ویکی‌ادبیات:واژه‌نامه

از ویکی‌ادبیات
پرش به ناوبری پرش به جستجو
ویکی‌ادبیات:واژه‌نامه

واژه‌نامه

فهرست


آ

آداب معاشرت
آزار و اذیت
هرگونه آزار کاربران دیگر را گویند که تخلف محسوب شده و مجازات ویژۀ خود را دارد.
آمایشگاه
محلی برای قرارگیری مقاله‌هایی که استانداردهای ویکی‌ادبیات را نداشته، اما پتانسیل رسیدن به آنها را دارند.
آموزشگاه مدیران جدید
صفحاتی برای آموزش مدیران جدید
آوانویسی
روشی برای نمایش آوایش درست واژه‌ها و پرهیز از غلط‌خوانی

ا

ابهام‌زدایی
فرایندی‌ست که در آن تعارض‌های عنوان مقاله‌ها -یعنی هنگامی که یک عبارت بر بیش از یک موضوع دلالت می‌کند- برطرف می‌شود.
اثبات‌پذیری
هر آنچه که به ویکی ادبیات اضافه می‌شود باید به منبعی منتسب گردد که به ارائۀ مطالب درست معروف و متناسب با اطلاعات مربوط باشد.
ارجاع‌پذیری
ارجاع دادن تمامی مطالب ویکی ادبیات به منابع معتبر و چاپ شده را گویند. بدینوسیله خوانندگان قادرند وجود مطالب اضافه شده به ویکی ادبیات را در منابع معتبر مورد بررسی قرار دهند.
اجماع
توافق کاربران در یک موضوع خاص که معمولاً با فرایندهایی مثل نظرخواهی انجام می‌شود.
اخلالگری
عدم توجه به اجماع نوعی اخلال محسوب می‌شود.
ارجاع
فرایندی که طی آن به منبع ویرایش انجام‌شده اشاره می‌کنید.
الگو
به کدهایی گفته می‌شود که در فضای نام الگو ذخیره می‌شوند و برای نمایش جدول‌های بالا و پایین مقاله یا پرچم‌ها و… کاربرد دارند. الگوها کار function در زبان‌های برنامه‌نویسی را نیز انجام می‌دهند.
امضاء
نام مستعاری است که برای خود انتخاب کرده‌اید. این نام با هربار قرار دادن ۴ علامت مدک (این‌گونه: ~~~~) به همراه تاریخ و ساعت همان لحظه، به نمایش درمی‌آید.
ادغام
اساس‌نامه
اشاره به سیاست‌ها و راهنمودهای ویکی ادبیات دارد.
اسکریپت
اسلش
یکی از پر کاربرد در کدنویسی
اعتیاد
ویژگی فردی که از وسواس فکری نسبت به ویکی ادبیات یا سایر ویکی‌ها رنج می‌برد. (مطایبه‌آمیز)
انتخابات
به فرایندی اشاره دارد که برای تشکیل هیئت نظارت و هیئت داوری برگزار می‌شود.
انشعاب محتوا
ایجاد مقالات مختلف در یک موضوع مشخص که معمولاً برای دور زدن به کار می‌رود.
ادغام
به فرایند ادغام دو مقاله گویند که فرایندی دستی و وابسته به کاربر است. بیشتر موارد ادغام شامل مقالات کوتاهی است که پیرامون یک موضوع مشخص ایجاد شده‌اند.

ب

بازرس کاربر
به کاربری گفته می‌شود که دسترسی مشاهدهٔ اطلاعات آی‌پی کاربران دیگر را دارد تا از هر گونه اخلال و زاپاس‌بازی جلوگیری شود.
بحث
  1. به صفحاتی از دانش‌نامه گویند که ویرایشگران دربارهٔ انتخاب بهترین محتوا برای مدخل با یکدیگر گفتگو می‌کنند. برای هر مدخل در دانشنامه یک صفحه بحث وجود دارد که با کلیک بر روی دکمه بحث در کنار دکمه مقاله می‌توان وارد آن شد.
  2. به فرایندی اشاره دارد که به‌ویژه در هنگام اختلافات ویرایشی از آن برای اجماع استفاده می‌کنند. این فرایند در صفحهٔ بحث هر مقاله انجام می‌شود.
برچسب
توضیحات چندخطی که داخل یک کادر مستطیلی بالای هر مقاله می‌بینید. برچسب‌های مختلفی برای اشاره به موضوعات مختلف وجود دارد. مثلاً برچسب حذف سریع، برچسب تمیزکاری. در برچسب‌زنی می‌بایست دقت شود.
بن‌بست
صفحه‌ای که به غیر از پیوندهای میان‌ویکی هیچ پیوندی به صفحات دیگر در ویکی ادبیات ندارد را صفحهٔ بن‌بست گویند. در ویکی ادبیات از طریق این صفحهٔ ویژه می‌توانید لیستی از آنها را مشاهده کنید. در برخی از ویکی‌ها به دلایل مشکلات بازدهی این قابلیت را غیرفعال می‌کنند.
بخش
یکی از اجزای تقسیم‌بندی‌های مقاله است؛ که شامل چند زیربخش است.
بایگانی
بایگانی صفحه‌ها

پ

پالایه
سامانه‌ای که به صورت هوشمند تغییرات خرابکارانه رو شناسایی می‌کند و به ویرایشگران اخطار می‌دهد.
پیوند به بیرون
پیوند به یک وب‌گاه که متعلق به ویکی‌مدیا نباشد. جایگزین‌های این نوع پیوند می‌تواند پیوند درونی، ویکی‌پیوند یا یک پیوند آزاد به یکی از پروژهای خواهر ویکی ادبیات باشد. جستارهای وابسته: ویکی ادبیات:پیوند به بیرون، ویکی ادبیات:هرزنامه.
پی‌گیری
فرایندی که طی آن کاربر یک صفحه را پی‌گیری می‌کند. در این حالت همهٔ تغییرات و ویرایش‌های انجام‌شده در آن صفحه در فهرست پی‌گیری‌های شما قرار می‌گیرد. شما می‌توانید فهرست صفحاتی را که پی‌گیری می‌کنید از اینجا ببینید و صفحات پی‌گیری خود را مدیریت کنید.
پروژه‌های خواهر
پنج بنیاد
پرچم
پرونده
پیش‌نمایش

ت

تاد
مخففی برای تابلوی اعلانات دیوان‌سالاران
تام
مخففی برای تابلو اعلانات مدیران
تابلوی اعلانات منابع معتبر
تابلوی اعلانات تحقیق دست اول
تاریخچۀ صفحه
صفحه‌ای که در آن همهٔ نسخه‌های متفاوت یک مقاله که حاصل ویرایش‌های کاربران مختلف است فهرست می‌شود. برای مشاهدۀ تاریخچۀ صفحۀ هر مقاله از دکمۀ: تاریخچه در بالای مقاله استفاده کنید.
تراگنجانش
آوردن نام صفحه یا الگو میان {{}} که باعث می‌شود محتوایش در صفحهٔ مقصد نمایش داده شود بی آن که در آنجا کپی شود.
توهین
ویکی ادبیات:حمله‌های شخصی ممنوع
تحریم
سیاستی که طی آن کاربر از ویرایش یک یا چند مقاله محروم می‌شود.
ترجیحات
تغییرات اخیر
صفحه‌ای که آخرین تغییرات در دانش‌نامه را فهرست می‌کند. نگهبان تغییرات اخیر کاربرانی‌اند که متعهد می‌شوند با سرزدن‌های مکرر به صفحۀ تغییرات اخیر، آخرین تغییرات مقاله‌ها را رصد کنند و در صورت مشاهدۀ اشتباه یا احیاناً خراب‌کاری، مقاله‌ها را اصلاح کنند.
تحقیق دست‌اول
تغییر مسیر
تغییر مسیر دوتایی
تعارض منافع
تفاوت
تفکیک
فرایندی برای کم‌کردن حجم یک مقالهٔ سنگین
تمیزکاری
تهمت
افترا به دیگر کاربران را گویند که یکی از سیاست‌های حقوقی ویکی ادبیات دربارهٔ آن است؛ و عواقب مشخص برای مفتری، تعریف شده‌است.

ج

جارزنی
فرستادن پیام به چندین ویکی‌نویس به منظور آگاهانیدن ایشان از بحثی که در جریان است. این کار در مواردی لازم است؛ ولی پیام‌های دعوتی که به‌منظور تأثیر بر نتیجه، به جای ارتقای کیفیت بحث، نوشته می‌شوند به روند اجماع‌سازی ضربه می‌زنند و ممکن است اخلالگرانه تلقی شوند.
جاسازی کردن صفحه
جستارهای وابسته
فهرست کوچکی از مقاله‌های دیگر ویکی ادبیات که موضوعشان با موضوع مقالهٔ مورد بازدید ارتباط دارد. این فهرست در پایین صفحات مقاله‌ها می‌آید.
جدول
جعبه گشتن (ناوباکس)
به الگوهایی گفته می‌شود که در پایین مقاله مشاهده می‌شوند و برای فهرست کردن عنوان مقاله‌های مرتبط کاربرد دارد.
جعبه‌ابزار
یکی از منوهای ستون سمت راست، در زیر جعبهٔ جستجو
جعبه جستجو
مستطیلی که کاربران واژه‌های مورد نظر خود را در آن تایپ می‌کنند و به وسیلهٔ آن وارد صفحات موردنظر خود می‌شوند. در گوشهٔ سمت چپ صفحات وجود دارد.
جنگ ویرایشی

چ

چپق (پایپ)
نویسهٔ | را گویند؛ که در کدنویسی در ویکی استفاده می‌شود. در صفحه‌کلید استاندارد پارسی از نگه‌داشتن شیفت و زدن کلید Backslash می‌توان آن را اضافه کرد.

ح

حق تکثیر
حل اختلاف یا سیاست حل اختلاف
کارهایی را که در زمان بروز اختلاف با ویرایشگر دیگر می‌توانید انجام دهید را توضیح می‌دهد.
حذف
  1. یکی از سیاست‌های ویکی ادبیات که معیاری برای بررسی حذف مقالات است.
  2. به فرایند حذف مقالات یا سایر صفحه‌ها در ویکی ادبیات اشاره دارد.

خ

خرابکاری
خلاصهٔ ویرایش
متنی است که بعد از ویرایش مقاله راجع به نوع ویرایش داخل جعبهٔ خلاصه ویرایش نوشته می‌شود.

د

درخواست بازرس کاربر شدن
درخواست‌های مدیر شدن
درخواست محافظت
نوعی درخواست است که کاربران در موارد ویژه آن را در تام مطرح می‌کنند. یکی از شایع‌ترین موارد آن، خراب‌کاری‌های گسترده توسط آی‌پی‌هاست که دراین‌صورت مدیران صفحه را در برابر آی‌پی محافظت می‌کنند.
درخواست میانجی‌گری
درخواست بازرسی کاربر
درست‌نویسی
درگاه
نام صفحاتی که برای دست‌رسی بهتر کاربران در مورد گروهی از مدخل‌های موجود در دانش‌نامه در یک موضوع خاص طراحی شده‌است. فهرست درگاه‌ها را از ردۀ درگاه‌ها ببینید.
دستور خط
به مجموعۀ قواعد و شیوه‌های تایپ استاندارد فارسی گویند.
دیوان‌سالار

ر

رابط کاربری
ربات
مجموعه کدهایی که به‌وسیلۀ کاربری با نام ربات اجرا می‌شوند که معمولاً این کدها با زبان‌های پایتون، جاوا، جاوااسکریپت و… نوشته می‌شوند. ربات‌ها برای انجام کارهای تکراری و طاقت‌فرسا که کاربرهای عادی به خاطر وقت و حوصله از انجام آن سرباز می‌زنند به کار می‌روند.
راهنما
یکی از فضای نام‌های ویکی ادبیات است که در خود مقالات آموزشی و راهنمایی جهت کاربران را گنجانده‌است. برای دیدن فهرستی از موضوعات و مفاهیم ویکی‌پدیایی می‌توانید رده:مدیریت ویکی ادبیات را نگاه کنید.
رده
رده به صفحه‌ای گفته می‌شود که فهرستی از مقاله‌ها یا صفحه‌های هم‌موضوع را در خود نمایش می‌دهد. رده‌ها در فضای نام رده‌ها قرار گرفته‌اند و معمولاً در پایینی‌ترین بخش هر مقاله (مدخل) رده‌های مربوط به آن مقاله دیده‌می‌شود. رده‌ها به منظور دسته‌بندی مقالات و یافتن مقالات مرتبط به هم، کاربرد دارند.
ردۀ مادر
به رده‌ها اصلی‌ای گفته می‌شود که رده‌های دیگر را فهرست می‌کند. مانند رده:معماری برای رده:معماری در ایران.
رهنمود
رهنمودها در سطحی پایین‌تر از سیاست‌ها قرار دارند.

ز

زیرعنوان
به تیتر بخش‌های کوچکتر درون هر مقاله گفته می‌شود. به خود این بخش‌ها هم می‌توان زیرعنوان اطلاق کرد.
زندگی‌نامۀ زندگان

س

سرشناسی
یکی از رهنمودهای محتوایی ویکی ادبیات است؛ که به بااهمیت بودن موضوع مقاله اشاره می‌کند. رهنمودهای سرشناسی ویکی ادبیات را ببینید.
سره‌نویسی
سرنویس
سرنویس‌ها یا پیغام‌های سرصفحه یادداشت‌های مختصری هستند که در بالای مقاله، پیش از بخش آغازین و به صورت مورب می‌آیند و بیشتر به منظور میسر ساختن ابهام‌زدایی از عبارات وابسته نزیک به هم یا خلاصه‌نویسی یک عنوان و شرح سرحدهای آن به کار می‌روند.
سه‌برگردان (قانون ۳ برگردان)
نام قانونی است در ویکی ادبیات که بر اساس آن، کاربرانی که در مدت ۲۴ ساعت بیش از سه بار مطلبی را در مقاله‌ای واگردانی کنند، شامل تنبیه قطع دست‌رسی احتمالی از سوی مدیران می‌شوند. موارد نقض قانون را در اینجا گزارش دهید.

سیاست حذف

یکی از سیاست‌های ویکی ادبیات است که بر مبنای آن مقاله‌های نامناسب حذف می‌شوند.
سیاهه
برابر فارسی واژۀ list است. فهرست سیاهه‌ها را از اینجا ببینید.
سیاست
به قوانین ویکی ادبیات اشاره دارد که آن‌ها را می‌توان به ۵ دستۀ محتوایی، رفتاری، حذفی، اجرایی و حقوقی تقسیم کرد. فهرست سیاست‌ها را نگاه کنید.

ش

شکابت
می‌تواند از مدیر، دیوانسالار یا کاربر و… باشد. شکایت از مدیران یا کاربران را براساس نوع آن باید در تام یا تاد مطرح کرد.
شیوه‌نامه
هدف شیوه‌نامه، یک‌دست‌سازی شیوهٔ نگارشی مقاله‌ها در ویکی ادبیات است. حتماً فهرست شیوه‌نامه‌ها را ببینید.
شیوه‌نامۀ پیوند
مجموعۀ دستورالعمل‌هایی برای پیوند دادن در ویکی ادبیات

ص

صفحۀ تمرین
جایی است که تازه‌کاران ورزیده می‌شوند و پیش‌کسوت‌ها آزمایش می‌کنند.
صفحهٔ اصلی
صفحه‌کلید استاندارد فارسی
به نرم‌افزار وصله‌ای اشاره دارد که روی ویندوز یا لینوکس نصب می‌شود و چینش صفحه‌کلید رایانه را مطابق با استاندارد فارسی می‌کند.
صفحۀ بحث
صفحاتی که در آن کاربران در مورد یک موضوع خاص با یکدیگر به گفتگو و تبادل‌نظر می‌پردازند. به ازای هر فضای نام، یک صفحۀ بحث ویژهٔ آن در نظر گرفته شده. مانند صفحۀ بحث مقاله، صفحۀ بحث کاربری، صفحۀ بحث الگو و...
صفحه‌های بلند
صفحه‌هایی که حجم آنها معمولاً بالای ۱۰۰ کیلوبایت است.
صفحه‌های ویژه
نام صفحه‌ای که فهرستی از صفحات مهم و کاربردی را در خود جمع کرده‌است. پیوند رفتن به این صفحه در جعبه‌ابزار وجود دارد.
صفحه‌های تازه
صفحه‌هایی که به‌تازگی توسط ویرایشگران ایجاد شده‌اند.

ع

ف

فارسی‌نویسی
به کاربرد واژگان فارسی اشاره دارد.
فاصلهٔ مَجازی
نویسه‌ای بدون عرض که سبب می‌شود دو حرف دوطرفش به هم نچسبند. مثل: فاصلهٔ میان زیست و شناسی در «زیست‌شناسی».
فضای نام
فرض حسن نیت
فراویکی
فضای کاربری
به مجموعه صفحه‌های کاربری، صفحه‌های بحث‌ کاربری و زیرصفحات کاربری فضای کاربری گویند.
فضای نام ویکی ادبیات
به این فضای نام، فضای نام پروژه هم می‌گویند. تمام صفحات این فضای نام، پیشوند ویکی ادبیات: دارند.

ق

قهوه‌خانه
نام صفحه‌ای در دانش‌نامۀ ویکی ادبیات است که در آن ویرایشگران به بحث و گفتگو پیرامون موضوعات مختلف دانش‌نامه‌نویسی می‌پردازند. برای رفتن به قهوه‌خانهٔ ویکی ادبیات از اینجا وارد شوید.
قطع دسترسی (بندایش)
فرایندی که دست‌رسی کاربر به دانش‌نامه محدود می‌شود.

ک

کتاب کاربری یا کتاب‌های ویکی ادبیات
به مجموعه‌ای از مقالات گفته می‌شود که یک کاربر در یک موضوع ویژه جمع‌آوری می‌کند. این کتاب‌ها را می‌توان به‌آسانی ذخیره و رندر الکتریکی کرد تا در نهایت بتوان به‌سهولت آن را به چاپ رساند یا در کتاب‌خوان‌های دیجیتال مانند کیندل، آیپد، آیفون و… آن را مطالعه کرد. معمولاً کاربران کتاب‌های خود را در زیرصفحات کاربری خود قرار می‌دهند.
کاربر تأییدشده
به کاربرهایی که بیش از ۱۰۰ ویرایش دارند یا از زمان ثبت‌نام آنها در ویکی ادبیات بیش از ۴ روز می‌گذرد.

گ

گشت‌زنی
به فعالیتی گفته می‌شود که کاربران باسابقه فعالیت کاربران تازه‌وارد را زیرنظر می‌گیرند و در صورت بروز مشکل به آنها کمک می‌کنند یا خراب‌کاری‌ها را بازگردانی می‌کنند.

ل

لنگر
یک اصطلاح اچ‌تی‌ام‌ال است و به کدی گفته‌می‌شود که به شما اجازه می‌دهد با استفاده از نویسهٔ «#» به یک نقطهٔ مشخص از یک صفحه پیوند دهید. می‌توانید از لنگرها برای پیوند دادن به بخش‌های مختلف یک صفحه استفاده کنید.

م

مشارکت‌ها
به صفحه‌ای گفته می‌شود که همهٔ مشارکت‌های یک کاربر را در دانش‌نامه نمایش می‌دهد. برای رفتن به این صفحه پس از وارد شدن به صفحهٔ کاربر، در جعبۀ ابزار (یکی از منوهای ستون سمت راست) روی مشارکت‌ها کلیک کنید.
مدیاویکی
نرم‌افزار گردانندۀ ویکی ادبیات و پروژه‌های خواهر آن است.
مدیر
گروهی از ویرایشگران هستند که دست‌رسی‌های بیشتری نسبت به کاربران معمولی دارند. فهرست مدیران ویکی ادبیات را از این صفحه ببینید.
مقاله‌های درخواستی
مقاله‌هایی که کاربران پیش‌نهاد می‌دهند تا در دانش‌نامه شروع شوند.
منابع معتبر
میان‌ویکی
به پیوندهایی گفته می‌شود که در سمت راست مشاهده می‌شوند و این پیوندها بیان کننده این مطلب هستند که این صفحه در ویکی‌های نام برده شده دارای مطلب است.
محافظت
به محدود کردن دامنۀ ویرایشگران یک مقاله گویند. اولین سطح آن محافظت در برابر آی‌پی‌هاست که دراین‌صورت آی‌پی‌ها نمی‌توانند ویرایش کنند. قابلیت محافظت مقالات یکی از دست‌رسی‌های مدیریتی است.

ن

نام کاربری
نامی که کاربر برای خود انتخاب می‌کند. نام‌های نامناسب را در اینجا گزارش کنید.
ناوبری
به قابلیتی از ویکی ادبیات اشاره می‌کند که به‌وسیلۀ آن مقالات مخلف به‌ هم پیوند دارد.
نظرخواهی برای حذف (نبح)
به فرایندی که طی آن یک مدخل برای حذف به رأی گذاشته می‌شود. معمولاً دلیل آن اختلاف در سرشناسی موضوع است. درصورتی‌که به نتیجهٔ نظرخواهی هم اعتراضی باشد، می‌توان آن را در تام مطرح کرد.
نظرخواهی
نظر سوم
نزاکت
نسخه
صفحه‌ای که دربارهٔ ویژگی‌های فنی نرم‌افزار مدیاویکی اطلاعاتی را ارائه می‌دهد. صفحه‌های دارای بیشترین نسخه را ببینید.
نمایه
نو
به معنی صفحه‌ای است که جدیداً ساخته شده.
نیت‌یابی

و

واگردانی
به فرایند خنثی‌سازی ویرایش‌های اشتباه یا خراب‌کارانه گویند. کاربران عادی تنها قادرند که هر ویرایش را به‌طور جداگانه واگردانی کنند؛ ولی با داشتن دست‌رسی واگردانی می‌توان چند ویرایش آخر را خنثی نمود. معمولاً این دست‌رسی به کاربران آشنا به قوانین و نسبتاً باتجربه داده می‌شود. برای درخواست دست‌رسی واگردانی باید در اینجا درخواست داد.
ویرایش
فرایندی که طی آن کاربران صفحات دانش‌نامه را تغییر می‌دهند. در ویکی ادبیات همهٔ ویرایش‌ها برای همیشه ثبت می‌شوند. ویرایش‌ها توسط گشت‌زن‌ها و مدیران بازبینی می‌شوند.
ویرایش‌شمار
ابزارهای شمارندهٔ تعداد ویرایش‌های انجام‌شده توسط کاربران ویکی ادبیات.
ویکی
به وبگاهی گفته می‌شود که با مشارکت خوانندگانش نوشته و اداره می‌شود.
ویکی‌پیوند

به پیوندی به یک صفحهٔ دیگر از ویکی ادبیات یا به یک لنگر در همان صفحه گفته می‌شود. این نوع پیوند در مقابل پیوند به بیرون قرار می‌گیرد.

ویکی‌سازی
به قالب‌بندی متن با استفاده از نشانه‌گذاری‌های ویکی مانند ([[]]، {{}} و موارد دیگر) گفته می‌شود و معمولاً به معنای افزودن پیوندهای درونی (ویکی‌پیوندها) است اما به ویکی‌پیوند محدود نمی‌شود. ویکی‌سازی یک مقاله ممکن است به معنای افزودن هرگونه نشانه‌گذاری ویکی‌ای باشد، مانند سرآیندها و چیدمان استاندارد، شامل افزودن جعبه‌های اطلاعات و الگوهای دیگر یا کج‌کردن یا پررنگ‌کردن متن. جستارهای وابسته: ویکی ادبیات:روش ویکی‌سازی، رده:مقاله‌های نیازمند به ویکی‌سازی، ویکی ادبیات:راهنمای طرح‌بندی و آرایش مقاله، ویکی ادبیات:شیوه‌نامه (پیوند).
ویکی‌نویس
به نویسندگان و ویرایشگران نوشتارهای ویکی ادبیات می‌گویند.
ویکی‌معتاد
فردی است که از اعتیاد نسبت به ویکی ادبیات یا سایر ویکی‌ها رنج می‌برد. (طنزآمیز)

ه

هرزنامه (اسپم)
افزودن پیوندهای بیرونی و نامناسبِ تبلیغاتی یا تبلیغ برای خود.
هیئت نظارت
هیئت داوری

ی

یتیم
صفحه، یا تصویری که هیچ پیوندی در ویکی ادبیات به آن اشاره نمی‌کند را یتیم گویند. در ویکی ادبیات از طریق این صفحهٔ ویژه می‌توانید فهرستی از صفحات یتیم را ببینید. در برخی ویکی‌ها به علت مشکلات بازدهی این قابلیت را غیر فعال کرده‌اند.