا كند. پس مساله را فقط می‌شكافند تا خواننده خود به عمق مساله پی ببرد و بعد راه‌حل خودش را پيدا كند.[۱۱] بزرگ‌ترین وظیفه فیلسوف، اخلاقی كردن جامعه است، نه آزردن احمق‌ها. |
“ |
ده تا بیست مطلب نقل‌شده از نمونه‌های فوق از مجلات آن دوره
شماری از مصاحبه‌های خشایار دیهیمی
- خشایار دیهیمی:شریعتی هرجا صلاح میدید دروغ میگفت! (متن کامل گفت و گوی سیدعبدالجواد موسوی با دیهیمی)[۱۳]
- مصاحبه خشایار دیهیمی با روزنامه اعتماد(چیستی فلسفه و فیلسوف)[۱۴]
- گفتوگو با خشایار دیهیمی در باب «اخلاق مترجم» و «اخلاق نقد» در فرهنگ امروز[۱۵]
- گفتوگو گروه فرهنگی-اجتماعی اندیشکدهٔ برهان با خشایار دیهیمی در بابا ترجمه[۱۶]
آثار و منبع‌شناسی
سبک و لحن و ویژگی آثار
کارنامه و فهرست گزیدهٔ آثار خشایار دیهیمی
- یادداشتهای یک دیوانه، اثر نیکلای گوگول، نشر نی
- فرهنگ اندیشه‌های سیاسی، نشر نی
- دیالکتیک تنهایی، اثر اوکتاویو پاز، نشر لوح فکر
- بخشودن اثر ایوگارارد و دیوید مک ناتون، نشر گمان
- فلسفه ترس، اثر لارس اسوندسون، نشر گمان
- اولویت دموکراسی بر فلسفه اثر ریچارد رورتی، انتشارات طرح نو
- بیگانه، اثر آلبر کامو، نشر ماهی
- بیچارگان اثر فیودور داستایفسکی، نشر نی
- سوء تفاهم اثر آلبر کامو، نشر ماهی
- صالحان اثر آلبر کامو، نشر ماهی
- روح پراگ اثر ایوان کلیما، نشر نی
- شهرفرنگ اروپا اثر پاتریک اوئورژدنیک، نشر ماهی
- فیلسوفان قرن بیستم اثر مایکل ایچ. لسناف، نشر ماهی
- این ابرها خواهند بارید، مجموعه یادداشتهای سیاسی، انتشارات طرح نو
- دروغ/اراده آزاد اثر سام هریس، نشر گمان
- نویسندگان روس، نشر نی
- و...
جوایز و افتخارات
جشن ملی مترجمان، عصر روز (جمعه ۱۸آبان‌ماه) در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد. در این مراسم نتایج نظرسنجی «مترجم محبوب من» که برنامه انتخاب برترین مترجمان کشور با نظر مخاطبان بود، اعلام شد که بر این اساس در بخش مترجمان بالای ۵۰ سال به ترتیب عبدالله کوثری، خشایار دیهیمی و زیبا گنجی و در بخش مترجمان زیر ۵۰ سال به ترتیب اصغر نوری، پیمان خاکسار و فرید قدمی انتخاب و معرفی شدند.[۱۷]
منبع‌شناسی (منابعی که دربارهٔ آثار فرد نوشته شده است)
بررسی کتاب تاریخچهٔ خوشبختی
بیست‌ویکمین مجلد از سری کتاب‌های «تجربه و هنر زندگی» انتشارات گمان، با عنوان «تاریخچه خوشبختی» تالیف «نیکلاس وایت» با ترجمهٔ خشایار دیهیمی. دیهیمی دبیر مجموعه «تجربه و هنر زندگی»، پیش‌تر ترجمه این کتاب را در نشر «مینوی خرد» منتشر کرده بود. اکنون در این مجموعه عرضه شده است. مجموعه «تجربه و هنر زندگی» امکان مطالعه کتاب‌هایی درباره فلسفه و معنای زندگی را فراهم می‌آورد.
کتاب «تاریخچه خوشبختی» با زبانی ساده و عاری از تکلف به مفهوم و فلسفهٔ خوشبختی می‌پردازد. این اثر با نگاهی موشکافانه به آراء متفکران مختلف درباره خوشبختی را بررسی می‌کند و سعی می‌کند به مخاطب نشان دهد، اندیشمندان بزرگ تاریخ فلسفه چه رویکردی نسبت به مفهوم خوشبختی دارند.
ارسطو در رابطه با این مفهوم در «اخلاق نیکو ماخوسی» می‌نویسد: «هیچ‌کس را تا زمانی که در قید حیات است خوشبخت مخوان!» او با مبنا قرار دادن این جمله معروف «سولون» و بسط دادن آن بر اثرگذاری بخت و اقبال اعقاب انسان بر بخشی از سرنوشت خویش و میزان خوشبختی هر فرد تاکید می‌کند. در این میان نیکلاس وایت، با بررسی نوع رویکرد فلاسفه از ارسطو تا فروید، معتقد است که در فاصله زمانی بین این دو فیلسوف، در اصل این مفهوم تغییر خاصی به‌وجود نیامده است.
او در «تاریخچه خوشبختی» ضمن طرح پرسش‌هایی چون «خوشبختی چیست؟» و «آیا می‌توان به معیارهای روشنی برای سنجش میزان خوشبختی افراد دست یافت؟» و پرسش‌هایی از این دست، به دنبال یافتن پاسخی در میان آرای فلاسفه و متفکران برجسته تاریخ فلسفه، از یونان باستان تا امروز می‌رود و البته ویژگی برجسته کتاب وایت در این است که او ضمن جست‌وجوی پاسخ پرسش‌های فوق در بستر تاریخ فلسفه، پرسش از خوشبختی را به مسائلی چون اخلاق‌زیستن و فلسفه زندگی پیوند بزند. از میان هفت فصل کتاب، فصل اول، با نگاهی جامع به مفهوم و ماهیت خوشبختی، عنوان «آشنایی با مفهوم خوشبختی» دارد. در فصل بعدی تضادها، چشم‌اندازها و شناسایی خوشبختی مدنظر قرار‌گرفته است. لذت و لذت‌طلبی، اندازه‌گیری خوشبختی، ساختار و هماهنگی، اخلاقیات و خوشبختی و تضاد، خوشبختی امر‌واقع و ارزش و... محورها و مباحث اصلی فصول بعدی را شامل میشود. در فصل پایانی و ذیل عنوان «سرکردن بدون این مفهوم»، به تحلیل کیفیت و سویه‌های زیستن در فقدان مفهوم خوشبختی به تفصیل پرداخته شده است.
کتاب «تاریخچه خوشبختی» تالیف «نیکلاس وایت» با ترجمه خشایار دیهیمی، در ۳۱۲ صفحه و با قیمت بیست و یک هزار تومان از سوی انتشارات «گمان» منتشر شده است.[۱۸]
بررسی کتاب اروپا از دوران ناپلئون
این کتاب که با همت احد علیقلیان و خشایار دیهیمی به فارسی ترجمه شده در سال ۱۳۸۷ عنوان اثر شایسته تقدیر کتاب فصل را کسب کرده است.
نویسنده کتاب دیوید تامسن که از اساتید به نام تاریخ در کشورهای انگلستان و آمریکا بوده است علاوه بر این کتاب، کتاب‌های دیگر نظیر «تاریخ جهان از ۱۹۱۴تا ۱۹۶۱» و «تاریخ دموکراسی در فرانسه» را نیز در زمینهٔ تاریخ عمومی جهان به رشتهٔ تحریر درآورده است. دیوید تامسن در سال ۱۹۷۰ در ۵۸ سالگی درگذشته است.
«اروپا از دوران ناپلئون» که تاکنون ده‌ها بار در انگلستان و ده‌ها بار در امریکا تجدید چاپ شده است، اکنون یکی از کتاب‌های مرجع دربارهٔ تاریخ اروپای مدرن به‌حساب می‌آید. این کتاب بر اساس این اعتقاد نوشته شده که اروپای پس از ۱۷۸۹ را فقط با پژوهش در نیروهای فراگیری می‌توان درک کرد که در طول زمان بر شکل‌گیری اروپای مدرن از بریتانیا تا بالکان تأثیرگذار بودند. تامسن در این کتاب بر عواملی کلی نظیر رشد جمعیت، صنعتی‌شدن، توسعه ماوراء بحار، دموکراسی و سوسیالیسم، ناسیونالیسم، روابط میان جنگ و انقلاب تأکید می‌گذارد.[۱۹]
ناشرانی که با او کار کرده‌اند
- ماهی
- نی
- لوح فکر
- گمان
- طرح نو
و...
پانویس
- ↑ «زندگینامه خشایار دیهیمی». تبریز پدیا.
- ↑ «کامو نویسنده‌ای امیدوار». فرارو.
- ↑ «واکنش خشایار دیهیمی به حذف نام مترجم نمایش «ویتسک»». ایسنا.
- ↑ «پرونده نمایش«ویتسک»». آکادمی هنر.
- ↑ «مترجمی آزادی خواه». مگ ایران.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ «گفتوگو سیدعبدالجواد موسوی با خشایار دیهیمی». پارسینه.
- ↑ مجله آیین (تهران)، ش. ۲۱ (خرداد ۱۳۸۸).
- ↑ «موضع‌گیری سیاسی». گود ریدز.
- ↑ «نامه خشایار دیهیمی به آملی لاریجانی». رادیو زمانه.
- ↑ «گفتگوی دیهیمی با روزنامهٔ اعتماد». دین‌آنلاین.
- ↑ «ایده‌های مفت». فرارو.
- ↑ «وظیفهٔ فلاسفه». دین‌آنلاین.
- ↑ «شریعتی هرجا صلاح میدید دروغ میگفت». پارسینه.
- ↑ «فلسفه درد و رنج را کم نمی‌کند اما آن را قابل تحمل می‌سازد». دین‌آنلاین.
- ↑ «در نقد مترجم اهانت به شخصیت او مذموم است». فرهنگ امروز.
- ↑ «مترجم ایدئولوگ نیست». فیض آنلاین.
- ↑ «برگزیدگان مترجم محبوب». ایبنا.
- ↑ «ترجمه تازه‌ای از خشایار دیهیمی». ایبنا.
- ↑ ««اروپا از دوران ناپلئون»». ایبنا.
منابع
- «مترجم محبوس». همدلی (تهران) سوم، ش. ۷۴۲ (آبان ۹۶).
- مجله آیین (تهران)، ش. ۲۱ (خرداد ۱۳۸۸).
پیوند به بیرون
- «زندگینامه خشایار دیهیمی». تبریز پدیا.
- «مترجمی آزادی خواه». مگ ایران.
- «موضع‌گیری سیاسی». گود ریدز.
- «نامه خشایار دیهیمی به آملی لاریجانی». رادیو زمانه.
- «مملکت بی‌قانون». فیسبوک رسمی خشایار دیهیمی.
- «شریعتی هرجا صلاح میدید دروغ میگفت». پارسینه.
- «ایده‌های مفت». فرارو.
- «وظیفهٔ فلاسفه». دین‌آنلاین.
- «ترجمه تازه‌ای از خشایار دیهیمی». ایبنا.
- ««اروپا از دوران ناپلئون»». ایبنا.
- «برگزیدگان مترجم محبوب». ایبنا.
- «در نقد مترجم اهانت به شخصیت او مذموم است». فرهنگ امروز.
- «مترجم ایدئولوگ نیست». فیض آنلاین.
- «مترجمی آزادی خواه». مگ ایران.
- «نازنین دیهیمی». رادیو زمانه.
- «نازنین دیهیمی درگذشت». ایلنا.</ref>
- «نازنین دیهیمی برای اجرای حکم خود به زندان رفت». کلمه.
- «هشت زن زندانی سیاسی». رادیو فردا.
- «واکنش خشایار دیهیمی به حذف نام مترجم نمایش «ویتسک»». ایسنا.
- «پرونده نمایش«ویتسک»». آکادمی هنر.