ضد

ضد
نویسنده	فاضل نظری
ناشر	سوره مهر
محل نشر	تهران
تاریخ نشر	۱۳۹۲
تعداد چاپ	چاپ پنجاه‌وپنجم ۱۴۰۲
شابک	۹۷۸۶۰۰۱۷۵۵۵۰۷
تعداد صفحات	۱۱۲
موضوع	شعر فارسی
زبان	فارسی
قطع	رقعی
نوع جلد	شومیز

«ضد» مجموعه سروده‌های فاضل نظری است که در سال ۱۳۹۲ توسط  انتشارات سوره مهر منتشر شده‌است. این اثر برگزیده بخش شعر دوازدهمین دوره جایزه قلم زرین در سال ۱۳۹۳ است و در همان سال به چاپ بیستم رسید.

□□□

«ضد» چهارمین مجموعه شعر شاعر معاصر، فاضل نظری در قالب غزل نئوکلاسیک و حاوی پنجاه‌و‌یک قطعه است. غزل‌هایی که در کتاب ضد می‌خوانیم همگی با مضمون اصلی عشق سروده شده‌اند.

فاضل نظری از شعرای نسل جوان‌تر کشور است که با دانش‌ واژگانی و درون‌مایه قوی اشعارش بسیاری را مجذوب خود کرده‌است. او در سبک و سیاق از اشعار کلاسیک ایرانی و شاعران سبک هندی پیروی می‌کند، قافیه‌هایش را به‌جا و ردیف‌هایش را رندانه انتخاب می‌کند و با بازآفرینی مفاهیم سنتی، مضامین نو می‌آفریند. سادگی و روانی از ویژگی‌های بارز شعر فاضل نظری است. شعر او کمتر در پی کشف‌های زبانی است.

خلاصه اثر

پشت جلد کتاب

«ضد» چهارمین اثر منظوم فاضل نظری در بهار ۱۳۹۲ به چاپ رسیده‌است. این مجموعه مشتمل بر پنجاه‌ویک غزل با مجموع دویست‌و‌نودویک بیت است.

بررسی آماری غزل‌های این مجموعه بیانگر وجود بیست‌وهشت غزل پنج بیتی، دوازده غزل شش بیتی، پنج غزل هفت بیتی، دو غزل هشت بیتی و یک غزل نه بیتی در این کتاب است.

بررسی درون‌مایه اشعار فاضل نظری در این مجموعه حکایت از حضور پررنگ عناصری چون «عشق»، «خودشناسی»، «مرگ» و «اجتماع» دارد. در این مجموعه با غزل‌هایی مواجه هستیم که اشاراتی از قرآن و روایات در آنها دیده می‌شود.

تیراژ بالا و استقبال گسترده‌ای که از این کتاب شد، نشان می‌دهد توانسته مخاطبان زیادی را هم با خود همراه کند. این استقبال و همراهی تا جایی است که تا سال ۱۴۰۳ این مجموعه بیش از پنجاه و پنج مرتبه تجدید چاپ شده است. شاید بتوانیم دلیل این همراهی را در این نکته پیدا کنیم که واژه‌ها و مفاهیم به‌کاررفته در این غزلیات عموماً به زمینه‌ای اساطیری و یا مذهبی و تاریخی پیوند خورده است.

این بازگشت به گذشته باعث می‌شود که خواننده بهتر بتواند دیدگاه کلی شاعر را دریافت کند و هم‌ذات ‌پنداری بیشتری شکل بگیرد. علاوه‌بر مفاهیم عاشقانه، نظری در بسیاری از بیت‌ها گریزی هم به فلسفه، عرفان، مذهب و مسائل اجتماعی می‌زند و ذهن خواننده را درگیر تنوع در تصاویر شاعرانه می‌کند.

نظری بیشتر از هر شاعر دیگری به بیدل دهلوی علاقه‌مند است و در نوع دیدگاه، ایده‌پردازی و بیان، پیرو اوست. بیدل یکی از بزرگ‌ترین شاعران تاریخ شعر فارسی‌ست و همان‌طور که دکتر شفیعی کدکنی از او می‌گوید، یک الگوی کامل برای شناخت سبک هندی‌ است.

البته فاضل تلاش کرده تا درکنار این شباهت و پیروی، زبان شعر خودش را داشته باشد و تا حد ممکن از پیچیدگی پرهیز کند. به‌همین دلیل است که غزل‌های او خواناست و حتی برای مطالعه روزمره در اوقات فراغت، می‌تواند منبع خوبی باشد.

ساده‌گویی فاضل باعث شده نیازی به عنصر خیال شاعرانه، آن‌طور که در اشعار بزرگان می‌بینیم، نباشد و با این حال، با تعامل چند مفهوم ساده توانسته ابیات درخشانی را خلق کند. از سمت دیگر شاعر تلاش کرده ایجاز را هم رعایت کند و درعوض فشردگی مفاهیم را در ابیاتش بالا ببرد؛ مثلاً در یک بیت می‌توانیم ترکیبی از یک مفهوم عاشقانه را با مسئله‌ای فلسفی بخوانیم و در کلیت آن بیت نیز، تعارض شاعرانه‌ای وجود دارد که می‌تواند دفعه بعدی هم ما را پای همان بیت بنشاند.

تغزل، به معنای قدیمی کلمه، حرف اول را در این غزلیات می‌زند و کتاب ضد، در اصل به ستایش معشوق می‌پردازد. یکی دیگر از تکنیک‌های کاربردی و مهمی که این اشعار را به اجتماعی بودن نزدیک می‌کند، استفاده از تمثیل‌ها و عبارت‌های عامه است. نظری با همان مفهوم عشق و تعارض‌های درونی و بیرونی‌اش، عناصری را انتخاب می‌کند که در فرهنگ شفاهی ریشه دارد و از آن‌ها برای رساندن دقیق‌تر معنای شعر بهره می‌گیرد.

طراحی و کتاب‌آرایی اثر ( فهرست)

برخی از عناوین سروده‌ها

• برف آزادی؛
• آن­ها؛
• هراس؛
• رقیب؛
• سکه قلب؛
• دوستی؛
• آسمان؛
• تمرین تنهایی؛
• آه؛
• گناه، او؛
• موسیقی؛
• تزویر؛
• خیانت؛
• قرص ماه؛
• ناگهان؛
• صندوقچه؛
• تکرار؛
• حسرت، زاویه؛
• غار افلاطونی؛
• شب؛
• دایره؛
• شیشه عطر؛
• آزادگی؛
• بی؛
• سنگ؛
• جهت نما؛
• عاشقان؛
• پیشکش؛
• سقوط؛
• قصه فرهاد؛
• بیابان گرد؛
• خطبه؛
• خود؛
• کنایه؛
• رفتن؛
• رنگ؛
• جدایی؛
• آونگ؛
• ساعت؛
• دنیا؛
• قصه عاشقی.

طراحی جلد کتاب

در مجموعه کتاب‌های فاضل نظری گرافیک، رنگ و ترکیب بندی عناصر سازنده طرح جلد واقعاً جلب توجه می‌­کنند. در ارتباط با کتاب ضد، نقطه­‌ها و نوشته‌ برعکس و قرمز رنگ ضد روی زمینه زرد از مهم‌ترین عناصر طرح جلد محسوب می‌شوند که طراحی و هنرنمایی آقای مجید زارع هستند.

کتاب ضد مانند تمام کارهای آقای زارع یک طراحی جلد ساده نیست بلکه کتاب سازی تمام معنا محسوب می‌­شود. پشت و روی جلد، فهرست و صفحه آرایی تک تک صفحات این کتاب بسیار زیبا و خلاقانه است به علاوه متنی که پشت جلد نوشته شده یک جور چکیده و گلاب از این گلستان  شعر است:

« ضد

من ضدی دارم.

آن قدر فریب کار که آن را

«خود» پنداشته‌­ام.

حالا

من از خود برای تو شکایت آورده­‌ام.»

درباره شاعر

فاضل نظری؛ شاعر اثر

فاضل نظری متولد سال ۱۳۵۸ در شهرستان خمین واقع در جنوب استان مرکزی است. او تحصیلات اولیه خود را در شهرهای خمین و خوانسار گذرانده‌ است، در دوران نوجوانی و دبیرستان به شعر علاقه‌مند شد و اولین جرقه‌های غزل‌سرایی، در همین سال‌ها شکل گرفت.

در سال ۱۳۷۶ برای ادامه تحصیل در رشته‌های معارف اسلامی و مدیریت در دانشگاه امام صادق به تهران آمد و تحصیلات خود را تا اخذ مدرک دکترای رشته مدیریت تولید و عملیات در دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد.

در سال ۱۳۸۲ فعالیت فرهنگی خود را با سِمت مدیریت حوزه هنری استان تهران درکنار شعر آغاز کرد. فاضل نظری خودش را پیرو سبک هندی می‌داند و اشعارش بیشترین شباهت و نزدیکی را به بیدل دهلوی دارد؛ البته با این تفاوت که تلاش کرده همان دیدگاه به مسائل را در غزل‌هایش به‌ سبکی جدید و با زبانی امروزی ارائه دهد.

کتاب «گریه‌های امپراتور» و دو اثر بعدی، «اقلیت» و «آن‌ها»، مجموعه سه‌گانه شعری فاضل نظری را تشکیل داد، «کتاب» و «اکنون» نیز دو اثر دیگر فاضل نظری هستند.

او در سال‌های بعدی منصب‌های مدیریتی بسیاری را در موسسات و حوزه‌های فرهنگی-هنری مختلف به‌ دست آورد و با همکاری گسترده و طولانی‌ مدتی که با موسسه انتشارات سوره مهر داشته است، تاکنون به تیراژ ۵۰۰ هزار نسخه چاپی از کتاب‌هایش دست پیدا کرده است.

فاضل نظری دارای جوایز و افتخارات زیادی در کارنامه ادبی خود است. از جمله افتخارات او می‌توان به یکی از چهره‌های شاخص هنر انقلاب اسلامی در سال ۱۳۹۳، نویسنده کتاب شعر جوان سال در سال ۱۳۸۴، نویسنده کتاب برگزیده جمهوری اسلامی در سال ۱۳۸۷، شاعر جریان‌ساز دهه‌ ۱۳۸۰، پر‌مخاطب‌ترین شاعر به انتخاب مردم در سال ۱۳۹۱ و برنده‌ جایزه قلم زرین در سال ۱۳۹۲ اشاره کرد.

طراح جلد

«مجید زارع»  جوان طراح و گرافیست تهرانی است که بیشتر به خاطر طراحی جلد کتب مختلف شهرت دارد. وی مدرک کارشناسی خودش را با معدل هجده در رشته الکترونیک و از دانشگاه شهید بهشتی اخذ کرده و سابقه چند سال تحصیل در حوزه تدوین، کارگردانی و عکاسی را هم دارا است.

زارع در کنار تحصیل شاغل هم بوده و در دوران دانشجویی در دفتر کارش بر روی پروژه های گرافیک و تیزر فعالیت می‌کرده است. او امروز تنها گرافیست ایرانی است که کتب نویسندگان را در فرم هایی غیر از فرم معمول کتاب­‌ها طراحی کرده و با جذابیت منحصر‌به‌فرد به چاپ می‌رساند.

او هر کاری را نمی پذیرد و محتوای کتب نیز برایش اهمیت دارند. خودش می گوید:

«ممکن است یک کتاب مذهبی را به کسی برای طراحی بدهی بگوید خوشم نمی‌‌­آید از داستانش، ولی من اتفاقا ً برعکس خیلی خوشم می‌آید و انجامش می­‌دهم. هیچ کاری هم نیست که بعد از انجام دادنش بخواهم آن را پنهان کنم و بگویم کار من نیست. با همه آن­ها زندگی می کنم  و محتوایشان را دوست دارم. شاید به خاطر همین مسئله باشد که خیلی مورد توجه دوستان به اصطلاح روشن‌فکر نیز قرار نگرفته است.»

نظر شاعر درباره اثر

نشست نقد و بررسی کتاب ضد. تهران. ۱۳۹۲

داستان نشر

این کتاب قرار بود یک سال زودتر منتشر شود اما امکانش فراهم نشد تا این­که دو هفته قبل از نمایشگاه بین المللی کتاب تهران، شرایطی دست داد که بتوانم کتاب را در روزگار حیات خود با کمک انتشارات سوره مهر به چاپ برسانم.

عنوان کتاب

«ضد» همان دشمن درون خود آدم است که دست از سرمان بر نمی‌­دارد. ضد، خود ما نیستیم. یادمان باشد بد قول­‌ترین آدم به خودش، خودش است. به قول حسین پناهی رد پای دزد آرامش را دنبال کنی به خودت می رسی. این­که خود آدم به خودش ستم کند ماجرای اسم کتاب من است.

این‌ها حرف من نیست حرف بزرگان ما است

این کتاب قطعا خالی از اشکال نیست چه بسا که اشتباهات بسیاری ممکن است داشته باشد. حرف‌­هایی در این کتاب گفته شده که شاید در عمل من دیده نشود اما این­ها حرف من نیست بلکه حرف بزرگان ما است.

تلفیق عاشقانه و عارفانه

فضای سروده‌هایم در این مجموعه، عاشقانه و عارفانه است که در بیشتر این اشعار شاهد تلفیق این مضمون هستیم؛ به صورتی كه در این مجموعه گاه شاهد بیت‌های عارفانه و گاه عاشقانه هستیم.

نقد و بررسی اثر

فاضل نظری در محفل شعر خوانی در محضر رهبر انقلاب

درون مایه ها

عشق

اصلی­ترین درون‌مایه مجموعه «ضد» عشق است. شاعر در جای جای این مجموعه دست ارادت به آستان عشق دراز می­‌کند و از او همت می‌­طلبد.

خودشناسی

یکی دیگر از درون‌مایه‌­هایی که به کرات در این مجموعه مشاهده می‌­شود، مسئله خودشناسی است که با عشق، خداشناسی و خودبینی پیوند می­‌یابد. شاعر این مجموعه خودشناسی را قدم اول عاشق شدن می‌­داند. او معتقد است که نقطه آغازین معرفت، معرفت به نفس است و برای رسیدن به هر نوع معرفتی باید به خویشتن خویش رجوع کرد.

مرگ

یکی دیگر از درون‌مایه­ های این مجموعه، مرگ طلبی است که به دو صورت رخ می­‌نمایاند. یکی مرگ طلبی در معنای رومانتیک آن که از شکست‌­ها و یأس­‌های شخصی نشأت می‌­گیرد، افسردگی­‌ها و پژمردگی­‌ها باعث می‌­شوند شاعر از مرگ بخواهد کتاب زندگی­‌اش را که شیرازه‌­اش از خون جگر است ببندد و او را از دست اندوه زندگی رهایی بخشد. مرگ برای غنچه­ های پژمرده­ای چون او موجب دلخوشی است.

اجتماع

در غزل­‌های این مجموعه نشان زیادی از مضامین و درون‌مایه­‌های اجتماعی نمی‌­بینیم و شاعر تمایل چندانی برای پرداختن به مسائل اجتماعی از خود نشان نمی­‌دهد. هر جا سخن از اجتماع و سیاست و تاریخ می­‌شود، شاعر عدم علاقه خود به بیان این مسائل را ابراز می­‌کند.

زبان

نظری در مجموعه «ضد» توانسته است تز و آنتی تزی از زبان امروز و دیروز را به صورتی موفق در کنار هم قرار دهد و بدون ایجاد ناهمگونی و ناهماهنگی سنتز زبانی موفقی ایجاد کند. زبان غزل‌های این مجموعه در عین حال که امروزی است، از سنت‌های زبانی غزل کلاسیک هم بهره می‌­گیرد و در عین حال که کلاسیک است از زبان امروز نیز بی­بهره نیست و این مسئله یکی از دلایل موفقیت این مجموعه به شمار می‌رود. به قول تی اس الیوت نوآوری موفق، نوآوری­ای است که یک پای در سنت دارد و ارتباط خود را با سنت‌ها به طور کامل قطع نمی‌­کند.

بلاغت

در حیطه بلاغت بر خلاف سه مجموعه قبلی نظری که تحت تأثیر شاعران سبک هندی بود، در اینجا مؤثرترین شاعر از جهت تأثیرگذاری بر دیدگاه زیبایی شناسانه شاعر، حافظ است. او در این مجموعه ثابت کرده که حافظ را خوب شناخته و رموز رندی را از او خوب آموخته است.

اظهارنظرها درباره اثر

محسن احمدوندی؛ منتقد ادبی

زبان و بیانی نو با نگاه و جهان‌بینی سنتی

« «ضد» مجموعه غزلی است که برخلاف سه دفتر پیشین فاضل نظری یعنی «اقلیت»، «آن­ها» و «گریه‌­های امپراتور» تا حدودی توانسته است از تک بیت محوریِ سبک هندی فاصله بگیرد و وحدت ارگانیک و یکپارچگی اندام وار ابیات در آن، به صورت مشخص­تری قابل مشاهده باشد. غزل­‌هایی که اگر چه در زبان و بیانی نسبتاً نو ارائه شده اند، اما دنیای حاکم بر آن­ها همان نگاه و جهان بینی سنتی است. »

محمد کاظم کاظمی؛ شاعر و منقد ادبی افغان

جمع توأمان خلاقیت و تعادل در ضد

« به گمان من عامل اصلی موفقیت فاضل نظری و مقبولیت شعر او، جمع توأمان خلاقیت و تعادل بوده است. او شاعری مبدع و مضمون‌آفرین است. بسیار اندک‌اند شعرهایی از او که از مضامین تازه و گاه غافلگیر کننده بی‌بهره باشند.

شاعر ما این مضامین را در پرجاذبه‌ترین قالب شعر فارسی یعنی غزل و آن هم به شکلی محافظه‌کارانه و با تلاش حداکثری برای حفظ چهارچوب صوری و محتوایی این قالب به کار بسته است. شعر متعادل و محافظه‌کارانه لاجرم مخاطبان بیشتری را خوش می‌آید، چون شاعر می‌کوشد که انتظارات عموم جامعه‌ی شعری را در نظر بگیرد و شعرش را به گونه‌ای سامان دهد که هیچ‌کس آن را چیزی «عجیب و غریب» نپندارد.

البته من بعداً خواهم گفت که بعضی از این عجایب و غرایب برای شعر او ضروری بود تا بتواند پسندهای خاص را هم راضی کند، کسانی را که به شعری که به شکلی قابل پیش‌بینی رخ می‌نماید قانع نیستند. به این بعداً برمی‌گردیم.

»

وجوه گوناگون هنرمندی‌های شاعر را بنگریم

« شعر فاضل نظری علاوه بر مضمون‌سازی به میزان خوبی از هنرمندی‌ها (آرایه‌های ادبی) بهره‌مند است. این هنرمندی از دیرباز در شعر فارسی رایج بوده است، ولی در دو سه دهه‌ی اخیر، به ویژه در میان رباعی‌سرایان و آن هم در مصراع‌های چهارم رباعی‌ها رونقی بیشتر یافته است.

مردم‌گرایی در شعر بسیاری شاعران و به‌ویژه رباعی‌سرایان، تنها هنرمندیِ موجود در شعر است و بسیار هم به چشم می‌زند. اما در شعر فاضل این مردم‌گرایی قدری پنهان‌تر است و حتی گاه بیش از این که در استفاده از واژگان و ترکیب‌ها دیده شود، در ساختار کلی جمله دیده می‌شود. یعنی شاعر مصراع را بر یک ساختار معمول در زبان محاوره می‌سازد و این بسیار زیباست.

»

تلمیح‌ها آشکار و گاهی قدری پنهان

« تلمیح در شعر فاضل نظری چه اشارت به ماجراهای تاریخی، متون دینی و ادبی و چه اشارت که به ضرب‌المثل‌ها و باورهای عامیانه بسامد بالایی دارد. بعضی تلمیح‌ها بسیار صریح و آشکار و گاه البته دست‌فرسود است. اشاره به داستان حضرت یوسف که فاضل نظری در آن جهد بلیغی دارد و در آن قطعه شعر مقدمه‌‌ کتاب بدان اشاره شد، ولی در مواردی قدری پنهان‌تر است. »

امیر خوراکیان؛ رئیس سابق سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران

فضای فعلی نظام فرهنگی ما در ضمینه اطلاع رسانی آثار فاخر هنری عقیم است

« رشته کاری و فعالیت­‌های من، این اجازه را نمی‌­دهد که راجع به شعرفاضل نظری سخنی بگویم. اما فکر کنم می شود از زاویه دیگری به موضوع نگاه کرد و آن اینکه وقتی به فضای فرهنگی نگاه می­‌کنیم باید حلقه­‌های مختلفی را در نظر بگیریم.

یعنی این­که اگر هنرمندان برای پرداخت درست و ارزشمند به فضای فرهنگی تلاش می­‌کنند در حلقه­‌های بعدی ما مدیران و سازمان­های فرهنگی چقدر به وظایف خود شناخت داریم و درست عمل می‌­کنیم؟ در واقع از این ثمرات و دستاوردها چقدر استفاده می کنیم؟ و در نهایت چقدر این دستاوردها را به فضای عمومی جامعه انتقال می دهیم؟

به اعتقاد من فضای فعلی نظام فرهنگی ما در ضمینه اطلاع رسانی آثار فاخر هنری عقیم است. در چنین فضایی این سوال پیش می­‌آید که برخورد نظام فرهنگی با این آثار درست است یا خیر؟ اگر نیست، چرا؟

برداشت من از آخرین اثر شاعر این است که فاضل نظری در مواجهه با «ضد»، عشق را انتخاب کرده است. برخلاف برخی مسلک‌­ها که در مواجهه با ضد، سرکوب کردن خودشان را پیش می­‌گیرند.

»

کوروش سلیمانی؛ بازیگر

در عین سادگی آدم را جذب می‌کند

« در اشعار فاضل رازی نهفته است که در عین سادگی آدم را جذب می‌کند. شنیدن شعر نظری خالی از لطف نیست، اما آنقدر عمیق است که هر کس باید خودش کتاب را دست بگیرد و به آن نگاه کند چون از کنار برخی ابیات ساده نمی‌توان گذشت. »

مهدی مظفری؛ شاعر

نقد اشعار نظری در کتاب غیره‌های ممکن

« من اولین‌بار نظری را در جلسات هفتگی نقد حوزه هنری دیدم و باب رفاقتمان تا امروز شکل گرفت. من نقد مفصلی از اشعارش را در مجله شعر بیان کردم و قرار است در کتابی با نام «غیره های ممکن» نیز انتشار یابد. برای دوستداران اشعار این شاعر مژده‌ای دارم که گفت و گوی مفصلی با او انجام داده‌ام در رابطه با زندگی، کار و اشعارش. این مصاحبه به اضافه چند عکس از دوران کودکی و نوجوانی‌اش که به زودی انتشار خواهد یافت. »

رسول نجفیان؛ نویسنده، خواننده و بازیگر

هنرمندان ناجیان جامعه

« من شیفته اشعار فاضل نظری هستم. با اشعار او یاد صحبتی از میلان کوندرا افتادم که می‌گوید:

«هر وقت ناهنجاری در جامعه وجود دارد و انسان‌ها به ناهنجاری عادت می‌کنند، این هنرمندان هستند که به صدا در می‌آیند. آنها با فریاد زدن فجایعی چون جنگ‌های جهانی و ادعای کسانی که با ساخت چند ماشین مدعی عصر روشنگری هستند، با تلنگر زدن به جامعه همه را از این ناهنجاری آگاه کنند.»

»

مسعود فراستی؛ منتقد سینما

فاضل از اشعارش بزرگتر است

« بعد از بیست سال اولین باری است که در جلسه‌ای جدی و غیرخصوصی راجع به شعر حرف می‌زنم. از فاضل نظری خوشم می‌آید بر عکس این­که کلا از شاعران خوشم نمی‌آید.

چون فاضل نظری جایش را می‌داند پایش زمین و سرش بالاست. اهل طنز است و همه چیز را به طنز می‌گیرد. اسم کتاب خیلی خوب است اما ضدش کم است با این­که به ضد اشاره کرده اما بیشتر عاشق است.

دیگر این­که فاضل از اشعارش بزرگتر است. او برای در و دیوار شعر نگفته و مخاطب جدی دارد، به همین خاطر هیچ‌وقت به سطح عوام زدگی نزول نکرده‌است.

بیماری که این روزها جامعه هنر همه به آن گرفتارند مفهوم زدگی است یعنی همه اهل مفهومند اما بلد نیستند از فرم چطور باید برای رسیدن به مفهوم استفاده کنند. فاضل نانوایی است که نان خوب دست مردم می دهد.

»

نشست‌های مهم درباره اثر

نشست «قدم اول عشق» در نقد و بررسی کتاب «ضد» ۲۳ دی ۱۳۹۲ در خانه فرهنگ امیرکبیر.

مراسم رونمایی از کتاب «ضد» ۲۳ دی ۱۳۹۲ در باشگاه کتاب غرب واقع در فرهنگسرای رسانه.

جوایز و افتخارات

دوازدهمین دوره جایزه ادبی قلم زرین. تهران. ۱۳۹۳

اثر برگزیده دوازدهمین دوره جایزه ادبی قلم زرین دربخش شعر در سال ۱۳۹۳.

برشی از کتاب

سکه قلب

نه دل آزرده، نه دلتنگ، نه دلسوخته‌ام		یعنی از عمر گران هیچ نیندوخته‌ام
پاسخ ساده من سخت تر از پرسش توست		عشق درسی است که من نیز نیاموخته‌ام
روسیاه محک عشق شدن نزدیک است		سکه «قلب» زیامی است که نفروخته‌ام
برکه‌ای گفت به خود، ماه به من خیره شده‌است		ماه خندید که من چشم به «خود» دوخته‌ام
شده ام ابر که با گریه فروبنشانم		آتش صاعقه‌ای را که خود افروخته‌ام

□□□

آسمان۱

چقدر چون همگان، مثل دیگران باشم		به جای عشق، به دنبال آب و نان باشم
اگر پرنده مرا آفریده‌اند چرا		قفس بسازم و در بند آشیان باشم
اگرچه ریشه در این دشت بسته‌ام، باید		به جای خاک گرفتار آسمان باشم
من از نزاع«دلم» با «خودم» خبر دارم		چگونه با دو «ستم‌پیشه» مهربان باشم
نه او به خاطر من می‌تواند این باشد		نه من به خاطر او می‌توانم آن باشم

□□□

شب

شور دیدارت اگر شعله به دل‌هابکشد		رود را از جگر کوه به دریا بکشد
گیسوان تو شبیه است به شب اما نه!		شب که انقدر نباید به درازا بکشد
خودشناسی قدم اول عاشق شدن است		وای بر یوسف اگر ناز زلیخا بکشد
عقل، یکدل شده با عشق، فقط می‌ترسم		هم به حاشا بکشد هم به تماشا بکشد
یکی از ما دو نفر کشته به دست دگریست		باش تا کار من و عقل به فردا بکشد
زخمی کینه من! این تو و این سینه من		من خودم خواسته ام کار به اینجا بکشد
حال با پای خودت سر به بیابان بگذار		پیش از آنی که تو را عشق به صحرا بکشد

مشخصات کتاب‌شناختی

«ضد» مجموعه اشعار فاضل نظری در ۱۱۲ صفحه، در قطع رقعی با جلد شومیز است که برای اولین­‌بار در سال ۱۳۹۲ و در ۲۵۰۹ نسخه توسط نشر سوره مهر به چاپ رسیده است و تا سال ۱۴۰۲ به ۵۵ بار تجدید چاپ رسیده است.

نسخه الکترونیکی کتاب ضد در سایت طاقچه در دسترس است.

منبع شناسی

• امینی، شیرین؛ مبارک، وحید؛ شریفیان، مهدی  (۱۳۹۵). نماد پردازی عارفانه‌ی فاضل نظری. انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، س ۱، ش۴.
• حسینی کازرونی، سید احمد؛ عبدی مکوند، اسماعیل. (۱۳۹۴). پیوند «تمثیل و نماد» با تکیه بر پیامبران در شعر فاضل نظری. تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی.
• قاسمیان، خسرو؛ مجرد، ساناز (۱۳۹۷). بررسی ساختارها و ظرفیت های معناسازی در اشعار فاضل نظری ( مطالعه سبک شناختی پنج مجموعه شعری ). شعر پژوهی (بوستان ادب)، س۱۰، ش ۴.
• محمدی، برات؛ حداد، مریم (۱۳۹۸). سنت گرایش و سنت گریزی در غزلیات فاضل نظری. پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی، س۱۰، ش۲.
• جان باباپور گاوزن، محمد کاظم (۱۳۹۹). بررسی بازتاب مسائل اجتماعی در اشعار فاضل نظری. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور مرکز بابل.
• کوخازاده، صدیقه (۱۳۹۸). تحلیل و بررسی جایگاه معشوق در اشعار عاشقانه ی دکتر فاضل نظری ( با تاکید بر چهار مجموعه کتاب، آن ها، ضد و اقلیت). پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور مرکز ایلام.
• تقی پور، عاطفه (۱۴۰۳). بازتاب موضوعات فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در اشعار فاضل نظری. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور واحد اصفهان.
• ترابی توران پشتی، محیا (۱۳۹۵). بررسی موتیف (بن مایه) در اشعار فاضل نظری. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
• عظیمی، عبدالظاهر(۱۳۹۸). بررسی عنصر خیال در غزلیات فاضل نظری. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تایباد.
• امینی اسالمی، حمید (۱۳۹۶). بررسی و تحلیل موسیقی درونی و بیرونی غزلیات نیمایی مهدی فرجی و فاضل نظری. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور مرکز رشت.
• اسماعیل زاده، زهرا (۱۴۰۱). بررسی مولفه های پایداری در اشعار فاضل نظری. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه یزد.
• قربان زاده اوارشک، حسین (۱۳۹۷). بررسی سبک فکری غزل‌های فاضل نظری در مجموعه‌های (کتاب، اقلیت وضد) با غزل‌های حسین منزوی (ازشوکران و شکر). پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه پیام نور مرکز مشهد.
• فرجزاده، افسانه (۱۳۹۶). بررسی هنجارگریزی دراشعار فاضل نظری. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه محقق اردبیلی.
• فتحی، شهریار (۱۴۰۰). بررسی دستور زبان اشعار فاضل نظری بر پایه نظریه مقوله و میزان. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد. دانشگاه محقق اردبیلی.

نوا، نما، نگاه

• پادکست معرفی کتاب «ضد». سوره مهر.  ۲۹ مرداد ۱۳۹۷
• معرفی کتاب «ضد» از فاضل نظری. تاچ لرن.  ۸ تیر ۱۴۰۱
• فاضل نظری شاعر مهمان برنامه خندوانه. برنامه خندوانه فصل سوم. ۲۳ اردیبهشت
• شعر خوانی فاضل نظری در محضر رهبر انقلاب. KHAMENEI.IR.ـ ۹خرداد ۱۳۹۷
• دکلمه شعر«خود» از کتاب شعر «ضد» فاضل نظری. کتاب­ بخوان. ۱۱فروردین ۱۴۰۲