نمایش مبدأ برای ویکی‌ادبیات:نیم‌فاصله

{{شیوه‌نامه|وا:فاصله مجازی|وا:نیم‌فاصله|وا:نف}}
در زبان فارسی دو نوع فاصله وجود دارد: ''فاصلهٔ برون‌کلمه'' [فاصلهٔ حقیقی] و ''فاصلهٔ درون‌کلمه'' [فاصلهٔ مجازی]؛ فاصلهٔ برون‌کلمه نشانهٔ استقلال دو واژه از هم است و برای «چند واژه» کاربرد دارد؛ فاصلهٔ درون‌کلمه [یا فاصلهٔ مجازی] برای جدانویسی درون «یک واژه» می‌آید.

[[فاصله مجازی|فاصلهٔ درون‌کلمه]] که به آن ''[[فاصلهٔ مجازی]]'' یا ''فاصلهٔ صفر'' و گاه ''نیم‌فاصله'' و ''فاصلهٔ جامد'' هم گفته شده، نویسه‌ای در استاندارد یونی‌کد است که در فارسی در مواردی که دو حرف به هم نمی‌چسبند؛ ولی «فاصلهٔ مرئی» ندارند استفاده می‌شود. 
<div style="float:left; padding:10px; border:1px solid #CCC; background-color:#EEE">
; مقایسهٔ فاصلهٔ مجازی (نیم‌فاصله) و فاصلهٔ حقیقی:
----
* نیم<span style="color:red">|</span>فاصله
* فاصلهٔ<span style="color:red">■</span>حقیقی
</div>

==فعل‌های پیشوندی==
در زبان فارسی [[فعل پیشوندی]]، فعلی است که از یک [[فعل ساده]] و یک [[پیشوند]] ساخته شده باشد؛ با افزودن پیشوند معنای فعل عوض می‌شود. پیشوند در فعل‌های پیشوندی هنگامی که فعل صرف می‌شود با فاصلهٔ عادی و در [[مصدر|حالت مصدری]] با فاصلهٔ مجازی است<ref>[[ویکی‌ادبیات:نظرخواهی/استفاده از نیم‌فاصله در نام‌های عبارتی/نظرخواهی یک: برداشتن یا بر داشتن]]</ref>:

*مثال: '''باز'''گشتن، '''بر'''گشتن، '''در'''گذشتن، '''فرا'''رسیدن، '''فرو'''رفتن، '''فرود'''آمدن، '''وا'''رفتن، '''ور'''داشتن. همچنین اسم‌ها و صفت‌هایی که برگرفته از این فعل‌ها است: بازگشت، برگشت (چِکِشان برگشت خورد)، درگذشت، فرورفتگی، فرودآمده، وارفته.
== افعال مرکب ==
وقتی دو کلمه تشکیل‌دهندهٔ [[مصدر مرکب]]، استقلال معنایی خود را حفظ کرده باشند مانند: کارکردن، غذاخوردن، سخن‌گفتن، کوشش‌کردن و...، از فاصلهٔ مجازی استفاده می‌کنیم.<ref name=farhangestan>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی=http://www.persianacademy.ir/UserFiles/File/fe1394.pdf |عنوان=فرهنگ املایی خط فارسی | ناشر =فرهنگستان زبان و ادب فارسی | صفحه =صفحهٔ ۱۴  |تاریخ بازبینی=۱۷-۹-۲۰۱۸ }}</ref> البته هنگامی که گذاشتن فاصلهٔ مجازی تغییری در شکل نویسهٔ آخر کلمه اولی ایجاد نمی‌کند آن را نمی‌گذاریم مثلا فاصلهٔ مجازی بعد از «ر» و «ز» و «ا» تغییری در شکل نویسه ایجاد نمی‌کند. درنتیجه مصدر کارکردن نیازی به نیم‌فاصله ندارد.

هرگاه که کل مصدر مرکب یک معنای واحد داشت؛ مانند: نگه‌داشتن، دربرداشتن، جازدن، برگشتن، آب‌کشیدن، درافتادن، قلم‌گرفتن، به‌خاطر سپردن، به‌دنیاآمدن دو یا سه بخش مصدر بدون «فاصله کامل» با فاصلهٔ مجازی یا بدون فاصله کنار همدیگر قرار می‌گیرند.<ref name=farhangestan/>

==کلمات ساخته‌شده با پیشوند یا پسوند یا هر دو==
[[پیشوند|پیشوندها]] و [[پسوند|پسوندهای]] دستوری، بدون فاصله (و برحسب واژه، با فاصلهٔ مجازی) نوشته شوند.<ref>[[ویکی‌پدیا:نظرخواهی/استفاده از نیم‌فاصله در نام‌های عبارتی/نظرخواهی سه: باهوش یا با هوش؟]]</ref>
* مثال: باهوش (نوشتن به‌صورت «با هوش» درست نیست)
*‌ مثال: بی‌ادب (نوشتن به‌صورت «بی ادب» درست نیست)

==کلمات مرکب (به‌طور عام)==
[[واژه ترکیبی|کلمهٔ مرکب]] به کلماتی گفته می‌شود که از ترکیب دو یا چند کلمه ساده یا مشتق تشکیل شده باشند، این کلمات بدون فاصله (و برحسب کلمه، با فاصلهٔ مجازی) نوشته شوند.<ref>[[ویکی‌ادبیات:نظرخواهی/استفاده از نیم‌فاصله در نام‌های عبارتی/نظرخواهی چهار: طناب‌بازی یا طناب بازی؟]]</ref>
* مثال: طناب‌بازی (با فاصلهٔ مجازی بین ''طناب'' و ''بازی'')
* مثال: غیرمترقبه (بدون فاصله بین ''غیر'' و ''مترقبه'')
* مثال: [[دورنگار]] (بدون فاصله بین ''دور'' و ''نگار'')
=== کلمات مرکب ساخته‌شده با عدد ===
واژگان مرکب ساخته‌شده با اعداد، وقتی «عدد» جزءِ آغازینِ کلمهٔ مرکب است بدون فاصله یا با فاصلهٔ مجازی نوشته شوند.<ref>[[ویکی‌ادبیات:نظرخواهی/استفاده از نیم‌فاصله در نام‌های عبارتی/نظرخواهی دو: دونفره یا دو نفره؟]]</ref>
* مثال: دورویی (بدون فاصله بین «دو» و «رو»)
* مثال: سه‌روزه (با فاصلهٔ مجازی بین «سه» و «روز»)

== ترکیب‌های عطفی (به‌طور عام) ==
هرگاه «و» دو کلمه را به‌هم پیوند دهد و ترکیب جدیدی ساخته شود که بر مفهوم واحدی دلالت کند و معنی مجازی، کنایی یا استعاری ایجاد شود، آنگاه با [[کلمه مرکب|ترکیب‌هایی]] روبه‌روییم که اصطلاحاً به آن‌ها «ترکیب عطفی» گفته می‌شود. برای مثال، همهٔ این‌ها ترکیب عطفی‌اند: [[آب‌وهوا]]، بشوروبپوش، بگیروببند، حال‌وهوا، زدوبند، زدوخورد، [[گرگ‌ومیش]] و….
ترکیب‌های عطفی با فاصلهٔ مجازی (یا بی‌فاصله) نوشته می‌شوند.
* توضیح ۱: در بسیاری از ترکیب‌های عطفیِ یادشده، در بافتِ گفتاری و نیز در نثرِ شکسته، و بعضاً در فارسی رسمی هم، «و» حذف می‌شود؛ مانند: بروبرگرد، بروبیا، بزن‌بکُش، بزن‌بکوب، بسازبفروش، بشوربپوش، بفهمی‌نفهمی {{کوچک}}(معمولاً با «و» به‌کار نمی‌رود){{پایان کوچک}}، بگوبخند، بگومگو، جسته‌گریخته، خواه‌ناخواه، دفتردستک، ….
* توضیح ۲: گاهی نیز در کاربرد محاوره‌ای، به‌جای «و»، کسره ظاهر می‌شود؛ مثال: دادِبیداد، فتِّ‌فراوون.
* توضیح ۳: هرگونه پیشوند/ پیشوندگونه یا پسوند/ پسوندگونه‌ای که بر سرِ واژه‌های «واودار» یا «ترکیب‌های عطفی» بیاید، طبیعتاً همهٔ اجزاء را وابستهٔ خود می‌کند و آن‌ها را به یک جزء واحد دستوری تبدیل خواهد کرد: بی‌چشم‌ورو، بی‌چشم‌ورویی، بی‌دست‌وپا، ….
* توضیح ۴: گاهی نیز خودِ یک پیشوند/ پیشوندگونه یا پسوند/ پسوندگونه به‌تنهایی ترکیبِ واودار هم می‌سازد؛ مانند: بی‌چشم‌ورو (ترکیب عطفی یا واودارِ «چشم‌ورو» کاربردی ندارد)، هندواروپایی.<ref>[[ویکی‌پدیا:نظرخواهی/استفاده از نیم‌فاصله در نام‌های عبارتی/نظرخواهی پنج: جک‌وجانور در مقابل آتش و دود]]</ref>

== فاصله مجازی در صفحه‌کلید ==
درصورتی‌که صفحه‌کلید استاندارد را نصب کردید به کمک کلیدهای ترکیبی {{key press|Shift}} و {{key press|Space}} می‌توانید فاصلهٔ مجازی را وارد کنید.

در صفحه‌کلید غیراستانداردِ ویندوز می‌توانید برای واردکردن فاصلهٔ مجازی، از زدن هم‌زمان کلیدهای {{key press|Ctrl}}+{{key press|Shift}}+{{key press|2}} یا از {{key press|Alt}}+{{key press|0152}} استفاده کنید (باید از کلیدهای ماشین‌حسابیِ صفحه‌کلید موسوم به ''Number KeyPad'' که معمولاً در سمت راست صفحه‌کلید قرار دارد، استفاده کنید و درحالی‌که Alt را نگه‌ داشته‌اید اعداد را به ترتیب وارد کنید).

==جستار وابسته==
* [[ویکی‌ادبیات:فارسی‌نویسی]]
* [[ویکی‌ادبیات:دستور خط]]
* [[فاصله مجازی]]
* [[وا:ابرابزار]]

==پانویس==
{{پانویس}}

{{سیاست‌ها_و_رهنمودهای_ویکی‌ادبیات}}