ویکی‌ادبیات:معیارهای محتوای غیرآزاد: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
طراوت بارانی (بحث | مشارکت‌ها) صفحه‌ای تازه حاوی «<noinclude> {{سیاست‌های ویکی‌ادبیات|وا:ملاک منصفانه}} </noinclude> :''همچنین ببینید: وی...» ایجاد کرد |
طراوت بارانی (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
=== سیاست‌ها === | === سیاست‌ها === | ||
هیچ حق ازپیش تعریف‌شده‌ای برای استفاده از محتوای غیرآزاد در یک مقاله یا جایی دیگر در ویکی‌ادبیات نوشته نشده است.{{سخ}}بنا بر رهنمودها می‌توان در مقالات و سایر صفحات ویکی‌ادبیات از بخش‌های کوچکی از متونِ دارای حق تکثیر به‌صورت کلمه‌به‌کلمه استفادهٔ مختصری کرد به‌شرطی‌که به‌درستی به منبع اصلی یا پدیدآورنده ارجاع داده شود و همچنین با علائم نقل‌قول، <nowiki><blockquote></nowiki>، یا روش‌های مشابه به‌صورت نقل قول‌مستقیم نشان داده شود. می‌توان از سایر محتواهای غیرآزاد (شامل تمام تصاویر، پرونده‌های صوتی و تصویری دارای حق تکثیر و سایر پرونده‌های رسانه‌ای که مجوز محتوای آزاد ندارند) در ویکی‌ادبیات استفاده کرد '''به‌شرطی‌که هر ۱۰ معیار زیر دربارهٔ آن‌ها صدق کند''': | هیچ حق ازپیش تعریف‌شده‌ای برای استفاده از محتوای غیرآزاد در یک مقاله یا جایی دیگر در ویکی‌ادبیات نوشته نشده است.{{سخ}}بنا بر رهنمودها می‌توان در مقالات و سایر صفحات ویکی‌ادبیات از بخش‌های کوچکی از متونِ دارای حق تکثیر به‌صورت کلمه‌به‌کلمه استفادهٔ مختصری کرد به‌شرطی‌که به‌درستی به منبع اصلی یا پدیدآورنده ارجاع داده شود و همچنین با علائم نقل‌قول، <nowiki><blockquote></nowiki>، یا روش‌های مشابه به‌صورت نقل قول‌مستقیم نشان داده شود. می‌توان از سایر محتواهای غیرآزاد (شامل تمام تصاویر، پرونده‌های صوتی و تصویری دارای حق تکثیر و سایر پرونده‌های رسانه‌ای که مجوز محتوای آزاد ندارند) در ویکی‌ادبیات استفاده کرد '''به‌شرطی‌که هر ۱۰ معیار زیر دربارهٔ آن‌ها صدق کند''': | ||
# | #'''نبودن معادل آزاد''': از محتوای غیرآزاد فقط درصورتی می‌توان استفاده کرد که اثر معادل آزادی که مناسب اهداف دانشنامه‌ای باشد موجود نیست یا امکان تهیه‌کردنش نباشد. اگر محتوای آزاد، تهیه‌شدنی است باید جایگزین محتوای غیرآزاد با استفادهٔ منصفانه شود یا اگر جایگزین آزادتری با «کیفیت پذیرفته‌شده» موجود بود بازهم باید جایگزین آن محتوای غیرآزاد شود. «کیفیت پذیرفته‌شده» به‌معنی کیفیتی است که برای اهداف دانشنامه‌ای کفایت کند (به‌عنوان یک آزمون سریع، قبل از افزودن محتوان غیرآزاد، از خود بپرسید: «آیا این محتوای غیرآزاد می‌تواند با یک محتوای آزاد که همان تأثیر را داراست، جایگزین شود؟» و «آیا می‌توان مطلب را به‌خوبی و به‌قدر کافی فقط با متن و بدون استفاده از محتوای غیرآزاد به خواننده رساند؟» اگر پاسخ هرکدام مثبت است، احتمالاً محتوای غیرآزاد در این شرط صدق نمی‌کند). | ||
# | #'''احترام به فرصت‌های تجاری''': محتوای غیرآزاد نباید به‌نحوی استفاده شود که احتمال رود بازار رسانهٔ اصلی دارای حق تکثیر را به‌خطر اندازد. | ||
# | #'''میزان استفاده:''' | ||
## | ##'''استفادهٔ حداقلی''': هنگامی که استفاده از یک محتوای غیرآزاد می‌تواند اهمیت اطلاعات را به‌خوبی برساند، نباید از چندین محتوای غیرآزاد استفاده کرد. | ||
## | ##'''کمترین میزان استفاده''': اگر فقط بخشی از اثر کفایت می‌کند نباید از کل آن استفاده کرد. باید از وضوح/کیفیت/سرعت انتقال کم -به‌جای زیاد- استفاده شود (به‌ویژه اگر بتوان از محتوای غیرآزاد برای تخلف عمدی در حق تکثیر استفاده کرد). این قانون همچنین در فضای نام پرونده: معتبر است. | ||
# | #'''انتشار قبلی''': محتوای غیرآزاد باید قبلاً در جای دیگر، بیرون از ویکی‌ادبیات منتشر شده باشد یا درمعرض دید عموم قرار گرفته باشد. | ||
# | #'''محتویات''': محتوای غیرآزاد باید با استانداردهای مطالب ویکی‌ادبیات سازگار باشد و دانشنامه‌ای باشد. | ||
# | #'''سیاست مختص نوع رسانه''': محتوای غیرآزاد باید با سیاست‌های مختص به نوع خود در ویکی‌ادبیات سازگار باشد. مثلاً تصاویر باید با [[ویکی‌ادبیات:سیاست استفاده از تصاویر]] سازگار باشند. | ||
# | #'''حداقل یک مقاله''': محتوای غیرآزاد باید حداقل در یک مقاله استفاده شود. | ||
# | #'''اهمیت مفهومی''': محتوای غیرآزاد فقط باید در صورتی استفاده شود که حضورش به‌طور درخور ملاحظه‌ای درک خواننده از مطلب را افزایش دهد و حذف آن مخل فهمیدن مطلب باشد. | ||
# | #'''محدودیت در مکان''': استفاده از محتوای غیرآزاد صرفاًدر مقالات (نه در [[ویکی‌ادبیات:ابهام‌زدایی|صفحات ابهام‌زدایی]]) و فقط در [[وا:فضای نام|فضای نام]] اصلی مجاز است؛ استثناهایی نیز مطرح است. (برای جلوگیری از نمایش تصاویر بندانگشتی در یک ردهٔ تصویری <nowiki>__بی‌نگارخانه__</nowiki> را به آن رده بیفزایید. در صفحه‌های بحث، هنگامی که بحث بر سر یک تصویر باشد باید فقط [[راهنما:لم دونقطه|پیوندی]] به آن تصویر برقرار کرد و خود تصویر را نباید نمایش داد). | ||
# | #'''صفحهٔ توصیف عکس''': صفحهٔ توصیف تصویر یا رسانه باید شامل مطالب زیر باشد: | ||
## | ##'''شناساندن منبع''': منبع اثر تا حد ممکن باید با اطلاعاتی دربارهٔ هنرمند، ناشر و دارندهٔ حق تکثیر تکمیل شود تا به مشخص‌شدن ارزش بازاری احتمالی آن اثر کمک کند. ''[[ویکی‌ادبیات:شیوه ارجاع به منابع]] را ببینید.'' | ||
## | ##'''برچسب حق تکثیر''': برچسب حق تکثیر باید مشخص کند کدام‌یک از سیاست‌های ویکی‌ادبیات اجازهٔ استفاده از تصویر را داده‌است. ''[[ویکی‌ادبیات:برچسب‌های حق تکثیر#دارای حق تکثیر]] را ببینید.'' | ||
## | ##'''نام مقاله و دلیل استفاده:''' باید نام هر مقاله‌ای که اثر غیرآزاد، تحت استفادهٔ منصفانه در آن به‌کار رفته (برقراری پیوند به مقاله نیز توصیه می‌شود) و همچنین دلیلی مجزا و مختص برای هر نمونهٔ استفاده‌شده باتوجه‌به [[ویکی‌ادبیات:اصول استفاده از منابع غیرآزاد]] ذکر شود. دلایل باید واضح و ساده بیان شوند و برای هر بار استفاده از تصویر باید دلیل صحیح بیان شود. | ||
== مثال == | == مثال == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ دی ۱۳۹۷، ساعت ۱۰:۵۶
- همچنین ببینید: ویکی‌ادبیات:بررسی محتوای غیرآزاد
- برای اطلاعات بیشتر ویکی‌ادبیات:اصول استفاده از منابع غیرآزاد را مطالعه کنید.
دلایل
- برای حمایت از هدف ویکی‌ادبیات جهت تولید محتوای همواره آزاد توزیع‌شدنی، تغییر و استفادهٔ غیرمحدود توسط همهٔ کاربران و در تمامی رسانه‌هاست.
- برای به‌حداقل‌رساندن پیگردهای قانونی به‌وسیلهٔ محدودکردن تعداد محتواهای غیرآزاد با استفاده از دقیق‌تر تعریف کردن معیارهای استفاده منصفانه.
- برای تسهیل‌کردن استفادهٔ خردمندانه از محتوای غیرآزاد جهت حمایت از توسعهٔ دانشنامه‌ای باکیفیت.
سیاست‌ها
هیچ حق ازپیش تعریف‌شده‌ای برای استفاده از محتوای غیرآزاد در یک مقاله یا جایی دیگر در ویکی‌ادبیات نوشته نشده است.
بنا بر رهنمودها می‌توان در مقالات و سایر صفحات ویکی‌ادبیات از بخش‌های کوچکی از متونِ دارای حق تکثیر به‌صورت کلمه‌به‌کلمه استفادهٔ مختصری کرد به‌شرطی‌که به‌درستی به منبع اصلی یا پدیدآورنده ارجاع داده شود و همچنین با علائم نقل‌قول، <blockquote>، یا روش‌های مشابه به‌صورت نقل قول‌مستقیم نشان داده شود. می‌توان از سایر محتواهای غیرآزاد (شامل تمام تصاویر، پرونده‌های صوتی و تصویری دارای حق تکثیر و سایر پرونده‌های رسانه‌ای که مجوز محتوای آزاد ندارند) در ویکی‌ادبیات استفاده کرد به‌شرطی‌که هر ۱۰ معیار زیر دربارهٔ آن‌ها صدق کند:
- نبودن معادل آزاد: از محتوای غیرآزاد فقط درصورتی می‌توان استفاده کرد که اثر معادل آزادی که مناسب اهداف دانشنامه‌ای باشد موجود نیست یا امکان تهیه‌کردنش نباشد. اگر محتوای آزاد، تهیه‌شدنی است باید جایگزین محتوای غیرآزاد با استفادهٔ منصفانه شود یا اگر جایگزین آزادتری با «کیفیت پذیرفته‌شده» موجود بود بازهم باید جایگزین آن محتوای غیرآزاد شود. «کیفیت پذیرفته‌شده» به‌معنی کیفیتی است که برای اهداف دانشنامه‌ای کفایت کند (به‌عنوان یک آزمون سریع، قبل از افزودن محتوان غیرآزاد، از خود بپرسید: «آیا این محتوای غیرآزاد می‌تواند با یک محتوای آزاد که همان تأثیر را داراست، جایگزین شود؟» و «آیا می‌توان مطلب را به‌خوبی و به‌قدر کافی فقط با متن و بدون استفاده از محتوای غیرآزاد به خواننده رساند؟» اگر پاسخ هرکدام مثبت است، احتمالاً محتوای غیرآزاد در این شرط صدق نمی‌کند).
- احترام به فرصت‌های تجاری: محتوای غیرآزاد نباید به‌نحوی استفاده شود که احتمال رود بازار رسانهٔ اصلی دارای حق تکثیر را به‌خطر اندازد.
- میزان استفاده:
- استفادهٔ حداقلی: هنگامی که استفاده از یک محتوای غیرآزاد می‌تواند اهمیت اطلاعات را به‌خوبی برساند، نباید از چندین محتوای غیرآزاد استفاده کرد.
- کمترین میزان استفاده: اگر فقط بخشی از اثر کفایت می‌کند نباید از کل آن استفاده کرد. باید از وضوح/کیفیت/سرعت انتقال کم -به‌جای زیاد- استفاده شود (به‌ویژه اگر بتوان از محتوای غیرآزاد برای تخلف عمدی در حق تکثیر استفاده کرد). این قانون همچنین در فضای نام پرونده: معتبر است.
- انتشار قبلی: محتوای غیرآزاد باید قبلاً در جای دیگر، بیرون از ویکی‌ادبیات منتشر شده باشد یا درمعرض دید عموم قرار گرفته باشد.
- محتویات: محتوای غیرآزاد باید با استانداردهای مطالب ویکی‌ادبیات سازگار باشد و دانشنامه‌ای باشد.
- سیاست مختص نوع رسانه: محتوای غیرآزاد باید با سیاست‌های مختص به نوع خود در ویکی‌ادبیات سازگار باشد. مثلاً تصاویر باید با ویکی‌ادبیات:سیاست استفاده از تصاویر سازگار باشند.
- حداقل یک مقاله: محتوای غیرآزاد باید حداقل در یک مقاله استفاده شود.
- اهمیت مفهومی: محتوای غیرآزاد فقط باید در صورتی استفاده شود که حضورش به‌طور درخور ملاحظه‌ای درک خواننده از مطلب را افزایش دهد و حذف آن مخل فهمیدن مطلب باشد.
- محدودیت در مکان: استفاده از محتوای غیرآزاد صرفاًدر مقالات (نه در صفحات ابهام‌زدایی) و فقط در فضای نام اصلی مجاز است؛ استثناهایی نیز مطرح است. (برای جلوگیری از نمایش تصاویر بندانگشتی در یک ردهٔ تصویری __بی‌نگارخانه__ را به آن رده بیفزایید. در صفحه‌های بحث، هنگامی که بحث بر سر یک تصویر باشد باید فقط پیوندی به آن تصویر برقرار کرد و خود تصویر را نباید نمایش داد).
- صفحهٔ توصیف عکس: صفحهٔ توصیف تصویر یا رسانه باید شامل مطالب زیر باشد:
- شناساندن منبع: منبع اثر تا حد ممکن باید با اطلاعاتی دربارهٔ هنرمند، ناشر و دارندهٔ حق تکثیر تکمیل شود تا به مشخص‌شدن ارزش بازاری احتمالی آن اثر کمک کند. ویکی‌ادبیات:شیوه ارجاع به منابع را ببینید.
- برچسب حق تکثیر: برچسب حق تکثیر باید مشخص کند کدام‌یک از سیاست‌های ویکی‌ادبیات اجازهٔ استفاده از تصویر را داده‌است. ویکی‌ادبیات:برچسب‌های حق تکثیر#دارای حق تکثیر را ببینید.
- نام مقاله و دلیل استفاده: باید نام هر مقاله‌ای که اثر غیرآزاد، تحت استفادهٔ منصفانه در آن به‌کار رفته (برقراری پیوند به مقاله نیز توصیه می‌شود) و همچنین دلیلی مجزا و مختص برای هر نمونهٔ استفاده‌شده باتوجه‌به ویکی‌ادبیات:اصول استفاده از منابع غیرآزاد ذکر شود. دلایل باید واضح و ساده بیان شوند و برای هر بار استفاده از تصویر باید دلیل صحیح بیان شود.
مثال
استفاده از تصویر برنامه‌های تلویزیونی فقط زمانی ممکن است که استفاده از آن نگاره دربارهٔ خود برنامه (خود کانال تلویزیون یا برنامه مدنظر) باشد نه دربارهٔ شخص صاحب نگاره که در آن برنامه شرکت کرده یا تصویرش پخش شده است.
اعمال این قانون
- پرونده‌ای که برای کاربردش در بعضی مقالات (و نه همهٔ آن‌ها) دلیل معتبری جهت خودداری از استفادهٔ آزاد ارائه نشده‌است حذف نخواهد شد. درعوض پرونده از مقالاتی که در آن‌ها بدون ذکر دلیل برای پرهیز از استفادهٔ آزاد به‌کار رفته باید زدوده شود یا دلیلی مناسب ارائه شود.
- می‌توان پروندهٔ غیرآزادی که در هیچ مقاله‌ای استفاده نشده‌است (معیار ۷) را هفت روز پس از اخطار حذف کرد.
- توجه کنید که ارائه دلیل معتبر وظیفهٔ کاربرانی است که برای نگه داشتن محتوا تلاش می‌کنند و کاربرانی که خواهان حذف یا پاک شدن آن پرونده هستند نیازی نیست که نشان دهند دلیل قانع کننده‌ای نمی‌توان ارائه داد.
معیارهای حذف برای محتوای غیرآزاد در ویکی‌ادبیات:معیارهای حذف سریع مشخص شده‌است.