آتش در خرمن
| آتش در خرمن | |
|---|---|
 | |
| نویسنده | حسین فتاحی |
| ناشر | امیرکبیر |
| محل نشر | تهران |
| تاریخ نشر | ۱۳۶۷ |
| شابک | ۹۷۸۹۶۴۳۰۰۰۴۷۹ |
| تعداد صفحات | ۱۴۲ |
| موضوع | دفاع مقدس |
| زبان | فارسی |
| قطع | رقعی |
| نوع جلد | شومیز |
رمان «آتش در خرمن» نوشته حسین فتاحی، با موضوع جنگ عراق علیه ایران، در سال ۱۳۶۷ توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسید. این رمان که در ژانر ادبیات کودک و نوجوان نوشته شده است، در همان سال انتشار به عنوان برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.
آتش در خرمن داستان نوجوانی به نام رحمان را در روزهای آغازین جنگ عراق علیه ایران روایت می‌کند. رحمان که چوپان گاومیش‌های ارباب روستاست، با ورود نیروهای بعثی به روستایشان، خدمت به ارباب طرفدار حزب بعث خود را رها کرده و به همراه دوستش جاسب، برای دفاع از کشور به نیروهای بسیج مردمی ملحق می‌شوند.
این رمان شامل هشت فصل و به سبک رئالیسم نوشته شده است. نویسنده با استفاده از زبانی ساده و توصیفاتی بومی، خواننده را با حال و هوای دوران دفاع مقدس و فرهنگ جغرافیایی منطقه سوسنگرد آشنا می‌کند. نکته مهم این رمان، تأکید بر قدرت انتخاب انسان در مواجهه با سختی‌هاست.
خلاصه اثر
با آغاز جنگ ایران و عراق، طالب ارباب روستای مالکیه سوسنگرد، راه ورود ارتش عراق را به این روستا هموار می‌کند. رحمان، نوجوان دوازده ساله و چوپان گاومیش‌های ارباب، تنها فردی است که از طریق کارت مخصوصی که بعثی‌ها برایش صادر کردند، اجازه تردد در آن منطقه را دارد.
جاسب، دوست رحمان، هنگام فرار از روستا مجبور به کشتن یک سرباز بعثی می‌شود و درحالی‌که خودش نیز زخمی شده، در طویله گاومیش‌ها پناه می‌گیرد. رحمان پس از آگاهی تلاش می‌کند تا به او کمک کند. در آخر، با گفتگوهایی که بین رحمان و جاسب شکل می‌گیرد، رحمان تصمیم می‌گیرد خدمت به ارباب را رها کند و برای دفاع از کشور به نیروهای بسیج مردمی ملحق شود.
درباره نویسنده
حسین فتاحی متولد فروردین ۱۳۳۶ در روستای حسن‌آباد یزد است. وی که فارغ‌التحصیل رشته حسابداری در مقطع کارشناسی است، حدود دویست عنوان کتاب در سه حوزه تألیف، ترجمه و بازنویسی آثار کلاسیک فارسی برای کودکان و نوجوانان نوشته است.
- «کتاب‌های پسران جزیره»؛
- «مدرسه انقلاب»؛
- «کودک و طوفان»؛
- «امیر کوچولوی هشتم»؛
- «قصه‌های شاهنامه»؛
- «سمک عیار»؛
- «آتش در خرمن»؛
- «عشق سال‌های جنگ »؛
- و «راهزن‌ها» برخی از مهم‌ترین آثار این نویسنده هستند.
وی در طول چهل سالی که مشغول نوشتن است جوایز متعددی از جمله کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، دو دوره جایزه تشویقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، دو دوره لوح زرین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تقدیری از چند جشنواره کتاب سال دفاع مقدس و همچنین جشنواره سلام بچه‌ها را در کارنامه خود دارد.[۱]
نظر نویسنده درباره اثر
نحوه شکل‌گیری رمان آتش در خرمن
در سال ۵۷، زمانی که دانشجو بودم، داستانی به نام «کودک، سرباز، دریا» را خواندم که در مورد زندگی نوجوانی فرانسوی بود که آلمانی‌ها به دهکده‌اش حمله کرده بودند و مقاومت این نوجوان به تصویر کشیده شده بود.
پس از مطالعه این کتاب، تصمیم گرفتم داستانی با همین درون‌مایه برای جنگ تحمیلی خودمان بنویسم. من در هیچ صحنه جنگی شرکت نکرده بودم؛ ازاین‌رو سعی کردم در سفر چهار روزه‌ام به سوسنگرد و کسب تجربیات از این سفر، داستان آتش در خرمن را بنویسم.[۱]
نقد و بررسی اثر
این رمان با استفاده از سبک رئالیسم، به‌خوبی واقعیت‌های جنگ و تأثیر آن بر زندگی مردم را به تصویر کشیده است. زبان نویسنده ساده و روان و در توصیف فضای سوسنگرد و مردم بومی آن به‌خوبی عمل کرده است.
محتوای رمان به بررسی موضوعاتی چون ایثار، فداکاری به وطن و تأثیر جنگ بر روابط انسانی می‌پردازد و می‌تواند برای نوجوانان آموزنده باشد. یکی از نکات مهمی که در این رمان به آن اشاره شده، مسئله تقابل اعراب ایران و عراق است.
این داستان که در مناطق عرب‌نشین ایران جریان دارد و بیشتر شخصیت‌های آن عرب ایرانی هستند، به شیوه‌های مختلف بر تفاوت مردم عرب ایرانی با عرب‌های عراق تأکید می‌کند. امت عربی واحد آرمانی است که حزب بعث عراق مطرح می‌کند و می‌کوشد آن را محقق کند.
در این رمان نیز ارباب طالب خطاب به مردمی که به خانه‌اش دعوت کرده است، ضمن تأکید بر ضرورت بازگشت خلق عرب به دامن مادر خود، بر مجوس بودن ایرانیان تأکید می‌کند. باید توجه داشت که با توجه به دانش زمینه‌ای مخاطب این قبیل آثار و هویت این مخاطبان، بازنمایی منفی ایرانیان به‌عنوان کافر و مجوس، به‌نوعی بازنمایی منفی نیروهای عراقی محسوب می‌شود؛ زیرا مخاطب این برچسب را صرفاً اتهامی برای مشروعیت‌بخشی به حمله علیه ایران می‌داند. علاوه بر این، مخاطب مسلمان انقلابی برچسب کافر و مجوس را در ارتباط با نیروهایی که با آن همدلی می‌کند، برنمی‌تابد.[۲]
اثر سینمایی برگرفته از داستان
فیلمی به همین نام، به کارگردانی سعید حاجی میری و نویسندگی محمدرضا سرهنگی و حسین فتاحی، در سال ۱۳۷۰ با الهام از رمان آتش در خرمن، به تهیه کنندگی: سازمان سینمایی سبحان و موسسه اسلامی الهادی، با حمایت مرکز گسترش سینمای تجربی و نیمه حرفه ای و شبکه دوم سیما ساخته شده است.[۳]
ترجمه به زبان ایتالیایی
رمان آتش در خرمن به زبان ایتالیایی ترجمه و در انتشارات ایل‌چرکیو به چاپ رسیده است.[۴]
جوایز و افتخارات
اثر برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۶۷ [۳]
نشست‌های برگزار شده درباره اثر
- هفتمین نشست «عصر تجربه» در تهران در ۲۷ مرداد ۱۳۹۲ با حضور حسین فتاحی [۵]
- پنجمین نشست تخصصی «مهمان» در تهران در ۳۱ مرداد ۱۴۰۱ با حضور حسین فتاحی [۶]
- تجلیل از حسین فتاحی نویسنده کتاب آتش در خرمن در آئین «چهل قلم» استان قزوین در ۷ بهمن ۱۳۹۷ [۷]
برشی از کتاب
افسر عراقی لبخند تلخی زد و درحالی‌که به طالب پشت کرده بود گفت: «دیگر بس است. هر چه به حرف‌های شما گوش دادیم بس است. همین عشایر عرب و به قول شما طرفداران ما در حمیدیه نیروهای ما را تار و مار کردند. از دیشب تا حالا نیروهای ما در حال عقب‌نشینی هستند. پس کو آن استقبال که قرار بود از ما بشود؟»
طالب ساکت بود و فقط پشت سر هم سیگارش را دود می‌کرد و در هوا فوت می‌کرد.
دلم می‌خواست بروم و جایی را که گلوله به زمین خورده بود، ببینم. نگاهم به آن طرف بود. گاومیش‌ها آرام گرفته بودند و داشتند به هم نزدیک می‌شدند. جاسب گفت:
«برویم ببینیم گلوله کجا خورده است؟»
هر دو به طرف محل انفجار دویدیم. گلوله گودال عمیقی در زمین ایجاد کرده بود. درست مثل زمانی که نخلی را با ریشه از خاک درآورند. جاسب با احتیاط وارد گودال شد و با دست خاک‌هایش را لمس کرد و یک تکه بزرگ آهن را از آنجا بیرون آورد و به من نشان داد.
«نگاه کن، گلوله توپ بود. هنوز داغ داغه.»
مشخصات کتاب‌شناختی
آتش در خرمن نوشته حسین فتاحی، در ۱۴۲صفحه، در قطع رقعی برای اولین بار در سال ۱۳۶۷ توسط انتشارات امیرکبیر چاپ شد و در شهریور سال ۱۳۹۱ به چاپ هفتم رسید.
طراحی جلد این کتاب در سال ۱۳۹۱ توسط پیمان رحیمی‌زاده تغییر کرده است.
نوا، نما و نگاه
- «حسین فتاحی مستند فیروزه». کارگردان: محمد جهان‌تیغ. تهیه‌کننده:حسن حبیب‌زاده، خانه فیلم کاخه. دریافت شده ۲۲ آذر ۱۴۰۳
- «فیلم سینمایی اتش در خرمن۱۳۶۹». کارگردان سعید حاجی میری. نویسندگان: محمدرضا سرهنگی و حسین فتاحی. ۱۳۷۰. دریافت شده ۲۲ آذر ۱۴۰۳
- «تیزر فیلم آتش در خرمن». سینماتیکت. دریافت شده ۲۷ آذر ۱۴۰۳
منبع شناسی
- زمانی، محمدمهدی. آقابابایی، سمیه. «ناسیونالیسم ایرانی و عربی در داستان‌های فارسی جنگ ایران و عراق». متن‌پژوهی ادبی. دی ۱۴۰۲
- فتاحی، حسین (۱۳۶۷)، آتش در خرمن. تهران: امیرکبیر
- «نقد و بررسی آثار حسین فتاحی؛ نمای نزدیک». پژوهش‌نامه ادبیات کودک و نوجوان. ۱۳۹۴
- انصاریان، معصومه. «نگاهی به وضعیت زنان در سه کتاب حسین فتاحی؛ زنان کجاوه نشین، مردان تفنگ‌چی». پژوهش‌نامه ادبیات کودک و نوجوان. تابستان ۱۳۹۴
- خوش‌چهره، ایران (۱۳۹۴). «آتش و عشق». تهران: تیرگان.
پانوشت
- ↑ پرش به بالا به: ۱٫۰ ۱٫۱ «فتاحی: هنر، انتقال حس تجربه شده است». ایبنا. ۲۸ مرداد ۱۳۹۲
- ↑ «زمانی محمدمهدی، آقابابایی سمیه، ناسیونالیسم ایرانی و عربی در داستان‌های فارسی جنگ ایران و عراق». دریافت شده در ۲۲ آذر ۱۴۰۳
- ↑ پرش به بالا به: ۳٫۰ ۳٫۱ «آتش در خرمن». ویکی‌پدیا. ۲۱ آبان ۱۴۰۳
- ↑ «ترجمه و چاپ کتاب «آتش در خرمن» به زبان ایتالیایی». ایرنا. ۱۷ خرداد ۱۴۰۳
- ↑ «حسین فتاحي در عصر هفتم تجربه». خبرگزاری مهر.۲۳ مرداد ۱۳۹۲
- ↑ «پنجمین نشست تخصصی «مهمان» با حضور حسین فتاحی». حوزه هنری انقلاب اسلامی. ۱۴۰۱
- ↑ «تجلیل از حسین فتاحی در آئین «چهل قلم» استان قزوین». نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور. ۸ آبان ۱۳۹۷
منابع و ماخذ
- زمانی، محمدمهدی. آقابابایی، سمیه. «ناسیونالیسم ایرانی و عربی در داستان‌های فارسی جنگ ایران و عراق». متن‌پژوهی ادبی. دی ۱۴۰۲
- فتاحی، حسین (۱۳۶۷)، آتش در خرمن. تهران: امیرکبیر